De taalstrijd in -Vlaanderen Wanneer de regeerders de wetten met uitvoeren DE MAM» VAM 'De', Uit onze Omgeving Visschersfonds 'M rr.y DAN TREEDT DE „RAAD DER DAAD" IN ACTIE! NA WAPENSTILSTAND MET DE REGEERING „OORLOGSTOESTAND" WEER INGETREDEN. (Van onzen Brusselschen correspondent). Reeds enkele malen hebben •wij in onze kolommen mel ding gemaakt van het ener gieke streven van een groep Vlamingen, de „Raad dei- Baad" om de Fransche taal in Belgisch Vlaanderen te vervangen door de Neder-' landsche. De leider van deze groep, Grammens, is door zijn optreden reeds verschillende malen met de Justitie in aanraking gekomen en is on lang weer te Leuven gearres teerd wegens het overschilde ren van officieele opschrif ten, die in strijd met de wet van 1932 nog altijd in de Fransche taal zijn gesteld. Dezer dagen hadden wij juist een langdurig onder houd met deze ongetwijfeld zeer interessante persoon lijkheid, die in den strijd van het Vlaamsche volk zoo'n belangrijke taak ver vult. Vele zijner uitlatingen zullen den Nederlandschen lezer een beter inzicht doen krijgen in de problemen, die het Vlaamsche volk bezig houden. De Vlaamsche kwestie! In Vlaanderen: alles Neder- landsoh! Ziedaar een kwes tie, waarvan wij in Neder land om zoo te zeggen uit sluitend den buitenkant kennen. Ondanks de onmiskenbare sym pathie welke het stamverwante volk, de Vlamingen, in Nederland in breede kringen ontmoet, wordt op het innerlijk wezen van de zaak door de Nederlandsche pers veel te weinig ingegaan, ondanks de cuLtureele banden, welke de beide volksdeelen bin den. Men moet echter het voorrecht, het geluk hebben, zooals wij dat hadden, om den heer Grammens te ontmoeten, om een helder inzicht te krijgen in wat daar leeft en woelt en strijdt in den boezem van het Vlaamsche volk. Het is een voorrecht, de zen voorvechter van de Vlaamsche zaak de kwestie te hooren uiteenzetten en ver dedigen, die geheel zijn bestaan, zijn ge- heele leven vult, waarvoor hij zich uit zijn functie van Provinciaal Inspecteur bij het Technisch Onderwijs heeft zien ontzetten, waarvoor hij zoaols ook dit - kegr-weer menigmaal gevangenisstraf heeft ondergaan! De achteruitzetting der Vla mingen, Hier volgt beknopt weergegeven, wat de heer Grammens ons vertelde; De oorzaak van de achteruitgang der Vlamingen? Deze is in eenige woorden opgehelderd. Na dc scheiding tusschen Noord- en Zuid-Neder land in 1830 oriënteerde de Belgische re geering zich geheel naar Frankrijk; en dat is zoo gebleven tot voor korten tijd. Voor den onpartijdigen beoordeelaar is het wel een zonderlingen toestand, dat een volks groep van 4,5 millioen zielen de Vla mingen zich bijna een eeuw lang de voogdijschap heeft moeten laten welgeval len van een kleinere volksgroep: de Walen, op het oogenblik niet meer dan 3,5 milli oen zielen tellend. Hoe is dit mogelijk geweest? Laten wij het openlijk erkennen, dat het vraagstuk van het dagelijksch brood daarbij een groo- te rol heeft gespeeld. Geen enkele Vlaming, die hoopte of wenschte een openbare func tie te bekleeden, had eenige kans om die hoop of dien wensch in vervulling te zien gaan, als hij niet bereid was den nek te buigen onder het Fransche juk. Jaren kwamen en gingen, zonder dat er verandering kwam in deze tergende toestan den. De Vlamingen lieten zich veel, zeer veel, véél te veel welgevallen. Maar konden zij anders, wanneer men het bovenstaande in aanmerking neemt? Geest van verzet groeit. Toch groeide gestadig en taai bij de Vla mingen het, inwendig verzet tegen hun ach teruitzetting. Van de regeering,, van ouder tot ouder Franschgezind, hadden zij wei nig te verwachten, zoolang er geen druk op werd uitgeoefend, sterk genoeg om haar te doen zwichten. Om het zoo ver te kunnen brengen, moest het Vlaamsche volk worden wakker geschud, tot erkenning gebracht van zijn staat van onverdiende vernede- Een pamflet, dat door de medewerkers van Grammens bij millioenen in België wordt verspreid. ring. Den Vlamingen zelf moest worden geleerd te werken en te strijden voor hun rechten. En zoo ver is het gekomen. Het zou ons te ver voeren in het kader van dit artikel de geheele geschiedenis van deze ontwikke ling, die de heer Grammens ons verhaalde, weer te geven. Genoeg zij te zeggen, dat de Vlamingen onder het brengen van de zwaar ste offers ten slotte bereikten, waar zij recht op hadden de vernederlandsching van Vlaanderen, d.w.z. de ju re. Dat men daar echter in feite nog geenszins aan toe is, zullen wij dadelijk zien. In 1925 vond de halve vernederlandsching van de Gent- sche hoogeschool plaats, in 1930 de volle dige; in 1932 volgde de wet op het alge meen onderwijs, de besturen en het gerecht en in 1938 die op het leger. Wat de Vlaamsche beweging eveneens als een succes mag aanmerken: ook in het Koninklijk huis is een groote verandering merkbaar. Men heeft in Nederland bij 'skonings bezoek met groote voldoening geconstateerd, dat Koning Leopold zich met een zeker gemak van de Nederlandsche taal bedient. Maar de voorschriften bleven een doode letter. f Nu zou men misschien geneigd zijn te spie ken van een succes over de geheele linie. D-t dit echter niet zoo is, hebben wij reeds aangedufd: er is immers een verschil tus schen het maken der wetten en het toepas sen daarvan. Ook op het oogenblik nog moet men erkennen, dat de nieuwe voor schriften veelal een doode letter gebleven zijn. Het-feit deed zich voor, dat leden van de Kamer, die tevens de functie vervulden van burgemeester in dorpen of steden en voor de aanneming van bedoelde wetten hadden gestemd, op grond van politieke overwegingen in hun eigen gemeenten deze wetten niet toepasten! Juist tegen deze af- keerigbeid van het toepassen van de wette lijke voorschriften is de actie van den heer Grammens en zijn medewerkers gericht. De heer Grammens, die reeds jaren strijd voer de over de volks- en taalgrens, die dwars door België heen loopt van Oost naar West, ondervond vooral, hoe al die wetten niet werden toegepast, waar het juist zoo noo- dig was om de Nederlandsche cultuur te beschermen tegen verdringing door de Fransche. Hij voelde zich daardoor zedelijk ver plicht op eigenmachtige wijze in te grijpen en weldra werd hij dan ook de leider van een beweging over Vlaanderen onder de De Nederlandsch-Fransche taalgrens. benaming „Raad der Daad" die zich buiten alle politieke groepen houdt eb eigenmachtig optreedt, om de Nederlandsche cultuur aldaar dc alleenheerschappij te bezorgen, zooals dit het geval is met de Fransche in Wallonië. Zij strijden slechts met oirbare middelen. Zelfs de ergste vijanden van Grammens en zijn medewerkers zullen hen nooit kunnen beschuldigen van verzet tegen de gestelde machten. Wanneer men meent, tot aanhou ding te zijn gerechtigd, laten zij zich kalm arresteeren, wetend dat de politie, door hen aan te houden, slechts haar plicht doet. Hierbij zij opgemerkt, dat de hoogere ran gen in politiekringen nog steeds in handen zijn van Walen of Franskiljons. Na den wapenstilstand opnieuw oorlog? Het speciale terrein, waarop de hoer Grammens zijn actie begon (begin 1937), was dus de grens, waar de Nederlandsche en de Fransche cultuur op elkaar botsen. Men weet het: eerst werkte men met de verfkwast, later met den hamer. In de ge meentehuizen dron g me ndoor en vernie tigde er de Fransche voorschriften, die daar niet meer thuis behoorden, om dat de Ne derlandsche taal van hoogerhand was voor geschreven. Dit optreden sloeg geweldig in! Nadat dit eenigen tijd had voortgeduurd, kwam er een wapenstilstand, een soort ac- coord, tot stand tusschen de regeering en de Vlaamsche c u 1 tililrvereenigingendie, vrij van alle politiek, in Vlaanderen sindfe tientallen jaren strijd voeren op hun spe ciaal terrein. Deze wapenstilstand hield in dat, alle processen tegen deelnemers aan de Vlaam sche actie worden stopgezet.' De belofte wordt gedaan, dat één taal voor Vlaanderen wordt gewaarborgd. De belofte wordt gedaan, dat amnestie zal worden verleend aan allen, die op grond van hun Vlaamsche, eigenmachtige actie zijn veroordeeld. Maar ondanks deze belofte van de regee ring blijven gemeentebesturen als van Oos tende, Tienen, F.dingen, KnOkke enz. weer barstig. Zij deijoneeren de wetsbesluiten, waaraan zij zich niet wenschen te houden, in de papiermand. En weer moet Grammens zijn actie hervatten en deze brengt hem opnieuw in de gevangenis. Is do actie van Grammens na de afspra ken met de regeering gerechtvaardigd? Men oordeele. Van velen zijner me-dewerkers ont ving Grammens dezer dagen stukken, waar bij dezen werden aangemaand oude boetes te betalen. Het staat dus vast. dat op het oogenblik, dat do cuittmrverbenigingen door miniser-president Spaak werden ontvangen en hernieuwde beloften ontvingen, toen roods de beslissing was getroffen de vroege re vonnissen uit te voeren. De overeenkomst de oude straffen niet uit te voeren, werd dus niet geëerbiedigd. Aldus is de wapen stilstand wederom 'in een oorlog ontaard. Hoe de afloop daarvan zal zijn? Grammens is er de man niet naar, den strijd op te geven. Hij heeft met zijn actie reeds vele successen kunnen .boekon en tegenslagen zullen hem niet weerhouden op den een maal ingeslagen weg voort te gaan. Hii weet het: do vernederlandsching van Vlaan deren. alsook 1 rót f ervan pen van Waalschp ambtenaren en beambten in dat gobipci-door .Vlamingen, is niet» nacor-.tegen, .te -houdon. KOEGRAS JULIANABORP. LANDARBEIDERS VIEREN FEEST. Feestavond van de Afd. Koegras van den Ned. Bond van Arbeiders in het L.-, T.- en Z.-bedrijf. Onder auspiciën van dc Federatie Noord- holland-Noord gaf bovengenoemde afdee- ling van den modérnen landarbeidersbond. Zaterdagavond een propaganda-feestavond in dc zaal van het café „Prins Hendrik" van den heer A. Doorn, waar pl.m. 300 be zoekers aanwezig waren. Opening. De afd.voorziiter, de... heer P. Bakker Gz.j memomeert eenige gebeurtenissen uit liet afgeloopen jaar, én wijst er speciaal op, dat deze vergadering getuigt voor onze or- ganisatie. Met een welkom aan allen, ver klaart hij dozen avond voor geopend en peeft het woord aan den speknf voor dezen avond, het Hoofdbestuurslid, de beer H. van der AVielen uit Haarlem. Meermalen namen wii reeds verslagen varf avondeh der organisatie in andere pldatsen op, waajr ook deze boer als spreker optrad. Volstaan wij dus met te vermelden, dat ook than's weer de heer van der Wielen op zijn bé kende, overtuigende wijze dé dringende .noodzakelijkheid van organisatie voor den werknemer uiteenzette. Al gemeen e bijval der luisteraars; was spr.'s bolooning. De voorzitter wees vervolgons op het nut van „coöperatie". „Hermhn Heijermans" treedt op. Danrna werd door de HelderSrhe Arbei ders Tooneelvereen. „Herman Heijermans'.". lid van den Bond van Arb. Tooneelver. in Nederland ongevoerd bet blijspel in drie bedrijven van J. v. d. Poll: „De Doofpot". Dit stuk uit den hedendaagschen tijd speelt te Amsterdam en werd onder regie van L. D. de Snaijer, met kapwerk van H. v. d. Maden, door de 10 medewerken den op voortreffelijke wijze voor het voet licht gebracht, waarvoor de bijzondere aandacht en bet annlaus van bet. publiek het bewiis was. Tot slot van dezen avond een r'ansie. waarna met een dankwoord van den voorzitter gesloten kon worden. Aanbesteding In bet café Prins Hendrik van den beer A. Doorn werd door de stichting „Het Ilel- dersche Landarbeidersfonds" op 21 Januari 1939, aanbesteed bet bouwen van 5 landar beiderswoningen ann de Nieuwe weg te ICoegras n.1. van Joh, de Visser, Joh. Bol- tendal, A. Ellen, II. v. d. Wenden, en A. Hoornsman. die een voorschot hebben aan gevraagd ter verkrijging van een nlaatsie in gevolge de Landarbeiderswet. Bij oneninc der biljetten bleek flat ingeschreven hadden de navolgende personen, voor de achter hun namen vermelde bedragen:. E. Zon, Julianadorp f 12349.C. Hollan der, Julianadorp f 12725.—; D. de Graaf Jz., Koegras f 12G95.S. van Scheijen, Koegros f 12195.;W. C. Koppen, Julianadorp f 12475; P. de Graaf Jz., Julianadorp f 12192. De gunning zal later worden bekend ge maakt. WIERINGEN Besloten geen contributie meer te beffen. Bovengenoemde vereeniging vergaderde Zondagmiddag j.1. in café Veerdig, waar te ruim twee uur de voorzitter, den heer J. J. Tijsen, de vergadering opende. Na vaststelling der notulen, werd door den secretaris-penningmeester het verslag uitgebracht van den Vischafslag. Dit luidt als volgt: Ontvangsten f3083.13; uitgaven f 6850.07%. Van hot. bedrag f 3083.13, komt 1/3 voor leden boven 00 jaar en 2/3 voor het wed.- en wee- zenfonds. 1/3 deel is f 1027.71, 2/3 deel is f 2055.42. Het 1/3 deel komt ten goede aan: 49 leden voor een vol deel 49x f20.77 f 1017.72 1 lid voor 2 weken 2 x f 0.39.44 f 0.80 1 lid voor 10 weken 10 x f 0.39.44 f 3.99 1 lid voor 13 weken 13 xf 0.39.44 f 5.19 f 1027.71 Van het 2/3 deel wed.- en weezen- fonds f2055.42 is over 1938 uitbetaald aan we duwen f 726. Saldo f l329.il Het saldo f 1329.42. komt ten goede aan de leden boven 60 jaar en aan de weduwen zijnde: 49 leden boven 00 iaar 52 weken f 1023.36/4 1 lid boven 00 jaar 2 weken f 0.80 1 lid boven 00 jaar 10 weken f 4.0114 1 lid boven 00 jaar 13 weken f 5.22 14 jyeduwen, 52 wekenf.. 292,39 1 weduwe 9 Weken f 3.61 H f 1329.40/4 Blijft in kas f 0.01 Vt. Leden boven 60 jaar, recht hebbende op 12 maanden, krijgen uit het weduwen- en wezenfonds en uit het fonds boven de 60, jaar samen f 41 65/4; Elke weduwe ontvangt extra uit het wed. en weezenfonds f20.88/4. De, bezittingen zijn: Hypotheek f2650, Boe renleenbank f 1036.22, Rijkspostspaarbank f87.86. Kasgeld f2507.13. Vischafslag. Aangevoerd werden in 1938: 525 hl. alikruiken, 08181 kilo wulken, 203488 pond bot. 289789 pond paline, 33815 tal ha ring. 15828 kilo spiering, 358 kisten nest, 348 kisten totfirs, 678 pond zalm, 38 kisten schar. 8902 tal geep, 37637 kilo ansjovis. 8993 pond baars. 9 kisten yint, 129 kisten makreel. Voor een totaal bé'drög van f 310024.63. waar van ten göede,.-. ahnchét,Ionds-komt f3875.10. „Dje beaiitki.geiT,,„l)4crxo9j; .rpedis genoem(l bedragen samen f 6281.21. Hiervan gaat af f 2507.13 zoodat een saldo blijft van f 3774.08 Den heer K. ten Bokkel brengt namens dc controlecommissie verslag uit En zegt al les in orde bevonden te hebben. Bestuursverkiezing. Aftredend zijn die hecren H. Krommedam, K. de Haan. en Jac Kaptein alle hoeren worden met groote meerderheid van stemmen herkozen. In de rondvraag stelt dien heer J. Lont voor om daar rle vereen, toch een vereen, is die, langzaam aan liquideert om op te houden met contributie te betalen. Over dit onderwerp wordt van gedachten gewisseld waarna door de jonge visschers (beneden 60 jaar) een stemming wordt gehouden, waarvan de uitslag is, dat. er geen contri butie meer zal worden betaald. Den hoer Lont vraagt of er ook wel een uitkeoring gedaan kan worden aan wedu wen wier kostwinners niet voldoende ver dienen, in den vorm van een gratifioatie. Tot het geven van zoo'n gratificatie wordt het besturu rlpor dn vergadering gemachtigd naar eigen inzicht te bandelen. De heer K. ten Bokkel vraagt hoe bet nu met den bode moet, die reeds zooveel iaar zijn- krachten aan de vereen heeft gegeven. Spr. stelt voor deze evengoed zijn gratifi catie te geven. Onder applaus stemt voorzitter hier ten volle mee in. S. de Haan vraagt of er niets voor de ionge visschers gedaan kan worden. Ook spr. bespreekt den wulkenprijs. Na nog eenige huishoudelijke besprekingen sluit voorzitter onder dankzegging voor de aangename besprokingen de vergadering. CALLANTSOOG „HULP IN NOOD" BESTAAT IN 1940 DERTIG JAAR. Een prettige jaarvergadering. Zaterdagavond vergaderde de vereeniging „Hulp in Nood" te Caliantsoog ten huize van den heer Jb. van Schei|en te Groote Koeten. Aanwezig waren 25 van de bijna 70 leden. De voorzitter, de heer Jb. Bakker Azn.', opent de vergadering en verzoekt den se cretaris, den heer A. Toes, de notulen der vorige vergadering te lezen. Zonder op- of aanmerkingen worden deze Onveranderd eoedgekeurd. Het lid van de controle-commissie, de heer Jb. Bakker Pzn., brengt vervolgens namens rleze commissie verslag uit. Alles is bij on derzoek steeds in goede orde bevonden. De penningmeester, de heer J. Weij Pzn., krijgt de gelegenheid om verslag te doen over inkomsten en uitgaven gedurende het iaar 1938. Reironnen werd.met. e»ei saldo van f 480.01. Ontvangen werd aan contri butie f 445.50; donaties f 21.en rente f 14.21. In totaai f 963.71. Uitgekeerd werd f 115.66 voor volle dagen; f 95.96 voor 20 pet. bij ongeyal; f 149.32 voor 20 pet. bij ziekte. Overige uitgaven f 112.30%. In to taal werd dus f 473.14% uitgegeven. Het saldo 1938 bedrag alzoo f 490.56%. F,en voor- 'ïitgmg over 1938 van f 10.55%. Het lfeden 'al mm niet l terug. Het aantal donateur' bedroeg 21. Over 1038 werden 72 volle ziek tedagen, 144 dagen 20 pet. bii ongeval, 215 dagen 20 pet., bij ziekte en 22 dagen voor vrouwen uitgekeerd. Mitrailleurkogels worden ge'aden in Franco's vliegtuigen De voorzitter constateert een teruggang van de uitgaven van f 700 op f 400. Spr. brengt dank aan den penningmeester voor diens accuraat beheer en aan de controle commissie voor haar onderzoek. Met algemeene stemmen wordt de bode, de heer A. Kruit Gzn., voor 1939 herkozen. De voorzitter richt een woord van dank aan den bode voor zijn hulp en medewerking in 1938 ondervonden. Bestuursverkiezing. De aftredende leden, de beer A. Toes, P. Zwaan en Jb. Bakker Kzn., worden her kozen met resp. 22. 24 en 15 stemmen. De heepen Toes en Zwaan nemen hun herbe noeming aan. Den heer Bakker zal be richt van zijn herbenoeming worden ge daan. In dé periodieke vacature in die controle- commisie wordt voorzien door benoeming van den heer A. Hollander. Op voorstel van het bestuur wordt met algemeene stemmen besloten de contribu tie en de wijze van betaling door leden boven de 70 jaar te handhaven als voor 1938 besloten was. Besproken wordt 'n conflict dat gerezen is tuschen den aannemer Daalder en de vereeniging. Na uitvoerige discussie wordt algemeen goedgevonden dat getracht wordt het geschil bij te leggen. Hoe krijgen we meer leden? Bij de rondvraag vraagt de heer S. Koo- ger of het mogelijk zal zijn het ledental op te voeren. De bode, de-heer Kruit, zegt daarvoor steeds zijn best te doen. Er zijn echter factoren die niet altijd medewerken. Spreker dankt de led-en voor het ver trouwen in hem gesteld door zijn herbe noeming. .Sppeker dankt..voorts voor ,_de groote medewerking ondervonden bij het •inneiT ''der contributies, speciaal van de Vrouwen der leden. Gespróken wordt nog over de viering van het 30-jarig bestaan der vereeniging in 1940 Het bestuur zal t.z.t. in een speciaal te houden ledenvergadering met voorstellen komen. Hierna sluit de voorzitter de vergadering onder dank voor d»e prettige besprekingen. DE NIEUWE BABY. Naar we vernemen is aan de brandspui- tenfabriek fa. Gebr. Kronenburg te Culem- borg de levering van de nieuwe tweewieli ge motorbrandspuit opgedragen. Ook zal den firma bijbehoorenden tractor tevens mianschappenwagen en de verrtere-uitrus ting der vrijwillige brandweer leveren. COLLECTE. Aan het Leger des Heils is door B. en W. vergunning verleend tot het houden van een collecte ten bate van het werk dezer instelling. .ANNA PAULOWNA Biljarten N.A.S.B. De biljartgroep der afdeeling van den Ned. Arb. Sportbond sneelde een wedstrijd tegen de club van dezen bond uit Wor- merveer, die boven aan de ranglijst staat. De plaatselijke club leed de nederlaag. Wel wist zij gedurende het spel eenmaal bijna gelijk te komen, n.1. tot een stand 78, maar daarna was Wormerveer veel beter op dreef en ging met een 11%8% over winning naar huis. De competitiestand is thans: Wormerveer: gespeeld 7, punten 80%, Amsterdam 6 74%; Anna Paulow- na 769%; Hoorn 6 62%; Den Helder 6 33. EW1JCKSLUIS. GOED NIEUWS VOOR HENGELAARS Door het bestuur dor H.S.V. „Den Helder" is Zaterdagmiddag pl.m. 3500 stuks bo- venmaatsche baars en 50 pond karper aan de maat uitgezet in het Oude Balgkanaal. 400 pond bij de van Ewijcksluis en de overi ge met de karper bij de groote brug ALKMAAR, 21 Jan. N.V. Eierveiling voor Hollands Noorder kwartier. Aanvoer: 190.000 kipeieren 3.60 -4.60, kleine eieren 3.50—3.65, per 100 st. ALKMAAR 23 Jan. Ter veemarkt waren beden aangevoerd: <9 vette koeien f 140275, 9 graskalveren f -10—65, 64 nuchtere kalveren f 6—18, 43 vette schapen f 2226, 227 vette varkens p. Kg. 4649 ct. Handel goed. NOORDSCHARWOUDE, 23 Jan. Uieij 4.505.10; drielingen 3.70—3.90'; gro- ,w.„ r^75'20: rood'e k<wl i5.60; gele kool .1.00—5.30, d witte kool 2—3.50 BROEK OP LANGF.NDI.TK, 23 Jan. Voorloopig marktbericht, 0.30 uur. Uien 1.80—5'.50, drielingen 3.60—4, grove 5—5 40 ;cle nep 1.30-1.80, peen A 1.10-2.10, peen' B 3.10—3.60, C 3—3.10. Kroten f 2.302.90; Savoyekool f 4.00; Ge le kool f 3.40—5.—; D. Witte kool f 2.30—3.20. Taalgrens rujscner» stcb hEDERlANDSCH en fbatoch Rijksgrens Provinciegrens

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 3