Ierland het eiland
zonder rust
't HOEKJE
OUDERS
De eeuwenoude veete in het land
van Sint Patrick
XoS- ncwit!
Waar eens een Oranje den scepter zwaaide
Sprinkhanen contra
sprinkhanen
Nieuwe bestrijdingsmethoden
tegen de gevleugelde plaag
VOOR DE
Het Clubleven
m de schaduw van het veel grootere
Engeland heeft Ierland eeuwen lang een
stiefmoederlijk bestaan geleid. Daarmede
is het land en zijn bewoners een groot
onrecht aangedaan, want men vergeet te
zeer hoeveel Europa in cultureel opzicht
te danken heeft aan het groene Erin, waar
de alleraardigste Molly's en de goedaardi
ge Paddy's wonen. Immers eeuwen her
hebben hier de monniken gewoond in het
beroemde klooster van Glendaloch, dat
thans nog slechts een ruïne is. Eertijds was
dat klooster het middelpunt van het Chris
tendom in het Noorden; naar alle rich
tingen reisden hiervandaan de monniken
en trokken Europa binnen.
De natuurlijke gesteldheid.
De natuurlijke gesteldheid van Ierland
vertoont een eigenaardig aspect.
Aan de kusten, steile, ontoegankelijke
rotsen, in het midden een hoog groen pla
teau. Op enkele plaatsen reikt deze vlak
te tot aan de kust. In de Carrantuo Hills
bereiken de bergen zelfs nog een hoogte
van 1041 meter. Doordat de rotsen vrij
steile hellingen hebben naar den zeekant,
zijn hier inhammen ontstaan, die eenigs-
laatsten slagen er echter in zich' staande te
houden, tegen alle verdrukking in. Tot den
tijd der Reformatie was de toestand dei-
Ieren nog dragelijk te noemen. De grootste
verschrikkingen en wreedheden volgden
eerst daarna.
De teerling is geworpen.
Wanneer de Reformatie begint veld te
winnen en vooral in Engeland veel aan
hangers vindt, nemen achtereenvolgens
Eduard VI en Koningin Elisabeth drasti
sche maatregelen om den Ieren het nieuwe
geloof op te dringen. De reliquieën worden
op de markt verbrand. De menschen, die
bij de ontzettende gruwelen niet omkwa
men, vinden hun dood door de pest en den
hongersnood. De Engeische dichta^i Ed-
mund Spenser heeft dezen tijd meeJdraakt
en als volgt beschreven:
,Zij kwamen uit iederen hoek van bosch
en ravijnen aangekropen op handen en
voeten; want hun beenen konden hen niet
meer dragen. Zij zagen er uit als de ana
tomie van den dood; zoo spraken alleen
geesten, die uit hun graf klachten opzon
den. Zij voeden zich met alles wat zij
vinden konden, ja zij deinsden er zelfs niet
slotte Eamon de Valera in een strijd op le
ven en dood de vrijheid van het land be
vochten.
Doordat Roger Casement in 1916 dooi
de Engelschen tot den strop werd veroor
deeld en geëxcecuteerd, laaide de vecht
lust der Ieren dermate op, dat een oplos
sing geforceerd diende te worden. Ierland
stond op den tweesprong.
Den Tweeden Paaschdag 1916 wordt de
Iersche Republiek uitgeroepen. Maar al
spoedig moeten de Ieren zwichten voor de
Engeische overmacht. De zeven aanstich
ters worden gefusilleerd; alleen Eamon de
Valera, die de Amerikaansche nationaliteit
bezit, wordt met den kerker gestraft.
Van dit oogenblik af is de vrijheidsstrijd
van Ierland ten nauwste verbonden met
de persoon van de Valera. Zijn wieg stond
in New York, waar hij geboren werd als
zoon van den Spanjaard Vivian de Valera
en diens Iersche echtgenoote. Reeds op
twee-jarigen leeftijd verliest hij zijn vader
en komt nu met zijn moeder en verdere
familieleden in Ierland. Toen de Paaschop-
stand mislukt was werden de Ieren steeds
radicaler in hun optreden. Het „homerule"
alleen konden zij zich niet langer tevreden
stellen. De leuze, waarorder zij strijden,
luidt „Sinn Fein", hetgeen beteekent: „Wij
zelf." Door Wilson'S proclamatie over het
zelfbestemmingsrecht der volkeren laait de
strijd opnieuw op.'fDe ,Dail Eireann", het
Iersche parlement, verklaart den 21sten
Januari dat de Iersche staat vrij is; tevens
kiezen zi.i de Valera tot president. En wan
neer de Engelschen hem niet uit de gevan
genis willen ontslaan, bevrijden de Ieren
hem zelf.
Engeland denkt er echter niet over Ier
land zonder meer prijs te geven. Het zendt
soldaten, die gedeeltelijk in het zwart, ge
deeltelijk in khaki gekleed zijn. Daarom ge
ven de Ieren hun al spoedig den bijnaam
Black and Tans", ontleend aan den naam
van een hondenras.
Het duurt nog tot Juli 1921 eer men in
Londen inziet dat de politieke bakens ver
zet moeten worden. Het verdrag van 6 De
cember komt tot stand, waarbij vastgesteld
wordt dat Ierland zichzelf mag regeeren,
terwijl het den rang van Dominion krijgt.
Met dat al gaan de Iersche eischen nog
steeds veel verder dan hetgeen men in
Londen bereid is toe te geven. Slechts de
Ruzkow Bridge bij Castlle Dodd, welke nog
tijd moet stammen.
voor terug lijken uit de graven te halen.
Vonden zij ergens een polletje waterkers
of klaver, dan was dit voor hen een feest"
Niettegenstaande dat is de tegenstand der
Ieren nooit geheel te breken geweest. Dat
heeft de gunsteling van Elisabeth: Lord
Essex moeten ondervinden, toen zijn hoofd
viel door beulshanden. Het gevolg was dat
vele Ieren uitweken naar de Nieuwe We
reld.
Een Oranje aan het bewind.
Aan de Boyne verslaat stadhouder Wil
lem III van Oranje, Jacob II, die met een
leger, betaald door Lodewijk XIV, op het
stuk van strategie verre de mindere was.
Maar de Ieren hebben zich in dien strijd
zoo dapper gedragen, dat de Nederland-
sche generaal Van Ginkel hun een eervol
len aftocht toestond. Opnieuw heeft een
ware exodus plaats. Tallooze Iersche ge
zinnen verlaten het vaderland om het nooit
weer terug te zien.
Dat Ierland in het Noorden thans nog.
een overwegend Protestantsche bevolking
heeft, is te danken aan die Engeische kolo
nisatie. Men noemde hen „Oranjemen-
schen". De nakomelingen van dit geslacht
zijn buitengewoon trotsch oo hun afkomst.
Met de in dezelfde streek levende Katho
lieken verkeeren zij op voet van openlijke
vijandschap.
De Katholieken die tijdens het bewind
van den Koning Stadhouder in Ierland ble
ven werden volkomen rechteloos. Wapens
mochten zij niet dragen, het bezitten van
een paard, meer waard dan vijf pond ster
ling, was niet geoorloofd. Indien een Ka
tholiek het toch bezat, kon de eerste de
beste Protestant hem op straat aanhouden
en tegen betaling van vijf pond het paard
overnemen. Land mochten zij natuurlijk
evenmin bezitten: de opvoeding der kinde
ren werd hun zelfs niet toevertrouwd. In
geval één van de familieleden overging tot
het Protestantssche geloof, ontving hij auto
matisch het geheele familiebezit.
De Valera, de bevrijder van
zijn land.
Het doet denken aan een wonder dat het
Iersche volk niet überhaupt van den aard
bodem is weggevaagd, dat het taai den
strijd heeft volgehouden totdat mannen
als O'Donnell, Parnell, Casement en ten-
Kathedraal van Dublin, welke stad ont
stond uit een nederzetting van de
Noormannen.
WETENSWAARDIGHEDEN.
In Californië worden op de groote plan
tages inrichtingen gemaakt waar de vruch
ten en groenten met behulp van Röntgen
stralen heelemaal van binnen bekeken kun
nen worden, zoodat er geen vruchten met
slechte plekken of met wormen kunnen
worden ingepakt. Op die manier weet je
altijd zeker, dat je goed fruit en groenten
koopt!
PERSOONLIJKHEID EN MOREELE
EN ANDERE EIGENSCHAPPEN.
ih
Zijn degenen, die een volk meesterwerken
op kunstgebied schenken, eigenlijk niet van
veel meer belang en tot oneindig grooter
zegen dan zijn rechtsgeleerden?
Gaat datgene, wat waarlijk tot de ziel
spreekt niet boven alies? Iemand, die ge
voel heeft voor alles wat mooi is en de ge
dachten verheft, kan geen slecht mensch
zijn.
Zijn onze algemeene gedragingen niet van
méér gewicht dan juist alleen onze moraal?
Een mensch kan zijn moraal tot op zekere
hoogte voor zichzelf houden, en in ieder ge
val komen de gevolgen van iemands moreele
leven hoofdzakelijk op hem of haarzelf
neer. Maar slechte manieren b.v. hinderen
en ergeren de omgevin van de(n)gene die
ze heeft, vooral als er sprake is van ge
brek aan gevoelsoeschavii.g. Vergeet des
noods eens, om twee menschen die elkaar in
Uw tegenwoordigheid voor het eerst ont
moeten, aan elkaar voor te stellen. Iets der
gelijks zal iedereen wel eens overkomen en
is ook niets erg. Maar blijf niet zitten in de
tram, als een oude vrouw of iemand, die
slecht ter been is, geen zitplaats heeft.
Karakteristieke, op zichzelf onbelangrijke
gewoonten kunnen dikwijls grooten invloed
op Uw carrière hebben, hetzij ten goede
of ten kwade. Hoe gauw krijgt „en niet den
naam van nauwkeurig en betrouwbaar te
zijn, of wel het tegendeel, kleinigheden
als b.v. een afspraak, om op een bepaald uur
op te bellen, het posten van een brief of
het ongevraagd teruggeven van een geleend
boek, drukken voor anderen hun stempel op
Uw persoonlijkheid.
Onhandigheid is ook een eigenschap,
waarvan men veel last kan hebben, en die
men best af kan leeren. Iedere gastvrouw
heeft terecht een hekel aan gasten, die
altijd tegen het haardscherm aanloopen of
een kopje breken, of die hardnekkig het be
staan van aschbakjes negeeren. Wat
komt het veel voor, dat menschen U voort
durend op langdradige beschrijvingen van
hun kleine misères onthalen, inplaats van
iets opwekkends of iets van algemeen be
lang te vertellen. En dan de zelfgenoegzame
bezoeker, die tot een bezoeking wordt, door
na middernacht nog maar steeds te blijven
plakken, ondanks Uw verholen blikken naar
de klok en gesmoord gapen achter de hand.
En dan die vervelende gewoonte, om
iedereen in de rede te vallen en daardoor
duidelijk te toonen, dat men in hetgeen ver
teld wordt hoegenaamd geen belang stelt,
of althans zijn eigen bevindingen veel be
langrijker vindt. Tenslotte de_ eigenaardig
heid van menschen, om, als ze iets vertel
len,. in teveel details te treden. De datum,
waarop het een en ander in die of die maand
van dat en dat jaar gebeurd is, de weers
gesteldheid en wat niet al. Men krijgt lust
om te zeggen: „Spaar mij de rest en vertel
nu eens eindelijk, waar het eigenlijk om
gaat."
Alle beschaafde menschen kunnen zorgen,
dat zij althans over een zekere mate van be
schaving beschikken. Haast van iedereen
kan elk ander in eenig opzicht iets leeren.
En degenen, die daarvan een handig ge
bruik maken, kunnen er zelf veel toe bij
dragen, dat zij voor anderen zoo aangenaam
mogelijk in den omgang worden.
Dr. Jos. de Cock.
zins doen denken aan de Noorsche fjor
den. De vlakte is voor een groot gedeelte
bedekt met moerassen. Terwijl de winter
betrekkelijk mild is, zijn de zomers zoo
koel, dat hierdoor de groei van het gewas
ernstig belemmerd wordt. Groene weiden
en bruine moerassen drukken den stempel
op dit land. Met evenveel recht zou men
Ierland, dat doorgaans het „Groene Eiland"
wordt genoemd, kunnen betitelen als het
„Bruine Eiland".
Eerst de Noormannen, later
de Engelschen.
Ierland heeft van ouds gestaan in het
teeken van bloedige twisten, van heroischen
strijd en ontzettende gruwelen. Vijanden
buiten de grenzen van het land, hadden de
Ieren reeds in de achtste eeuw. Dan komen
de Noormannen op hun tochten naar IJs
land, ook op Ierland, slaan aan het plun
deren, moorden de bevolking uit en maken
de kloosters en de nederzettingen met den
grond gelijk. In de eeuw. die daarop volgt,
koloniseeren hier zelfs Noormannen. Daar
uit is bijvoorbeeld de stad Dublin ontstaan.
De strijd tusschen Noormannen en Ieren
wordt tot diep in de elfde eeuw op niet
minder bloedige wijze voortgezet, maar
dan doet het eigenaardige verschijnsel zich
voor dat de Noorsche kolonisten zoo veel
Iersch bloed in de aderen gekregen heb
ben, dat zij nu staan aan de zijde van de
Ieren en met kracht hun rechten verdedi
gen. Maar wanneer de buitenlandsche
moeilijkheden voor eenigen tijd opgeschort
zijn, wordt het land verontrust door bin-
nenlandsche oneenigheden. Dit is voor Ko
ning Hendrik II uit het Huis Plantagenet,
aanleiding om zich met Ierland te bemoeien
In 1171 onderwerpt hij het grootste gedeel
te; alleen Ulster weet zich nog geruimen
tijd met succes te verzetten.
De Engeische Koning ontnam vervolgens
den Ieren hun grondbezit en schonk dit
weg aan zijn eigen edellieden. De verbitte
ring was ontzettend. Hier was het zaad uit
gestrooid voor de veete tusschen Ierland
en Engeland, een veete, die nog stroomen
bloeds zou doen vloeien. Vele Engelschen
vestigden zich in Ierland, maar wanneer
hetzelfde verschijnsel zich voordoet als met
de Noormannen, namelijk dat de Engeische
kolonisten volbloed Ieren worden, vaardigt
de Engeische kroon strenge wetten uit, die
elke gemeenschap van Engelschen en Ie
ren verbieden op straffe des doods. De
Eamon de Valera, die de vrijheid van
Ierland bevocht.
gulden middenweg zal hier definitief uit
komt bieden, want de economische facto
ren zullen te allen dagen blijven bestaan.
In dit opzicht zijn Engeland en Ierland ten
zeerste op elkaar aangewezen.
In Algiers worden op het oogen
blik de eieren van Braziliaansche
sprinkhanen machinaal uitgebroed,
waarna de jonge sprinkhanen ter
bestrijding van hun Algerijnsche
soortgenooten zullen worden losge
laten.
Per vliegmachine is uit Brazilië een kist
sprinkhaneneieren naar Algiers gezonden,
waar zij nu met genoemd doel worden uit
gebroed. Dit is een nieuwe poging om de
sprinkhanenplaag in Noord-Afrika te be
strijden. Op gezette tijden verschijnen in
Noord-Afrika namelijk reusachtige sprink-
hanenzwermen, die zich op de cultures
storten en alles kaal vreten. Chemische
middelen hebben tegen zulk een massa-in
vasie gefaald. Men zou de vergiftige stof
fen bij tonnen moeten verspreiden om de
plaag meester te worden en daarbij zou
waarschijnlijk nog meer schade worden
aangericht. De wetenschap kwam toen op
het denkbeeld, den duivel met Beëlzebub
uit te drijven. De Braziliaansche sprinkha
nen, in Algiers uitgebroed, zullen op hun
soortgenooten worden losgelaten. Voor het
eerst zal nu het experiment op groote
schaal te Algiers worden gedaan.
Tal van andere middelen zijn reeds be
proefd in den strijd tegen de gevreesde
sprinkhanen. Men begon met een bepaal
de champignonsoort, die onder de schade
lijke insecten een doodelijke ziekte ver
spreidde. Een andermaal probeerde men
het met padden, die van de sprinkhanen
hun dagelijksch voedsel maakten. Weer an
dere onderzoekers meenden in vogels het
heil te zien. Groote vogelzwermen werden
in de door sprinkhanen geteisterde streken
ingevoerd. Inderdaad verrichtten zij nuttig
werk, maar toch kon geen dezer middelen
de plaag overwinnen.
De „luiheid" van den jongen in
de puberteitsjaren.
Van de hand van Blonsky, een Rus, ver
scheen in 1930 een studie over de luiheid en
de luie leerlingen van den schoolleeftijd en
daarboven. Blonsky toont in deze studie
aan, dat de z.g. luiheid toeneemt met den
ouderdom der leerlingen. Bij de 8-jarigen
constateerde hij een percentage van 10
dat bij de 16-jarigen gestegen was tot 35
Opmerkelijk is in dit verband, dat de lui
heid bij de meisjes belangrijk minder was!
De vrouwelijke lezers zullen, bij het lezen
van deze uitspraak wel triomfantelijk uit
roepen: „Wisten we al zonder de onderzoe
kingen van den Rus Blonsky!"
Maar nu terzake: Wat is luiheid?
Laat ik dit eerst eens aan een nadere be
spreking onderwerpen.
De pionier op het gebied der ervarings-
opvoedkunde, Dr. H. G. Hamaker, (Redac
teur van het opvoedkundig maandblad
„Onze Kinderen en Hun Toekomst") heeft
dit onderwerp destijds uitvoerig behandeld
en wel op een wijze, welke naar mijn mee
ning nog nimmer geëvenaard is.
Dr. H. dan maakt een scherp onderscheid
tusschen de werkelijke en de schijnbare lui
heid. Men zou de eerste ook aangeboren
luiheid kunnen noemen. Er zijn nu eenmaal
kinderen, en volwassenen, die van nature
lui zijn en op wie alle opvoedkundige pogin
gen niet den minsten invloed hebben. Maar
het is verkeerd en hoogst gevaarlijk
t.a.v. de geheele menschwording elk
verschijnsel van luiheid bij een kind of een
volwassene te bestempelen als aangeboren
luiheid. Ik herinner me, dat in een dorp een
landbouwer door ongeveer iedereen als
aarts-luiaard versleten werd, terwijl de man
in feite absoluut geen lui mensch was,
integendeel. Wat was echter het geval?
De man had een dubbele breuk, was doods
benauwd voor een operatie, wilde daarnaast
niet weten, dat hij een breuk had en ont
zag' zich zooveel mogelijk. Voor velen was
dit laatste voldoende hem lui te noemen.
Wat een leed is dezen mensch op deze wijze
aangedaan Zeker, hij had zich moeten
laten opereeren, maar ja... Ik wil met dit
voorbeeld maar zeggen, dat men met het
begrip luiheid voorzichtig moet zijn. Ook
bij onze oudere jongens. Ouderen weten,
dat deze jongens naar lichaam en geest een
zeer moeilijke periode moeten doormaken.
Men heeft wel eens gezegd, dat zij opnieuw
geboren worden, doch dat de pijnen nu niet
door de moeder maar door hen gedragen
worden. Inderdaad. Deze uitspraak geeft
m.i. de moeilijkheden dezer levensperiode
duidelijk aan. Er komt ook iets anders bij:
de wonderlijke veranderingen, welke in het
lichaam dezer jonge menschen plaats grij
pen, gaan gepaard met gevaren, welke niet
alleen denkbeeldig, maar zeer dikwijls wer
kelijk bestaan. Ik wil daarover in deze
rubriek niet verder spreken, men begrijpt
wel, wat ik bedoel. Deze gevaren nu heb
ben een grooten invloed op de lichamelijke
en geestelijke gesteldheid der jongens. On
derzoekingen leerden dan ook, dat de z.g.
luiheid der jongens in deze periode gevolg
was van bovengenoemde verschijnselen.
Er komt nog iets bij: Het is Blonsky uit
zijn onderzoekingen gebleken, dat de luiheid
der jongens niet op ieder terrein te con-
stateeren viel. Hij ontdekte, dat deze jon
gens voor bepaalde dingen zooveel belang
stelling hadden, dat ze andere zaken een
voudig verwaarloosden. De stijging der
luiheid onder de lessen op de school bijv.
ging steeds gepaard met vermeerdering van
belangstelling bij de jongens voor die din
gen, welke buiten het onderwijs lagen.
Een enkel voorbeeld. Een jongen maakt
den indruk zeer lui te zijn. Zijn leeraren
vinden, dat hij niets doet, nergens voor
deugt, alles zou kunnen, doen er te lui voor
is. De ouders komen evenwel tot de con
clusie, dat de jongen zeer ijverig is. Thuis
is hij altijd bezig. Steeds weet hij wat te
knutselen, hij zit nooit stil.
Wat is van deze twee tegenstrijdige be
weringen nu waar?
Ik meen, ik kan wel zeggen: ik ben over
tuigd, dat beide partijen gelijk hebben. Op
school zal de jongen stellig een zeer luie
leerling zijn en thuis den indruk maken van
een ijverigen jongen. En nu de oorzaak.
Deze jongen vertoont ons duidelijk het z.g.
belangstellingsconflict. Voor de werkzaam
heden op school heeft hij geen belangstel
ling meer, terwijl hij voor knutselen al zijn
tijd over heeft.
In de volgende bijdrage wil ik over dit
zeer belangrijke onderwerp een uitvoerige
uiteenzetting te geven, omdat ik weet, dat
vele ouders na lezing van die bijdrage een
beter inzicht zullen krijgen in de moeilijk
heden, waarmee hun jongen te kampen
heeft.
Een der oudste bruggen van Ierland, de
uit den Romeinschen
