De Schuilkelders
Aspirin
In Den Helder van weinig nut
Voedt Uw huid 'snachts met Purol
Het gedenkboek der
R.H.B.S.
Woensdag 4 Tanuari 1939
Tweede Blad
WadlnieiuM
Het hoofd van den luchtbeschermings
dienst zegt: Schuilkelders buiten het huis
Koop vandaag of morgen
nog Kinderzegels
Vluchtelingetjes naar
Hellevoetsluis
Burgerlijke Stand van Den Helder
Wat de Noord- en Zuid-
Hollandsche reddingmij. deed
in 1938
Oliebrand in „Parkzicht"
Dames-kapsalon Henk Hol
Geval van kolendamp
vergiftiging
Den Helder, dat ik nooit vergeet
Corsica en Tunis spreken
zich uit
Koop Kinderzegels
Naar aanleiding van de reeds door ons
geplaatste artikelen over de al of niet doel
matigheid van schuilkelders, schrijft ons het
hoofd van den luchtbeschermingsdienst:
Hoewel het niet in mijn bedoeling ligt een
polemiek uit te lokken over het vraagstuk
„schuilkelders" behandeld in Uw blad van 2
Januari, meen ik toch niet te moeten na
laten ook mijn standpunt omtrent deze kwes
tie te publiceeren.
Ik sta op het standpunt, dat goede
schuilkelders haar nut kunnen hebben,
dit afhangende van de gemeente, waar zij
gebouwd worden. Ik deel niet het stand
punt, dat ze in Den Helder onontbeerlijk
zijn. Een eerste vraag is, of men niet
eerst moet bezien of het bouwen van
bruikbare schuilkelders in Den Helder
wel uitvoerbaar is en of zij dan te be
talen zijn öf te kostbaar voor de bescher
ming die zij bieden.
Als men hier 1 meter diep graaft, heeft
men water; voor een kelder van eenige diepte
moet men dus eerst een soort vijver graven,
deze droogpompen en dan daarin een kelder
metselen, die als hij klaar is voortdurend in
het water staat en op de buitenzijde den niet
geringen druk van water en natten grond
moet weerstaan.
Begrijp ik het goed, dan zal zoo'n kelder,,
om niet te verzakken en daardoor te scheu
ren, ook wel onderheid moeten worden.
Een andere zaak is of men die kelders dan
onder de huizen of naast de huizen zou moe
ten maken. Als een huis er op instort zal het
voor degenen, die in den kelder zijn, met
3 4 m3 lucht per hoofd beschikbaar en na
genoeg of in 't geheel geen luchtverversching,
vrijwel onmogelijk zijn den zwaren arbeid van
uitgraven te verrichten. De zuurstof, die er
dan is, wordt dan nog sneller opgebruikt dan
normaal en men zal spoedig het werk moeten
staken.
Geen illusies over snel uitgraven.
Wie, zooals ik, gezien heeft hoe bijna een
heele stad in puin lag, maakt zich weinig
illusies over snel uitgraven door reddings
ploegen. De puinhoop van een gemeubileerd
huis met vloerkleeden. zeil, gordijnen, bed
den, matrassen plafonds, glas en wat dies
meer zij, kan niet met gereedschappen als
schoppen en houweelen worden behandeld;
men zal dit met de hand moeten doen en zelfs
met veel helpers zal men als er een aantal
huizen ingestort is, pas na dógen de laatste
begravenen hebben bevrijd; of ze dan nog
leven, betwijfel ik.
Men zou mijns inziens dus schuilkel
ders buiten het huis moeten maken, of
anders uit den kelder twee gangen moe
ten construeeren, die eenige meters van
het huis uit monden.
De heer Westerveld spreekt over Spanje
en Barcelona, doch ik vond het volgende be
richt, d.d. 19 Maart 1937.
„Barcelona, 19 Maart.
„Naar Reuter van het Spaansche pers
agentschap te Barcelona verneemt, had
„men om middernacht in totaal 1300 dooden
„uit de ruïnes gehaald, allen slachtoffers van
„de luchtaanvallen der laatste 3 dagen. Voor
„zoover bekend, loopt het aantal gewonden in
„de 2000."
Het volk te Barcelona aldus seint een
United Press-correspondent acht zich niet
meer veilig in de vele bomvrije schuilplaatsen;
een stroom van vluchtelingen verlaat de stad
en zoekt een toevlucht in de bergen, waar de
trefkansen minder groot zijn. Circa 500.000
menschen zijn te voet, per trein of per auto
de Catalaansche Hoofdstad ontvlucht. In alle
straten ziet men vele menschen gepakt en ge
zakt hun huizen verlaten. Schrik en ontzet
ting staan op hun gelaat te lezen. Zelfs in de
avonduren, toen de stad met het oog op nieu
we luchtaanvallen in het duister gehuld was,
waren er nog velen, die door de donkere stra
ten een uitweg zochten naar de veilige bergen.
Onder puin bedolven...
Indien dit bericht op waarheid berust (ik
heb geen reden er aan te twijfelen), zou men
hier, waar de kans op ineenstorten van de
huizen, die minder solide gebouwd zijn dan
vele Spaansche, die zware muren van steen-
brokken hebben, zeer zeker rekening moeten
houden met het onder puin bedolven worden
van vele kelders.
Stel U voor de paniek in een kelder met 40
a 50 willekeurige burgers, mannen, vrouwen
en kinderen, als deze bedolven is en men niet
spoedig redding krijgt.
Tot morgenavond 9 uur bent U in
de gelegenheid.
Heeft U al Kinderzegels gekocht
Een rare vraag; natuurlijk deed U dat
reeds.
Maar ze zijn wellicht verbruikt en ge
wilt alsnog een paar series aanschaffen.
Indien dit het geval is, raden wij> U aan
dat te doen vóór morgen (Donderdag)-
avond 9 uur, want dat is het tijdstip dat
de actie gesloten wordt.
Conclusies.
Mijn conclusies zijn dus deze:
le. Kelders moeten, als ze gemaakt wor
den, buiten de huizen komen;
2e. men moet nagaan of het maken van
in Den Helder bruikbare kelders in vol
doend aantal, (b.v, plaats voor 1 op 3
inwoners) niet zulke kosten vergt, dat
men er niet aan denken kan om ze te
laten maken;
3e. schept men met het maken van een
schuilkelder, die niet bomvrij is, niet
een denkbeeldige veiligheid en is de
naam massagraf voor zulk een kel
der niet goed voor het geval hij een vol
treffer krijgt.
Het eerste en voornaamste doel van lucht
bescherming is sparen van menschenlevens.
De kans op verliezen zijn mijns inziens
grooter bij' het concentreeren van vele men
schen op een punt. Missch'en heb ik het mis
en leert de kansberekening, dat de veiligheid
in procenten uitgedrukt bij groepen van 40
50 op grooten onderlingen afstand, meer is
van enkelingen op kleineren afstand van
elkaar.
Verspreiden geeft veiligheid.
Ik voor mij meen, verspreiden geeft veilig
heid, niet concentreeren. Men kan zich hier
verspreiden, er is op korten afstand van de
huizen open ruimte genjeg; de meeste huizen
hebben een flinken tuin. Men ontgaat dan de
kans om onder de puinhoopen terecht te ko
men. In een groote stad waar men de ruimte
niet heeft om te verspreiden, zijn kelders
wellicht van groot nut; de kans bestaat dan
nog dat bij de huizen met eenige verdiepingen
het puin ten deele op een dezer verdiepingen
wordt opgevangen en de kelder dus niet ge
heel wordt bedolven. Hier in Den Helder kan
men ze naar mijn a leening missen, zoolang
men niet kan overgaan tot het maken van
werkelijk bomvrije kelders, die ook niet
scheuren en volloopen met grondwater, waar
door ze onbruikbaar worden bij bomaanslag
in de nabijheid.
Vandaag zullen wederom enkele honderden
Duitsche vluchtelingetjes de grens overschrij
den. Met den middagtrein uit Duitschland
worden via Oldenzaal tweehonderd en via
Emmerik zestig vluchtelingetjes verwacht.
Hiervan zullen er 160 naar Einhoven gaan;
honderd zijn bestemd voor Bergen aan Zee.
Gistermiddag te kwart voor één zijn te
Hellevoetsluis 182 Joodsche vluchtelingen
aangekomen, die onder werden gebracht
in het voormalige rijkshospitaal. Deze
vluchtelingen zijn uit het kamp te Veen-
huizen, dat wordt opgeheven, in alle stilte
haar Hellevoetsluis overgebracht. Het
vervoer vond plaats via Utrecht en Rot
terdam en werd strikt geheim gehouden.
van 3 Januari 1939.
BEVALLEN: J. L. T. Molly—Bruininger,
z.; M. C. Colijnde Vries, z.
OVERLEDEN J. A. Schendelaar (m.), 72
jaar.
Amsterdam, 3 Januari. Gedurende
het jaar 1938 z(jn de reddingsbooten
der N.Z.H.R.M. 43 maal uitgevaren
voor het verleenen van diensten aan in
nood verkeerende schepen.
In totaal werden 14 reddingen ver
richt, waarbij 61 schipbreukelingen
werden gered. 87 van de 43 redding-
tochten werden door motorreddingboo-
ten, de overige door roeireddingbooten
verricht.
Het totaal aantal geredde schipbreu
kelingen der Reddingmij. sedert haar
oprichting steeg tot 6040.
Krachtig optreden van den directeur
voorkomt erger.
Gisteravond om ongeveer half 8 werd brand
ontdekt in den verwarmingskelder van huize
„Parkzicht", bij het Timorpark. Een van de
meisjes, die in den kelder moest zijn, sloeg de
zware oliewalm tegemoet, toen zij de deur
opende, waar de centrale verwarming, een
oliestookinrichting, is opgesteld. Zij waar
schuwde oogenblikkelijk den directeur, den
heer Rozema, .die zich met grooten spoed naar
de plaats des onheils begaf. De walm had
zich reeds zoo verdicht, dat het ontsteken
van het licht niets gaf. De heer R. ging dus
tastend den kelder in om de oorzaak van den
brand te ontdekken. Het bleek, dat heftige
vlammen uit den linker motor sloegen. Waar
schijnlijk door een lek in de olieleiding was de
brand ontstaan.
Het was van groote beteekenis krachtdadig
den brand te bestrijden, omdat de toevoerlei
ding van de groote olietank, die juist den dag
tevoren met 6000 liter stookolie gevuld was,
reeds heet begon te worden. Het overslaan
van den brand in deze olietank zou oorzaak
van een explosie kunnen worden. Vóór alles
moest uitbreiding dus voorkomen worden. De
heer Rozema requireerde het gedienstige per
soneel voor het aanvoeren van emmers zand,
terwijl hijzelf begon het steeds in den kelder
aanwezige zand op den vuurhaard te werpen.
En gelukkig had hij resultaat. Het vuur werd
gesmoord. De olietoevoer was natuurlijk reeds
afgesloten.
Toen de brandweer kwam, had zij niet meer
actief op te treden.
Het is aan het krachtig optreden van den
directeur te danken, dat erger voorkomen
werd, terwijl ook het feit, dat de stookinrich
ting in een stevigen betonnen kelder staat,
zijn groote nut bleek te hebben. Nu bleef
alles rustig en merkte men er zoo goed als
niets van, dat beneden gezwoegd werd en ge
streden tegen dien gevaarlijken vijand, dien
men vuur noemt.
De burgemeester was op het terrein van
den brand, evenals dokter Rienks, we zagen
ook de adj.-directeur van Gem.-werken, den
heer Visser. Verder politie-autoriteiten en per
soneel, benevens verschillende leden van de
brandweer.
Verplaatst van
naar No. 10.
Koningstraat 16
Onder verwijzing naar de desbetreffende
advertentie vestigen wij er de aandacht op,
dat de dameskapsalon Henk Hol van gisteren
af verplaatst is van Koningstraat 16 naar
Koningstraat 10. Het bedrijf is geheel geres
taureerd, terwijl eveneens een make-up afdee-
ling o.l.v. Max Factor ingericht werd.
Liever dadelijk een paar Aspirintjes
dan een paar dagen onder de wol.
Geen beter middel tegen verkoud
heid dan
HET PRODUCT VAN VERTROUWENI
Bjj de familie Klei op de Binnen
haven.
Gisterenmorgen heeft zich op de Bin
nenhaven, ten huize van den heer Klei,
een geval van gasvergiftiging voorge
daan, dat, dank zij het ingrijpen op het
laatste moment, gelukkig geen slacht
offers geëischt heeft.
Wat de toedracht betreft, des morgens
vroeg verliet de heer K. zijn woning, Binnen
haven no. 103, nadat door hem eerst de kachel
was voorzien.
Naar alle waarschijnlijkheid was de
schoorsteen echter op de een of andere wijze
verstopt (door roet), zoodat zich al spoedig
de uiterst gevaarlijke kolendamp ging ont
wikkelen. Zoowel de echtgenoote van den
heer K. als diens zoon bevonden zich toen
nog te bed.
Op een gegeven moment is de jonge
man ontwaakt en bemerkte hij, dat er
iets niet in den haak was. Hij zag kans
het bed te verlaten en den buurman te
waarschuwen. Deze riep direct genees
kundige hulp in, en spoedig was een
dokter ter plaatse, die inderdaad kolen
dampvergiftiging bij beiden moest consta-
teeren.
Het was een geluk bij een ongeluk, dat
men zoo spoedig maatregelen had kunnen
nemen, zoodat erger voorkomen werd.
Toch moesten beiden het bed houden, daar
zij door de ingeademde gassen geheel van
streek waren. Indien men zich van het
bed ophief, vertoonden zich n.1. direct
verschijnselen als braken en duizeligheid.
Een waarschuwing voor anderen om den
schoorsteen in het vizier te houden.
KONINKLIJKE MARINE-LUCHTVAART
DIENST.
Voor het jaar 1939 kunnen bij de opleiding
voor onderofficier-vlieger worden toegelaten
candidaten, die op 1 April reeds 19 jaar, doch
nog niet 24 jaar oud zijn.
Vereischt:: einddipl. M.U.L.O.; einddipl. Zee
vaartschool; dipl. 3e stuurm. gr. vaart; ge
tuigschrift ambachtsschool of dipl. A. als ma
chinist koopvaardijschepen.
Aanmelden vóór 16 Febr. 1939. Inlichtingen
bij het Departement van Defensie Ille Afd. A.
want zij wordt er zoo zacht en mooi, zuiver en gezond door Doe dit 1 of 2 x per week.
Ook vetwormpjes, vlekjes, pukkels en uitslag verdwijnen er door. Tube 45 Doos 60-30 ct.
Zooals men zich ongetwijfeld nog zal
herinneren, is enkele maanden geleden
het feit herdacht, dat de Heldersche Rijks
Hoogere Burgerschool vóór vier decen
nia opgericht werd, een feit dat, zoowel
door leerlingen als oud-leerlingen, op
bijzonder prettige wijze is gevierd.
Daar waren sportfeesten, excursies, een
receptie in het Casino, een avondfeest en
een réunisten-diner. Oude HBS-veteranen
stonden zij aan zij met de „broekjes" van
deze generatie. Men ontwaarde gesnorde
en gebaarde, oud-HBS-ers, naast knapen
in de korte broek en moeders van gezin
nen in gezelschap van bakvisschen, wien
de ernst des levens nog volkomen vreemd
is.
Het geheel kenmerkte zich door een bijzon
der opgewekten sfeer, zoowel de nieuwe en
hernieuwde kennismakingen, de speeches en
de toasts. Velen zullen het dan ook betreurd
hebben dat dit herdenkingsfeest zoo spoedig
tot het verleden behoorde.
Het is daarom te loven, dat enkele HBS-
koppen bij elkaar gestoken zijn en besloten
werd, dat onder redactie van den heer G. W.
Wolthuis een gedenkboek samengesteld zou
worden. Welnu, dit gedenkboek, dat de wel
zeer karaktervolle titel draagt van „Den
Helder, dat ik nooit vergeet", is verschenen en
bereids aan de inteekenaren verzonden. Men
kan er van verzekerd zijn, dat ze dit stuk
oude en „nieuwe" historie in den bekenden
„één adem" uitgelezen hebben.
Gedenkboeken zijn doorgaans deftige, doch
ganschelijk onleesbare folianten. De bladzijden
zijn veelal dorre woestijnen van grafieken, van
leerlingen-curven en andere zaken, waarvan
iedereen zegt dat ze interessant zijn, doch die
iedereen even snel vergeet.
Het is de verdienste van d i t gedenk
boek, dat het niet dor is, ook niet taai
en nog minder zwaar-op-de-hand, z(j het,
dat het bij zulk een traditie-volle HBS
behoort. Het lééft, dit boek, er zit vaart
en pit in en het is niet „deftig" in de
ongunstige beteekenis van het woord.
Dit boek (dat verscheen bij de N.V. Druk
kerij Uitgeverij v. h. C. de Boer Jr., Den
Helder/Amsterdam) zal verslonden worden
door al wat eens de HBS aan den Kanaalweg
bezocht. Men zal er bij lachen en een voorbije
periode zal opeens weer diepte en leven
krijgen. Een enkele maal zult ge, oud-HBS-er
zijnde, wellicht een ietsje weemoedig gestemd
worden bij het lezen van al datgene wat voor
bij is. Een periode die eens zoo moeilijk leek,
doch in werkelijkheid een der schoonste van
Uw leven was.
In de eerste plaats een woord van hulde
voor den heer Wolthuis, die als redacteur
de weinig benijdenswaardige rol te ver
vullen kreeg van arbiter elegantiarum. Hij
moest verzamelen en schiften, hij moest,
legio brieven verzenden, (soms aan een
„verdwenen" oud-HBS-er, niet minder dan
...18) En hij moest zorgen dat al deze
essays en schetsen, parabelen en gedichten
tenslotte door één bindend motief ibjj
elkaar bleven behooren, n.1. het motief van
„Den Helder, dat ik nooit vergeet".
Hij is er in geslaagd. Ten volle en dit boek
is een schoone voleindiging van veel, zij
het dankbaar, werk.
Het is te verleidelijk om hier en daar een
greep te doen, of uit enkele der bijdragen te
gaan citeeren. Al was het maar alleen uit
die sprankelende „Herinnering" van Tjebbo
Franken, uit het ffjngevoelde „Moment Musi
cal" van J. C. M. Kruisinga, of uit die uiterst
knap van visie zijnde schets van Annie Ro
meinVerschoor (de echtgenoote van dr. Jan
Romein) „Terug naar Den Helder". Het is
voortreffelijk werk, dat temeer boeit waar het
oud-HBS-ers zijn, die hier aan het woord
kwamen.
Daar zijn HBS-ers van een latere generatie,
als Piet Janzen, B. J. G. Schokking, H. W. A.
Madsen, Jan Jonker, Rein Timman, Roosje
Grünwald, Leny Zuiderbaan, Anneke Grone-
man, Ina Boels en anderen, en ook zij zeggen
weer ieder op hun wijze, welke plaats die oude
HBS aan den Kanaalweg in hun leven innam.
Ziehier, het literaire deel van dit boek,
dat echter gevolgd wordt door een naam
lijst der leerlingen. Een lijst van alle
leerlingen die de HBS hebben bezocht. De
een 1 of 2 jaar, de ander 5 jaar. Het is de
moeite waard na te gaan wat er uit al dat
jonge volkje gegroeid is. Er zijn promi
nente persoonlijkheden bij!
Voorts werd opgenomen de rede van den
directeur, den heer A. E. Loen, en enkele
andere hoofdstukken. Een tweetal réunie-
foto's zijn eveneens gereproduceerd, ter
wijl het geheel op eenvoudige, doch zeer
stemmige wijze uitgevoerd werd.
Amerika weert zich tegen Japan
en Duitschland.
De Tunisiërs en Corsicanen hebben het
Mussolini duidelijk laten voelen, dat zij van de
Italiaansche interesses niet gediend zijn. De
hartelijke en geestdriftige ontvangst op Tu
nis en Corsica van den Fransche minister
president, Daladier, hebben een duidelijke
taal gesproken voor Frankrijk èn voor Italië.
Toen er te Bastia bloemen gelegd werden aan
voet van het monument, opgericht ter nage
dachtenis aan 40.000 gesneuvelde Corsicanen,
heeft de voorzitter van de oud-strijdersver-
eeniging de volgende duidelijke woorden ge
sproken, die binnen de grenzen van het Ita
liaansche rijk gehoord zullen zijn: „Laat ons
op onze wapenen, onze vrouwen en onze wie
gen zweren, dat wij als Fransche zullen leven
en sterven". De menigte antwoordde daarop
als een man: „Ja, laat ons zweren" en om
nog een markant geval aan te halen, zoo
heeft de gouverneur van Tunis, generaal
Musafa Sfar, aan een vertegenwoordiger van
Havas verklaard: „Geen enkele andere mo
gendheid dan Frankrijk zou geduld kunnen
worden als beschermster van het Tunesische
volk."
Krachtiger kan het moeilijk gezegd
worden en het is goed, dat Italië weet
waar het aan toe is, als het 'ijn begee-
rige vingers zou uitstrekken naar het
bezit van andere mogendheden.
We weten, terwijl we dit overzicht schrij
ven nog niet, hoe de Italiaansche pers op
deze aanhankelijkheidsbetuiging aan Frank
rijk gereageerd heeft, maar het moet wel
zuur voor Italië zijn, deze spontane ontvangst
en er zullen zeker wel meer openlijke of be
dekte hatelijkheden gezegd worden aan het
adres van Frankrijk.
Krachtige taal heeft ook Amerika ge
sproken aan het adres van Japan en
Duitschland, die den Amerikaanschen
handel belemmeren, in het bizonder in
dat deel van China, dat door Japan be
zet is en waar Amerikaansche onderne
mingen, zoowel van opvoedkundigen en
philantropischen, als van commercieelen
aard, opzettelijk geworgd worden.
Amerika zal overgaan tot het nemen van
repressailles als beide landen daarmee niet
ophouden!
Amerika kan invoerrechten heffen op arti
kelen uit die landen afkomstig, het kan ook
overgaan tot het verbieden van Invoer uit die
landen, zoodat deze wel een wat voorzichti
ger toon aan mogen slaan. Amerika is niet
van plan het bij een dreigement te laten,
en blijft men het tegenwerken, dan zal het
inderdaad tot maatregelen overgaan, die voor
de betrokken landen allesbehalve aangenaam
zullen zijn, omdat ze heel wat grondstoffen
en producten uit Amerika noodig hebben.
Koopt thans nog de kinderzegels
Van het zoo misdeelde kind,
Dat in kleine liefdedaden
IIoop en troost en redding vindt,
Dat door U gesteund kan worden
Door een hart'lijkheidsbewijs,
Geef het ook Uw gave mede
Op zijn smalle levensreis!
Nauw'lijks zult ge het bemerken,
Dat het U iets extra's kost,
't Is een zeer bescheiden toeslag
Op de zegels van de post,
Maar als elke Nederlander
Even aan dit „kleine" denkt,
Wordt het „groote" weer geboren,
Dat daadwerk'lijk hulpe schenkt!
Zwakke en misdeelde kleinen
Zien zoo hoopvol naar U uit,
Vóór de verkoop dezer zegels
Aan de postkantoren sluit;
Zwakke en misdeelde kind'ren
Zien U stil en vragend aan,
En dan zegt U bij Üzelve:
„Ja, we hebben het verstaan!"
Even weer wat zonlicht brengen,
Ongemerkt en ongezien,
Waar de dagen vaak verdonk'ren,
Of geen zonlicht komt misschien.
Even voor Uzelven weten:
Hier heb ik aan meegewerkt,
Dat, wat zwak is en misdeeld is,
Door mijn gave wordt gesterkt!
Koopt dan thans nog kinderzegels,
Zóóveel zijn er mee gebaat!
TOT DEN 10DEN JANUARI,
Dus het is nog niet te laat!
Al uw kleine liefdedaden,
Tot dit groote doel bereid,
Zijn een zegen en een weldaad,
Juist in dezen donkr'en tijd!
Januari 1939. (Nadruk verboden.) KROES
Benoemd is tot leerares in vasten dienst
aan de Rijks Hoogere Burgerschool alhier,
mej. I. M. l. Bijvoet, thans tijdeljjk leerares
aan die school.
VALSCHE SCHAAMTE BIJ
DIENSTMEISJES?
In het artikeltje „Valsche schaamte bij
dienstmeisjes", opgenomen in ons no. van gis
teren, staat in de 2e kolom, regel 5 van bo
ven, een zinstorende fout: „gezond" moet
„ongezond" zijn.