Het karakter van Nieuwediep
tK ~f~
De bevolking nam in 1938 met
bijna 1000 personen toe
Zaterdag 14 Januari 1939
Tweede Blad
Wad&rüeuujLd
Overpeinzingen van een wandelaar
s
Derde Marineconcert
Ontslag aan
Rijks-ambtenaren
Met Jan Strijbos naar
IJsland
De Wiener Sangerknaben
Leger des Heils
Winkelnieuws
Luthersche Kerk (Weezenstraat)
Griep, K<
Schoorsteenbrandje
Ned. Herv. Zondagsschool
Burgerlijke Stand van Den Helder
£oo~fx del frev-atkUig, u-cui fDm UehLeA
Chamberlain boekt een
nieuwe teleurstelling
KENT U
Dr. E. Hoekstra's
Bloedzuiverende
Gezondheidspillen
Bij een „persoon" kan men het karakter
opmaken uit gedragingen, voorkomen en
vroeger leven.
Bij een „stad" komt het mij voor, dat het
wezen bepaald wordt door ligging, bestaans
middelen der bevolking en het stadsbeeld. Hoe
is nu het voorkomen van Nieuwediep of juister
en deftiger: Den Helder.
Om te beginnen zijn op de teekening van de
beschikbare ruimte door de ingenieurs van
Koning Willem I groote lijnen uitgestippeld.
Willem I, de absolute Vorst, hield blijkbaar
niet van peuterwerk. De ruime haven met
gelegenheid tot uitbreiding (zie kaartjes) en
het vooral voor dien tijd zeer royaal opgezette
Marine-Etablissement getuigen daarvan. Ook
de flinke Hoofdgracht, Weststraat, Zuidstraat
en Binnenhaven hebben van het begin af deel
Uitgemaakt van het ontwerp.
Al spoedig werd het Marine Paleis gebouwd
Dit forsche gebouw bekoort na ruim 100 jaar
nog zeer het opmerkzaam oog.
Het is evenwichtig, stoer en levendig. Dit
laatste wordt vooral tevoorschijn geroepen door
de schaduwwerking van de drie vooruitgebouw
de hoofdgedeelten, in combinatie met de zich
vaak herhalende witte kozijnen der vensters.
De goed onderhouden tuin completeert het
geheel. Neen, tusschen 1825 en 1835 was de
houwkunst nog niet geheel in verval!
De meeste huizen aan het Havenplein zijn
ook uit dien tijd. Ze zijn weliswaar eenvoudig
van opvatting, maar flink en resoluut. Ver
derop volgen een reeks min of meer geslaagde
producten der vorige eeuw. Deze perceelen zijn
in de handelshaventijd veelal als winkel ge
bouwd. Ettelijke bloeiende zaken voorzagen
daar in de behoefte. Later verplaatste zich het
winkelcentrum en werden de benedengedeelten
als woonhuis ingericht. In 't algemeen heeft
men zich daarbij goed gehouden aan den stijl
der bovenverdiepingen. Van deze verbouwingen
is daarom zoo goed als niets te zien.
Het- Gem. Lyceum is voor mijn besef een
goed bruikbaar, maar wat uiterlijk betreft, een
saai gebouw. Waarom zou men toch een goede
35 jaar geleden die akelig smalle hooge ramen
mooi hebben gevonden?
Noot van de Redactie: Integendeel! In
dit verband is het de vermelding waard, dat
wij kortgeleden een gesprek hadden met een
onzer modernste architecten, een bouwmeester
die in vakkringen als „revolutionnair" wordt
aangeduid. Deze bouwmeester bleek een en al
belangstelling te hebben voor de mooie ge
bouwen in „Willem I"-stijl, zooals hij het
noemde, die onze stad rijk is. En hij deelde
ons mede eens een paar dagen naar Den Hel
der te komen om het architectonische schoon
van deze officieele bouwwerken eens ter dege
te bestudeeren.
Mif*
HAVEN 1941 -
MKUW T e*«*eir4
En dan zoo'n benepen topgeveltje in het
midden! Neen, dan maakt de Marineclub, na 36
jaar, toch een beteren indruk, al is dit gebouw
niet zoo evenwichtig als het Paleis, er is con
sequent een gedachte in uitgedrukt: „Sociëteit,
met gelegenheid om buiten te zitten". Het ge
bouw heeft een gezellig entree en royale
ruimten.
Om zoo kalm wandelend dit alles eens te
bekijken en te bedenken welke bedoeling ons
voorgeslacht met een en ander heeft gehad, en
wat het heeft bereikt; ja, dat is een aange
naam werk.
Jacob v .d. Woude solist.
Het derde Marine concert, dat de vorige
maand tengevolge van de strenge vorst
moest worden uitgesteld, is nu vastgesteld op
Woensdag a.s. Op dien avond zal als solist
optreden de concertmeester van het A.V.R.O.-
orkest, Jacob v. d. Woude, viool.
De kwaliteiten van onze Marinekapel heb
ben we niet aan te bevelen, die van
v. d. Woude kent men eveneens van de radio.
We kunnen er dus verzekerd van zijn, dat
Woensdag een avond van muzikaal kunstgenot
geboden wordt, die iederen liefhebber van
muziek, niet mag verzuimen.
Laat men Woensdagavond toonen, dat men
het op prijs stelt, te kunnen genieten van een
korps als het stafmuziekkorps.
Voor verkoop der kaarten, balcon 1 gulden,
zaal 30 cent, verwijzen we naar de in dit
nummer voorkomende advertentie.
Nieuwe Bepalingen
Volgens de bestaande bepalingen kan
aan een Rijksambtenaar een eervol ont
slag worden verleend op grond van revo-
lutionnaire gezindheid. Deze bepaling is
gewijzigd en luidt thans als volgt:
1. Aan den ambtenaar kan eervol ontslag
worden verleend, indien, naar het oordeel van
plicht als ambtenaar onder alle omstandig*
heden getrouwelijk zal volbrengen.
2. Eene gedraging, als bedoeld in het eer
ste lid, is onder meer aanwezig, wanneer een
het gezag, hetwelk tot het verleenen van het
ontslag bevoegd is, uit zijne gedragingen van
eene zoodanige gezindheid blijkt, dat geen
voldoende waarborg aanwezig is, dat hij zijn
ambtenaar lid is van eene vereeniging, waar
van de Voorzitter van den Raad van Ministers
verklaard heeft, dat zij om de doeleinden,
'die zij nastreeft, of de middelen, die zij aan
wendt, de behoorlijke vervulling van zijn plicht
als ambtenaar kan in gevaar brengen of scha
den, of wanneer hij op eenigerlei wijze mede
werking of steun verleent aan eene zoodanige
vereeniging of van haar uitgaande actie.
3. Voor eene ontslagverleening, als be
doeld in het eerste lid, is de medewerking of
machtiging vereischt van den Voorzitter van
den Raad van Ministers. Deze is gehouden,
te voren het advies in te winnen van eene
commissie, bestaande uit vijf leden en vijf
plaatsvervangende leden. Van de leden wordt
een lid als voorzitter en een als plaatsvervan
gend voorzitter aangewezen.
4. De leden en plaatsvervangende leden
van de in het vorige lid bedoelde commissie
worden bij Koninklijk Besluit benoemd, op
voordracht van den Voorzitter van den Raad
van Ministers.
Film en lezing volgende week j
Zaterdagmiddag.
a
I Gisteren ontvingen we uit Haarlem
de mededeeling, dat Jan Strjjbos weer
zoover hersteld is, dat bij zijn werk weer j
kan opvatten. We hebben den populai-
11 ren spreker en buitengewoneu natuur-1 j
kenner, den avonturier, die met zooveelj
smaak van zijn ervaringen weet te ver-
a
halen, verzocht zoo spoedig mogelijk
naar Den Helder te komen, omdat we:j
reeds herhaaldelijk opgebeld werden,;!
wanneer Strijbos zou komen. Welnu,
alle avonden was de heer Strijbos voor-
j Ioopig bezet en toen vroegen we of hij
een Zaterdagmiddag zou kunnen. Ja, dat
izou wel gaan, dus namen we den eerst-
jvolgenden Zaterdag. Het succes, dat het
Natuur Historisch Museum met zijn
filmvertooningen op Zaterdagmiddag
had, deed ons besluiten ook dien vrijen
Zaterdagmiddag te benutten. Er is het
1 voordeel aan verbonden, dat men zijn
kinderen mee kan nemen.
Volgende week Zaterdag, 21 Januari
dus, komt Jan Strijbos met zijn film j
over IJsland. Het zal een interessante J j
middag worden, daar zjjn we zeker van. J
Meer dan 500 kaarten zjjn reeds ver- i
kocht. Wie dus nog wil profiteeren van
dezen filmmiddag, haaste zich. Heden-
middag zal met den verkoop van de
kaarten worden voortgegaan. Entrée
30 cent, alles inbegrepen.
De Casino-directie is er in mogen slagen
het vermaarde knapenkoor „De Wiener San-
gerknaben" op hun wereldtournée ook hier in
Den Helder te doen optreden. Voorzeker een
groot voorrecht voor onze stad, om dit be
roemde jongenskoor dat de vorige week z'n
triomftocht door Nederland te Amsterdam
begonnen is met een „totaal uitverkocht" en
enthousiast Concertgebouw, ook hier te kun
nen beluisteren.
Men herinnere zich de overgroote belang
stelling bjj hun vorig optreden alhier. Dinsdag
24 Januari komen de „Wiener Sangerknaben"
in Casino. Men houde er alvast rekening mee!
Het Leger des Heils verzoekt ons opname
van het programma van 1522 Januari, in
verband met het 48-jarig bestaan.
Voor de opening van het Jaarfeest op mor
gen, Zondag, is uitgenoodigd: Luit.-kolonel
Joh. Grimijser, geboren te Den Helder, die
van hieruit in opleiding kwam als officier van
het Leger des Heils.
Maandagavond d.o.v. zal de divisie-officier
brigadier W. J. Kolder de samenkomst leiden
en worden enkele nieuwe strijders tot de ge
lederen toegevoegd.
Dinsdagmiddag 2.15 uur zal Mevrouw Bri
gadier Kolder een Gezinsbond-samenkomst
feiden, welke alleen toegankelijk is voor vrou
wen en meisjes boven de 18 jaar.
Woensdagavond (8 uur) komt de Leger des
Heils-musicus Majoor G. Clays voor het leiden
van een bijzondere samenkomst.
Donderdagavond zal een goede oude bekende
het Leger bezoeken, n.1. Adjudant D. Korts,
die voor eenige jaren hier ter plaatse de
Korps-officier was, en zich zeer interesseerde
voor den Bond van Barmhartigheid.
Vrijdagavond bezoek van den Divisie-Jonge-
lieden-Secretaris Kapitein Lahuis. Alle onder
af deelingen van het Jeugdwerk van het Leger
des Heils zullen dien avond tegenwoordig zijn.
De sluitings-samenkomsten op Zondag 22
Januari staan onder leiding van Adjudant W.
Malcorps. De adjudant zal 's middags 3.30 uur
een bijzondere lezing houden over het onder
werp „De beteekenis van het Leger des Hils
voor de samenleving".
Zie voor verdere bijzonderheden de adver
tenties die deze week geregeld zullen ver
schijnen in dit blad, en voor den tijd-aanvang
der samenkomsten raadplege men mede de
Predikbeurten.
De laatste zin in het stukje over de gemo
derniseerde zaak van den heer Zuidweg, Sluis
dijkstraat, opgenomen in ons nummer van
gisteren, zou misschien den indruk kunnen
wekken, dat de heer Zuidweg zich uitsluitend
op het maken van bedden zou toeleggen. Dit
is echter niet juist, want het behangers- en
stoffeerdersbedrijf zal blijven bestaan, eerder
uitgebreid worden.
Vanmiddag om 4 uur wordt de verbouwde
zaak heropend.
A.s. Zondag 15 Januari zal het 25 jaar ge
leden zijn, dat het kerkgebouw in de Weezen
straat ingewijd werd door den Predikant Ds.
C. G. Visser.
Men heeft gemeend dit heugelijke feit fees
telijk te herdenken.
A.s. Zondagavond 7 uur zal dan een feest-
Godsdienstoefening gehouden worden in het
versierde kerkgebouw.
In dezen dienst hoopt als feestredenaar voor
te gaan Ds. C. C. G. Visser, thans te Rotter
dam. Het openingswoord zal gesproken wor
den door den Predikant der Gemeente, Ds. W.
J. F. Meiners, het slotwoord door Ds. C. Chr.
G. Visser Jr. van Harlingen. Deze dienst zal
opgeluisterd worden door het Kerkkoor, die
dezelfde liederen ten gehoore zal brengen als
bij de inwijding. Een ieder is hartelijk welkom.
Zie advertentie in het blad van heden.
O».. Snel en goed
riep, CT\OU, «Ij 11. helpen hierbij
altijd een poeder of cachet van Mjjnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets,genaamd „Mijnhardtjes",2st. lOct. Doos 50ct
Gisterenmiddag omstreeks kwart voor zes
werd de brandweer gealarmeerd voor een
schoorsteenbrandje, dat was uitgebroken in het
perceel Kapperstraat 10, bewoond door de
familie Bakker.
Water is er niet aan te pas behoeven te
komen, door wat zout in den schoorsteen te
gooien slaagde men erin erger te voorkomen.
Men verzoekt ons te verwijzen naar de in dit
nummer voorkomende advertentie van de
Zondagsschool der Ned. Herv. Gemeente,
waarin wordt bekend gemaakt, dat de lessen
in de O.L.-scholen, Parallelweg, Oostsloot-
straat en O. Helder, morgen, Zondag, aan
vangen om 12.30 uur
GETROUWD: J. Smit en H. C. Verkuijlen.
BEVALLEN: M. M. C. LagerveldRiteco,
d.; A. BlaauboerVoorthuizen, z.
OVERLEDENWed. M. H. Clee, geb.
J. M. Siegers, 76 jaar.
APOTHEKEN.
Van hedenavond 10 uur tot Maandagmorgen
is alleen geopend de apotheek van de firma
Smeets-Snel, Weststraat.
Van Maandag 16 Januari tot 23 Januari
wordt avond- en Zondagdienst waargenomen
door A. P, Hoolmans Spoorstraat.
i Bevolking op 1 Januari 1938
Vermeerdering door:
[Vestiging in de gemeente
[Geboorten
elders, foehoorende tot deze gemeente
Verminderd met hier geborenen, behoorende tot
andere gemeenten
j Vermindering door:
■Vertrek1
Overlijden te Den Helder
elders j g j
Verminderd met te Den Helder overledenen,
elders woonachtig
Bevolkingscijfers op 1 Januari 1939
824
M.
V.
18.780
17.364
3.128
1.628
437
381
7
9
22.352
19.382
6
4
2.676
1.662
151
139
6
9
2.833
1.810
13
9
M.
V.
22.346 19.378
2.820
1.801
19.526 17.577
Geboorten 1938
Overlijden 1938
i
283
Geboorte-overschot
541
Bevolkingscijfer l-l-'39
Bevolkingscijfer l-l-'38 a 8
Vermeerdering l-l-'38l-l-'39
Vestiging 1938 4756
Vertrek 1938 4338
Vermeerdering door
I Vestiging418
Roosevelt trekt consequenties.
Chamberlain heeft een nieuwe teleurstel
ling in zijn politieke carrière geboekt. Zonder
nu veel te zeggen, over de conferentie, heeft
het communiqué dat verschenen is, duidelijk
genoeg gesproken; de premier van Engeland
en de dictator van Italië zijn niet dichter bij
eikaar gekomen. De ervaring met de heeren
dictatoren is, dat ze niet weten van geven
en nemen, dat ze niet willen zien het belang
van het groote geheel, dat we toch, wij allen,
volken van Europa, vormen, maar ze zich
blind staren op het eigen belang, tenminste
dat wat ze als eigen belang zien. Aan de
grootheidswaan van de dictators gaat Europa
ten onder. En Hitier èn Mussolini hebben
blijk gegeven niet voor rede vatbaar te zijn.
Slechts geweld spreekt nog een taal tot de
heeren, die hen terughoudt van al te groote
voortvarendheid in hun imperialistische nei
gingen.
Straks zal de Engelsche premier
terugreizen, een bittere ervaring rijker.
We geloo.en, dat hij toch opnieuw den
weg zal willen bewandelen, dien hij een
maal ingeslagen is, uen weg naar den
vrede, door overleg. Blaar aan den ande
ren kant zal Engeland niet stilzitten,
zal het zich met een vaart bewapenen,
die respect zal afdwingen, als men niet
anders wil, dan door geweld de verschil
len regelen.
Amerika trekt zijn consequenties uit den
toestand in Eurapo. Roosevelt's defensie
boodschap, ingediend bij het congres, spreekt
van een wapeningsprogramma met minimum
eischen, waarmee een bedrag van zegge en
schrijve 525 millioen dollar gemoeid zal zijn.
De Amerikaansche president wil niet toe
geven aan de historie van de bewapening, die
over Europa gevaren is, maar hij wil toch ook
niet indutten aan den overkant van den
Oceaan en gereed zijn, als de Amerikaansche
belangen worden aangetast.
Driehonderd millioen zal worden gebruikt
voor de uitbreiding van de luchtmacht, waar
bij 21 millioen dollar voor de marine lucht
vaart. 20.000 jonge menschen zullen worden
opgeleid voor de burger luchtvaart. 150 mil
lioen dollar zal worden besteed voor het le
ger. Het zijn cijfers die spreken, maar die nog
matig zijn, vergeleken bij die welke Engeland
aan zijn bewapening ten offer brengt. Het
programma van Engeland loopt in de mil-
liarden.
Roosevelt denkt er niet aan om op
nieuw in een oorlog te gaan met het
vaste land van Europa. In dit opzicht
heeft Amerika een zeer duur leergeld
betaald. Nog zijn er millioenen, die
Europa weigert te betalen. Duizenden
van zijn beste zonen heeft Amerika in het
bloedbad 19141918 op het Europeesche
slagveld achter gelaten. Niet voor den
tweeden keer zal dit Amerika over
komen.
Amerika zal zich echter waarschijnlijk niet
afzijdig houden, wanneer een oorlog uit
breekt. Het zal vermoedelijk overgaan tot
een boycotten van het land, waarvan het
meent dat het de aanleiding is van den
oorlog. En in dat opzicht zal Amerika dus
nog een hartig woordje mee kunnen spreken,
want er is geen enkel land dat de rijkdom
aan grondstoffen en materialen, die Amerika
opbrengt, kan missen.
Wie Amerika in dit opzicht aan zijn zijde
heeft, heeft een machtige bondgenoot, wie
het tegen heeft, heeft een grooten vijand.
Een blijvend genot is
een installatie van ons.
DE VRIES
Centrale Verwarming
ALKMAAR ROTTERDAM
Tel. 3045 Tel. 44504
2 lijnen
OP- EN ONDERGANG VAN ZON
EN TIJD VAN HOOG EN LAAG WATER
Wintertijd
Zon
Jan.
op:
ond.:
Hoogwater
Laagwater
Z
15
8.00
4.30
2.10
15.05
8.30 20.55
M
16
7.59
4.31
3.25
16.20
9.40 22.10
D
17
7.58
4.32
4.40
17.20
10.45 23.20
W
18
7.57
4.34
5.45
18.10
11.45
D
19
7.56
4.36
6.35
18.50
0.20 12.30
V
20
7.55
4.38
7.15
19.15
1.10 13.10
z
21
7.54
4.40
7.50
19.45
1.50 13.45
Deze pillen zuiveren het bloed van alle
onreinheden, regelen de spijsvertering, wek
ken de eetlust op en bevorderen de natuur
lijke verrichtingen de. lichaams. 90 ct. of 1.56
per doos met gebruiksaanw. Verkrijgbaar in
Apotheken en Drogisterijen. Vraagt gratis toe
zending brochure aan MIJ. HOEKSTRA Hee
rengracht 33, Amsterdam.