Wat onze veiligheid kost
x
MtadirUeuiud
In Den Helder zijn politie- en
brandweerkosten laag
2\
Tavenu
ï3ALdg£,~dtiiA£ UeldtMbchz QoWiant
c^p ÏÏlaandacjau.ond 27 Ze&luaAl a.ó.
Dinsdag 31 Tanuari 1939
Straatverlichting vergt groote bedragen
Een vergelijking met
andere steden
Goeo
0 0 CD DDD 50 0
DRUKKERIJ DE BOER
Nederlandsche Reisvereeniging
1904
1939
Bij Griep en Koorts.
Ds. C. Riemers
Het laatste Militairenconcert
,The Masterkeys"
van
Chr- Historische linie
Inschrijving Handelsregister
Matige rede van Hitier
Onthulling plaquette door den
Burgemeester
Burgerlijke Stand Den Helder
Tot de belangrijkste, maar zeker ook
tot de meest dankbare verplichtingen van
elk stadsbestuur behoort de zorg voor
de openbare veiligheid. Voor weinig an
dere onderdeelen van de gemeentelijke
huishouding offert de burgerij met zoo
veel genoegen ol althans met zoo
weinig misnoegen haar belastingpen-
ningen. Wat niet wegneemt, dat zij ook
daarbij graag zuinigheid betracht zal
Toch is de vraag, welke bedragen ter wille
van de openbare veiligheid moeten worden
uitgegeven, er niet alleen een van zuinigheid.
De ééne stad heeft nu eenmaal meer politie
toezicht nóódig dan de andere. Dat behoeft
niet aan te wijzen op grootere misdadigheid bij
de ééne en grootere braafheid bij de andere
stadsbevolking, maar het houdt vooral ver
band met de wijze van stadsaanleg, de dicht
heid der bebouwing, de verkeersdrukte in
het algemeen, het al of niet doorkruist wor
den door aders voor doorgaand verkeer, en
dergelijke factoren.
Voor de burgerij echter is niet de hoofd
zaak of de openbare veiligheid al of niet
noodwendig duur móét zijn, maar of zij duur
i s. Zoo bezien behoeft Den Helder niet on
tevreden te zijn, hetgeen kan blijken uit de
vergelijking met Alkmaar, Hoorn en Zaan
dam.
De kosten voor de openbare veiligheid be
staan van ouds uit die voor het politietoe
zicht in den ruimsten zin, voor de brandweer
en voor de straatverlichting. Sedert kort zijn
daarbij de kosten gekomen ten behoeve van
de luchtbescherming.
Politie-salarissen.
Wat de politie betreft, wordt de hoofd
schotel van de uitgaven gevormd door de
salarissen en toelagen aan de inspecteurs,
agenten en hoofdagenten, rechercheurs en
administratieve ambtenaren. Dit corps be
staat in Den Helder uit 38 man, in Alkmaar
telt het 39, in Zaandam 46 en in Hoorn 17
man. Aan salarissen en toelagen zal in 1939
aan hen worden uitbetaald in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
81.075
77.000.—
92.550.—
30.100.—
Schakelen wij, om de vergelijking gemak
kelijker te maken, den storenden invloed van
het verschillend inwonertal uit, en berekenen
wij deze uitgaven daarom per duizend zielen,
dan blijken de politiesalarissen te kosten in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
2.243.-
2.466.-
2.581.-
2.377.-
In deze opgave heeft Den Helder het
laagste, d.w.z. het gunstigste cijfer.
Kleeding en uitrusting politiecorps.
Dit is niet het geval met de kosten
voor de kleeding en uitrusting van het
politiecorps. Daaraan zullen Den Helder
4.820.—, Alkmaar 6.125.—, Zaandam
4.700. en Hoorn 1.500.besteden.
Per duizend inwoners komt dat neer op:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
133.—
196.—
131—
118.—
In deze opgave staat Den Helder vrijwel
gelijk met Zaandam, maar blijft Hoorn hier
belangrijk beneden.
Politiebureaux en wachtgebouwen.
Iets beter staat het met de kosten voor
de politiebureaux en de z.g. wachtgebouwen.
Het onderhoud, de verwarming en de ver
lichting van deze bureaux zullen n.1. in Den
(D 0 [Q
is een introductie voor
uw feestavond. Laat het
daarom vervaardigen bij
die bekend staat
om haar goeden smaak
Helder 4.860.vergen, tegen 6.190.in
Alkmaar, 5.190.in Zaandam en 1.500.
in Hoorn. Per duizend inwoners beloopen
deze kosten dus in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
134—
198—
144—
118—
Brandweerkosten.
Bijzonder gunstig voor onze stad valt de
vergelijking van de brandweerkosten uit. In
totaal zullen deze in 1939 te onzent 5.516.
bedragen. Alkmaar echter zal voor de
brandweer dit jaar 9.630.moeten uit
geven en Zaandam zelfs 11.850—. In Hoorn
zullen deze kosten dit jaar 4.230.beloo
pen. Per duizend inwoners is dit in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
152.-
308.-
330.-
334.-
Wat dit betreft komt Den Helder dus al
heel goedkoop uit. In Alkmaar bedragen de
relatieve brandweerkosten ruim het dubbele
en in Zaandam en Hoorn zijn ze nog hooger.
Straatverlichting.
Maar met de straatverlichting staat de
zaak juist andersom; deze vergt in onze
stad belangrijk méér dan in de overige
vergeleken gemeenten. In 1939 zullen wij
tot dit doel n.1. moeten rekenen op een
uitgave van 66.165.terwijl men in
Alkmaar met 50.500.in Zaandam
met 36.000.en in Hoorn met 18.525.—
zal kunnen volstaan.
Per duizend inwoners is dit:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
1.830—
1.650—
1.004—
1.463.-
In dit opzicht moet Den Helder zich dus
beduidend hoogere uitgaven getroosten. Dat
de andere steden met geringere bedragen
kunnen uitkomen is ten deele weer een ge
volg van andere stadsaanleg e.d., ten deele
ook van de leveringsvoorwaarden, c.q. den
kostprijs van het benoodigde gas en de be-
nlodigde electrische energie.
Luehtbesehermi ng.
De gemeentelijke luchtbescherming is nog
in een stadium van allereerste ontwikkeling.
Een vergelijking van de daartoe uitgetrokken
bedragen zou dan ook licht tot onjuiste con
clusies kunen leiden. Wij volstaan daarom
met te vermelden, dat Den Helder voor het
thans aanvangende jaar tot dit doel
1.000.heeft uitgetrokken, terwijl Alk
maar op 1.010.Zaandam op 100.en
Hoorn op 1.000.rekenen.
Totale kosten openbare veiligheid.
Tenslotte heeft elke gemeente dan ten be
hoeve van de openbare veiligheid nog een
aantal uitgaven te doen, o.a. voor pension-
neering van het personeel, voor rente en
aflossing van de stichtingskosten der gebou
wen voor politie en (of) brandweer, voor sub
sidies aan politiescholen, eventueel ook aan
burgerwachten e.d., tengevolge waarvan het
totaal-bedrag, dat elk der vergeleken steden
aan de openbare veiligheid van haar inwo
ners ten koste moet leggen, in 1939 zal be
dragen in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
194.090.-
174.420.-
189.150.-
69.710.-
Rekenen wig ook deze cijfers per duizend
inwoners om, dan komen wij tot het volgende
eindresultaat:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
5.370.-
5.587.-
5.275.-
5.505.-
De kosten der openbare veiligheid blijken
per duizend inwoners en dus ook per hoofd
der bevolking zoowel in Alkmaar als in
Hoorn zwaarder te drukken dan te onzent.
Dank zg de veel geringere kosten voor de
straatverlichting weet Zaandam de totaal-
kosten lager te houden dan Den Helder. Ook
in die stad zijn echter de politie- en brand
weerkosten beduidend hooger dan hier ter
stede.
De N. R. V. organiseert voor leden en
introducé's een grooten Zwitserdandavond op
Woensdag 8 Februari. Diverse zeer mooie
films, geïllustreerd met pittige muziek, zul
len het schoone Zwitserland laten zien. De
film wordt op zijn bekende wijze toegelicht
door den heer A. Pieters, Directeur C. B.
Zwitsersche jodelaars zullen U het jodel-
lied brengen, waarvan Otto Neuhaus tallooze
malen zong voor de radio en zijn stem werd
vastgelegd op verschillende gramofoonplaten.
Verder wordt door een 8-tal dames in Zwit-
sersch costuum een demonstratie gegeven
van Zwitsersche volksdansen. In 31 afdeelin-
gen der N. R. V. wordt een dergelijke avond
gegeven en nu al kan gezegd worden, dat in
enkele afd. de zaal uitverkocht is. Wij weten,
dat vele leden met belangstelling naar dezen
avond uitzien. Zie verder de advertentie in
dit nummer,
ALGEMEENE BEGRAFENISVEREENIGING
„DEN HELDER"
Goedgek. bij Kon. besluit 27 juli 1934 No. 31
Uitvoerder: J, C. HUBER,
Hoogstraat 41 - Tel. 614
In gwote letters en cijfers prijkte deze leus
gisteren boven het Casino-tooneel, daarmede
in een enkel simpel woord weergevend, hoe oud
„Tavenu" geworden was. Maar deze zelfde leus
vertegenwoordigde iets geheel anders, die sprak
van vijf-en-dertig jaar hard ploeteren, om het
dilettantentooneel ïh Den Helder naar een
hooger peil, op een hooger niveau te brengen.
En dat dit streven naar beter al sedert jaren in
de tooneelvoorstellingen van „Tavenu" tot
uiting is gekomen, dat is eigenlijk iets, dat
iedereen reeds weet.
Nu bestond dan de Heldersche Tooneelver-
eeniging 35 jaar. Al weken van te voren stond
het vast, dat aan dit jubileum een bijzonder
cachet gegeven moest worden. En dit bijzon
dere cachet was dan ook aanwezig. Dat
bleek reeds dadelijk in den aanvang, toen de
heer P. C. v. Diest de diverse autoriteiten, on
der wie burgemeester Ritmeester en diens
vrouw, welkom heette. In het kort maakte
spreker gewag van de bloei der vereeniging.
Mocht men in het jaar 1937 nog slechts 127
leden tellen, dit aantal was op dit moment reeds
aangegroeid tot 251.
En zooals we het reeds zooeven vermeldden,
er kwam wat bijzonders, want de heer Van
Diest was de eerste der velen, die het spreek
woord „Zegt het met bloemen" in toepassing
bracht. Een drietal dames moesten deze hulde
ondergaan en wel het oudste kunstlievend lid,
mevrouw de Carpentier, mevr. Koning als dank
voor de medewerking der Heldersche Courant
in die jaren betoond, en tenslotte mevrouw
Polak voor de uitstekende samenwerking, die
er bestaat tusschen „Tavenu" en het Casino.
„Het lied van alle tijden".
Het spreekt vanzelf, dat de keus van
het stuk ditmaal op iets aparts was geval
len en nu was er eens geen „note gaie",
doch een romantisch tooneelspel, dat de
aanwezigen van begin tot einde in span
ning hield.
Die spanning, dat medeleven in de zaal
bleef er, dank zij de buitengewone rol
vastheid en het entrain, waarmede alle
spelers en speelsters zich van hun taak
kweten.
Reeds dadelijk in het begin waren allen vol
komen in hun rol ingespeeld en vooral de heer
Schokker, die de zeer moeilijke taak had om
Crochet, chef der geheime politie, uit te beel
den, dient hier met name genoemd te worden.
Zijn strijd tusschen de liefde voor Yvonne en
zijn plicht tegenover het vaderland werd prach
tig uitgebeeld. Ook mej. Schrijver als de actrice
Yvonne Fleuriot en André, haar geliefde, wis
ten zich volkomen in de situatie in te leven,
terwijl mej. W. Verfaille als Margot en mej.
M. Bijl als La France de scherpe tegenstelling,
die tusschen hen moest bestaan, zoo goed aan
voelden, dat wij in de zaal eigenlijk het idéé
kregen, dat er zich een ware geschiedenis voor
ons afspeelde.
Tenslotte moet nog een woord van waardee
ring gebracht worden aan de décors, die het
zoo goed „deden", dat zelfs burgemeester Rit
meester het in zijn speech memoreerde, welke
hij na afloop der voorstelling afstak.
Telegram aan Prinses Beatrix.
Want toen het doek voor de laatste maal
viel, kwam er nog een slot, maar dit slot klonk
dan ook als een klok. Het was reeds over
twaalf, dat dit geschiedde en duswas onze
Prinses één jaar oud geworden.
Staande werd het „Wilhelmus" gezongen en
een gelukstelegram verzonden aan de Ko
ninklijke Familie.
Onderscheidingen en gelukwenschen.
Verschillende sprekers kregen nu de gelegen
heid om hun gelukwenschen over te brengen
maar eerst had de heer Van Diest nog een
„kleinigheid" te herstellen.
Mej. Hoek werd het clubinsigne in goud
overhandigd voor haar welhaast 30-jarige
staat van dienst tegenover „Tavenu".
Ook de heer Kottman werd door zijn op
volger niet vergeten. Het eere-lidmaat-
schap kwam den oud-voorzitter volkomen
toe, aldus de heer Van Diest.
Burgemeester Ritmeester aanvaardt
het Beschermheerschap.
Tot slot trok „Tavenu's" voorzitter de stoute
schoenen aan en bood onzen burgervader het
beschermheerschap aan, hetwelk met een aar
dig speechje, dat de vereeniging mocht groeien
en bloeien, aanvaard werd.
Een bonte rij van gelukwenschers(sters) trok
nu voorbij. We zullen ze slechts vermelden.
De heer Polak namens Casino, bood een
enveloppe met inhoud aan.
Het bestuur van den Dilettantentooneel bond,
mevr. Van Steenbergen, namens de kunstlie
vende leden; de heer Wols namens de R. K.
Tooneelvereeniging; M.U.L.O.-vereeniging; Ly-
ceïst en Kweekschool; H.B.S.V.; „Harmonie".
Al dezen boden namens hun vereeniging hun
gelukwenschen aan, allen vergezeld van de on
afscheidelijke bloemen.
En als definitief slot van dezen onvergete-
1 ijken avond was het de heer Kottman, die
namens zeven oud-leden met hun vrouwen bloe
men aanbood en tevens mej. Hoek nogmaals in
de „bloemetjes" zette.
Een gezellig bal volgde op het „plechtige"
gedeelte en vormde tevens het gewoonlijke eind,
dat de aanwezigen nog lang bijeen hield.
Mgnhardtjes maken U griep- en koortsvrij.
Doos 30 en 50 ct.
Intrede bg de Evang. Luth. Ge
meente te 's-Gravenhage.
Zondagochtend is onze oud-stadgenoot, Ds.
C. Riemers, als predikant bij de Evangelisch
Luthersche Gemeente te 's-Gravenhage, in
geleid door zijn ambtgenoot, Ds. D. Druijver.
Vervolgens hield Ds. Riemers zijn intree-
preek naar aanleiding van 1 Cor. 9, 19, 22.
„Want, daar ik van allen vrij was, heb ik mij-
zelven allen dienstbaar gemaakt, opdat ik er
meer zoude winnen" en „Ik ben den zwakken
geworden als een zwakke, opdat ik de zwak
ken winnen zoude: allen ben ik alles gewor
den, opdat ik immers eenigen behouden
zoude".
Voor de predicatie zong de gemeente nog
gezang 182: „U wil ik minnen". Spr. zeide
o.a te weten, dat zijn taak als predikant in
een groote stad als 's-Gravenhage zwaar zal
zijn en dat zijn verantwoordelijkheid groot zal
zijn. Spr. vond echter bij de woorden van
Paulus steun en kracht voor zijn arbeid in de
residentie en hoopte, dat hij in de schaduw
mag staan van Paulus en dat ook hij „er meer
zal winnen" voor het geloof in Gods kracht.
Aan het einde van den dienst zong de ge
meente Ds. Riemers de zegenbede toe.
Evenals de vorige maal was de belangstel
ling voor het 2e, en voorloopig laatste, mili
tairen-concert door onze bekende plaatselijke
amateurband „The Masterkeys", weer over
weldigend. Een zeer uitgebreid program
ma werd wederom uitgevoerd en de diverse
solisten hadden een groot succes.
Zelden zullen ,The Masterkeys" voor een
dankbaarder publiek gespeeld hebben dan op
deze avonden.
Na de pauze werd een origineele debutan
tenwedstrijd gehouden tusschen de beste zan
gers van de aanwezige militairen van land
en zeemacht. Dit werd een groot succes, even
als de buitengewone accordeon potpourri, die
Jan Seegers bracht en waaruit de zeer vele
populaire melodieën door alle aanwezigen
werden meegezongen. Voor de pauze sprak
de voorzitter en leader van „The Keys", de
heer Louis van Loo Jr. eenig woorden tot
zijn toehoorders en bedankte de verschillende
personen, die het mogelijk hadden gemaakt,
deze avonden te organiseeren, in 't bijzonder
den Schout bij Nacht, commandant der Ma
rine, en den garnizoenscommandant, het Be
stuur van het Militairen Tehuis, de plaatse
lijke pers, de fa. P. A. de Zeeuw, Weststraat
67, voor de uitstekende geluidsinstallatie en
de fa. N. J. Tielr oy, voor de vroolijke gra
mofoonplaten en „last not least" den heer
P. van 't Hert, beheerder van het Tehuis, die
werkelijk wonderen heeft verricht door de
schitterende verandering van de benedenzaal
in een echte, gezellige concertzaal.
De heer W. de Boer, bestuurslid van het
Tehuis, voerde hierna het woord en zei, dat
de heer Van Loo, nu wel iedereen bedankt
had, maar dat de militairen niet dankbaar
genoeg kunnen zijn voor hetgeen hij met
zijn band heeft gedaan voor hen!
Vermelden wij nog, dat beide avonden met
het Wilhelmus werden besloten.
Door een misverstand kon dit verslag
eerst heden opgenomen worden.
Red. Held. Crt.
Provinciale Statenverkiezingen 1939.
De Chr. Hist. Unie in het district van de
Kamerkring Den Helder, omvattende de Sta-
tenkringen Den Helder Hoorn en Zaandam,
zal voor de verkiezingen van leden voor de
Prov. Staten van N.-Holland, met de volgende
candidaten uitkomen:
1. J. Dor jee, Zaandam; 2. J. Hollestelle,
Den Helder; 3. J. Kroonenburg, Sint Pancras;
4. F. H. Ringers, Alkmaar; 5. E. Volgers
Gzn., Enkhuizen; 6. B. P. IJtsma, Broek op
Langendijk; 7. G. Verheul, Marken; 8. A.
Lesterhuis, Alkmaar; 9. P. Schouten, Rans-
dorp; 10. G. Grondsma, Alkmaar.
2330 Januari 1939.
Wijziging.
Den Helder: Fa. Joh. Hubbeling, Oost-
slootstraat 89, schildersbedrijf; rechtsvorm
gewijzigd.
U zijt altijd welkom hier
Drink een pijpje Toelast bier
De rede van Hitier heeft gisterenavond wei
nig verrassingen gebracht. Gelukkig! Over
het geheel genomen kunnen we zeggen, dat
Hitier matig geweest is in zijn woorden. Geen
directe bedreigingen, geen eischen, die binnen
bepaalden tijd ing'ewilligd moeten worden,
geen felle aanvallen op bepaalde landen.
Hitier heeft zelfs gezegd, dat hij ge
loofde in een langdurigen vrede, en hg
heeft nogmaals herhaald, dat na den An-
schlusz met Oostenrijk en de vereeniging
met Sudetenland, Duitschland geen enkel
ander volk bedreigt
Ten opzichte van ons land heeft hij zelfs
eenige vriendelijkheden gezegd in den vorm,
dat de verhouding tot ons land van den meest
vriendelijken aard was en dat Duitschland,
in strijd met loopende geruchten er niet aan
dacht Nederland te annexeeren, evenmin als
het er aan dacht de maan te bezetten.
Het koloniale vraagstuk is natuurlijk aan
geroerd en op het recht van Duitschland op
koloniën heeft Hitier nog eens sterk den na
druk laten vallen en aangedrongen op een
verdeeling naar billijkheid en verstand. Inder
daad is het een recht, dat Duitschland heeft
en het is wenschelijk, voor het voortduren
van den vrede, dat dit vraagstuk zoo spoedig
mogelijk wordt opgelost .anders blijft het een
wrijfpunt, dat oorzaak van een explosie kan
worden.
Tot tweemaal toe heeft Hitier de eisch van
de teruggave der koloniën gesteld en er daar
bij op gewezen, dat er maar twee wegen zijn;
of een gewelddadige wijze of de verdeeling
naar billijkheid. Moge Engeland deze roep
stem ook ter harte nemen, opdat ook van
dezen kant blijkt de ernstige wil om tot een
bevredigende oplossing te komen van die vra
gen, die om een oplossing vragen.
Een van de voornaamste passages uit
de rede van Hitier was zijn verklaring
ten opzichte van de verhouding tot Italië.
Als Italië, om welke oorzaak ook, in een
oorlog gewikkeld zou worden, zou het
Duitschland aan zijn zijde vinden.
Is dit een troef in de hand van Italië voor
een volgende zet? Beteekent het een dreige
ment aan alle landen, die Italië in zijn eischen
zou dwarsboomen?
De politiek is een duister ding. We weten
nooit wat de heeren in het schild voeren en
de mogelijkheid is niet buitengesloten, dat
Hitier zich als een vredesapostel voordoet,
omdat hij weet, dat hij straks, door aan de
zijde van Italië te gaan staan, zijn eischen
zal kunnen verwezenlijken.
Fel was de aanval weer op het internatio
nale Jodendom, het zwarte schaap, dat de
schuld van alle ellende in de wereld draagt.
Hedenavond 8 uur zal burgemeester Rit
meester een plaquette onthullen, die is aan
gebracht in den gevel van het perceel hk.
MolenstraatKuiperdwarsstr. 1, dat wordt
bewoond door den heer S. Makelaar. Een en
ander geschiedt met medewerking van het
„Stedelijk Muziekcorps".
Zooals men zich wellicht zal herinneren,
was deze plaquette de eerste prijs voor de
mooiste versiering tijdens de jubileumfeesten,
in het vorige jaar.
BEVALLEN: M. C. van Wingerdende
Lange, d.; F. ZeemanBethlehem, z.; E. ten
BoschKwinkelenberg, d.
OVERLEDEN: R. B. Leewens, (m.), 84 j.
De eerste inschrijvingen zgn reeds
binnen.
Zooals wij in ons Zaterdagnummer uitvoerig
medegedeeld hebben, wordt Maandag 27 Fe
bruari a.s. de tweede bridge-drive van de
Heldersche Courant gehouden, waaraan alleen
door abonné's van de Heldersche Courant kan
worden deelgenomen. De drive wordt gehou
den in Casino, de kosten van inschrijving zijn
0.50 per persoon en 1.per koppel. De
inschrijving wordt Donderdag 16 Februari ge
sloten. A.s. deelemers(sters) gelieven onder-i
staande bon in te vullen en in gesloten enve
loppe, waarin inschrijvingsgeld bij te sluiten,
aan ons bureau te zenden.
Ondergeteekende(n), abonné (s) van de Heldersche Courant, wenschen(t) gaarne
deel te nemen aan bovengenoemde bridge-drive. Het verschuldigde inschrijfgeld
fgaat hierbij.
Naam van de(n) teamleider(leidster)
Adres
Naam van de(n) partner
Adres
(Zij, die zich zonder partner opgeven, vullen alleen hun naam en adres in. Hun
wordt dan door de H.C. een partner aangewezen.)