x
nmm
Langs de banen
o.
Sluit de hoofd
kraan
Het Marsdiep
rookte
Voor de Kerstdagen:
Meer dan 12 graden
vorst!
EEN KERSTMAALTIJD
EEN HEERLIJKE TULBAND
COR KRIGEE,
Dinsdag 20 December 1938
Tweede Blad
ifjUidónitLiiuJ
0 (D CD
GOGD
rpaSCDQËlQBQIltD
DRUKKERIJ DE BOER
m/mmmmw/'
'li ''l/l
Horlogerie Suisse
Vorst cn vogels
VAN GALENSTRAAT 71 TEL 399
Post voor Hr. Ms. mijnenlegger
„Jan van Brakel"
Voor Dorus Rijkersfonds
Burgerlijke Stand van Den Helder
De wintermedaille van twee kanten
Marine-concert gaat
niet door!
Concert van Morgenrood
en Kinderkoor
Japan snijdt zich in dc
vingers
Een heerlijke Weinachstol
COR KRIGEE, v. Galenstr. 71
Voorjaarsreis
Hr» Ms» „Tromp
Het gouden fluitje
Nufsspaarbank te Den Helder
Sneeuw op komst?
Hoe koud het wel is, blijkt wel het
duidelijkst uit de officieele gegevens, die
wij hedenmorgen inwonnen over het ver
loop van het weer gedurende de laatste
24 uur.
W ij vernamen, dat de hoogst geregis
treerde stand van de thermometer gis
teren bedroeg 7.6 graden onder het
vriespunt. Dat was om 7 uur 's avonds.
Naarmate het >ater werd zakte het
kwik echter en olm 2 uur vannacht gaf
het aan een stand van 12.2 graden
onder nul. En deze stand heeft het ge
durende den nacht vrijwel behouden.
Het is wel een bijzonder lage tempe
ratuur en wij hebben geïnformeerd of
dit een record beteekende. Dat was niet
het geval. Want in den strengen winter
van '29 (de „Eugenia-winter") vroor het
op 15 Februari niet minder dan 16.1 gr.
Dat was dus nog bijna 4 graden meer.
De wind blijft uit den Oosthoek
waaien, zoodat er van verandering van
het weer voorloopig nog wel geen sprake
zal zijn. Wel bestaat de mogelijkheid, dat
er sneeuw op komst is. Vannacht heeft
het enkele malen, zij het zeer beschei
den, gesneeuwd in Den Helder, terwijl
lichtschip Terschellingerbank vanmorgen
vroeg seinde, dat het in mist en sneeuw
buien zat. De bewolking is echter niet
dik, zoodat met eenige zekerheid niets
te voorspellen valt.
Gistermiddag, tegen den avond, hebben wij,
evenals den dag daarvoor een auto-cruise ge
maakt, langs en buiten Den Helder, teneinde
een algemeenen indruk te krijgen van het ijs,
en deszelfs vermaak.
Wat de stad betreft, op diverse grachten
werd reeds gereden. Zoo zagen wij jongens
krabbelen op Loodsgracht en Kerkgracht, ter
wijl weer anderen op het Balkengat en Fa-
brieksgracht clandestien een baantje maak
ten. Cladestien schrijven wij, omdat de politie
een scherp oog in 't zeil hield en terdege
waakte, dat waaghalzen ook anderen niet in
noodeloos gevaar brachten. Buiten Den Hel
der was het met de Fortgrachten beter ge
steld. Op het gedeelte tusschen Huisduinen
en Middenweg slierden en reden reeds een
kleine tweehonderd liefhebbers.
Het waren wel doorgewinterde liefheb
bers, want behalve dat het vroor dat het
kraakte, stond er een Oostenwind, die
als het mes over het land sneed. Het was
dan ook een verbazend aardig gezicht
dezen menschen, ingepakt van top tot
teen, met doeken en een enkele met een
bonte deken om zich heen, te zien schaat
sen. Soms blies de wind dwars over de
Fortgracht naar den kant, maar zelfs dat
bleek voor de heeren (en de dames
geen bezwaar te zijn.
Waarlijk, het Spartaansche ras is nog
niet uitgestorven... Ook in Nieuwediep
niet!
Van de Fortgrachten reden wij naar
de ijsbaan, waar wij een spiegelglad veld
dachten te vinden. Wie schetst echter
onze verbazing, toen het slechts magere
sprieten waren en bevroren pollen gras,
die zich aan het oog vertoonden. Op een
enkele plaats een klein stukje ijs, een
meter in het vierkant, doch verder...
niets. Van een ijsbaan geen sprake en dat
zal, met dit weer, ook wel niet meer
kunnen geschieden ook. Jammer, heel
jammer voor Den Helder, dat het zijn
ijs-genoegens zoo slecht voorbereid zag
en zoo slecht georganiseerd.
Van het „IJsclub-terrein" ging het naar
het bassin, waar de IJsclub Voorwaarts haar
r
is een introductie voor
uw feestavond. Laat het
daarom vervaardigen bij
die bekend staat
om haar goeden smaak
tenten pleegt op te slaan. Hier werd nog niet
gereden, hetgeen maar goed was ook, daar
er zich nog diverse wakken vertoonden. Het
is echter mogelijk dat deze vandaag dichtge
vroren zijn en voldoende dikte bezitten om
geen gevaar op te leveren.
Aldus stonden de zaken met het ijs voor de
schaatsers.
Hedenmorgen is door Gemeentewerken het
jjs in Den Helder gekeurd.
Voor den uitslag verwijzen w\j naar de
bulletins aan ons Bureau.
Het jjs tusschen Helden der Zeeplein en
Postbrug werd reeds goedgekeurd.
DG eeN LOOPT HA£D
DE AkNDER LOOFT LANGZAAM
MAAQ Ai owze OURVl/ERKfM
LOOP6M ALTIJD G££_IJK llllt
den Helder
Koningstraat
Wij vestigen de aandacht op de in dit blad
voorkomende advertentie van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf van Noordholland, waar
bij de verbruikers van leidingwater er aan
worden herinnerd, dat het ten strengste ver
boden is om uit de tapkranen onnoodig wa
ter te laten wegvloeien.
Het doen wegvloeien van water, zonder dat
daarvan een nuttig gebruik wordt gemaakt,
is een ernstige overtreding, omdat daardoor
de regelmatige watervoorziening wordt be
dreigd.
Naar wij voorts vernemen zal er door amb
tenaren van het Waterleidingbedrijf zoowel
bij dag als bij nacht ten strengste op worden
gelet, dat aan het voorschrift de hand wordt
gehouden, terwijl bij overtreding een boete
zal worden opgelegd onverminderd de be
voegdheid der Directie om de gelegenheid tot
waterafneming te verbreken. Tot dat zelfde
doel is o.m. de hulp der plaatselijke politie in
geroepen.
Het lijkt ons niet ondienstig om er ook van
hieruit nog eens op te wijzen, dat bevriezing
der binnenleidingen alleen kan en moet wor
den voorkomen door het sluiten van de hoofd
stopkraan en het daarna laten leegloopen der
leidingen door middel van het bij die stop
kraan zich bevindende leegloopkraantje. Om
de leidingen geheel te laten leegloopen dienen
alle tapkranen in het perceel geopend te wor
den en moeten daarbij de leidingen worden
doorgeblazen. Nadat de leidingen leeggeloopen
zijn, moet men de tapkranen en ook het leeg
loopkraantje weer goed sluiten.
Velen zullen gisteren gelezen hebben, dat
het Amsterdamsche IJ gerookt heeft, een ge
beurtenis, zeer zeldzaam, en die toe te schrij
ven is aan het feit, dat het water een hoogere
temperatuur bezit dan de lucht. Hierdoor
treedt een sterke verdamping op, met het
merkwaardige resultaat.
Het is interessant te weten, dat ook het
Marsdiep gisteren en vanmorgen vroeg
rookte. De temperatuur van het zeewater
was 1 graad boven nul, die van de lucht 12.
Of ook vandaag nog een rookend Mars
diep zichtbaar zal zijn, valt met geen
enkele zekerheid te zeggen. Zij, die er een
koude neus aan willen wagen (eventueel
een bevroren...) kunnen zich ervan over
tuigen.
De plotseling ingevallen strenge koude zal,
ondanks de goede zorgen van vele vogelvrien
den (voeren en geven van drinkwater), aan
vele vogels het leven kosten. Hoewel het Na
tuurhistorisch Museum reeds over een vrij
groote collectie opgezette vogels beschikt,
houdt het zich toch bij voortduring voor dood-
gevonden vogels aanbevolen (Javastraat 134).
Hr. Ms. „SUMATRA" WEER VRIJ.
gegeven.
Hr. Ms. „Sumatra" is gisteren weer vrij
gegeven. Bezoek kan dus weer plaats heb
ben, terwijl ook de bewegingsvrijheid van de
opvarenden niet meer beperkt is.
Verzending van correspondentie voor Hr.
Ms. Jan van Brakel naar Curagao is gestaakt,
omdat Willemstad niet meer kan worden be
reikt voor het vertrek van het schip vandaar.
Ook verzending van een brievenmaal voor
dit schip te Pernambuco zal niet plaats vin
den.
Een brievenmaal is verzonden voor dit schip
te St. Vincent (Kaap Verdische eilanden),
welke aldaar op 25 December aankomt.
Verder worden op 5 a 9 Januari brieven
malen verzonden naar Casablanca, welke
aldaar 10 en 14 Januari moeten aankomen.
Laatste buslichting hoofdpostkantoor 16 u.
Correspondentie na 9 Januari te post be
zorgd blijft te Den Helder bewaard.
Bijna 10.000 te Amsterdam L.
eengebracht.
Het Amsterdamsche comité van het Dorus
Rijkersfonds deelt ons mede, dat de opbrengst
van de collecte op Vrijdag en Zaterdag j.1.
heeft opgebracht respectievelijk 443.90 en
6722.83.
Met de op de girorekeningen ontvangen
stortingen, ten bedrage van totaal 2757,
maakt dit een totaal bedrag van 9923.73.
Het comité is over dezen uitslag buitenge
woon tevreden en vertrouwt, dat de inhoud
der nog bij enkele inrichtingen circuleerende
bussen de tienduizend gulden zal volmaken.
van 19 December 1938.
BEVALLEN: T. de Haan—Hager, d.; M.
M. Blaauwvan Beveren, z.; H. E. Mooij—
Heiting, z.
OVERLEDEN: A. Raven, (m.), 50 jaar.
Van de vreugden.
De Vreugden van den winter... ze zijn on
telbaar. Tot die vreugden behoort allereerst
het feit, dat alles wat in de aarde wroet en
leeft en zich voorbereid zich het komend voor
jaar te vergasten aan jonge planten en andere
kinderen Flora's, thans ten doode gedoemd is.
Het gedierte sterft in den grond, en moge het
al tien meter diep zitten, de Tien graden zul
len het weten te vinden.
Tot de vreugden behooren de boerenkool-
met-worst-en-vette-lappen", de dampende zuur
kool met croquante karbonaden en bloemige
patatten (voor zoover die niet bevroren...) en
de snert, de echte, dik als brei, met kluiven en
krabben en stukken glanzend spek. Dat alles
behoort tot het diepst-eigene van dezen Hol-
landschen winter, die zich eindelijk weer eens
als een Koning aandient, ook in Nieuwediep
en omgeving.
Dan zijn daar de vreugden van bet opzoeken
der schaatsen. Van het afschuren van het
bruine roest en het lakken der blokken, zoodat
die rappe ijzers één glinsterend geheel worden,
waarmede wij-mannen ons Zwevende Goden
wanen en de vrouwen Elfen-in-bont. Het is wel
niet zoo, maar waarom zou men deze illusie
niet mogen koesteren, lezer?
Er zijn andere vreugden. Van het staan voor
de reisbureaux, waarin thans de affiches van
Sankt Moritz hangen, van Davos en Garmisch.
Alleen reeds het kijken doet U droomen van
stuivende ski-tochten, van het ploegen van
breede voren door rullig sneeuw en van het
uitrusten in een berg-chalet met een uitzicht
op eeuwige sneeuw en eeuwig ijs.
Tot die vreugden behoort het slapen gaan en
het langzaam doorwarmen. Hat zich behaag'
lijk inrollen in drie dekens en het genot op
Uw vingers de uren af te tellen, die ge nog
tusschen de koesterende streelingen van het
wol en de molton kunt genieten.
En laat ons niet vergeten de vreugden van
het ijs' als we straks zullen rijden op de banen
die kunnen zijn als gepolijste spiegels, waar
over de schaatsen zullen glijden, en die U doen
zweven over de wereld. Des avonds als de ster
ren staan en twinkelen aan het zwart van den
nachthemel en de lucht vervuld is met gelach
en eeioel van een feestvierende menigte, die
zich overgeeft aan een der meest Hollandsche
sporten: het schaatsen.
Winter in Holland: wat kan een mensch
méér verlangen?.
En de Misère
De misère van den winter... ze is onmete
lijk. Tot die misère behoort allereerst het feit,
dat ieder volkstuintje, ieder lapje „eigen grond"
ten doode opgeschreven staat. Geen bloem,
geen plant zal deze koude ontkomen en eerst
als het weer voorjaar geworden zal zijn dan
eerst komt aan den dag welk een vernieling
deze Tien Graden op hun geweten hebben.
Het zal erger zijn, dan we in jaren gewend
geweest zijn.
Tot de misère behooren de aardappelen, die
bevroren in de boet en den kelder en als kwa-
lijk-geurende materie op tafel komen. Iedere
goed-geaarde huisvrouw is het een gruwel,
deze zoete en groene voorwerpen aan den
disch te brengen, om van de slachtoffers die
dit alles moeten nuttigen, maar te zwijgen.
Er is meer bevroren dan alleen de patatten.
Daar is de waterleiding en de W.C. en het
„kleine kraantje boven". De vaatdoeken in de
keuken hangen stijf aan het lijntje en de boe-
rekool doet denken aan prikkeldraad.
Er zijn menschen die niet schaatsenrijden.
Die hebben iets anders aan het hoofd. Het is
de categorie, die geen, of bijna geen, brand in
huis heeft. Die zuinigjes moeten stoken, en
zich niet de weelde kunnen veroorloven van
feestelijke winterpotten met kostelijk voed
sel. Dat zijn de menschen, die onder een paar
voddige dekens den nacht doorbrengen en
elkanders warmte zoeken...
Het zijn zij, voor wie de daverende affiche's
van de Reisbureaux roode en blauwe aan
klachten zijn tegen hun noodlot, dat hen nim
mer deze vreugden zal doen verlangen. Zij
mogen ski-en in de modderige sneeuwstraten
en hun chalet ziet uit op buurman's dak dat
óók besneeuwd is. Zij het niet eeuwig.
Tot die misère behoort het nijpend gebrek
van voedsel, het ontbreken van het allernoo-
digste en de wanhoop voor den dag van mor
gen.
Tot die misère, ook bij de meer welgestelden
de vastgevroren deur, zoodat niemand het huis
uit kan, een tochtend raam, waardoor de
Wintervorst blaast, een kachel, die niet trek
ken wil en de winterteen die onduldbaar
jeukt.
Er behoort toe de bevroren melk, die zoo
weeïg smaakt en het half-bevroren oor,
waaruit alle gevoel verdwenen is. Om maar te
zwijgen van de menschen-die-aan-de-deur
komen als Kerstmannetjes. (Maar niet zoo
poëzie-vol).
Winter in Holland: Wat kan er erger zijn7
In verband met de weersom
standigheden.
Morgenavond gaan onze stadgenooten
op de schaats of ze blijven achter de
kachel. Dat is een overweging geweest
van het comité der Marine-concerten,
om het concert van morgenavond tot
nadere datum uit te stellen. Het Is,
-dunkt ons, zeer verstandig gezien. Wie
's avonds niet persé de deur uit moet,
blyft binnen.
ook de klm-avond uitgesteld
Ook de K.L.M.-avond is om dezelfde reden
uitgesteld. Men tijge dus vanavond niet naar
Casino.
Weinig belangstelling voor een
goede uitvoering.
Wij hebben het reeds n eerdere malen ge
schreven, dat zoodra men afwijkt van den
lichten amusementsavond, de belangstelling
van het publiek voor een groot deel zoek is.
Ook Zaterdagavond hebben we dit weer in
Casino moeten constateeren bij de uitvoering
van de Gemengde Zangvereeniging „Morgen
rood".
Te meer valt dit te betreuren, omdat de
diecteur, de heer F. v. d. Mey, het program
ma met den meesten zorg had samengesteld
en het koor op verdienstelijke wijze de diverse
nummers heeft gezongen, zoodat de ongeveer
150 belangstellenden een ardigen avond hebben
gehad.
Op een vlotte wijze werd het irogramma,
na een welkomstwoord van den voorzitter, den
heer Sieben, waarin deze hartelijk dank
bracht aan het tooneelclubje van de Mulo-
vereeniging voor zijn medewerking en tevens
de aanwezigen opwekte hun kinderen lid te
laten worden van het kinderkoor, afgewerkt.
Het eerste nummer „Ochtendhymne" van
J. Paardekoper, haperde nog even. Het num
mer was voor de sopraanpartij iets te zwaar,
zoodat vooral in de hooge regionen aan zui
verheid werd ingeboet. Ook de tenorpartij
was niet geheel zuiver.
Het 3e nummer Gebed uit de Opera „Der
Freischutz" van C. M. v. Weber en „In de
stille nacht" van H. Altink, werden op een bij
zonder goede wijze uitgevoerd. Hieruit bleek,
dat de bezetting in het koor niets te wenschen
overlaat en eveneens waartoe Morgenrood in
staat is.
De keuze van het zomeravondlied (wals),
een compositie van A. Lanner, als laatste
nummer van dit muzikale programma, ge
tuigde tevens van de goede verzorging er
van. Dit lang niet mankelijke stuk werd op
een uitstekende wijze gezongen.
Ter afwisseling van de zang van „Morgen
rood" werd door het Kinderkoor een vijftal
liederen gezongen. En de jeugdige stemmetjes
hebben de mooie frissche liederen op een
spontane wijze ten gehoore gebracht. De
ouders kunnen hun kinderen met het volste
vertrouwen aan de bekwam j leiding van den
directeur toevertrouwen.
Over de medewerking van het tooneelclubje
der Mulo-vereeniging kunnen wij kort zijn.
De klucht „Hoe men vrouwen temt" werd
door deze vereeniging ruim een week geleden
opgevoerd en toen reeds hadden we een woord
van waardeering voor het spel van deze Mulo-
leerlingei.. Ook Zaterdagavond heeft het pu
bliek van dit aardige blijspel genoten en het
is een goed besluit geweest na een mooien
avond.
De pianobegeleiding tij he. Kinderkoor werd
op een bekwame wijze door mevr. M. H. Ny-
meyerMoorman verzorgd, die als blijk van
waardeering voor haar medewerking door het
bestuur een keurige bouquet werd overhan
digd.
Japan heeft toch een ernstige misreke
ning gemaakt in China. Het had gehoopt,
dat China wel tot den vrede bereid zou
zijn, als het kans zag e enpaar daverende
successen te boeken. Het heeft dan ook
niets onbeproefd gelaten om de voor
naamste steden in China in zijn macht
te krijgen. Met verrassende snelheid wer
den Hankou en Canton veroverd. Tokyo
leefde daarbij in de veronderstelling, dat
het moreel van China, door dit verlies
zoo sterk zou lijden, dat het alle voor
waarden zou kunnen stellen, die het
wenschte. Het heeft echter buiten den
waard gerekend, in dit geval buiten
Tsjang Kai Tsjek, die kans gezien heeft
de troepen tijdig terug te trekken, zoodat
nooit een vernietigende slag geleverd
kon worden.
Nog vrijwel ongeschokt staat het Chinee-
sche leger. Het machtige rijkt biedt gelegen
heid te over om zich rustig teiug te trek--
ken en er zou een millioenenleger voor noo-
dig zijn om China in bezit te nemen en het
in bezit te houden. Dit schijnt nu tot Japan
door te dringen. Het is in China vastgeloopen
en er bestaat geen mogelijkheid, dat het op
eigen kracht tot een volledige inbezitname
kan komen. Daarvoor heeft het zich door dit
avontuur zoo gebonden, dat het met angst de
consequenties ziet,
In veroverde gebieden ontstaan opstanden.
Europeesche regeeringen blijken niet onge
neigd China te helpen, omdat ze zelf te
groote belangen in China heeft. En Japan in
China beteekent een economisch verlies voor
Amerika en Europa. Zoowel Amerika als
Engeland hebben, zooals men in ons nummer
van gisteren gelezen heeft, leeningen aan
China toegezegd. Dit is van niet geringe be-
teekenis voor het moreel van de Chineesche
1 troepen en Tsjang Kai Tsjek, de groote gene
raal, heeft er handig gebruik van gemaakt,
door het naar buiten bekend te maken.
Onder al deze omstandigheden schijnt
Japan geneigd vrede met China te willen
sluiten en dat met groote concesises aan
China. Maar China voelt er weinig voor den
veroveraar tegemoet te komen en schijnt als
eisch te willen stellen, dat Japan zich geheel
uit China zal terugtrekken. En dat zal wel
teveel geëischt zijn. Hoewel, een strijd op
leven en dood, en dat wordt het, zal Japan
ook wel niet aanlokken, temeer niet waar
zijn verhoudingen met Rusland ook niet van
den meest vriendschappelijken aard zijn.
We zijn werkelijk benieuwd hoe Japan zich
uit dit wespennest weet te redden.
Telefoon 399
Zaterdagmiddag voor de jeugd.
Naar men ons mededeelt en ok in een adver
tentie in dit nummer wordt bekend gemaakt
zal „Ons Genoegen", naar aanleiding van het
succes, dat de vereeniging Zaterdagavond
met de opvoering van de alleraardigste kin
deroperette „Het Gouden Fluitje" heeft gehad
Zaterdagmiddag deze operette voor de jeugd
opvoeren, in „Musis Sacrum". Moeders, die
hun kinderen een leuken middag willen bezor
gen, moeten hun pupillen Zaterdag naar „Mu
sis" sturen. Het is een goed begin voor de
vacantie.
Zooals we gisteren schreven is het een fleu-
rig geheel, dat de kinderen zeker zal boeien
van begin tot eind.
Voor toegangsprijs enz. zie men de adver
tentie in dit nummer.
Vertrek 9 Januari uit Rotterdam.
Maandag 9 Januari zal Hr. Ms. „Tromp"
uit Rotterdam voor een voorjaarsreis, onder
commando van kapitein ter zee L. A. C. M.
Doorman, vertrekken.
Het reisprogramma is als volgt:
Maandag 9 Januari 1939 vertrek Rotterdam;
Vrijdag 13 Januari aankomst Lissabon; Woens
dag 18 Januari vertrek Lissabon; Donderdag
26 Januari aankomst Messina; Maandag 30
Januari vertrek Medina; Vrijdag 3 Februari
aankomst Istanboul; Woensdag 8 Februari
vertrek Istanboul; Donderdag 16 Februari
aankomst Athene; Maandag 20 Februari ver
trek Athene; Vrijdag 24 Februari aankomst
Dubrovnik; Dinsdag 28 Februari vertrek Du-
brovnik; Vrijdag 3 Maart aankomst Venetië;
Woensdag 8 Maart vertrek Venetië; Maandag
13 Maart aankomst Villefranche; Donderdag
16 Maart vertrek Villefranche; Woensdag 22
Maart: aankomst Bordeaux; Maandag 27 Maart
vertrek Bordeaux; Donderdag 30 Maart aan
komst Den Helder.
twee taxis op elkaar gereden.
Êen op de drie.
Men deelt ons mede, dat van de ongeveer
36.000 inwoners van Den Helder, thans 12.000
als spaarder bij de Heldersche Nutsspaarbank
staan ingeschreven.
Gisterenavond had op het Koningsplein
een aanrijding tusschen twee taxis plaats. De
wagen, die van het Koningsplein, naar do
Postbrug reed, verleende geen voorrang aan
de auto, die van de Loodsgracht naar den Ka-
naalweg reed. De laatste auto zou geen sig
nalen hebben gegeven.
Het gevolg was, dat beide auto's tegen
elkaar botsten, waardoor de voorkant van den
eenen en de zijkant van den anderen wagen
ernstig werden beschadigd. De service-auto
van het politiebureau, die gisteren in dien'
werd genomen, behoefde ter plaatse gei i
hulp te verleenen.
De wagens werden in beslag genomen.
Bezoekt U graag een goed café?
Neem „De Toelast" en ge zijt tevrea
