Onderwijskosten
in Den Helder
.rukwerk
Vandaag
Roode Kruis-dag
ATTENTIE!
prebthheurtm
2ttadmieuiM
Over de geheele linie relatief laag
van tt'e ij oei
n
tt
De honderd gulden
gepasseerd
F. H. v. d. VLIET
KA/xnten-te/iicmie
da-ei hei iaeAh!
Zaterdag 4 Februari 1939
Een opmerkelijk verschil
met andere steden
Concert- en Filmavond
„Harmonie'
Gember kluiten 35 ct.
Ontbijtkoek 18 ct.
Fa. GEBR. PRONK
SLUISDIJKSTRAAT 17
Een jubileum
Rie en Jan
Natuurhistorisch Museum
Dank van het Prinselijk paar
aan de jeugdvereenigingen
Gevonden en Verloren
voorwerpen
Mailverzending H, Ms. «Tromp'
Burgerlijke Stand Den Helder
Wat U ook
te verkoopen hebt,
Tweede Blad
Den Helder
Een opkomende griep.
Vischafslag Den Helder
z
z
De bedragen, die aan het onderwijs in zijn
verschillende vormen ten koste moeten wor
den gelegd, maken in Ike stad een belang
rijke post uit op het gemeentelijk budget.
Wel heeft het Rijk een vry aanzienlijk deel
der onderwij slapten voor zijn rekening geno
men, o.a. worden van rijkswege de sala
rissen bij het lager en uitgebreid lager onder
wijs betaald, worden eigen middelbare scho
len in stand gehouden en wordt aan ge
meentelijke inrichtingen van middelbaar on
derwijs in vele gevallen een subsidie uit de
rijkskas verleend, terwijl tenslotte ook in een
groot deel van het universitaire onderwijs
yan rijkswege wordt voorzien, maar des
niettemin blijven er groote bedragen over,
die ten laste van de gemeenten komen.. De
kosten van de stichting en instandhouding
der openbare en bijzondere scholen voor
lager en uitgebreid lager onderwijs, alsmede
die voor de verstrekking van leermiddelen,
yormen daarvan een voornaam bestanddeel.
Als gedeeltelijke tegemoetkoming in deze
kosten heffen de gemeenten van de ouders
of verzorgers der leerlingen schoolgelden,
waarbij het beginsel van de heffing naar
draagkracht toepassing moet vinden. Daarbij
moet dan. nog als algemeene regel worden
uitgegaan van de gedachte, dat het maximum
schoolgeld den feitelijken kostprijs niet mag
overschrijden, zoodat het wel duidelijk is, dat
de gezamenlijke schoolgelden nooit meer dan
een tegemoetkoming en vaak slechts een
geringe tegemoetkoming! in de totale
lasten kunnen vormen.
Verkeeren alle gemeenten In dit opzicht in
overeenkomstige positie, toch veroorzaken
allerlei plaatselijke factoren soms beduidende
verschillen, die er toe leiden, dat de ééne
stad zich voor het onderwijs in het algemeen
of voor bepaalde onderdeelen ervan, heel wat
grooter financiëele offers moet getroosten
dan de andere, zonder dat daarmede nog
altijd een betere verzorging van het onder
wijs kan worden bereikt. Vaak speelt hierbij
de eigenaardige samenstelling der bevolking
een voorname rol.
Gunstige positie van Den Helder.
Een vergelijking van Den Helder met
Alkmaar, Zaandam en Hoorn, laat zien,
dat de onderwijskosten in onze stad over
de geheele linie relatief laag zijn.
Voor het gewoon lager onderwijs, open
baar en bijzonder te zamen, zullen in 1939
te onzent de uitgaven de ontvangsten met
75.880.overtreffen. Alkmaar moet ech
ter op dit onderwijs 111.570.toeleggen,
Zaandam 201.830.en Hoorn 56.700.
Rekenen wij, om den storenden invloed van
het verschillende zielental uit te schakelen,
deze uitgaven om per duizend inwoners, dan
■blijkt het gewoon lager onderwijs te kosten in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
2.099.-
3.574.-
4.523.-
2.914.-
De verschillen met de andere drie steden
zijn groot, vooral met Zaandam, waar het
bedrag méér dan het dubbele is van dat in
Den Helder. Bij het uitgebreid lager onder
wijs (ulo- en mulo-scholen) zijn de bedragen
geringer en ook de verschillen meer beperkt,
maar toch slaat ook bij dit onderdeel de
schaal geheel ten gunste van onze woon
plaats door. Voor het uitgebreid lager onder
wijs zal Den Helder n.1. in 1939 18.680.
uitgeven, Alkmaar 20.000.Zaandam
20.610.— en Hoorn 12.490.—, hetgeen per
duizend inwoners neerkomt op:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
516.-
640.-
575.-
986.-
draagt altijd het itempel van
een bijzondere verzorging. Voor
uw familie- en vereenigings-
drukwerk dus naar het moderne
bedrijf in de Koningstraat I
Duur B.L.O. onderwijs.
Geheel anders staat de zaak met het bui
tengewoon lager onderwijs (aan z.g. achter
lijke kinderen e.d.). Hieraan zal Den Helder
in 1939 8.270.uitgeven, Alkmaar slechts
2.340,Zaandam nog minder, n.1. 1.620.
en Hoorn in het geheel niets.. Het is duidelijk,
dat op dit onderdeel, waarvan de kosten ten
opzichte van het gewone, maar gering zijn,
de meerdere uitgaven wel degelijk tot een
betere verzorging van het onderwijs voeren.
In Hoorn kost dit onderwijs niets, maar
dat wil dan ook zeggen, dat er in genoemde
stad van speciaal onderwijs voor achterlijken
e.d. geen sprake is.
Bij het voorbereidend onderwijs weet Den
Helder het weer met relatief lage bedragen
te stellen. Hieraan toch zal onze stad in
1939 16.020,besteden tegen: Alkmaar
19.220.Zaandam 15.950.en Hoorn
7.320.of per duizend ingezetenen:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
443.-
616.-
444.-
578.-
Het vervolgonderwijs.
Nemen wij hierbij nu nog in aanmerking,
dat Den Helder nog 1.980.betaalt aan
het vervolgonderwijs, Zaandam 1.450.
Alkmaar en Hoorn niets, en totaliseeren wij
dan de genoemde bedragen, dan blijken de
algeheele lasten voor de verschillend vormen
van lager onderwijs per duizend inwoners te
beloopen in:
Den Helder 3.842.
Alkmaar 4.905.—
Zaandam 5.584.
Hoorn 4.478.
Middelbaar onderwijs.
Deze verskillen zijn reeds groot, maar zij
worden nóg grooter door de resteerende vor
men van onderwijs. Het Middelbaar Onder
wijs zal in Den Helder dit jaar een gemeen
telijke uitgave vergen van 37.530.in
Alkmaar van 28.550.in Zaandam van
59.500.en in Hoorn van 21.150.Reke
nen wij ook deze uitgaven om per duizend
zielen, dan blijken de kosten van het Middel
baar Onderwijs te bedragen in:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
1.038-
914.-
1.659.-
1.670.-
Ook het gymnasiaal onderwijs stelt aan de
Heldersche gemeentekas vrij bescheiden
eischen. Met dit onderwijs is te onzent voor
1939 slechts een uitgave van 12.600.ge
moeid tegen 31.420.in Alkmaar, 29.250
in Zaandam en 1.500 in Hoorn. Per duizend
inwoners derhalve:
Den Helder 348.—
Alkmaar 1.006.
Zaandam 810.
Hoorn 119.
Nijverheidsonderwijs.
De laatste vorm van onderwijs, waarvoor
de gemeenten offers moeten brengen, is het
nijverheidsonderwijs, dat in onze stad een uit
gave vraagt van 33.810.—, in Alkmaar
31.270.in Zaandam 40.320.en in
Hoorn 10.870.Dit komt per duizend in
woners neer op:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
935.-
1.001.-
1.124.-
858.-
A1 de genoemde onderwijsuitgaven te
zamen leggen een last op de bevolking
van rond 205.000.in Den Helder,
244.000In Alkmaar, 331.000.in
Zaandam en 90.000.In Hoorn, of per
duizend inwoners:
Den Helder
Alkmaar
Zaandam
Hoorn
5.663.-
7.826.-
9.177.-
7.125.-
Deze cijfers laten duidelijk zien, hoe ver
schillend de gemeentelijke budgets door dé
onderwijslasten worden bezwaard. In Den
Helder zijn de lasten, voor wat de 4 vergeleken
steden betreft, verreweg het laagst. Hier
boven merkten wij reeds op, dat dit niet een
gevolg is van een minder goede verzorging
van het onderwijs, maar van de samenstelling
onzer bevolkig. Des te verheugender is het,
dat onze stad deze lasten per duizend inwoners
en dus ook per hoofd der bevolking zóó weet
te beperken, dat ze in Hoorn 25 pet hooger zijn
dan hier, in Alkmaar 38 pet. en in Zaandam
zelfs 62 pct.1
A.s. Dinsdagavond.
Op Dinsdag a.s. wordt door de Zang-, Reci
teer- en Orkestver. „Harmonie" een concert
en filmavond georganiseerd in Casino. Naast
het muzikale gedeelte worden enkele interes
sante rolprenten gedraaid, o.a. over het. Zwarte
Woud en de Harz. Deze films bezitten Hol-
landsche tekst en muzikale begeleiding.
Een gezellig bal besluit deze Harmonie-uit
voering.
Tel. 284 Keizerstraat 126
Zit Uw gave reeds in de Collecte
bus?
Vanmorgen is de Roode Kruis-collecte be
gonnen. Vanmorgen is het leger collectanten
en collectrices op pad gegaan, teneinde dat
gene bijeen te zamelen, waaraan het Roode
Kruis zoo dringend behoefte heeft: contanten.
Contanten, om verder te kunnen werken.
Om door te gaan met het prachtige werk van
naastenliefde, met het helpen van iedereen,
die directe hulp noodig heeft.
Het werk der naastenliefde. Dat mij bijna
iederen dag kan zien, o.a. door de leden van
onze populaire Transportcolonne. Ze zijn er
altijd en ze zijn overal. Hoe diüwijls leest
men niet in onze krant dat haast traditio
neel geworden regeltje: „Het slachtoffer
werd geholpen door een lid van r.et Roode
Kruis". Het is haast vanzelfsprekend gewor-
dpn. En vergeten wij niet de Roode Kruis-
vrouwen. Ook hun werk, hun opoffering mo
gen wij hier niet vergeten. Zij werken veelal
meer in stilte, maar het komt ons voor dat
ook hun arbeid hier met eere genoemd moet
worden.
En nu kunnen wij dit Roode Kruis, dat ons
aller vriend is, iets geven. Het Roode Kruis,
waarvan onze Kroonprinses de Voorzitster is.
Juist thans, nu er weer bijzondere dagen voor
het Vorstenhuis op til zijn, leven wij met Haar
mee, die oo'- begrepen heeft dat het Roode
Kruis Haar noodig had. Net zoo noodig als
eens Haar Vader.
Roode Kruis... we schreven het reeds in de
krant van gisteren: de feitelijke belichaming
van de idee van den Barmhartigen Samaritaan
Vandaag zijn de collectanten er op uit ge
togen. Ze klampen ieder aan en de meesten
tasten spontaan in den zak en geven hun gave.
Wij zeggen: de meesten: Niet allen. Inderdaad
blijken er nog steeds enkelen te zijn, die van
het standpunt uitgaan dat iedere vereeniging
maar voor zich zelf, en ook het Roode Kruis
dus, moet zorgen. En dit nu is een volkomen
verkeerd standpunt. Zeer zeker ten aanzien
van het Roode Kruis. Deze vereeniging is voor
ons allen. Zij kent geen stand of richting, maar
is in den meest volstrekten zin des woords:
algemeen.
Het is juist deze algemeenheid die ons ga
randeert dat er hedenavond een groot bedrag
bijeengebracht zal zijn om het werk te kunnen
voortzetten.
Geef vandaag aan het Roode Kruis.
Geef zooveel U kunt missen.
Maar loop niet den collectant voorbij,
want ook Uw gave wordt vandaag ver
wacht.
Breng nu nog uw gift voor het
nieuwe scheepje.
Ook gisterenmiddag is een groot aantal
giften voor het schippersgezin binnenge
komen, zoodat we vandaag kunnen ver
melden, dat we de honderd gulden gepas
seerd zjjn. Tot gisterenavond was een be
drag van 104.44 binnengekomen. Bjjna
de helft van het totale bedrag is er dus
reeds.
Vanmiddag tot 5 uur is ons kantoor
open. Men heeft nu z'n weekloon ontvan
gen, denk nu ook aan den man en z'n
jongens, die graag ook door „het werk
hunner handen", eigen brood willen ver
dienen. Wil vandaag denken aan het
woord: „Draagt elkanders lasten". Helpt
die lasten van uw naaste meedragen, op
dat er vreugde kome in dit gezin.
Wie opent vanmiddag de lijst met zijn
gave. Ook kleine bedragen zijn hartelijk
welkom. Duizend kwartjes zijn ook 250
gulden, het bedrag dat benoodigd is
Hieronder volgt de verantwoording van
de gisteren binnengekomen bedragen.
E. v. d. K. 0.50; A. A. I. 0.25; P. J. F. B.
1; H. B. 1; G. N. 0.25; N. N. 1;
G. v. B. 0.10; Guus en Klaas 0.50; Eddy,
Joop en Tini 0.35; W. B. 1.; V. en R.
0.50; G. S. 1.; Willy 0.25; R. L. 0.10;
P. G. 1; W. de G. 1; H. H. 1; Lydia
de B. 0.25; B. K. 0.50; Freek 0.10;
N. N. C. 0.50; N. N. L. 0.30; T. 1; mevr.
de T. 0.50; N. N. V. 3; Bobby 0.25;
fa. P. 1; Bennie en Jantje 0.25; fa. M
1; J. V. 0.50; Annie 0.30; Spaarcentjes
het Klaverblad 0.40; S. G. G. 0.50; C. N.
0.25; Piet 0.50; N. N. 1; N. K. 0.50;
R. 1.50; G. en B. 1; R. P. 0.25; N. N. H.
2.50; J. B. 1; N. N. 0.10; fam. De Jong
0.50; H. D. W. 0.25; Mevr. J. 1; Thea
en Fred ƒ1; H. W. v. H. 0.25; Th. en M.
0.25. Totaal 30.30.
Schoenmakerij Leder- en Fourniturenhande'
SLUISDIJKSTRAAT 14
naar de OVERZIJDE
Het Stafmuziekcorps der Koninklijke Ma
rine zal op 1 April e.k. 75 jaren bestaan.
Als er ooit aanleiding is voor de burgerij om
een jubileum te gedenken, dan is het zeker
wel hier het geval.
Er heeft zich dan ook eeh commissie ge
vormd uit de Heldersche burgerij met de be
doeling dit populaire Marine Muziekcorps,
waarmede vele Heldersche inwoners als het
ware zijn opgegroeid, op dien dag, op nog
nader uit te werken wijze, te huldigen.
Verschillende personen hebben hun mede
werking gaarne toegezegd.
Zoodra mogelijk zullen, of via de plaatse
lijke pers, of op andere wijze, nadere mede-
deejingen worden gedaan.
J .Delgorge.
Een lawine van oplossingen.
We hadden gehoopt aan het eind van deze
week het resultaat van de oplossing van onze
winterpuzzle bekend te maken. Daar is echter
geen denken aan. Het aantal oplossingen is
zoo groot, dat er nog wel eenigen tijd mee
heen zal gaan, voordat we door deze lawine
heen zijn. Van iedere puzzle moeten pl.m. 30
posten nagezien worden, dat beteekent, dat
bij een aantal van 700 oplossingen, die we
naar ruwe schatting binnengekregen hebben,
21000 namen en bedragen gecontroleerd moe
ten worden.
We zullen er echter spoed mee maken, zoo
dat onze abonné's niet te lang in spanning
behoeven te zitten, wanneer ze op de bruiloft
genoodigd zullen worden.
Het Museum zal morgen voor het publiek
geopend zijn van 3 tot 5 uur. In verband met
de film „Dierenleven in de diepzee", die op
Zaterdag, 11 Febr. a.s. in Rialto wordt gege
ven, zal de uitleg in het leslokaal, die bij vol
doende belangstelling om half vier begint,
handelen over het leven van de dieren in de
diepzee. Na de uitleg volgt een korte rond
leiding door het museum.
De gezamenlijke jeugdvereenigingen, die de
boodschap, ter gelegenheid van den verjaar
dag van Prinses Beatrix onderteekenden,
mochten het volgende telegram van Prinses
Juliana en Prins Bernhard ontvangen:
„H.H.K.K.H.H. Prinses Juliana en Prins
Bernhard dragen ons op aan de jeugdvereeni-
boodschap hebben onderteekend, hunne harte-
gingen, die de aan Prinses Beatrix gerichte
,,Ken dank over te brengen voor dit zeer ge
waardeerd blijk van medeleven namens zoovele
jongeren in den lande met de jeugdige Prinses,
waarvoor H.H.K.K.H.H. zeer gevoelig zijn,
evenals voor het feit, dat zoovele vereenigin-
gen dit gemeenschappelijk deden, waarin zij
een weerklank hooren van het beroep in de
radiorede van H. M. de Koningin".
w.g. De particulier-secretarissen,
Baud en Dedel.
Gevonden.
Terug te bekomen op het Hoofdbureau van
Politie.
1 zilveren Ned. muntstuk; 3 rijwielbelas-
tingmerken; 1 zakmes; 1 konijn; 1 rijgschoen
(linker)1 kruis 4-daagsche; 1 geruite wollen
das
Verloren.
Inlichtingen te bekomen op h. Hoofdbureau
van Politie
2 zilveren dames-horloges; 1 rijwielketting;
1 gouden broche met steen; 1 paar hand
schoenen; 1 doos inhoudende 24 pakjes zout.
Verzending correspondentie.
In verband met een wijziging in het vaar-
plan van H. Ms. flottieljeleider „Tromp",
moet correspondentie bestemd voor opvaren
den uiterlijk op de hierna genoemde tijdstip
pen aan het hoofdkantoor worden ter post be
zorgd en gericht zijn aan de achter de tijd
stippen aangegeven havens.
8 Februari
12 en 13 Februari
15 en 22 Februari
6 en 9 Maart
Funchal 8.25 u.
Casablanca 7.20 u.
Gibraltar 7.20 u.
Tunis 7.20 u.
21, 22, 23, 24 en 25 Mrt. Bordeaux
Daarna naar Den Helder.
6.15 u.
H. Ms. KRUISER „SUMATRA"
TE PALERMO.
Hr. Ms. kruiser „Sumatra" onder bevel van
den kapitein-luitenant ter zee C. H. Brouwer,
is heden te Palermo binnengeloopen.
K.F.A.-LOTEN.
Gaarne verwijzen we belanghebbende lezers
naar de bekendmaking van de K.F.A.., welke
men als advertentie in dit blad aantreft.
Van 3 Febr. 1939.
BEVALLEN: Th. M .HoogenboschRies-
wijk, z.
Ned. Herv. Gem. (Nw. Kerk, Weststraat),
Geen dienst
Westerkerk (Helden der Zeeplein)
's Morgens 10.30 uur: Ds. H. A. Enklfi&t.
Geref. Kerk (Julianapark)
's Morgens 9 uur Ds. Tollenaar,
's Morgens 10.45 uur Ds. Tollenaar,
's Avonds 5.30 uur Ds. Veenhuizen.
Geref. Kerk (Rehoboth-Kerk)
's Morgens 10 uur Ds. Veenhuizen.
's Avonds 5.30 uur Ds. Tollenaar.
Oud Geref. Kerk (Hoogstraat)
's Morgens 10 u. en 's avonds 5.30 uur
Leesdienst.
Chr. Geref. Kerk (Steengracht)
's Morgens 10 uur en 's avonds 5 uur.
Ds. J. Kampman van Opperdoes
Bediening H. Avondmaal.
Woensdagavond 8 uur, Bijbellezing, door
den heer J. Rebel.
Herst. Evang. Luth. Gem. (Weezenstraat)
's Morgens 10.30 u. Ds. W. J. F. Meiners.
Doopsgezinde Gemeente (Kerkgracht)
's Morgens 10 uur: Ds. P. J. Smidts.
Diakenverkiezing
Oud-Katholieke Kerk (Langestraat 76)
Pastoor H. J. Verheij.
10 uur kerkdienst.
Evangelisatie (Palmstraat)
's Morgens 10 uur en 's avonds half zes:
Ds. H. J. Jansen.
Gebouw Middenstraat 117
's Avonds 8 u., Evangelisatie-samenkomst
Evangellsatiegebouw (Vijzelstraat)
10 uur samenkomst.
Zondagmiddag 4 uur, Straatprediking
Tuindorp.
's Avonds 8 uur, Samenkomst.
Leger des Heils
7.30 uur v.m. Bidstond
10 uur v.m. Heiligingsdienst
3.30 uur n.m. Samenkomst
8 uur, Verlossingssamenkomst.
Kerk van Jezus Chr.stus, Janzendw.str. 8
's Morgens 10 uur en 's avonds 5 uur.
Samenkomsten.
Hersteld Apostolische Zending Gemeente
Sluisdykstraat hoek Schagenstraat.
Dienst.
HUISDUINEN
Ned. Herv. Gemeente
Geen dienst.
JULIANADORP
Ned. Herv. Gemeente
's Morgens 10 uur: Ds. M. van Wichen.
Zendingsgebouw „De Ster der Hope".
's Avonds 7 uur de heer H. J. Kraak van
Den Helder.
Mijnhardtjes stuiten haar voortgang-
Doos 30 en 50 ct-
APOTHEKEN.
Van hedenavond 10 uur tot Maandagmorgen
is alleen geopend de apotheek van de firma
Rootlieb, Binnenhaven.
Van Maandag 6 Febr. tot 13 Febr. wordt
avond- en Zondagdienst waargenomen door de
firma SmeetsSnel, Weststraat.
GESLAAGD: Voor het diploma aan de Ge
meentelijke Cursus voor Machineschrjjven, al
hier, de heeren J. Baarda, A. C. van Dijk, D.
Kaan (Anna Paulowna), M. Klopper, J. W.
Schotman, C. Stam, P. van Zon, B. Zon (Anna
Paulowna).
2 Februari.
Aangebracth door korders:
P- kg.
Tongen
Slips
Tarbot
Schol le soort
Schol 2e soort
Schar
Wijting
p. kist
DEN HELDER, 3 Februari.
Aangebracht door Korders:
Tongen per kg
Slips
Schol le soort per kist
Schol 2e soort
Schar
Wijting
0.85—0.70
0.68—0.60
0.82
7.00—6.00
4.70—3.50
4.55—3.60
1.50—0.70
0.80—0.70
0.65
7.00—6.00
7.00—6.30
3 80—3.40
1.40—0.65
OP- EN ONDERGANG VAN ZON
EN TIJD VAN HOOG EN LAAG WATER
Wintertijd
Zon
Febr.
op:
ond.:
Hoogwater
Laagwater
5
7.35
4.54
8.15
20.10
2.10
14.00
M
6
7.34
4.58
9.00
20.55
3.00
14.50
D
7
7.32
4.59
9.45
21.40
3.45
15.30
W
8
7.30
5.00
10.20
22.25
4.20
16.15
D
9
7.28
5. 2
10.55
23.00
5.00
16.55
V
10
7.26
5. 4
11.30
23.35
5.35
17.30
11
7.25
5. 7
12.05
4
6.05
18.05
r
