Met H* Ms. Sumatra naar de
Middellandsche Zee
Bridge-drive Heldersche Courant
De groote strategische waarde van Malta
„JMcleiïclw
K iua'iüe'itiG>"
K
op Maandag 27 Februari a.s., 8 uur
Zou dal kunnen?
ten fijne Zalmbcholtl
AU GASTRONOME
Agenda
Woensdag 8 Februari 1939
Tweede Blad
y
Concert- en filmavond
„Harmonie'
Bonte avond Heldersche
Radio Centrale
Voor den schipper
Mooie handen met Purol.
De houding van Italië
StiadinieuiM
Een heftig: slingerend schip voert ons
oostwaarts van Oran naar Malta, totdat
op den dag voor aankomst de golven
genoeg van hun spel krijgen en we dezen
dag zullen gebruiken voor de noodige
schietoefeningen, tot groot ongenoegen
van den chef d'équipage, die zich weer
eens een gelegenheid ziet ontgaan om met
water en zeep te smijten. Den volgenden
ochtend verschijnen we voor Valetta, onze
aanloophaven op het eiland Malta.
Na het gebruikelijke ceremonieel stoomen
we de hoofdhaven binnen, we schrijven de
hoofdhaven, omdat het eiland door zijn bij
zonderen vorm evenveel natuurlijke havens
heeft als er baaien en inhammen zijn. Midden
tusschen machtige gebouwen ligt een betrek
kelijk smalle invaart, maar merkwaardiger
wijs ontdekken we nog niets van de Engelsche
vloot, terwijl die er toch moet zijn, totdat
dichterbij gekomen het vaarwater zich splitst
in meerdere armen en daar liggen de Engel
sche schepen, het aantal tellen we maar niet,
het zijn er teveel.
Een stukje noodzakelijke geschie
denis. De groote strategische
waarde.
Terwijl het schip op de boeien wordt afge
meerd voeren wij U eenige duizenden jaren
terug, teneinde een stukje geschiedenis van
dit land te vertellen, noodig om U een inzicht
te geven in de groote historische beteekenis
van Malta.
Wanneer U de kaart van de Middelland-
sche Zee voor U neemt, dan valt U de stra
tegische positie van het eiland dadelijk
op. Deze groote waarde begreep men
reeds in de jaren ver voor de geboorte van
Christus, zoo kon het dan ook moeilijk
anders, of in den loop der eeuwen moet
Malta toebehoord hebben aan alle groote
mogendheden in de Middellandsche zee.
Ieder dezer mogendheden heeft in den loop
der eeuwen zijn stempel op 'iet eiland ge
drukt, waardoor bij de tegenwoordige op
gravingen de meest merkwaardige ont
dekkingen worden gedaan.
Achtereenvolgens vinden we dan hier de
Phoeniciers, Grieken, Carthageners, Romei
nen, Arabieren, Noormannen, enz. Met één
stap gaan we nu eenige honderden jaren ver
der en is het Karei de Vijfde, die in het jaar
1530 het eiland als een leengoed schenkt aan
de ridders van de „Orde van Jeruzalem",
welke ridders na hun verdrijving uit Palestina
en later uit Rhodos hier werken zullen schep
pen, gedurende hun 270-jarig verblijf, die nu
ons aller bewondering zullen opwekken. Deze
„Malthezer ridders" vestigden zich het eerst
in het Castel a Mare met de omliggende ste
den, terwijl ze zich door bittere ervaringen
wijs geworden, omringden, met een gordel van
uit gele zandsteen opgetrokken vestingwer
ken. Hun paleizen, hun kerken, alles is schit
terend bewaard gebleven, en vormen bij een
bezoek eraan een lust voor het oog.
Behalve religieuze hadden zij ook militaire
functies, zij voerden hun eigen vlag (rood
kruis op een wit veld), zij waren het, die de
verwoede stormloopen der Turken het hoofd
boden, en het is in dezen strijd, dat de Mal
thezer „Kenaus" in de voorste linie naast hun
mannen meevochten. Hun bijnaam van de
„onoverwinnelijken" dateert uit dien tijd.
Malta... of oorlog.
Weer slaan we een paar honderd jaar over
en is het in het jaar 1798, dat de Franschen
er het bewind over voerden. Napoleon ver
toefde eenige dagen op Malta en van hem
zijn de gevleugelde woorden „Malta of oorlog".
Reeds twee jaar later zijn het. de Engel-
schen, die op verzoek van de bevolking het
eiland bezetten, een bezetting, die tusschen
de zeer aan haar tradities gehecht zijnde bevol
king en de bezetters zou leiden tot hechte
vriendschapsbanden.
liII
fin Hik
iiiimi
iiii iin
riUSimiiiiiiiiiimiiH
Gedurende het
dat de jaarvergadering
vooraf ging, was er maar
één onderwerp van ge
sprek: Het drukwerk.
Hoe kon het ook anders:
Ühalilieïii ile Boel
met haar groote keuze
moderne lettersoorten had
het verzorgd!
De burgerbevolking, die vriendelijk behulp
zaam en gastvrij is, vertoont een duidelijk
merkbaren inslag, een inslag, dien we terug
vinden in hun omgangstaal, het z.g. „Mal-
teesch", waarnaast echter door een ieder En-
gelsch en Italiaansch gesproken wordt.
Een tocht over het eiland.
Laten wij U nu eens meevoeren over dit
kleine eiland met zijn groote historie, waartoe
we eerst een bezoek zullen brengen aan de
catacomben in de buurt van Valetta. Het was
in het jaar 1902, dat deze catacomben bij toe
val werden ontdekt. U moet zich het geheel
voorstellen als een soort van woning uitge
houwen in de rotsen, waarbij de verschillende
ruimten nu niet naast elkaar, maar boven
elkaar komen te liggen, deze ruimten werden
eeuwenlang gebruikt, nu eens als schuilplaats,
dan als schatkamer, dan weer als begraaf
plaats. Men neemt echter aan, dat hun oor
sprong dateert van het einde van het steenen
tijdperk. Wanneer we van de straat komen en
langs een schacht omlaag moeten, komen de
eerste opmerkingen los. Om bij slecht weer op
te enteren in de mars, nou ja, dat is kinder
werk, maar om je in een, de eeuwen getrot
seerd hebbende, schacht te laten zakken is
niet zoo eenvoudig, daarvoor willen we eerst
weten of het wel „safe" is. Toch gaan we,. We
zien de plaatsen waar de godsdienstoefeningen
werden gehouden, waar de offers werden ge
bracht, waar geschuild werd bij invasies van
den vijand, we zien de schatkelders, leeg zoo
als de meeste schatkelders op het oogenblik,
maar als we weer veilig en wel boven zijn is
het voor velen een opluchting, zoo heel erg
„safe" voelden we ons toch blijkbaar niet in
die diepten.
We vervolgen onzen tocht, om te stoppen bij
een der vele blootgelegde tempels, er zijn er
zoovele, dat we ons afvroegen of er in die voor
bijgegane jaren wel eens iets anders werd ge
bouwd dan tempels.
Wat een arbeid ligt hier voor ons tentoonge
spreid. Opgebouwd uit enorme blokken steen,
uitgespreid over een groote uitgestrektheid,
met geen andere hulpmiddelen dan de eigen
handen en steenen gereedschappen werden hier
werken uitgevoerd die wederom ons aller be
wondering moeten afdwingen. Hoe moeilijk
moet ook het transport van dergelijk materiaal
geweest zijn. Een kleine aanwijzing in die rich
ting krijgen we, doordat eveneens verspreid,
groote ronde steenen worden gevonden, de
groote rotsblokken werden opgevijzeld, een
ronde steen werd er onder geschoven en op
deze wijze was een rollend transport verkregen.
Eenvoudiger kan het haast wel niet, maar
daarom toch ook niet minder doeltreffend.
f.
In de hoofdstad.
Ons derde en tevens laatste bezoek voor
heden geldt de oude hoofdstad met zijn oud
heidkundig museum, de z.g. Roman Villa. Al
gemeen wordt aangenomen, dat hier gewoond
heeft een of andere Romeinsch hoogwaardig-
heidsbekleeder, waarschijnlijk is het het paleis
van 'n Romeinsch gouverneur, alzoo dateerend
uit de vijfde eeuw onzer jaartelling. Een ge
deelte van dit paleis is bijzonder goed bewaard
gebleven. Een schitterende mozaïkvloer met
prachtige zuilen omgeven, vormt wel het
mooiste gedeelte voor ons ongeoefend oog, na
tuurlijk zijn de daarbij gevonden opgegraven
beelden, vazen, urnen enz. minstens even be
langrijk, maar daarvoor moet men kenner zijn
en op dien naam mogen we geen aanspraak
maken, daarvoor was de opmerking, dat het
tijd werd dat hier de vuilnisman eens langs
kwam, te prozaïsch. Een wandeling langs de
wallen van dit gebouw of liever gebouwencom
plex, levert ons een pracht uitzicht op over het
verdere eiland. Toch biedt dit uitzicht ons wei
nig afwisseling, die geelachtige steenkleur is
daarvoor teveel overheerschend, slechts hier en
daar vertoont zich een klein stukje groen er
tusschen, zoodat we tot op heden niet kunnen
gelooven, dat onze Malta-aardappelen werkelijk
uit Malta komen ondanks alle verzekeringen
die we natuurlijk op dit gebied ontvingen.
In een sprookjespaleis.
Den volgenden dag brengen we nog een
kort bezoek aan het paleis van een der
grootmeesters van de Ridders. Zoo schitte
rend mooi zijn daar de beelden, de zalen,
zuilen enz., dat men zich in een sprookjes
paleis waant.
Bezien we slechts de wapengalerij in dat
paleis, waar een keur van schilderijen de muren
bedekken, waar het beeldhouwwerk is van een
fantastische pracht, dit hebben we niet meer en
dat kennen we niet meer.
Wanneer we buiten komen, zien we meerdere
vrouwen met hun zwarte faldettas. ter kerke
gaan. Het is lastig een juiste'omschrijving te
geven van een faldetta, het is ongeveer een
zwarte omslagdoek, die lang is uitgevallen en
waarvan het gedeelte, dat over het hoofd wordt
gedragen, op de een of andere manier verstijfd
is, en zoo tot een grooten luifel is uitgegroeid,
een dracht zoo volkomen passend in dit milieu,
dat het verdwijnen ervan een onberekenbare
schade aan het geheel zou toebrengen. Ook de
note gaie ontbreekt natuurlijk weer niet, dit
was alles zoo mooi, dat we nu ook nog een rid
der willen zien, een echte van vleesch en bloed.
U allen begrijpt hoe wij ons een ridder voorstel
len, martiaal geharnast, zittend op een steige
rend paard, en als ons een normaal mensch
wordt gewezen, als zijnde een lid van de rid
ders, is het moeilijk de storm van verontwaar
diging te bezweren, die nu opsteekt. Dat geloo
ven we niet. Met een stil „als je mij wilt
nemen", nemen we ook hier weer afscheid, om
na een korten rit aan den aanlegsteiger te ver
schijnen, waar de sloep ons reeds wacht. Nage
nietend over alles wat we deze dagen hebben
gezien, de ridderteleurstelling ten spijt. Toch
heb ik ook voor U een ontgoocheling. Wanneer
U een Malthezer leeuwtje door uw echtgenoot
of kennis is beloofd, verwacht dan bij onzen
thuiskomst geen invasie van deze aardige dier
tjes, want Malthezer leeuwtjes hebben ze hier
niet,
iriep,
OU,
ijn.
Snel en goed
helpen hierbij
altjjd een poeder of cachet van Mijnliardt
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd „Mijnhardtjes". 2 st. 1 Oct. Doos 50ct.
tt
In afwijking met de gewoonte heeft „Har
monie" gisterenavond in Casino voor leden en
donateurs een concert- en filmavond gegeven.
De voornaamste reden hiertoe is geweest om
het orchest, dat bij de opvoering van de ope
rettes steeds zoo'n bescheiden, hoewel belang
rijke plaats inneemt, meer op den voorgrond
te doen treden.
En het bestuur kan met de organisatie van
dezen avond tevreden zijn. De Casino-zaal was
goed gevuld en het publiek bijzonder dankbaar
gestemd voor het gebodene.
Na een kort welkomstwoord van den voor
zitter werd het programma, waaraan veel zorg
was besteed, en waarin het muzikale gedeelte
door diverse films werd afgewisseld, op een
vlotte wijze afgewerkt.
Het is in alle opzichten een genoegen ge
weest om het orchest, dat nu eens geen bege
leidende functie verrichtte, te beluisteren, on
danks het feit, dat een tweetal dames, die
achter ons zaten, ons dat genoegen betwistten,
door tijdens de uitvoering een breedvoerig ge
sprek over „het bakken van flensjes" op te
zetten.
Duidelijk is gisterenavond naar voren ge
komen, dat de bezetting van het orkest niets
te wenschen overlaat en dat de directeur, de
heer Jac. Bos, zijn taak op een serieuze en
zeer verdienstelijke wijze opvat.
De diverse nummers behoorden, wij mogen
o.i. dit woord wel gebruiken, tot de populaire
klassieke muziek.
„Athalia" van Mendelssohn, beter bekend
onder den naam „Priestermarsch", waarin
vooral het koper een belangrijk gedeelte ver
vult, werd direct al bijzonder goed vertolkt,
evenals het mooie „Ases Tod" uit de „Peer
Gynt Suite" van Grieg. Hierin gaf vooral de
baspartij een beschaafde vertolking. Even
haperde het bij een overgang, maar toch niet
zoo, dat het hinderlijk was.
In de „Ungarische Tanz" van Brahms kwam
de geroutineerdheid van de musici duidelijk
naar voren. Vooral de violen hebben hier een
zware partij, die echter op een uitstekende
wijze werd gespeeld.
Bijzonder mooi was „Verschmahte Liebe"
van Paul Lincke en „In einem Klostergarten"
van Ketèlby. De cellisten verrichtten hier uit
stekend werk, terwijl in het laatste nummer
de begeleiding van den fluitist, zonder over
heerschend te worden, in het geheel zuiver
aandeed.
Het „Cavalleria Rusticana" van Mascagni,
een eveneens zeer bekende compositie, waar
steeds opnieuw bekoring van uitgaat, werd
ook goed vertolkt, zoodat de heer Jac. Bos
over zijn orkest zeer zeker tevreden kan zijn.
Het was de heer C. ten Bruggeneate, de
reisleider van de H.A.B.O., die een kort woord
sprak, voordat een aanvang werd gemaakt
met de vertooning van het zestal reisfilms.
Spreker dankte het bestuur van „Harmonie"
voor zijn uitnoodiging en eveneens het Duit-
sche verkeersbureau voor het beschikbaar
stellen van de films en employe's, die het tech
nische gedeelte verzorgden.
En dan volgt er een bijzonder mooie film
over het Schwarzwald met zijn vele mooie
natuurtafreelen. De bekende Triberger Was-
serfall, Ravennaschlucht, Titi See en de Feld-
„stomme" flim, de andere waren sprekend en
berg. Een Zwitsersche film, de eenige
musiceerend, geeft een fraai beeld van het
Vierwaldstatter Meer en de prachtige auto
wegen in dit schoone land.
Eveneens nemen we een kijkje in de Alpen
van Tirol, in het Harzgebergte en langs den
Rijn. Alle tochten, die door de Habo jaarlijks
worden gemaakt.
Zoowel beeld als opnamen waren zeer goed
en het was een verdiend applaus, dat na af
loop van iedere film in de zaal opklonk.
Een aardig gebaar van de Habo was, om als
hoofdprijs van de steunbonnenactie een Pink-
sterreis naar het Rijngebied beschikbaar te
stellen.
Het was tenslotte een bal, dat den avond
besloot.
Het groote succes der Radio Bonte-Avon-
den in heel het land heeft de Heldersche
Radio-Centrale doen besluiten ook in Den
Helder, zulk een avond te organiseeren voor
hare abonné's.
Donderdag 16 Februari wordt 'n Casino de
non-stop Revue: „Klankenparad?" ten too-
neele gebracht met een keur van de meest
bekende artisten. De namen dezer medewer
kenden garandeeren een voorstelling, die
klinken zal als een klok.
Om slechts enkele te noemen: de van de
Radio beker.de 14-jarige jongenstenor Wim
Scholte. De niet minder populaire accordeon
virtuozen „The Hodlars". Het moderne ballet
Rodrigo. Joop de Leur's daverende musicale
Showband, De komische ster der Omroep-
vereenigingen Jan Ganzebord; Roland Wagter
de carricaturist en snelteekenaar, Renee van
Eist en anderen. Een programma dat dus een
heel amusanten avond belooft. Tegen een zeer
laag entréeprijsje worder. d aangeslotenen der
Rrdio-Centrale in de gelegenheid gesteld deze
„Heldersche Bonte Avond" mede te maken.
Wij verwijzen daartoe naar de advertentie en
men verzoekt ons nog de aandacht te vestigen
op de juiste uren der plaatsbespreking, n.1.
vanaf a.s. Maandag, dagelijks van 35 uur.
Gisterenmorgen ontvingen wij van den
schipper een telefoontje uit Bruinisse, dat hij
het scheepje gekocht had. Hij was er zeer blij
mee, want het schip, dat voor hem op de
helling gedraaid werd, zag er uitstekend uit.
Tengevolge van het feit, dat er nog verschil
lende bedragen binnengekomen waren, kon de
man nog een paar extra onderdeelen aan
schaffen, waardoor de waarde van zijn aan
winst nog verhoogd werd.
In hartelijken dank vermelden wij nog de
volgende giften:
N.N. 2.—; P. de B. 0.50: v. d. B. 1.;
P. T. T. personeel 5.45; G. Buis ƒ5; G. W.
1; All Round Muciseans 1; Collecte Huis-
duiner Belang 5; N. N. 1; Henny en Kees
0.25; J. O. 0.50; M. de B.—Br. 2.50.
Ze blijven er zacht en gaaf door.
Doos 30 en 60 ct.
De geheele Casino-zaal vol bridgers.
Ja, zou dat kunnen? De geheele Casino
zaal vol Heldersche Courant-lezers aan het
bridgen! We moeten dan minstens 5 6 groe
pen van 7 tafels hebben.
De helft is er al! En de andere helft zal
zeker komen, want het belooft een prettige,
gezellige avond te worden.
En zoo'n bridge-avond in een gezellige
sfeer zult U toch niet gaarne willen missen,
met nog een groote kans op een prijs op den
koop toe. Want op gemiddeld elke 28 spelers
stellen wij 8 prijzen beschikbaar.
En waarom zoudt U dezen keer eens niet
het geluk hebben een prijsje in de wacht te
sleepen Bridgen toch is behalve een spel
van geest en berekening ook een spel,
waarbij het geluk niet uit te schakelen is.
Vult dus spoedig onderstaanden bon in en
zendt hem in gesloten couvert met 1.
(voor een paar) of 0.50 (indien U zich zon
der partner opgeeft) aan het Bureau van de
Heldersche Courant.
Donderdag 16 Februari wordt de inschrij
ving gesloten, tenzij we tot een vroegere slui
ting zouden moeten overgaan... omdat de
groote Casino-zaal niet meer bridgers kan
Ook de dames zijn weer welkom! bergen.
Ondergeteekende(n), abonné'(s) van de Heldersche Courant, wenschen(t) gaarne
deel te nemen aan bovengenoemde bridge-drive. Het verschuldigde inschrijfgeld k
fgaat hierbij.
Naam van de(n) teamleider(leidster)
Adres
Naam van de(n) partner
Adres
(Zij, die zich zonder partner opgeven, vullen alleen hun naam en adres in. Hun
wordt dan door de H.C. een partner aangewezen.)
Het is een droevig feit, hoewel men niet
veel anders had verwacht, dat de houding van
Italië in 't geheel niet in overeenstemming is
met de belofte die Mussolini gegeven had. De
Duce toch had aan Chamberlain beloofd, dat
de Italiaansche troepen uit Spanje zouden
terugtrekken, zoodra de overwinning van
Franco definitief was. Nu heeft Franco den
strgd gewonnen. Het verzet dat van de zijde
van 'Negrin kan komen, heeft geen beteekenis
meer. De regeering Azana is naar Frank
rijk gevlucht en daarmee is practisch het
verzet gebroken. Men gelooft dat de regee
ring Negrin met de zijnen nog een krachtig
verzet zal kunnen organiseeren tegen Franco.
Daar is in de eerste plaats de moreele slag,
die zijn leger gekregen heeft, maar daar is
ook het *eit, dat Franco zijn handen en troe
pen vrij gekregen heeft om krachtig tegen
de nog weerstand plegende troepen op ts
treden.
Franco heeft dus het pleit gewonnen en
Mussolini behoort nu zijn troepen terug te
trekken, maar hij heeft een uitvlucht be
dacht om dat niet te doen. Gayda, de spreek
trompet van den Duce, formuleert het be
zwaar van Mussolini om de Italiaansche troe
pen terug te trekken als volgt:
Tot aan de volledige liquidatie van de
roode wajiens in Spanje en in de aan
grenzende gebieden, waar de rooden
steeds weer een onderkomen en onder
steuning vinden, kan de overwinning
van Franco niet als verzekerd gezien
worden. Daarom zullen de Italiaansche
legionarissen het Spaansche gebied niet
verlaten, voor het volkomen bevrijd is
van de roode benden er van de omlig
gende vernielende invloeden hunner
vrienden.
Deze houding is in strijd met de beloften
van Mussolini. Het verwondert ons niet, zoo
hebben we in den aanvang van ons over
zicht gezegd, want in het rëeel nakomen van
beloften zijn de heeren dictatoren geen voor
beelden.
Het is voor de zooveelste maal, dat zij hun
afspraak schenden en het mag dus niet
verwonderen, als de democratische landen
zich steeds minder aan de totalitaire staten
gelegen laten liggen, als zij stun zoeken bij
elkaar.
Chamberlain heeft dat deze dagen nog
eens extra duidelijk gezegd, dat Enge
land naast Frankrijk zal staan, als de
vitale belangen van dit land, van welken
kant ook, bedreigd worden.
Het is klare taal, die Chamberlain gespro
ken heeft. Eden had de woorden kunnen
zeggen, zoo bewust en zeker, zoo dreigend
ook hebben ze geklonken.
Frankrijk heeft er zich over verheugd en
Italië heeft er zich over verbaasd. Eigenlijk
meende men in Italië dat die FranschEn
gelsche verbondenheid niet zoo groot was en
de Italiaansche pers heeft niet nagelaten in
den laatsten tijd daarop de aandacht van het
publiek te vestigen.
Het is goed, dat Chamberlain gezegd
heeft, waarop Italië kan rekenen, als het
de levensbelangen van Frankrijk aantast.
Het kan niet anders of het zal Mussolini
matigen. En dat is juist Engelands bedoeling
met de zoo dreigend klinkend^ verzekering.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theaterSpoorstraat, half 8:
„Marie Walewska".
RialtoSpoorstraat half 8:
„Rosalie".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Ieder beeft voor mijn Commando" en
„Het Land zonder muziek".
Heden:
Musis Sacrum, 8.30 uur: Zwitserland-avond.
Casino 8.15 uur, Concert „Winnubst".
Donderdag 9 Februari.
Musis Sacrum, 8.15 uur, Familieavond Chr.
Jongensci. der C. M. J. V.
Casino 8.15 uur, Concert Helders' Fanfare
korps.
Chr. Militair Tehuis, Kanaalweg, 8 uur:
Ds. Götze van Warschau over: De wonder
daden Gods in O.-Europa".
Zaterdag 11 Februari
Casino, 9 uur, Soirée Tavenu.
Rialto Theater, 3 uur, Filmmiddag Natuur-
hist. Museum.
Dennenheuvel (Huisduinen), 8 uur, Uitvoe
ring „Noorderlicht".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder: 770.1
Temperatuur lucht: g (j
Wind: richting: Z.W.; kracht: 4
Licht op: g uur go mjn.
Bij K. B. van 3 Februari 1939 is met ingang
van 1 Februari 1939 benoemd in tjjdeiyken
dienst, tot ingenieur der marine (standplaats
Den Helder) ir. J. P. Corver.