TARZAN
DE LAMP
10.000 ton metaal
van Frankrijk's slagvelden
koop SUNLICHT ZEE
Radioprogramma
in de Woestijn
i EM Dl
DOK
llffl
EDGAR RICE
j BURROUGHS
Storm teisterde stadion
te Antwerpen
Felle brand te Enkhuizen
„Leonidas 1" onvindbaar
ÜU
Meer vrijheid bij het
Middelbaar Onderwijs
Hoeveel varkens de
Veehouderijcentrale aankocht
t
i DOOR
79.
Herkoef, de vroegere priester, leidde zijn
medegevangenen door de geheime gang van
de gevangenis, die onder het water van
Athair doorliep, naar buiten. „Het is heerlijk,
weer de lucht van vrijheid in te ademen", zei
Helen. Brian en Lavac volgden zwijgend. Zij
wisten dat hun vrijheid slechts een schim
was. De gehele nacht liepen de gevangenen
voort. Bij het aanbreken van de dag fluister
de Helen in doodsangst: „Ik hoor stemmen.
Er komen mensen deze richting uit." De an
deren spitsten hun oren. „Athairianen!"
Herkoef beval: „Wij moeten teruggaan en
ons in een spelonk verbergen," Enkele minu
ten later kwamen zes krijgslieden langs de
plaats, die de anderen zo juist verlaten had
den. „Hun sporen zijn duidelijk," zei de aan
voerder, „wij zullen spoedig de hand op hen
kunnen leggen. Kom!" De soldaten volgden
met het vaste voornemen, de ontvluchtte ge
vangenen weder te arresteren. Al spoedig
stuitten de Athairianen op de verborgen
vluchtelingen. Enkelen trachtten te ontko
men, doch een regen van speren belette hun
dat. Helen, Brian en Lavac bleven staan. Zjj
wisten, dat er niet aan vluchten viel te den
ken, vooral nu de Athairianen hen in hun
schuilplaats hadden verrast!
Een „oogst", die nog steeds niet
beëindigd is. Ieder jaar weer
vinden ploegende boeren een on-
verwachten dood.
Steeds weer kan men in de Fran-
sche pers berichten vinden, dat op
een of andere plaats in het vroegere
gevechtsterrein van den wereldoor
log een hoer hij het ploegen of een
kind bij het spelen door een granaat
verscheurd is. Hoewel deze gebieden
reeds herhaaldelijk afgezocht zijn,
verschijnen er toch steeds weer gra
naten, die in de aarde verborgen
heb gelegen, aan de oppervlakte.
Ieder jaar vinden op deze wijze nog
talrijke menschen een onverwachten
dood, hoewel het gedonder der ka
nonnen aan het westelijk front sinds
meer dan twintig jaren verstomd is.
In dit verband is het wellicht inte
ressant eens een overzicht te geven
van datgene, wat bij het opruimings-
werk in deze gebieden tijdens de
laatste twintig jaren geborgen kon
worden.
De opruiming van het oorlogs
gebied.
In opdracht van het Fransche ministerie
van oorlog werd voorloopig na het sluiten
van den vrede het geheele oorlogsgebied
tusschen de Noordzee en de Vogezen door
hondderdduizenden menschen „opgeruimd".
Na een activiteit die acht jaren duurde, wa
ren de vernielde dorpen weer opgebouwd
en de verwoeste velden in zooverre gezui
verd, dat het bebouwen der akkers weer
mogelijk werd. zonder aan groote gevaren
blootgesteld te zijn. Het verdere werk liet
de staat over aan particuliere ondernemin
gen, die gemachtigd waren het gevonden
materiaal naar believen te gebruiken en
slechts ontplofbare stoffen moesten afleve
ren. in de twaalf jaren, die thans verstre
ken zijn, hebben de particliere ondernemers
alleen reeds in het gebied van de Somme
10.000 ton metaal geborgen en meer dan een
millioen scherpe granaten; in het jaar 1937
werden b.v. niet minder dan 207.186 projec
tielen gevonden. In dit jaar zullen de slag
velden van de Somme nog intensiever afge
zocht worden en men verwacht een nog
rijkere „oogst'Dikwijls worden op het
oogenblik nog geheele munitie-depots diep
onder het aardoppervlak gevonden, de gra
naten. verpakt in waterdicht linnen, nog
in volkomen bruikbaren toestand. Het veel-
vuldigst bevinden zich deze munitiebewaar
plaatsen in het vroegere Britsche gevechts
terrein, waar in het laatste jaar van den
oorlog honderden van dergelijke depots door
de Kngelschen onder de aarde aangelegd
werden en die na het Duitsche voorjaars
offensief van 1918 en de latere terugmarsch
der Duitsche troepen in het door millioenen
granaten vernielde niemansland verloren
zijn gegaan.
Een ware industrie.
Een ware industrie heeft zich in den loop
der jaren in dit oude orologsgebied ont
wikkeld. Lorries, door kleine locomotieven
getrokken, transporteeren garanaten van
alle kalibers naar bepaalde verzamelplaat
sen. Daar vindt men groote bergen van de
meest verschillende soorten munitie. Men
vindt daar nog artillerieparken Van hon
derden kanonnen, die eens in het trommel
vuur in loopgraven werden verborgen en na
vele jaren verroest weer te voorschijn kwa
men. Hun laatste weg blijft het transport
naar de hoogovens. Geweren en karabijnen
echter moeten volgens de Fransche wet op
de vindplaatsen vernietigd worden. Bij dui
zenden worden zij op het oogenblik nog met
den loop in de aarde gestoken, met benzine
en petroleum overgoten en verbrand. On
danks deze ononderbroken reusachtige
oogst in de laatste twintig jaren, rekenen de
autoriteiten er op, dat men nog minstens
vijf jaren zal moeten werken om de gebie
den aan de Somme. in de Champagne en
Aisne werkelijk grondig te zuiveren. Verdere
enorme hoeveelheden kogels, granaten en
bommen, kanonnen, prikkeldraad en pa
troonhulzen uit de groote slagen van den
wereldoorlog zal de natuur uit den schoot
der aarde naar de oppervlakte drijven..
Ieder jaar echter zal ook de oorlogsgod Mars
verder zijn tribuut van ploegende boeren en
spelende kinderen eischen.
Oefentereinen zwaar beschadigd.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
is tengevolge van den zwaren storm meer
dan de helft van het dak der kleine tribu
ne op het Antwerpstadion, waar 19 Maart
a.s. de ontmoeting BelgiëNederland zal
worden gespeeld, weggeslagen. Vele platen
zijn honderden meters van de tribune af te
rechtgekomen. De achter het hoofdveld ge
legen oefenterreinen zijn zwaar beschadigd:
sommige platen zitten een meter diep in
den grond. Gelukkig is het hoofdveld ge
heel gespaard gebleven.
Onmiddellijk is een aanvang gemaakt de
schade te herstellen. Het is zeker, dat deze
werkzaamheden voor half Maart beëindigd
zullen zijn.
KOLEN VIELEN UIT DE KACHEL.
Familie verlaat langs ladder het
huis.
Gistermorgen om half negen is een felle
uitslaande brand uitgebroken in het manu-
facturenmagazijn van de firma Kouwenho-
ven—Goos in de Westerstraat te Enkhuizen.
In een oogwenk brandde het geheele
pand als een fakkel, zoodat de heer
en mevrouw Kouwenhoven en hun
twee kinderen, geen gelegenheid
meer hadden op de gewone wijze het
pand te verlaten. Langs een ladder
werden zij in veiligheid gebracht en
nauwelijks waren zij beneden, of de
vlammen sloegen reeds naar bui
ten.
De brandweer bond met zeven stralen den
strijd tegen het vuur aan en slaagde er na
ongeveer een uur in, de vlammen te bedwin
gen.
De brand is ontstaan, doordat kolen uit
een juist aangemaakte kachel in de woon
kamer vielen.
Het perceel is geheel uitgebrand. De aan
grenzende huizen, een boekhandel en een
banketbakkerij, kregen zeer veel waterscha
de.
De eigenaren der drie panden zijn verze
kerd.
IJsbrekers onverrichter zake te
ruggekeerd.
De ijsbrekers Daniël en Wilhelmina Goed
koop zijn gisteren in de Amsterdamsche ha
ven teruggekeerd. Zij hebben eenige dagen
op het IJselmeer gezocht naar het tankschip
Leonidas 1, dat behoorde tot het convooi van
drie schepen, dat bij Hindeloopen in het ijs
heeft vastgezeten. Twee der vaartuigen kon
den worden bevrijd, doch van de Leonidas 1
werd geen spoor ontdekt.
Ook de ijsbrekers hebben het schip niet
kunnen vinden, zoodat men nu als zeker
aanneemt, dat het is gezonken. Zooals men
weet, bevond zich niemand meer aan boord.
EN NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST
Wetsontwerp ingediend. Ook het
Montessori-onderwijs krijgt recht
van een eigen eindexamen.
Naar wij vernemen heeft de minister van
Onderwijs een wetsontwerp bij den Raad
van State aanhangig gemaakt, waarin het
voorbereidend hooger onderwijs nader wordt
geregeld.
In dit verband vernemen we voorts, dat
daarin ook aan het Montessori-onderwijs in
principe onder zekere voorwaarden het recht
van eigen eindexamen zal worden verleend.
Blijkbaar betreft het hier de voorziening
aangekondigd in de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer betreffende de on-
derwijsbegrooting, inzake meer vrijheid bij
het middelbaar en voorbereidend hooger on
derwijs. Deze voorziening is, evenals een re
geling van het middelbaar onderwijs voor
meisjes, opgenomen in een ontwerp van wet
tot regeling van het voorbereidend hooger en
het algemeen vormend middelbaar onderwijs,
dat bij de indiening van de Memorie van
Antwoord op het punt stond het departement
te verlaten.
Scherpe prijsdaling voorkomen.
Gelijk bekend is, was het verloop van de
varkensmarkt gedurende het tweede half
jaar van 1938 over het algemeen voor de
varkenshouders weinig bevredigend, doordat
het aanbod vrijwel voortdurend de vraag
voor binnenlapdsch verbruik en voor den
uitvoer overtrof.
Dat de varkensprijzen desondanks vrij sta
biel zijn gebleven moet worden toegeschre
ven aan de omstandigheid, dat van regee-
ringswege sedert geruimen tijd op groote
schaal varkens uit de markt worden geno
men. Tot nu toe heeft de Nederlandsche Vee
houderijcentrale buiten de normale voor den
uitvoer bestemde hoeveelheid tusschen de 50
en 60 duizend varkens in het bacongewicht
(c.a. 60 tot c.a. 95 Kg. levend) afgenomen,
waardoor althans een scherpe prijsdaling
werd voorkomen en tevens een nog sterkere
druk op de zware varkensmarkt achterwege
bleef.
MOTORSCHIP VAN ZIJN KABELS
LOSGESLAGEN.
Schipper om het leven gekomen.
Tijdens den krachtigen storm welke Maan
dagavond omstreeks tien uur woedde, is te
Breskens het 89 ton groote motorschip „Aart
Wilhelmina" uit Pernis van schipper van
Wijngaarden uit Giessendam van zijn kabels
los geslagen en op drift gegaan.
Doordat de lading begon te werken, maak
te het schip slagzij en sloeg de schipper over
boord. De man verdronk jammerlijk.
DONDERDAG 19 JANUARI 1939.
AVRO-Uitzending.
Hilversum, 1875 en 801.5 m,
8.00 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Berichten)..
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.30 Voor de vrouw.
10.35 Omroeporkest en solist.
(In de pauze: Declamatie. Om 12.15 Ber.),.
12.3(1 Gramofoonmuziek.
I.30 AVRO-Aeoiian-orkest.
2.00 Causerie „De vrouw binnen en buiten
haar huis".
2.30 Vervolg concert.
3.00 Cursussen voor de vrouw.
3.45 Orgel en cello.
4.00 Voor zieken en thuiszittenden.
4.30 Viool en piano.
5.00 Week-Kaleidoscoop.
5.25 Gelukwenschen.
5.30 AVRO-Amusements-orkest en het Schu-
ricke-Trio. (In de pauze: Berichten).
6.30 Sportpraatje.
7.00 Voor de kinderen.
7.05 AVRO-Dansorkest.
7.30 Engelsche les.
8.00 Berichten ANP, Radiojournaal. Mede-
deelingen.
8.20 Concertgebouw-orkest en solist. (In de
pauze: Causerie over Goethe).
10.30 De Twilight Serenaders.
(Om 11.00 Berichten ANP).
II.3012.00 Orgelspel.
Hilversum H, 415.5 m.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRC*
2.00—12.00 NCRV.
8.00—9.15 Gramofoonmuziek. (Ca. 8.15 Ber.)
10.00 Gramofoonmuziek.
10.15 Morgendienst.
10.45 Gramofoonmuziek.
11 30 Godsdienstig halfuur.
12.00 Berichten.
12.15 KRO-orkest. (1.001.20 Gramofoonmu
ziek.
2.00 Handwerkuurtje.
3.00 Zang en piano.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Handwerkuurtje.
5.00 Handenarbeid voor de jeugd.
5.30 Orgelconcert. (Ca. 6.30 Berichten).
6.30 Causerie „Gods zegen op het Zendings-
veld in Nederlandsch-Indië en Nederland's
roeping.
7.00 Berichten.
7.15 Boekbespreking.
7.45 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten ANP, Herhaling SOS-Bericht.
8.15 Christelijke Oratorlumvereeniging, Haar-
lemsche Orkestvereeniging en solisten.
(9.059.35 Causerie over Beethoven).
10.15 Berichten ANP, actueel halfuur.
10.45 Gymnastiekles.
11.00 Gramofoonmuziek.
Ca. 11.50—12.00 Schriftlezing.
Feuilleton
door Et hel M. Dell
30.
Ze ging achteruit, nog half verschrikt, half-
kribbig. „Je waart altijd... zooveel aardiger...
dan je nu bent,," zei ze met afgewend gelaat.
En terwijl hij heenging, antwoordde hij
somber: „Ik had toen een vrouw, die ik voor
en boven alles achtte".
Ze sprong op. „Dick, hoe kun je zoo ver
schrikkelijk zijn?"
Hij trok de schouders op en ging naar de
deur. „Ik was... een groote stommerik!" zei
hij bitter.
De deur sloeg achter hem dicht. Netta keek
hem na, treurig en met beschreid gelaat. Maar
plotseling stampte ze met den voet op den
grond en riep woedend uit:
„Ik wil niet worden behandeld als een on
deugend kind. Dat wil ik niet! Dat wil ik niet!
Ik ga aan mijn Arabischen ridder schrijven...
ik ga dadelijk schrijven en vertel hem hoe on
gelukkig ik ben. Wanneer Dick iets tegen
heeft op onze vriendschap, dan moet ik van
hem scheiden. Dat is alles wat er op zit. Ik
ben een ezel geweest om ooit met hem te
trouwen. Ik heb altijd geweten, dat we niet
met elkaar overweg konden."
Ze zweeg en luisterde, half hopende, half
vreezende, dat hij zou terugkomen. Toen hoor
de zij zijn stem in de aangrenzende kamer,
waar hij tegen Tessa praatte.
Ze perste de lippen op elkaar en ging naar
haar schrijftafel.
„O ja. Bij dat kind kan hij het wel weer goed
maken, als hij haar ruw heeft behandeld, maar
om een vriendelijk woord tegen zijn vrouw te
zeggen... daar denkt hij niet aan"
Ze nam haar pen op met van verontwaardi
ging trillende vingers en begon te schrijven.
HOOFDSTUK IX
De oase.
Twee maanden lang bezat Tommy zijn ziel
in lijdzaamheid. Twee maanden lang sloeg hij
Monck gade, die kalm en bedaard zijn gang
ging en vroeg niet verder.
De vermakelijkheden in de kolonie waren
in vollen gang. Kerstmis was ophanden.
Stella maakte nu vaste plannen voor haar
vertrek na 'Nieuwjaar. Ze vond geen bevredi
ging in zoo'n lui leventje, ofschoon Tommy
zich heftig tegen haar heengaan verzette.
Monck ging er nooit tegenin. Als zij er over
sprak, luisterde hij glimlachend zwijgend toe.
Ze zag hem dikwijls.
In gezelschap van Tommy kwam hg op alle
uren van den dag naar „De Groene Bunga
low". Ze ontmoette hem telkens in de Club en
hij verzuimde nooit naar haar toe te komen
en wist zich altijd een weg te banen door de
jonge officieren die haar omringden. Hij liet
geen rechten gelden, maar 't recht bestond en
werd stilzwijgend aanvaard. Hij sprak ver
trouwelijk met haar en trachtte nooit de gren
zen van hartelijke vriendschap te overschrijden.
Slechts zelden liet hij blijken, dat haar ge
zelschap hem aangenaam was. Maar 't was
een feit, dat zij de eenige vrouw was, met wie
hij zich bemoeide en de anderen spraken er
natuurlijk over.
Wat Stella betrof, zij was ervan overtuigd,
dat zij er in zou slagen haar vrijheid te be
houden. Ze was ervan overtuigd, dat hij 't niet
laten kon, na alles wat er tusschen hen was
voorgevallen. Maar ze geloofde tevens, dat
hg haar weigering zeer wijsgeerig zou opvat
ten, misschien zelfs met een gevoel van op
luchting.
Ze dwong zichzelf niet aan hem te denken.
Telkens weer hield ze zich voor, dat hij alleen
door eerzucht werd geleid. Zijn hart had hij
aan zijn werk gegeven. Men kan geen twee
heeren dienen. Hij hield waarschijnlijk wel van
haar, maar op zgn kalme, beredeneerde ma
nier, die haar nooit zou kunnen bevredigen.
Wanneer zij met hem trouwde, zou zij in de
tweede plaats komen, en dan nog maar een
heel klein tweede plaatsje, overigens hoorde
hij aan zijn beroep. En daarom wilde ze niet
met hem trouwen. En met al die redeneerin
gen trachtte zij de herinnering uit te wis-
schen aan zijn hartstochtelijke kussen en zijn
krachtige armen, die haar zoo stevig omsloten
hadden gehouden. Dat was de oer-mensch in
hem geweest, die een oogenblik zich onbe-
heerscht had baangebroken; de oer-mensch,
die hij altijd door zijn plichtsbesef binnen de
perken had weten te houden. Had hjj zelf niet
gezegd, dat hij alles zou willen geven, om dien
woesten aanval ongedaan te maken. Zij was
ervan overtuigd, dat hij zichzelf er om ver
achtte. Nooit zou hij zich weer zóó laten gaan.
Hij had haar niet werkelijk lief. Hij zou nooit
voor eenige vrouw; liefde gevoelen. Hij zou
haar plichtmatig ten huwelijk vragen en wan
neer zij hem afwees, zou hij 't zich uit 't hoofd
zetten en ongestoord zijn werk hervatten.
Zoo oefende zij zich in het maken van plan
nen, waar hij geheel buiten stond en maakte
zich wjjs, dat haar pas herkregen vrijheid haar
te lief was, om daar opnieuw afstand van te
dofen. In gezelschap van mevrouw Ralston
woonde zij een paar gezellige bijeenkomsten
der kolonie bij, maar smaakte er geen waar
genoegen in. Zij hield niet van Lady Harriet
en vertrouwde mevrouw Burton niet en de
meeste keeren bleef ze weg. De Kerstfeestvie
ring trok haar niet aan. Ze hield zich achteraf,
totdat Tommy, die aan alles een werkzaam
aandeel nam, haar tegenwoordigheid drin
gend eischte.
,,'t Is bespottelijk om je zoo achteraf te
houden," hield hij vol. „Ze zullen nou denken,
dat je bang voor hen bent. Ga in ieder geval
mee naar de pic-nic bij maanlicht te Khan-
mulla, den avond vóór Kerstmis. Het zal ver
bazend gezellig zijn."
„Weet je wel, Tommy, dat Ik veel liever
naar bed ging."
„Dwaasheid," verklaarde Tommy. „Je was
vroeger veel gezelliger!"
„Toen was ik geen weduwe," zei Stella.
„Wat een nonsens, wat een vervloekte non
sens! Dat doet tot de zaak zelfs niets af!"
riep Tommy nijdig.
„Toch is 't zoo," zei Stella.
Hij ging rookende heen.
Dien avond zat ze op de veranda van de
Club met mevrouw Ralston en keek naar het
tennissen.
Monck kwam achter haar tegen den muur
staan en rookte een sigaret. Een poosje zeide
hij niets en na een enkel woord ter begroeting,
vestigde Stella weer haar aandacht op het
spel. Maar nu stond mevrouw Ralston op en
ging heen en even daarna schoof Monck
vooruit en nam de vrijgekomen plaats in.
Tommy speelde mee. Hij speelde altijd óf
buitengewoon goed, óf buitengewoon slecht.
Dien avond was het eerste het geval.
Na een bijzonder mooien slag deed Stella
mee aan de algemeene toejuichingen, toen
Monck plotseling tegen haar zei:
„Waarom speelt u zelf niet eens mee, in-
plaats van toe te kijken?"
Die vraag verbaasde haar. Ze keek hem
eenigszins verlegen aan en glimlachte.
„Misschien ben ik lui!"
„Dat is de reden niet," zei hg, „waarom
leidt ge een leven als een kluizenaar? Volgt
ge uw eigen neiging als ge zoo doet, of maakt
ge u alleen slavin van een ongeschreven wet!"
Zijn stem klonk afgemeten, maar zelfbe
wust. Toch kon ze niet boos op hem zijn,
want ze wist heel goed, dat hij uit vriendelijk
heid zoo sprak en niet met het doel om haar
te beleedigen.
Ze besloot de zaak luchtig op te nemen.
„Misschien van alle twee iets," zei ze, „en
buitendien is het de moeite niet meer waard
om er nog mee te beginnen, nu ik toch zoo
gauw wegga."
Hij maakte een eenigszins ongeduldige be
weging. „U bent nog te jong om zoo te spre
ken," zei hij.
Ze lachte even.
„Ik voel me heelemaal niet jong meer, ik
geloof dat men in de tropen sneller leeft,
't Is of ik, sinds ik hier ben, jaren ouder ben
geworden en ik ben big dat ik eens kan uit
rusten."
Hij zweeg een oogenblik en hernam toen
plotseling:
„Ge gaat toch het beste deel van. uw leven
niet verknoeien met te denken aan wat ge
weest is? Dat is de beste man van de werèld
nog niet waard!"
Ze voelde dat ze een kleur kreeg toen ze
antwoordde:
„Ik hoop dat ik mijn geheele leven heele
maal niet verknoeien ga. Verknoeit Tnen zijn
leven als men geen deel neemt aan alle ge
noegens en pretjes? Wanneer dat zoo is ge
loof ik niet, dat u het recht hebt mij te ver
oord eelen."
Hij glimlachte even.
„Mijn leven is met andere dingen gevuld.
Ik leid geenszins een kluizenaarsleven. Ik ga
bijvoorbeeld den 24en naar de Officieren-
pic-nic te Khanmulla."
„Dure noodzakelijkheid," veronderstelde
Stella.
„In 't geheel niet." Monck stak een nieuwe
sigaret aan. „Ik ga er heen voor een persoon
lijk doel, en wanneer dat niet tot een goed
eind komt..."; hij wachtte even en zij voelde
dat hij haar aankeek, „dan ga ik dadelijk
weer terug," besloot hg en het ontging haar
niet, dat hij op zeer beslisten toon sprak.
Stella keek naar het veld vóór haar, maar
ze zag niets van 't spel. Haar hart klopte,
onstuimig en ze voelde zich alsof ze onder
den invloed van een magnetischen stroom
stond. Iedere zenuw en iedere spier trilde. Hij
had naar niets gevraagd, en toch begreep ze,
dat hij op hetgeen hij gezegd had, antwoord
verwachtce. En half onwillig zei ze:
„Ik zal ook wel moeten gaan, al was het
alleen om Tommv tevreden te stellen."
(Wordt vervolgd.)
