Een dag in zee op een onderzeeboot IVOKOL 'CONDOR Derde Marine-concert Donderdag 19 Tanuari 1939 Hoe een maagpatiënt door het oog van den naald kroop Met Jan Strijbos naar IJsland De Kindermoord Burgerlijke Stand Sneeuwwitje in Rialto De Wiener Sangerknaben in Casino maakt zelfs het hardste water zoo ZACHT als CONDORZEEP HUISHOUDZEEP De Spaansche kwestie Soêfa) met ukxl aoedü 20CT. TUBE 40 EN 60CT. /Iqmdci ytadinievuM Herinneringen uit het marineleven Het Manusje van alles. De 2e officier op een onderzeeboot ver- «enigt in zich de functie van stuurman, offi cier der artillerie, off. van gezondheid, off. van administratie en assistent van den com mandant. Ik kan U misschien het best zoo'n dag in zee beschrijven, zooaLs ik ze terug vond in brieven naar huis. Het is nacht, in het officiersverblijf brandt een enkel licht, afgeschermd met een lap, van de 4 kooiramen zijn er 3 bezet met een officier, die onder het gedreun der diesel- miachines de slaap des rechtvaardigen geniet. De dag begint. Kwart voor vier. Het uur voor den jong- Bten officier is geslagen, het aanschieten van zijn jasje en een vluchtig waschje is de ques- tie van een paar minuten. Dan de tafels en het cijferboek onder den arm en door den toren naar de brug. De oudste officier ziet met blijdschap het nog ietwat slaperig hoofd van No. 3 verschij nen. De gegiste plaats is spoedig overgegeven met verdere gegevens van koers en vaart en wanneer de oogen voldoende aan het nach telijk duister gewend zijn, zien ze al spoedig dicht achter de eigen boot een zwarte vlek met een witte schuimstreep. Het is de eerste volgboot K VIII. No. 3 van de linie is nog door een kijker te zien, maar No. 4 is blijk baar wat achtergebleven. Lichten worden •niet gevoerd, want gedachtig aan de spreuk dat het voor de marine altijd oorlog is („The Navy is always at war") vaart de divisie onderzeebooten als regel zonder lichten. Het is een mooie maannacht met sterren en een scherpe kim, de voorwaarden voor een goed schemeringsbestek zijn althans aan wezig. Eerst om 5 uur begint het echter te dagen en dan wordt de seiner opgemand met sextant en horloge. Dit is de verplaatsbare tijdmeter, die voor de observaties op de brug gebruikt wordt. Voor het bestek wordt het tijdstip gekozen, waarop de sterren nog wei nig verbleekt zijn en de kim al goed zicht baar is. Wanneer men de keus heeft, kiest men veelal een paar vaste sterren, waarvan de hoogte wordt gemeten boven de kim en gelijktijdig op het horloge de tijd in halve seconden nauwkeurig wordt genoteerd. Zoo dra de buit van 4 sterren met tijdwaarnemin gen binnen is, begint het cijferwerk, waarbij de kwartiermeester zoolang uitkijkt en men zelf zoo gaat staan, dat men ook nog perio diek eens rond kan kijken. Tegen 6 uur is de zon boven de kim, de achtergebleven laatste boot heeft een tweede diesel bijgezet om op post te zijn voor de divisiecommandant op de brug komt. Na half zeven wordt het gezellig op de brug; geleidelijk aan komt de bemanning door het torenluik zetten om een luchtje te schep pen en een morgenstrootje te verschalken. Het wordt dan ook dringen op de brug, waar commandant en divisiecommandant hun mor genbespiegelingen houden en de oefe ningen van dien dag bespreken. Het is zaak, dat No. 3 zijn bestek in kaart krijgt, want het wordt nauw om het kaartenbakje. Klaar maken voor onder water! Tegen acht uur wordt No. 3 afgelost door den schipper, het ontbijt van karnemelk met gort en het laatste restant meegenomen versch brood neemt niet veel tijd in beslag. Nog tijdens het ontbijt komt het bericht: klaar maken voor onder water", hetgeen nu slechts het werk van enkele minuten is, om dat de booten practisch altijd klaar zijn voor onder water varen. De morgen zal worden besteed aan het oefenen in divisieverband, het uitleggen van linies en weer verzamelen, het op één alarmsein van de divisieboot gelijk tijdig duiken en verspreiden van de verzamel de divisie, een soort excercitie boven en onder zee dus, met als doel discipline en snel on- deiling begrijpen. De dokter?'... Om 9 uur is het ziekenappel, hetgeen veelal neerkomt op een nieuw verbandje van een lichte verwonding en bij „ernstige geval len" moet de papieren dokter er aan te pas komen, den onmisbaren vraagbaak voor den amateur aesculaap, welke haarfijn aangeeft welk middel voor een bepaalde kwaal moet worden toegepast. Hoofdpijn aspirine m aagklachten wonderolie koorts kinine open wond Perubalsum. Wonderolie voorblindedarm ontsteking. Het is altijd goed afgeloopen, maar ik of liever een patiënt is toch eens door het oog van den naald gekropen, toen ik hem juist wonderolie wilde toedienen vanwege maag klachten, doch een ingeving kreeg en eerst even advies ging vragen. De oudste officier, die het zelve ook aan den lijve had ondervon den, vond dat het geval iets van een blinde darmontsteking had en herinnerde zich dat dan wonderolie fataal kan zijn. We hebben toen maar beide diesels aangezet en waren na 24 uur varen juist op tijd bij den mijnen- legger Krakatau, waar de echte dokter nog juist op tijd met het operatiemes kon ingrij pen. Dat de betrokkene nu nog als een ge zonde majoor-monteur rondloopt is niet aan mijn beleid te danken, doch wel aan den offi cier van gezondheid, die met de toch altijd zeer bescheiden medische hulpmiddelen op een klein oorlogsschip, deze operatie ver richtte, Na het drukke ziekenappel, komt de bot-' telier aan de beurt en moet worden beslist of het menu zal bestaan uit het beruchte: krop sla, aardappelen en gehakt in blik, bijgenaamd „Mogen wij zwijgen" of het meer geliefde gerecht „boerenkool met worst". De rest van den voormiddag wordt door gebracht aan de periscoop, in den toren en op de brug. Tegen elf uur wordt de divisie weer ver zameld, en „maken we land", d.w.z. de Piek van Bontain komt boven de kim en we moe ten voortmaken om tijdig op het rendez-vous te zijn met de „Pelikaan", welke op den achtermiddag als doelschip zal fungeeren. Lanceeroefeningen. De torpedo's worden al klaar gemaakt in boeg- en hekbuiskamer, een zeer warm werkje, waarbij geen fouten mogen worden gemaakt op straffe van een niet goed loopende tor pedo of zelfs het verlies van zoo'n kostbaar geval, hetgeen gemeenlijk in Soerabaia en Batavia niet erg wordt geapprecieerd. Bij het lanceeren is de jongste officier weer in den toren en fungeert als rechterhand van den commandant, waarbij hij overigens aan beide handen niet genoeg heeft om vlak voor het schot de periscoop snel op en neer te laten bewegen, de telegrafen te verzetten en daarbij nog het rekeninstrument bij te hou den en af te lezen. De lanceeroefeningen van onderzeebooten benaderen als weinige andere vredesoefenin- gen de werkelijkheid. Het doel weet niet waar de onderzeeboot is en kan zigzaggen en va ren zonder in eenig opzicht rekening te hou den met wat de o.z.boot doet. Er wordt ge lanceerd met echte torpedo's, waarvan alleen de kop met springlading is vervangen door een kop van kurk, bovendien wordt de diepte, waarop de torpedo moet loopen, eenige me ters grooter genomen dan de diepgang van het schip. Er is een schier oneindige afwisse ling "an oefeningen mogelijk, die in klassen zijn ingedeeld, om de gelegenheid te bieden de geoefendheid geleidelijk op te voeren. Be halve in de laagste klassen moeten alle oefe ningen z.g. onzichtbaar geschieden, d.w.z. dat de oefening als mislukt wordt beschouwd, wanneer de onderzeeboot voor het schot ont dekt is. Tenslotte worden door een geoefende di visie oefeningen gehouden, waarbij één of twee zigzaggende kruisers worden beschermd door zigzaggende jagers met bovendien vlieg tuigen in de lucht om de onderzeebooten te ontdekken. Natuurlijk worden door dergelijke maatregelen de kansen van de booten wel zeer verminderd, maar het aantal malen dat de torpedo's niettemin onder het doel door- loopen, zou menig pessimist opgewekter stemmen t.o.v. dit wapen. Met deze lanceer- oefening wordt de namiddag tot een uur of 5 in beslag genomen en daarna wordt een geschikte ankerplaats opgezocht, om den nacht broederlijk bij elkaar door te brengen. Het jolletje vaart op en neer om de comman danten voor een bespreking aan boord te brengen, waarbij de D.C. hen om de gladde houten tafel achter de toren verzamelt om de resultaten van den dag en verdere plannen te bespreken, onder het genot van een sigaar en een mok wachtkoffie. Overigens gaat iedereen vrij vroeg naar kooi, want morgen komt weer vroeg een nieuwe dag met nieuwe oefeningen en nieuw werk in een bedrijf dat nooit stil staat Nog enkele plaatsen. Het is met den kaartverkoop voor den Jan Strübos-avond nog verrassender ge gaan, dan we gedacht hebben. Er is nog maar een zeer klein percentage van de 820 plaatsen, die Rialto kan bevatten, over. Wie den filmmiddag van den populairen en knappen verteller over dit land der duizend wonderen, nog bij wil wonen, haaste zich met het koopen van kaarten, want het is inderdaad zeer waarschijnlijk, dat reeds hedenavond de kaarten uitver kocht zullen zijn. De plaatsbespreking wordt hedenavond na 8 uur voortgezet, In het Rialto-theater. Naar wij vernemen, is gisterenmiddag de sectie verricht op het lijkje van het kindje Z., dat Maandagavond tengevolge van mishande ling door den vader, overleden is. De dader, de 31-jarige J. Z., is hedenmor gen naar Alkmaar overgebracht en ter be schikking gesteld van den Officier v. Justitie. van 18 Januari 1939. ONDERTROUWD: J. C. de Kok en A. de Bunje; E. J. den Haan en A. M. F. Sense; J. Tames en J. Drogt. BEVALLEN: C. KorverZentveld, z.; C. K. van EsMeijer, z. OVERLEDEN: Wed. H. J. Holtz, geb. D. Verberne, 81 jaar; J. Zonneveld (m.), 3 mnd. De eerste geteekende hoofdfilm! Morgen staat Den Helder een gebeurte nis op filmgebied van den eersten rang te wachten: in het Rialto-theater zal Sneeuwwitje, de teekenfilm van Walt Disney, die overal waar zij werd ver toond, het publiek in extase heeft ge bracht, haar première voor onze stad beleven. Wie kent niet Walt Disney, de schepper van Micky Mouse Welnu, het is deze Walt Disney geweest, die inspiratie vond in het oude sprookje Sneeuwwitje van de Gebrs. Grimm en een groote teekenfilm heeft vervaar digd, die het hoofdnummer van een bioscoop programma inneemt. Op wel zeer origineele manier heeft de moderne Amerikaan zijn visie op de geschiedenis van het blanke maagdelijn gegeven, waarbij gezegd dient te worden, dat hij daarbij over de meest fantastische midde len beschikte. Walt Disney's „Sneeuwwitje" zal anderhalf uur duren en het heeft twee jaar geslagen arbeid gevorderd om dit tot stand te brengen! Waarlijk, er is moed toe noodig en zeker niet minder organisatietalent om zulk een werk te beginnen, om nog maar niet te spreken van de kosten, die 1Y2 mililoen dollar bedragen. Een man als Walt Disney zwaaide den staf over zijn medewerkers als een dirigent over zijn orkest, maar speelde zelf bovendien de eerste viool. Hij was het, die de hoofdfiguren ontwierp en de standen, die zij bij de verschil lende gebeurtenissen moesten innemen. De zeven dwergen zijn zeven per soonlijkheden geworden, ieder met zijn eigen aard en hebbelijkheden, soms ook wel onhebbelijkheden. Een muzikale filmfantasie. In „Sneeuwwitje" zijn handeling, muziek, dialoog en geluid samengevoegd tot een een heid, die de sprookjesillusie volkomen maakt. De wisselwerking tusschen beeld en muziek is veelvuldig, daar waar de muziek het beeld en het beeld de melodie of het rhythme onder streept. De liedjes „Whistle while you work," „Heigh-Ho" en „Some day my prince will come" om er maar een paar te noemen zijn de film reeds lang vooruitgegaan en heb ben een groote populariteit verworven. Met een weelde van zulke fijne en rijpe composities van geluid en beeld wordt „Sneeuwwitje" voor den tosschouwer iets meer dan een avontuur, ja, zelfs iets meer dan een sprookje... zij wordt het overtuigende bewijs, dat een argeloos verteller, Walt Dis ney, in staat is een vreugdebrengende ge moedsaandoening op te wekken in een taal die universeel is of liever die hij en zijn talent universeel vermochten te maken door tot een ieder te spreken in klankvolle, levende ver beelding. Het is nog wel merkwaardig te ver nemen, dat de film bestaat uit meer dan 250.000 teekeningen, opgezet en uitgewerkt door 570 artisten. Met de voorloopige schetsen en duplicaten meegerekend, zijn er op z'n minst 2.000.000 teekeningen gemaakt. Had Walt Disney zelf de geheele productie moe ten teekenen, dan zou hij hiervoor 230 jaar noodig hebben gehad! Na het bovenstaande lijkt het nog over bodig dit meesterwerk aan te bevelen. Wij, die de film hebben gezien, zouden tot U willen zeggen: verzuimt haar niet, want U zoudt iets grootsch missen! Nu de wereldvermaarde Wiener Sanger knaben Dinsdagavond a.s. in Casino zullen optreden, is het wel eens interessant, een en ander omtrent dit jongenskoor te vernemen, 't Is slechts voor de meestbegaafde kinderen weggelegd om in het koor te worden opge nomen. Eerst zijn echter nog allerlei moeilijk heden te overwinnen. Zoo is men heden ver plicht zelf de scholing van de afzonderlijke stemmen, welke ruim twee jaar tijd vordert, ter hand te nemen, aleer men de jongens op neemt. Vroeger bestonden er in de provincie vele zangscholen, waarvan de leeraar het zich tot een groote eer rekende eenmaal een bij zonder goed ontwikkelde leerling door de Hofburgkapel te zien aannemen. Op vele plaatsen waren zelfs speciale scholen ont staan, die de knapen opleidden voor het toe latingsexamen bij het Instituut. De Saengerknaben kunnen na hun stern- mutatie nog eenigen tijd op het college ver toeven om hun studies te voltooien. Het onder wijs wordt geleid door uitstekende profes soren, die hun in den beperkten tijd, die naast het muzikale onderwijs en verpoozing rest, een volledig schooljaar moeten bijbrengen, opdat het toelatingsexamen op de middelbare scholen mogelijk zal zijn. De opvoeding is ge baseerd op dezelfde regels als die van reli- gieuse colleges. Het muzikale gedeelte bevindt zich echter in handen van de dirigenten. Dr. Léopold Emmer, Georg- Gruber en Hans van Urbanek. Het bijzondere onderwijs zoowel op muzikaal als algemeen gebied is in stede van een beletsel, een voordeel voor de jongens. Namen als Prof. Gemeindel of Clemens Krauss, die in hun jeugd deel uitmaakten van het Convict, getuigen van de juistheid der opvatting, dat een „Wiener Saengerknabe" zijn weg door het leven weet te maken. HUISHOUDZEEP Ziedaar het geheim, waardoor dat overvloedig, wollig schuim geeft, dat lang blijft staan, en olie vuil losmaakt. De prijs per zwaar dubbel stuk is slechts Fraai gedecoreerd Maastricht's aardewerk THEEPOT voor 40 bons SUIKERPOT 20 MELKKAN 20 T H E E S E T compleet voor 75 BONS n.yZEEPFABR.%DE haas&vanbrero APELDOORN Gisterenavond werd voor een tamelijk goed gevulde zaal, in Casino de derde uitvoering gegeven van de Marineconcerten, welke uit voering eigenlijk reeds op 21 December jl. had moeten plaats hebben, maar die tengevolge van de toen heerschende strenge vorst was uitgesteld. Het lijkt er wel op of de concerten door pech achtervolgd worden, want de kapel meester, de heer Leistikow was door ziekte verhinderd het concert te leiden. Eén der comitéleden verscheen voor den aanvang van het concert op het tooneel om hiervan mede- deeling te doen. Hij vertelde, dat dit pas laat in den voormiddag bekend was geworden, zoo dat het comité voor de noodzakelijkheid kwam te staan het concert te laten leiden door den tweeden kapelmeester of het ge heel te laten vervallen. Daar het laatste niet meer in de Held. Courant bekend kon wor den gemaakt, werd besloten de uitvoering te laten doorgaan, teneinde velen een vergeef- schen tocht naar Casino te besparen. Daar de solist niet bereikbaar was en hem dus niet gevraagd kon worden of hij met een andere directie genoegen nam, is hem getelegrafeerd niet te komen. Het comité hoopt hem in Februari te laten optreden. In verband met het bovenstaande werd het programma vóór de pauze gewijzigd en be gonnen met een pittigen Bojarenmarsch, ge volgd door de ouverture „Jeanne d'Arc" van Verdi, een compositie van een door en door Italiaansch karakter, die in den aanvang een prachtige gelegenheid aan fluit, hobo en cla- rinet bood zich solistisch en gezamenlijk te laten hooren om het dramatisch karakter van het werk weer te geven. Het applaus bewees wel, dat dit in Den Helder vrij on bekende werk, gewaardeerd werd. Als derde nummer werd de bekende „Kleine Nachtmusik" van Mozart vertolkt door een strijkersensemble. Dit is een altijd graag ge hoord werk, dat nimmer verveelt; door de uitvoerenden werd het met zichtbare toewij ding gespeeld. Na de pauze volgde een novi teit: muziek bij Shakespeare's „Koopman van Venetië". Het werk was de kennismaking vol komen waard, de componist geeft blijk „het orkest" te kennen en menig orkestraal effect getuigde hiervan. Een aparte vermelding verdient het zeer mooie „Grave". De Arlesienne-Suite van Bi- zet, waarmee het concert werd voortgezet, is eveneens gebaseerd op een prozawerk. Het behoort tot de meest geliefde programma nummers. De vertolking liet niets te wenschen over en het orkest wijdde zich met liefde aan deze prachtige compositie. Vooral in het aan doenlijke (helaas veel te korte) Adagietto viel een volkomen overgave te bespeuren. Met de in den laatsten tijd meer en meer bekend geworden London-Suite van Coates, werd dit zeer geslaagde concert besloten. Het eerste deel met zijn moduleerend thema is zeer opgewekt en evenals het derde deel noo- digt het ons a.h.w. uit dezen pittigen marsch „mee te loopen". Het tweede daarentegen, een impressie uit de Westminsterabdy, ver plaatst ons in dat statige gebouw waar de orgelklanken ruischen en donderen en waar het klokgelui doordringt. Tenslotte sluiten wij ons aan bij den wensch van het comité, dat op het volgende concert de solist zal optreden en dat de bezoekers, die gisteravond misschien speciaal voor den solist waren gekomen, dan ook weer present zullen zijn. Het applaus aan het einde van den avond was een verdiend blijk van waardeering voor den tweeden kapelmeester en de orkestleden, die door „opstaan" voor de hulde van de be zoekers dankten. RIJWIELEN. Een heerenrijwiel, dat korten tijd in de Koningstraat onbeheerd stond, werd ont vreemd. Bij garage Sanders, Van Galenstraat, is een damesrijwiel terug te bekomen, Maandenlang heeft de Spaansche kwestie de gemoederen in Europa bezig gehouden. De uitbreiding van den burgerkrijg tot een Euro- peeschen oorlog bleef als het zwaard van Da- mocles boven Europa hangen. Op het Spaan sche front vochten fascisme en communisme tegen elkaar en de landen rondom bleven niet werkloos toezien. Italië en Duitschland stuur den hun duizenden. Frankrijk steunde de linksche regeering en van alle landen van Europa en daarbuiten trokken de vrijwilligers naar Spanje om aan den kant van de partij die men voorstond, zijn leven in te zetten. Het gevaar van uitbreiding tot een Euro- peeschen krijg bleef daardoor dreigend. Maar toen het gevaar van een oorlog zich ver plaatste van Spanje naar Duitschland, werd de belangstelling ook direct veel geringer voor het Spaansche front. Wel bleef daar de burgeroorlog doorwoeden en bleven de buiten- landsche strijdkrachten meevechten, maar de belangstelling was tot onder het nulpunt ge daald. Men dacht alleen nog aan de gevaren dicht bij huis, aan de oorlogsdreiging, die bo ven eigen land hing. Nu echter concentreert zich de belangstel ling weer naar het Zuiden. „Meer en meer blijkt, dat de Spaansche kwestie opnieuw het centrale probleem is geworden in de West- Europeesche verhoudingen, en dat maakt, dat zij in Parijs zoowel in leidende kringen, als onder het publiek met intense belangstelling besproken wordt", zoo schreef de Parijsche corr. van het Hbl. gisterenavond. Het heeft daarbij geen belang meer na te gaan of Frankrijk in de behandeling van het probleem fouten heeft gemaakt en aan welke personen of politieke partijen die te wijten zijn. De hoofdzaak is: wat moet men thans doen om uit den ongunstigen toestand het beste te halen wat er nog in zit? Zij, die met Flandin van meening zijn, dat Frankrijk moet voortgaan zich van elke in terventie te onthouden, wijzen op het gevaar, dat er in het tegenovergestelde geval een al- gemeene oorlog uit zal ontstaan. Zij achten een volledige overwinning van Franco aan staande en geven den raad, zich nu al te Bur gos te doen vertegenwoordigen om zich zoo doende gunstige betrekkingen met de toe komstige Spaansche regeering te verzekeren. Daarentegen is vooral, maar niet uitslui tend in linksche kringen, een gevoel van ver zet en opstandigheid ontstaan tegen het denk beeld, het nu maar kalm blijven aanvaarden, dat Italië en Duitschland openlyk de gegeven beloften schenden, zonder iets te doen om de bevoordeeling van een der partijen tegen te gaan. Daaruit vloeit de wensch voort, nu ook dezerzijds aan de fictie der non-interventie niet langer is vast te houden, in elk geval de Spaansche republikeinen te steunen door hun behalve levensmiddelen ook wapenen en mu nitie te zenden. Het groote gevaar van iedere interventie is echter de groote waarschijnlijkheid van een oorlog en dat wil Frankrijk zeker niet riskee- ren, maar wel is het voor Parijs een groote ergernis, dat men maar passief toe moet zien, terwijl men weet, dat Italië Franco sterk steunt. poets dus met De Nederlandsche tandpasta Natuurhistorisch Museum, 2e Vroonstraat, lederen Woensdag van 35 uur. lederen Zaterdag van 710 uur. Bovendien de eerste Zondag van elke maand van 35 uur en de eerste Woensdag van 810 uur. Westgracht 80: Tentoonstelling Historisch Genootschap „De Kop van Noord Holland" Eiken werkdag van 710 uur. Zaterdags van 35 uur en van 710 uur. Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek geopend: dagelijks van 91? en van 13.30 17 u. Zaterdags van 912 uur. BIOSCOPEN: Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8: „De strijd om het vloeibare goud" en „Cas- sidy stelt de wet". Rialto, Spoorstraat half 8: „Een groot schandaal" en „De gouden Kooi". Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8: „De stroopers van Alaska" en „De Straat jongen". Heden: Casino 8 uur, Uitvoering O.K.K. Musis Sacrum 8.15 u. Ver. v. Huisvrouwen. Zaterdag 21 Januari Rialto, 3 u. Met Jan Strijbos naar IJsland. Casino, 8 u. Kon. Ned, Bond v. Oud O.off. Bal Masqué „Dansinstituut Polak" in Musia Sacrum. Zondag 22 Januari Dansen Attractie-avond „Musis Sacrum". Maandag 28 Januari. Casino: 8 uur, A.V.R.O. Bridge-drive. Dinsdag 24 Januari. Casino 8.15, „Wiener Sangerknaben". Opgenomen om 8 nur hedenmorgen. Barometerstand Den Helder 752.7 Temperatuur lucht 7.5 Wind: richting Z.O., kracht Licht op 2 4 n. 54

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 5