Een blanke vreemdeling Die taaie Kruit bh o v in de bosschen van Bali Politic doet een goede vangs Cbina's deur blijft gedeeltelijk geopend Nieuwe Regeering in België Jaloersch op S*D*A*P*~soldaten Waarschijnlijk vandaag toch in Monte Carlo! $w4mmerL Nieuw Nederlandsch record 0 iWI!§TIlLTooi WIER1NGEN. Predikbeurten Waar de berggeest aanbeden wordt Eeo standbeeld voor Kruit Wieltentieti Dc Zesdaagsche te Brussel BALINEESCHE RIJSTBOUW EN BIERGEBREK. DEN'PASS AR (BALI). Het bosch, waardoor de autobus over een uitstekenden weg snelde, is ecnige honder den vierkante kilometer groot. Ik betreurde, dat ik dezen tocht door de ongerepte natuur moest maken in een motorvoertuig, dat een snelheid had van vele tientallen kilometers per uur en met het motorgeronk de stilte ontwijdde. Tochten door een woud kan men eigenlijk slechts te voet of te paard maken. Dan dringt het wezen van het woud tot den reiziger door, de geheimzinnige sfeer vol onverklaarbare muziek. Voor „motorgeronk" vlucht het woud (om een uitdrukking van Frederik van Eeclen te gebruiken) „en al leen de boornen blijven achter." Geen keukens in de huizen. Eerst na goed vijf-en-twintig kilometer werd het woud minder dicht. Hier en daar stonden menschelijke woningen, houten huisjes met rieten daken. De huisjes waren naar Europeesche begrippen klein, maar men moet niet vergeten, dat het „huis" in de warme streken een andere rol speelt dan in de gematigde en koude deden Oer wereld. Op Bali, waar alleen in het regen seizoen regen valt en dan nog slechts enke le uren per dag, dient een huis alleen om er in te slapen en dat nog niet eens altijd. Een keuken is er niet, want men kookt meestal buiten; het eten gebruikt men ook zooveel mogelijk in de frissche lucht, in de schaduw van hooge boomen, waar ook op den warmsten dag meestal nog wel éen koelte waait. Eskimo's konden niet tegen hy giëne. Ingrijpen van een Europeesche overheid in de woningtoestanden onder een niet-Euro- peesch klimaat en bij niet-Europeesche verhoudingen brengt altijd verschillende ge varen met zich, ook al is de Nederlandsche overheid in Nederlandsch-Indië bij de pest- bestrijding wel eens gedwongen geweest daarvan af te wijken. Een Europeesche over heid heeft in deze aangelegenheid niet de noodige ervaring en de wetenschap schijnt niet steeds den goeden weg te wijzen, zoo als de Amerikaansche overheid enkele ja ren geleden in Alaska ondervond. De be volking daar woont in „igloes", kleine hut- Jen van hout, huiden en leem. Vensters hebben deze hutten niet, ook geen deuren, alleen een kleine opening, waardoor de be woners naar binnen moeten kruipen. Schoorsteenen ontbreken geheel en die „igloes" zijn dan ook volkomen doorrookt. De Amerikaansche overheid liet daar mo derne dorpen bouwen van Europeesche wo ningen met vensters, deuren, water-closets en schoorsteenen, die beantwoorden aan hooge hygiënische eischen. Alle Eskimo-gezinnen, die deze wo ningen betrokken, zijn zoo goed als geheel ten gronde gegaan aan ver schillende epidemieën en de Ame rikanen hebben daarop hun pogin gen tot woning-hervorming gestaakt. Aldus verhaalt de Fransche schrij ver en journalist Ferrit Pisani, die die datland bezocht. Zélfs een hotel!, Betere woningen en gebouwen zag ik ech ter in het eerste dorp, waar we na onzen tocht door het woud aankwamen. Dit dorp heet Negara en maakt feitelijk meer den indruk van een stadje. De hoofdstraten wa ren hier goed onderhouden en zindelijk, de vaak wit-gepleisterde huizen hadden voor het meerendeel een net en vriendelijk voor komen. Negara is het middelpunt van een welvarende streek en vele wegen komen hier tezamen. Tallooze „toko's" (winkels) zijn er en zelfs twee hqtels, een Chineesch hotel en een hotel, gehouden door Balinee- zen. Daar ik te Negara een klein uur op den autobus naar Denpassar moest wachten, ben ik, in begeleiding van den Nederlandsch sprekenden Javaan, dit Balineesche hotel binnen getreden. Het zag er zeer netjes en zindelijk uit. Geen bier in huis. Ik bracht, in dat Balimieescbe hotel eenige verwarring, want ik vroeg om bier en zulk een kostbaren drank had men er niet in huis. Men zond echter een jongetje uit, om voor mij een flesch bier te halen. De Javaan dronk „acr Blanda" (letterlijk ver taald: Ilollandsch water), soda-water, en dat had mien er wel voorradig. Het jongetje dat was uitgezonden om bier te halein, bracht zelfs ijs mede, zoodat we gekoelde dranken konden drinken. Ik bezichtigde in dat hotel nog een der logeerkamere, die niet overdadig weelderig gemeubeld was Er stond ^echter een zindelijk bed met een „klamboe" (muskietennet!, zoodat een rei ziger, die niet te veel-eischend is, te Ne gara best een of meer nachten kan overblij ven. Te Negara zag ik het eerste teekeu van den Balineeschen godsdienst, den Hindoe- godsdienst. Op een kruispunt van twee we gen stond ondier een afdakje, dat door vier palen gesteund werd, het beeld in zandsteen van een Balineeschen god. Hij zag er af schrikwekkend uit en toondie een vage fa milie-verwantschap met de goden, die ik bij die Hindoes in Britsch-Indië heb leeren kennen, al hebben dan de stijlen van do godsdienstige beldhouwkunst in Britsch- Indië en Bali zich de laatste eeuwen in ver schillende richting ontwikkeld. Ongewone service. Bij het punt van vertrek van den autobus naar Denpassar had de Nederlandsch spre- de boodschap achtergelaten, Toren, gewijd aan de berggeesten. dat wij in het Balineesche hotel wachtten. In het hotel vertelde me de Javaan dit en hij voegde erbij: „Die autobus komt ons dus hier wel afhalen." Op mijn verbaasd gezicht zeide hij nog: „En in Denpassar rijden ze u naar uw ho tel, waar u dan voor de deur kunt uitstap pen." Inderdaad, de autobus kwam voor het Ba lineesche hotel rijden en wachtte daar kalm tot wij waren ingestapt. De beste plaats, die naast den chauffeur, had men voor mij, den blanken vreemdeling, vrij gelaten. Zoo vriendelijk was ik nog nooit op een geregelde autobuslijn behandeld. En dan voor zoo weinig geld. Voor den tocht van de kust naar Denpassar, 127 kilometer, be taalde ik één gulden, dus nog geen cent per kilometer. Geen slaafsche onderdanigheid. Ook in dezen autobus was ik weder die eenige Europeaan. De andere passagiers waren meest Balineezen en Chineezon. De Nederlandsch sprekende Javaan had zich achter mij neergezet, zoodat ik nu en dan met hem kon praten. De anderen luisterden dan met bewondering en eerbied naar' on ze gesprekken, hoewel ze er vermoedelijk geen woord va konden verstaan. Al deze menschen betoonden zich uitemate voorko mend en vriendelijk, zonder eenig spoor van slaafsche onderdanigheid voor mij. En dertig jaar geleden werd hier nog tusscben Nederlanders en Balineezen bloe dig gevochten. Voorbij Negara kreeg liet landschap een geheel ander karakter. We reden over een uitstekenden automobielweg door een heu velland met vele sawahs .rijstvelden,) waar van vele onder water stonden en boven het watervlak staken de teer-groene jonge spruiten uit. Men bedrijft hier den natten rijsbouw, waarbij de „sawahs" een groot deel van het jaar onder water moeten staan Daarvoor is niet alleen veel water noodig maar ook een goede verdeeling van dat water. Van oudsher zijn de „Balineezen meesters geweest in het aanleggen van be vloeiingswerken en de Nederlandsche tech niek is, sedert het Nederlandsch bestuur is ingevoerd, daarbij te hulp gekomen. Wij rijden onder riviertjes door. Talrijke goed gebouwde bruggen, waarvan sommige hangbruggen, voerden ons over tallooze riviertjes en beekjes. Hier en daar waar de weg in hoogor gelegen terrein was uitgegraven, stroomden boekjes op eenige metei's boven den weg door middel van ijzeren buizen. Dc autobus reed daar als hot ware onder riviertjes door. Op de natte „sawahs" zag men soms ploegen, waarbij zeer sterke buffels als trekkracht dienden. De bebouwde oppervlakte van Bali is se dert de invoering van het Nederlandsch be stuur toegenomen, maar ook de aanwas der bevolking is de laatste tientallen jaren zeer sterkgeweest. Het eiland Bali is thans dichter bevolkt dan het dichtst bevolkte land van Europa, België. Het landschap, waardoor we reden, was in hooge mate bekoorlijk. Het heuvelachti ge land met de talrijke sawahs en weiden vormde een schilderachtig geheel. Nu en dan volgde die weg op korten afstand de kust en daar kon men de wit-geschuimde golven van de Stille Zuidzee Bali's oever zien bespoelen. Hier en daar vielen me in het landschap een soort torens in pagode-vorm op. Dat waren torens, gewijd aan de berggeesten, vertelde me die Javaan in den autobus. J. K. BREDERODE. DECENTRALISATIE BIJ PHILIPS. Te Bloemendaal zal een filiaal worden ge sticht van de Hollandsche Verkoopafdeeling der N.V. Philips Gloeilampenfabrieken. De ze decentralisatie wordt o.m. veroorzaakt door tekort aan bedrijfsruimte in Eindhoven en het meerdere gemak waarmee de clientèle kan worden bediend. REDEVOERING VAN MINISTER ARITA. De Japansche minister van bui ten lan dsche zaken, Arita, heeft in het parlement een redevoering uitge sproken, waarin hij zeéde te spre ken op een oogenhli'k, waarop die Japansche internationale betrekkin gen in toenemende mate gecompli ceerd worden tengevolge van de Chi neesohe aangelegenheid. Hij betoogde dat Japan steeds gestreefd heeft naar samenwerking met de vol'ken van Oost Azië om tot grootóre welvaart te komen. Uitvoerig schetste hij het herstel der orde en nut in Mandisjockwo, waaraan ook Engeland en Amerika geprofiteerd hebben. Vervolgens besprak hij de Ghineesche kwesie en betoogde, dat Japan met Chi na en- Mandsjoekwo op economisch en cul tureel gebied wil samenwerken en dat hij de Ghinecsche soirvereinitcit zal erkennen. In het buitenland schrijft men Japan toe de deur van China te willen sluiten. Wanneer wij de instelling van een nieuwe orde in Oost-Azië willen aanvangen, aldus Arita, zal het natuurlijk noodig zijn zekere beperkingen en regelingen op te leggen op gebieden, die van vitaal belang zijn voor de nationale defensie en de economische onaf hankelij'kheid van de drie landen, Deze maatregelen echter zullen beperkt blijven tot het minimaal noodige, aangezien zij geen ander doel hebben dan om Oost Azië in staat te stellen goed te functionneeren als schakel in den keten der wereldhuis houding en om bij te dragen tot den alge- meenen welvaart der menschheid. Er zullen bijgevolg groote terreinen open blijven, waar niet alleen de rechten en belangen van andere landen en de commercieclc en andere vreedzame ondernemingen hunner onderdanen volkomen onberoerd blijven, maar waar buitenlandsche deelneming, waarlijk welkom zal zijn, zoodat met ver trouwen verwacht wordt, dat de economi sche activiteit van andere mogendheden meer dan ooit gestimuleerd zal worden onder de nieuwe orde. Gehoopt wordt dat de nieuwe Chineesche centrale regeering spoedig georganiseerd zal worden om met Japan ter regeling van hot huidige conflict samen te werken. Vervol gens ging de minister fel te keer tegen 't communisme, het is de schuld van de z. g. oorlog op langen termijn en de guerilla tac tiek. Spr. juicht dan ook de toetreding van Mandsjoekwo en Hongarije tot het anti-kom internpact toe. Onze betrekkingen met de Sowjetunie wer den, zoo vervolgde Arita, uiterst gespannen ten tijde van de Tsjangkocfeng-affaire, die echter geregeld werd door de gepaste actie van onzen kant, voordat zij ernstige afme tingen aannam. In Noordsachalin is onge wettigde inmenging in onze concessierech- tcn betreffende olie en steenkool nog niet geëindigd, waardoor de uitoefening van die rechten moeilijker en moeilijker wordt. Spaak slaagt Spaak heeft een nieuwe regeering samen gesteld. Blijkbaar durft geen der partijen een crisis aan. Het bestuur der werklieden partij heeft Spaak opnieuw vertrouwen ge schonken. De nieuwe regeering bestaat uit vijf so cialisten, vijf Katholieken, drie Liberalen en één partij looze! De fascisten en het Defensiever bod. Geheime inspectie naar N.S.B.-sympathieën in Neder land? Eenige Kamerleden maken blijkens het Voorloopig Verslag over de Defcnsiebegroo- ting Ambtenarenverbod ernstig bezwaar tegen het besluit der re geering om leden van de S.D.A.P. toe te laten tot leger en vloot, en wel op grond van de ideologie dezerp artij. Dit bezwaar klemt, dus spreken zij, temeer in, verband met de gehandhaafde uitsluiting, uit onze weermacht, van de leden der N.S.B., welker ideologie in de practijk op handhaving van de onschend baarheid van volk en vaderland is gericht. Ernstige bedenking maken deze leden eveneens tegen de uitsluiting van de oplei ding tot officier van kinderen van hen, die zelfs zonder lid van de N.S.B. te zijn", worden geacht ook maar in eenige mate met die beweging te sympathiseeren. Uit hetgeen te dier zake bekend is gewor den blijkt, aldus deze leden, dat in ons land van regeer!ngswege een soort van ge heime inspectie ten opzichte van het leven der burgers bestaat, met de leuze van de democratische vrijheid in allen deele strij dig. „N.S.B. gevaarlijk voor den geest van de weermacht". Tegen het bovenstaande voeren andere leden aan, dat de N.S.B. te zeer is geori ënteerd naar een vreemde mogendheid en te weinig naar het eigen vaderland en daar mede gevaarlijk voor den geest onder de weermacht. Uit Joinville ontvingen wij zoo juist het volgende telegram: Misten twee controleplaatsen. Hopen Monte Carlo vandaag te bereiken. Hoewel niet vrij van strafpunten, zul len Kees en zijn makker, dus toch naar wij hopen, vandaag en mis schien nog op tijd het eindpunt Mon te Carlo bereiken. Hoera roepen is misschien nog wat voorbarig, maar dit resultaat onder zoo moeilijke om standigheden verkregen, toont beter dan woorden, waartoe onze West- friese? e Rallye-rijder in staat is. Het Volk schrijft: De rijders mogen hun eigen pres taties dan niets bijzonders vinden, ien uitzondering maken zij allen toch voor de Hollandsche ploeg Kruit-Van Kampen, die nvet een kleine Fiat 500 uit Tallinn is ge komen. Wat de anderen met hun groote, comfortabele wagens met zijn beiden konden doen, moest Kruit zijn partner Van Kampen ijdt niet met z'n „vloo van dc weg" alleen klaarspelen. En hij deed het ook tot nu toe. Aangezien hij geen hoog gemididel de kan maken, komt hij overal op het nippertje aan dc controle, heeft dan geen tijd om te slapen, maar moet meteen weer verder. Nortier drukte het dan ook wel treffend uit, toen hij over zijn col lega Kruit opmerkte: „Als hij het haalt, moet er een standbeeld voor hem worden opgericht...!" Een avond van spannende jachten. Na de sprints van 8 uur gingen plotseling Wals en Kaers er vandoor en ontketenden een jacht, waardoor de zwakkere koppels achterop raakten. Nauwelijks was.de kalmte op de baan te ruggekeerd of er ontstond een nieuwe jacht door het wegloopen van Debruyéker, terwijl vervolgens de gebroeders Maes het eens pro beerden. Meer dan een uur lang joegen de renners in razende vaart rond, ronden win nend en ronden verliezend, telkens weer op geschrikt door nieuwe ontvluchtingspogin gen. Pas om half tien begon de strijdlust tc luwen. Bij het ingaan van den vijfden nacht was de stand: I. Kaers—Debruycker 229 pnt., 2. SlaatsPellenaars 105 pnt.; 3. WalsBoeyen 113 pnt.; 4. Buvsse—Billiet 102 pnt.; op één ronde: 5. Van Schijndelv. d. Broek. Fraaie prestatie van Jo Waal- berg en Smitshuijzen. Op den tweeden dag der internationale zwemwedstrijden te Kopenhagen, was de strijd op de 200 meter schoolslag dames tus scben Jo Waalberg en Inge Soerensen bui tengewoon spannend. De beide zwemsters gaven elkaar weinig toe en zoo behoefde het geen verwondering te wekken, dat de tijd ditmaal weer beneden de 3 minuten lag. De A.D.Z.-zwemster tikte als eerste aan in 2 min. 59,9 sec., doch het verschil met de Deensche zwemster was zoo gering, dat voor Inge Soerensen eenzelfde tijd werd opgege ven. Nieuw Nederlandsch record. Smitshuyzen overtrof gistel avond zichzelf door de 100 meter schoolslag af te leggen in 1 min. 13.2 sec., een nieuw Nederlandsch record. Het oude record stond op naam van II. Maier, met een tijd van 1 min. 13.8 sec., gevestigd op 5 April 1936 te Amsterdam. Ragnhield Ilveger won de 100 meter borst- crawl, doch zij bleef met een tijd van 1 min. 7,3 sec. aanzienlijk boven het wereldrecord van Willy den Ouden. De uitslagen luiden: 100 meter schoolslag heeren: 1. Smitshuy zen 1 min. 13.2 sec.; 100 meter rugslag dames: 1. Ragnhild Hveger, 1 min. 17.7 sec.; 3. Nida Senff. 1 min. 18 sec. 200 meter schoolslag dames: 1. Jo Waal- berg, 2 min. 59.9 sec. 200 meter borstcrawl, heeren: 1. Van der Kuil, 2 min. 19.4 sec.; 200 meter rugslag heeren: 1. Metman, 2 min. 37 sec. A. Kinderen geen toegang '■••••■•■■•••■••■•kium' DADERS VAN KERKDIEFSTALLEN AANGEHOUDEN. Naar wij vernemen, zijn twee be woners van de Haarlemmermeer ge arresteerd, verdacht van de kerkdief stallen in Noordholland. Zij hebben reeds bekend enkele dief stallen gepleegd te hebben. In den afgeloopen nacht zijn de burgemeester van Winkel, met briga dier van Ens en gemeenteveldwach ter Wiersma naar de Haarlemmer meer geweest om bij het verhoor te genwoordig te zijn. De arrestaties vonden plaats in nau we samenwerking met de rijks- en ge meentepolitie in verschillende plaat sen. Een der mannen ls in Haarlem op gesloten, dc ander wordt hedenmid dag eerst naar Twisk, vervolgens naar Winkel gebracht, om verhoord te worden. In het belang van het onderzoek kunnen wij nog geen me- dedeelingen verstrekken. Dat echter in deze zaken volledige klaarheid zal worden gebracht, is wel aan te ne men. SUCCES NIEUWS. 1 Succes komt morgen in don wedstrijd, op het Succesterrein tegen Helder te spelen, als volgt uit: Venema, C. Lont, Schmitt, Doves, Kuiper, Montulet, Rijkers, J. Koora N. Koorn, J. I ede-ma "v> Posthumes Ongetwijfeld zal voor deze ontmoeting groo» te belangstelling bestaan. In de 7 tot dus* verre in competitieverband gespeelde wed. strijden slaat de balans alleen door het doeigemiddelde in het voordeel van Succes over. In de 5 eerste ontmoetingen kwant Helder steeds tot 3 doelpunten Succes resp. tot 0, 3, 3, 7 en 2 Daarna volgde een 3—0 zege voor Succes, terwijl die laatste match in een 2—2 gelijk spel eindigde. Hier volgt de stand: Succes 2 3 2 29—17 Helder 2 3 2 17-20 Het krachtsverschil is dus wel zeer mi niem. Slechte dootr een overwinning zal Helder de leiding kunnen overnemen. Wij zijn zeer benieuwd naar de uitslag van de a.s. ontmoeting. Burgerlijke Stand 14 t.m. 20 Jan. Geboren: Hendrik, zoon van H. Akkerman en G. de Jonge. Ondertrouwd: geene. Gehuwd: geene. Overleden: geene. Bouwvergunningen. Bouwvergunning is verleend aan den heer J. de Taan Czn., tot verbouw van een woon huis aan de Nieuwstraat en aan den heer B< Kat tot verbouw van een woonhuis te Oos- terklicf. ZONDAG 22 JANUARI. Ned. Herv. Gemeente. Anna Paulowila, voorm. 10.15 uur, Ds. Vorstman. Oosterland, nam. 2 uur, Ds. Van Beek, Doopsgezinde Gemeente. Hippolytushoef, vm. 10 uur, Ds. de Wilde, Evangelisatie. Breezand, voorm. 10 uur, de heer Boon. Nam. 3.30 uur, de heer Boon. ALKMAAR, 20 Jan. Kaasbcurs KI. Edammer 40 plus, aan* bod 3800 stuks, verkocht 2900 stuks, mid< óenprijs 19—20, hoogste prijs 22.50, Ed* kruid, aanbod en verkocht 100 stuks, prijS 21.50. Totaal: aanbod 3960 stuks, verkocht 3060 stuks. Aanwezig 1 fabriek, ALKMAAR, 20 Jan. Graanmarkt. Aangevoerd totaal 241 H.L., t.w.: 14 HL voertarwe 6.80—7, 45 HL gerst 8.idem chev 8.258.50, 99 HL ha ver 6257, 33 HL boonen, w.o. bruine 33— 41, citroen 20—26, duiven 10.50, witte 30— 34 en tuinboonen 1516, 1 HL karwijzaad, prijs niet genoteerd; 5 IIL diversen en 41 HL erwten, w.o.: kleine groene 910.23, groote groene 17.50—18, grauwe 3541 e11 vale erwten 1621, zaaigerst 11.haver 9.25 en duivenboonen 12.2512.50. Alles pc-' 100 Kg. Handel goed. ALKMAAR, 20 Jan. Aardappelen 2.80, andijvie 21—23.50, ap- pelen O—D15.50. boerenkool i6014.70, Pie ten 2.803.60, gele kool 1.805, groene koo_ 23.80. kropsla 0.410.48, knol selderie^ 2—' peren 811.50, prei 2—3, peterselie 15—1] rabarber 15—21, roode kool 1.80—4.80, sel derie 14.1017, spruiten 2.50—13, uien 2— wortelen 1.303.80, wnschwortelcn 2—5, witlof I 8—11, idem II 6-7.50. ALKMAAR, 20 Jan. Kaasmarkt. Aangevoerd 30 stapels, zijnde 50.000 Kg. 28 stapels Fabriekskaas, kleine f 20.50, 2 stapels Boerenkaas, kleine f 21.50. Handel maiig. BROEK OP LANGENDIJK, 21 Jan. Voorloopig bericht. 9.30 uur. Uien 4.1 5.10, drielingen 3.604, grove 4.106.30, stek 1.20-190, peen A 170, B 3.50-3.60.- kroten 2.20-2,90, roode kool 2,90-5,70, gele kool 2.30—4.80. NOORDSCITARWOUDE, 21 Jan. Uien 4.705.10, drielingen 3.60, grove 5- 5.40, kroten 1.30—2.40, gele kool 3.00-5.2 D witte kool 1,30—3,20.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 8