HET VRAAGSTUK DER OVERBEVOLKING
Agenda
lUROL. geneest zonder litteekens
De Wiener Sanger-
knaben veroveren
Den Helder
Brandwonden
Woensdag 25 Tanuari 1939
Tweede Blad
&tacUnLeuw4
Wijn vloeide in de goot
y~
o cd n
Goeo
[PUKDQQQïOQÏlia
drukkerij de boer
Jubileum A. Nicolaï
Jubileumuitvoering
T,A,V.E.N.U,
Derde abonnementsvoorstelling
H- Ms.
Jan van
thuis
Brakel
Rheumatische pijnen
Dronken achter het
stuur
Hoe lang nog?
IETS NIEUWS
een ommelette a 15 ccnt, bijt
AU GASTRONOA\£
J
Burgerlijke Stand Den Helder
Den Helder heeft het initiatief van de
Casino-directie gewaardeerd. Een bijna
tot de laatste plaats bezette zaal heeft
niet stijgend enthousiasme geluisterd naar
het beroemde jongenskoor „De Wiener-
sangerknaben", dat op zijn zegetocht door
Europa gisterenavond Den Helder ver
overd heeft.
Al direct toen het scherm naar boven ging
was er de sympathie voor dit kinderkoor, deze
peuters van 9 tot 13 jaar in hun helder witte
blouses met open hals, hun blauwe matrozen
kragen, hun frissche, pittige snuitjes en keu
rig gekamde kopjes en toen zij met een lichte
buiging het hartelijk applaus beantwoordden,
was het contact tusschen zaal en tooneel ge
legd en dat is den geheelen avond niet meer
verbroken.
Voor de pauze zong het koor, onder leiding
van zijn dirigent Haymo Tauber, meer stem
mige liederen. Het acht-stemmig gezongen
„Repleti Sunt" en „Hodie Christus Notus est"
werd capella gezongen. Hoe prachtig kwam
vooral in het tweede de hooge jongenssopraan
tot zijn recht. Klaar en glashelder, tot in de
hoogste tonen.
De zang van deze kinderen benadert de
grens der volmaaktheid. Men moet zich
telkens weer realiseeren, dat daar een
kinderkoor staat te zingen. Wat een mu
zikaliteit en fijn aanvoelen ook van den
geestelijken inhoud der liederen, 't Is van
een beheerschtheid, die bewondering af
dwingt en van een expressie, die ontroert.
Prachtig was de vertolking van een viertal
Kerstliederen, waarbij in „Der Weihnachts-
baum" de hooge jongenssopraan begeleid werd
door de zachte, donkere bromstemmen van
z'n vriendjes. En ontroerend ook was het be
kende „Stille nacht, heilige nacht". Zuiver
vertolkt en van een innige teederheid.
Na een korte pauze werd hierna een komi
sche opera in één acte opgevoerd: „Die
Opernprobe". Wanneer de jongens niet reeds
de harten veroverd hadden, zouden ze het
door de vertolking van deze komische één-
acter zeker gedaan hebben. Daar waren aller
eerst de kostelijke Rococo costuums, de witte
pruiken op hun jongenskopjes. Er waren
„schattige meisjes" van gemaakt. En dan hun
acteeren, de ernst en leutigheid, 't was alles
zoo natuurlijk en ongekunsteld, dat het pu
bliek telkens door een hartelijk applaus zijn
instemming te kennen gaf.
Het waren kleurige en fleurige tooneeltjes.
Na de pauze werden wat pittige en vroo-
lijke liederen vertolkt, w.o. eenige volkslie
deren, het fijne Wiegenlied van Frans Schu-
bert en „Heimrich der Vogler" van Joh. Karl
Löwe. Hoe stralend en opgewekt werden deze
verzen vertolkt! Het kon dan ook niet anders
of na het laatste lied was het applaus zoo
dringend, dat een toegiftje moest worden ge
geven, een wals van Strausz en nog een vroo-
lijk liedeke.
Het publiek was opgetogen.
Een aardige geste van het R.-K. Knapen
koor „De zingende Jantjes" was om den diri
gent een bos seringen aan te bieden, met
eenige vriendelijke en toepasselijke woorden.
Het is een avond geworden, die de bezoekers
nog lang zal heugen, waarbij men dan ook
steeds weer de sympathieke figuur van den
leider van dit koor voor oogen zal zien, die
zoo bescheiden op den achtergrond bleef, maar
die één was met z'n jongens en aan wien deze
kinderen hingen met hun oogen en... hun hart.
Vanmorgen om tegen half negen reed de
fietsjongen van de firma Tielemans op een rij
wiel met een aantal flesschen wijn en limonade
uit de Californiestraat, de Keizerstraat in. Van
de richting van de Zuidstraat kwam een auto,
die bijna gelijktijdig met den jongen den hoek
naderde. De jongen kwam van rechts en had
dus voorrang, doch werd waarschijnlijk te laat
door den bestuurder van den auto opgemerkt.
Deze reed door, een aanrijding volgde, de mand
met flesschen tuimelde vlak voor den winkel
van de firma Beemsterboer en de kostelijke
wijn en smakelijke limonade vloeide als drek
door den goot. Eén flesch bracht er het leven
af. De fietsjongen kwam er zonder kleer
scheuren af, daar de chauffeur oogenblikkelijk
gestopt had.
is een introductie voor
uw feestavond. Laat het
daarom vervaardigen bij
die bekend staat
om haar goeden smaak
Heden herdenkt de heer A. Nicolaï, voorman
bij de Gemeente-Reiniging, den dag, waarop hij
voor 25 jaren in dienst der gemeente trad.
25 jaren liggen achter ons, waarin de heer
Nicolaï zich steeds heeft doen kennen als een
correct en plichtsgetrouw werker.
Dat de dag van heden dan ook voor hem niet
ongemerkt is voorbijgegaan, spreekt vanzelf.
Hij is gezien bij zijn ondergeschikten, maar ook
bij zijn superieuren. En dat zal hij juist van
daag ondervinden voorzoover hij dat althans
vanmorgen nog niet ondervonden heeft. In zijn
woning, Wilhelminastraat 8, hebben om elf uur
wethouder De Boer en de directeur van Ge
meente-Reiniging, de heer Maas, hem toege
sproken. Men is den heer Nicolaï erkentelijk
voor hetgene dat hij voor de gemeente, in het
bijzonder voor den reinigingsdienst, heeft ge
daan en men heeft bij deze gebeurtenis niet
verzuimd, daarvan te getuigen.
Trouwens, ook van andere kanten werd de
zilveren jubilaris druk gecomplimenteerd. Wij
voegen onze gelukwenschen bij de vele, welke
den heer Nicolaï in den lqpp van den dag onge
twijfeld nog zullen bereiken.
Het lied van alle tijden.
Onze tooneelvereeniging „Tavenu" zal
Maandagavond 30 Januari haar tweede
uitvoering in dit seizoen geven en dit
wordt wel een heel bijzondere uitvoering,
want op dien dag zal de vereeniging
tevens haar zevende lustrum herdenken!
Na het spel vol avontuur, dat Tavenu ons
bood met „De Ebbenhouten Olifant" heeft
het gezelschap een stuk van 'n ernstig genre
gekozen. Het is getiteld: „Het lied van alle
tijden", een romantisch tooneelspel in drie
bedrijven van D. H. Scheffer, en speelt tijdens
de Franscfie Revolutie. Scheffer heeft in dit
prachtige drama met scherpte zijn figuren en
karakters geteekend, niet alleen fel van con
trast ten opzichte van elkaar, maar ook per
soonlijk vol afwisseling naar mate het eigen
leven, dan wel de omstandigheden worden
belicht. Het is de onevenwichtigheid tusschen
individualiteit en de door de haat van de
revolutie doordrongen massa, die de figuren
soms overdreven doet lijken!
Hieruit moge reeds blijken, dat het stuk
zoowel aan de tooneelisten als aan de regie
zeer hooge eischen stelt. Gezien echter de
capaciteiten der actieve Tavenu-leden, gezien
ook het enthousiasme, waarmede men pleegt
te werken, mogen wij onze verwachtingen
weer hoog stellen en kunnen er daarbij ver
zekerd van zijn niet teleurgesteld te worden.
Ook voor het jubileumsoirée, dat 11 Fe
bruari a.s. gehouden zal worden, zijn de voor
bereidingen in vollen gang. We mogen niet
verklappen, wat er dan te gebeuren staat,
dit moet een verrassing blijven. Als we ech
ter zien, hoe Bestuur en werkende leden con-
fereeren repeteeren wat doen zij eigenlijk
niet? dan meenen we te mogen aannemen,
dat het een heel groote verrassing zal zijn!
Hedenmiddag nog plaatsbespreken
Voor de derde abonnements-voorstelling met
„Jean" bestaat nog gelegenheid om plaatsen
te bespreken en wel hedenmiddag van 3 tot 5
uur.
BELEEDIGING.
Een bewoonster van de Walvischstraat
werd beleedigd door een... straatmuzikant.
Een zware reis van Casablanca af.
Nero deserteert.
Gisterenmiddag hebben we met z'n honder
den staan kou kleumen op de haven. Op de
Louise batterij stond de schout bij nacht met
z'n adjudant, daar stond de commandant van
het Kon. Instituut en de adjunct chef staf.
Daar waren eenige officiersdames en kinderen
van opvarende officieren. Ze stonden de gras-
zooden te betrappen en beneden, op het
Havenhoofd, stond de Kon! Marine kapel.
Muzikanten met blauwe vingers en losse teen
kootjes en daar waren de vrouwen, de
moeders, de dochters, de verloofden en een
heele schare van marine-supporters, die geen
binnenkomst willen missen, ook niet, al door
weekt de regen je huiverende boddy, al snijdt
de wind door je duffelsche jas of al staat de
thermometer onder nul. Dat was gisteren niet
het geval, maar de regen was er wel en de
kou...
De Jan v. Brakel negeert de kou.
H. Ms. Jan v. Brakel scheen zich van de
ellende op de haven niets aan te trekken.
Het schip bleef stil op de reede, ook toen het
twee uur was geweest en de Staf een ver
leidelijke marsch ingezet had. 't Was al half
drie, toen de kop van het schip zich in de
havenmond boorde, toen de muzikanten zich
in het gelid stelden en de toonen van ons
volkslied uit hun instrumenten bliezen en
sloegen.
En eerst een half uur daarna meerde het
schip voor den Zeekrijgsraad aan een vlot.
Toen had de run van Wierhoofd naar den Zee
krijgsraad al plaats gehad en hadden de
jonge vrouwtjes met veel gebaren op den
kant de aandacht van de opvarende echtge-
nooten trachten te trekken, met of zonder
succes.
De ééne
Eén was er aan boord, die zijn vreugde
over de thuiskomst niet onder stoelen of ban
ken stak. Hij stak zijn hoofd door een kluis
gat en hief een vreugdegehuil aan. Hij sprong
op de reeling en trachtte de vijf meter tus
schen schip en vlot met één sprong te over
bruggen. Telkens moest hij door andere op
varenden terug worden gehouden, anders was
hij zeker te water gekomen. En toen het schip
eenmaal tegen het vlot vastlag, toen ontglipte
hij toch nog aan de handen van de op
varenden en sprong van boven naar beneden.
Een hoogte van drie meter. Hij gleed over het
vlot en viel op z'n achterwerk. Oogenblikke
lijk werd hij weer gearresteerd en aan boord
geheschen.
Die eene was... Nero, de hond van de offi
cieren .Een bruine boxer, de meest bevaren
hond van de Marine, die vorig jaar in Januari
van Den Helder meeging naar Curagao en nu
weer mee teruggekomen is... met schurft.
Nero zal straks onder de hoede van een van
de officieren naar Utrecht worden gebracht
om in de vee-artsenijschool weer opgelapt te
worden voor de volgende reis.
De verbinding tot stand gekomen.
Om 3 uur is de verbinding met den wal
tot stand gekomen en dan duurt het niet
lang meer of alle familieleden zijn aan
boord. Het is een blij weerzien. De laatste
dagen zijn voor de bemanning zeer zwaar
geweest. Na Casablanca hebben ze, prac-
tisch gesproken geen oog meer toegedaan.
Er was een harde wind, met stormvlagen
en het schip slingerde als een bezetene,
zoodat men dankbaar was, dat de haven
van Nieuwediep in zicht kwam, ook al
Mijnhardtjes doen deze snel verdwijnen.
12 stuks 50 ct.
mam Snijwonden. Ontvellingen
Doos 30 en 60 ct. Bij Apothekers en Drogisten.
was het weer niet vriendelijk gestemd,
toen ze voet aan wal zetten.
De Jan v. Brakel is een jaar en twee .weken
weg geweest. 11 Januari van het vorige jaar
vertrok het schip uit onze haven. Het eerste
gedeelte van de heenreis was zwaar, evenals
het laatste gedeelte van de terugreis.
23 December van het vorig jaar werd tot
de thuisreis besloten. De mededeeling werd
door de opvarenden met groote vreugde ver
nomen, omdat het verblijf in Curagao nu niet
tot het meest aangename behoort. Men had,
behalve dan het laatste gedeelte, een prettige
thuisreis. Het korte verblijf te Paramaribo
was zeer aangenaam en de groote oversteek
van daar naar St. Vincent, 1900 mijlen, had
plaats onder gunstige weersomstandigheden,
zoodat men een halven dag inliep en reeds den
5en Januari 's middags aankwam. Op den
6en werd van St. Vincent vertrokken en den
13en Januari arriveerde men te Casablanca,
de havenstad, die in de laatste 20 jaar uit den
grond gestampt is, prachtig van aanleg, een
grootsch werk, dat ieders bewondering af
dwingt. Het driedaagsch verblijf daar was van
zeer aangenamen aard. De laatste inkoopen
voor Holland werden gedaan, het tropengoed
verwisseld voor het blauw en op den 16en werd
het laatste gedeelte van den tocht onder
nomen, om gisteren beëindigd te worden.
Commandant van H. Ms. Jan van Brakel is
de luit. ter zee der le kl. Jhr. N. J. C.
Versluys, le officier, luit. ter zee 2e kl.
B. W. A. Beyer.
Chauffeur rijdt in étalage van het
couponhuis.
Vannacht om ongeveer half een is een
chauffeur van de firma v. d. Wjjst, de
jeugdige W. Z., met een taxi in de étalage
van het Couponhuis terecht gekomen. De
chauffeur verkeerde onder den invloed van
sterken drank en was daardoor de macht
over zijn stuur kwijt. Twee groote étalage-
ramen braken en een gedeelte van de
onderpui bekwam schade. In de étalage-
kast werd een ravage aangericht.
Z. had de brutaliteit om den wagen, waar
van het stuur gebroken was en eenige ban
den lek waren, nog door te rijden. Hij bracht
het echter niet verder dan de Gravenstraat,
waar hij een paar nieuwe banden om wilde
leggen. De politie was echter reeds door den
eigenaar van het Couponhuis gewaarschuwd
en arresteerde den chauffeur, terwijl de wa
gen in beslag werd genomen.
Dat dit muisje nog wel een staartje heeft,
is te begrijpen. De onvoorzichtige chauffeur
zal nog een zware pijp rooken, want op de
Kerkgracht speelt men niet met dergelijke
dwaasheden.
AANRIJDING.
Een wielrijder, die op den hoek Ruyghweg
Sluisdijkstraat een auto geen voorrang ver
leende, verspeelde daarmede zijn fiets, daar
een aanrijding volgde en de fiets vernield
werd. Hijzelf kwam er goed af.
Nederland is sterk overbevolkt. Honderd
duizenden menschen, die gaarne willen wer
ken, brengen in ledigheid hun tijd door, moe
ten de hand ophouden om hun eigen maag
en die der hunnen zoo goed als het gaat te
vullen.
Java is ook sterk overbevolkt. Er is daar
een teveel aan Javanen en Indo's. Het Groot-
Nederlandsche vraagstuk is nu, om al die
menschen een meer menschwaardig bestaan te
verschaffen.
De vooruitziende menschenvrienden denken
aan verplaatsing van het teveel aan men
schen van Java en Nederland naar streken,
waar dit overschot in landbouw en veeteelt
een bestaan kan vinden, >yel is waar sober,
maar toch een menschwaardig, een leven, dat
ze onafhankelijk maakt van den demorali
seerenden „steun".
Voor den Javaan heeft dit vraagstuk reeds
de volle aandacht. Er zijn reeds eenige tien
duizenden naar Sumatra getrokken, waar ze
een behoorlijk bestaan vinden. Meerderen zul
len volgen. Het goede begin is er!
De Indo's op Java, de menschen, die zich
tusschen hamer en aambeeld bevinden (den
Javaan en in den import-Nederlander), den
ken aan vestiging op Nieuw-Guinea, het
groote, leege land in het Oosten van den
archipel. Ook hier in patria is de aandacht op
dat geweldig groote gebied gevallen. Men
ondervindt hierbij veel tegenkanting, die wel
op lijdelijk verzet lijkt! Het goede begin is
hier nog niet. Wel zijn er een paar honderd
Indo's naar toe getrokken.
Enkele Indo's hebben zich in de buurt van
Manokwari gevestigd. Het zijn er eenige tien
tallen. Het gaat hen volgens de berichten nog
niet goed, maar terug naar Java willen ze
toch niet.
Om u een idee te geven van de primitieve
toestanden op Nieuw-Guinea beeld ik hierbij
een foto van de haven van Manokwari af.
Een boot is aan den steiger bezig kolen te
laden. Papoea's dragen de kolen in petroleum-
blikken aan boord. Op den achtergrond ziet
u eenige woningen en pakhuizen. Ze zijn vlak
bij het strand gebouwd. Het materiaal bestaat
uit gegolfd plaatijzer, dat voor de tropen voor
huizen zeer ondoelmatig is. De zon brandt er
op, zoodat ze overdag zeer heet zijn. Op den
achtergrond ziet u een paar huizen, met pan
nen gedekt, hoog op de heuvels gelegen. Die
huizen zijn goed. Ze worden bewoond door
bestuursambtenaren.
Op het andere plaatje ziet u het algemeene
verkeersmiddel op de Noordkust, de vlerk
prauw, in gebruik zoowel bij mannen als
vrouwen. De punt vooraan moet een vogel
kop voorstellen. Die kop heeft tot doel om
de prauw, als ze door de hooge golven dreigt
te zinken, op te trekken, zich op te heffen
net als een vogel dit doet.
J. F. Tillema.
De vraag, die ons in den laatsten tijd weer
sterk bezig houdt is: Hoe lang zal de vrede
nog duren? Alles wijst er op, dat we nieuwe
spanningen tegemoet gaan, die de spanning
van de Septemberdagen wellicht zullen over
treffen. We wezen in verband daarmee giste
ren op het feit van het aftreden van Schacht,
dat een veranderde houding van Duitschland
beteekent, een overwinning van de extreme
elementen. Men vreest, dat Hitier, in zijn
rede op 30 Januari, den verjaardag van het
Nationaal socialisme, het koloniale vraagstuk
in zijn geheelen omvang zal bespreken en dat
hij voor Duitschland en Italië een nieuwe
deeling van Afrika zal eischen.
Als dat inderdaad waar is, is het hek van
den dam, want en Hitier en Mussolini zullen
hun eischen kracht weten bij te zetten.
Onverbiddelijk zjjn de dictatoren als het er op
aankomt een eenmaal gesteld doel te bereiken.
Duidelijk blijkt dit uit de houding van Italië
tegenover Spanje. Franco moet de overwin
ning behalen. Italië heeft daar alles voor
ingezet. Mussolini heeft onomwonden aan
Chamberlain te kennen gegeven, dat hij er
niet aan dacht, de Italiaansche „vrijwilligers"
terug te roepen, voordat de zaak in Spanje
beslecht was. En nu heeft hij 200.000 reser
visten opgeroepen, om er zeker van te zijn,
dat van de kant van Frankrijk geen poging
gewaagd zal worden het republikeinsche
Spanje nog een handje te helpen. Als Frank
rijk inderdaad met dit plan mocht rondloopen,
dan zal het daar nu wel van teruggekomen
zijn, want Fankrijk wenscht geen oorlog met
Italië voor een reeds verloren zaak.
In Engeland zal men niet zonder ongerust
heid deze dingen zien gebeuren. Het woord
van Eden, dat Chamberlain voor de dictato
ren buigt, zal in veler oor weerklank vinden.
Men zal de politiek, zooals die tot op het
oogenblik door den Engelschen premier ge
voerd is, gaan veroordeelen, omdat de dicta
tors in hun brutaal optreden steeds verder
gaan. Ze hebben geen rem, ze weten, dat noch
Engeland, noch Frankrijk, iets zullen doen. En
toch spelen ze met vuur, want door dit op
treden zullen de oogen van het Engelsche
volk, van de Engelsche regeering in de eerste
plaats, steeds meer geopend worden. Men zal
gaan inzien, dat men de heeren dictators een
krachtig halt zal moeten toeroepen.
De oproep van Chamberlain, tot vrijwilligen
nationalen dienst, is een stap in die richting.
Het is een voorbereiding voor den oorlog,
heeft Chamberlain gezegd. Het moet een de
monstratie worden tegenover de dictators,
dat het Engelsche volk bereid is, zijn vrijheid
duur te verdedigen. Het effect zal afhangen
van de aanmelding.
Waarlijk, het nieuwe jaar zet niet roos
kleurig in. Er staan belangrijke dingen te ge
beuren.
Natuurhistorisch Museum, 2e Vroonstraat,
lederen Woensdag van 35 uur.
lederen Zaterdag van 7*10 uur.
Bovendien de eerste Zondag van elke maand
van 35 uur en de eerste Woensdag van
810 uur.
Westgracht 80: Tentoonstelling Historisch
Genootschap „De Kop van Noord Holland"
Eiken werkdag van 710 uur.
Zaterdags van 35 uur en van 710 uur.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 91? en van 13.30—
17 u. Zaterdags van 912 uur,
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„Haar tweede vader" en „Altijd die vrouw*\
ïtialto, Spoorstraat half 8:
„Sneeuwwitje".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Sonata" en „De vrouw des huizes".
Heden:
Casino, 8.30, 3e Ab. voorstelling „Jean", ge
zelschap ,,'t Masker".
Chr. Mil. Tehuis, 8 u.: Ds. Veenhuizen over:
„Soerabaia".
Vakschool voor Meisjes, 7.30 uur: Lezing over:
„De psychologie van een schoolklas".
Donderdag 26 Januari.
Zeevaartschool, 8 uur: Dr. Pinkhof over:
„Micro-klimatologie".
Kegelhuis, 8.30 uur: Mij. Nijverheid en Han
del. Dr. Otten over: Credietverleening door
den Middenstand.
Vrydag 27 Januari.
Café „Central": Seance Mevr. „Hamida",
Zaterdag 28 Januari.
Casino 8.15, Uitvoering „Pro Patria".
Musis Sacrum, 8 uur: Speeltuinver. Afdeeling
„Centrum".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder 754.5
Temperatuur'lucht 2.1
Wind: richting Z., kracht 2
Licht op 5.04
van 24 Januari 1939.
BEVALLEN: A. A. de JongWesten-
borg, d.
OVERLEDEN, J. Glotze, (m.), 3 jaar.
