dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Madrid weer centrum
jij van strijd
Nieuw Reglement
Autovervoer Personen
Chamberlain zwijgt
nog over Spanje
Scholing van jonge
werkloozen
Een kantonnaal stelsel
in Palestina?
Duitsch protest
te Parijs
Industrie trekt het
jonge meisje aan
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Catalonië thans geheel bezet
luchtaanvallen voorboden van
nieuwe actie der recht-
sche troepen.
vJlOl
Een mannetjesputter
Stallantaarn vloog in brand
14 FEBRUARI 1939
67e JAARG. No. 8542
Morgen treedt het in werking
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
Duitschland's gebrek aan
grondstoffen
De Duitsche pers beter
ingelicht dan de Britsche
De wereld rond
in vijftig dagen
HELDERSCHE COURANT
Wanneer de republikeinen zich niet
overgeven, zal Madrid binnen enkele
dagen waarschijnlijk weer centrum
van den Spaanschen burgeroorlog
zijn. Opnieuw zal de reeds zoo zwaar
beproefde stad onder vuur worden
genomen Luchtbombardementen zijn
er reeds de voorboden van. Ook de
artillerie van Franco is reeds in ac
tie geweest. Slachtoffers onder de
burgerbevolking zijn er weer bij tien
tallen.
Reeds 27 maanden
wordt Madrid belegerd. De republikeinsche
regeering, bewust van de groote psychologi
sche beteekenis van het bezit der hoofdstad,
heeft hiervan een krachtig bolwerk gemaakt.
Gedurende al dezen tijd nestelde de Franco-
artillerie zich in het Westen van Madrid en
werden meer dan 200 kanonnen op de hoofd
stad gericht; slechts een smalle strook van
de Manzanares scheidt de Nationalen van
het centrum van Madrid.
De Republikeinen houden nog krachtig
«tand; Franco werd echter gedwongen voor
den val van Barcelona een ring om Madrid
te leggen, om zijn aandacht meer aan het
Catalaansche front te kunnen wijden.
Om een goeden indruk te krijgen van de
huidige toestand en situatie der hoofdstad,
dient men het bijgaande kaartje te raadple-
gen.
De Universiteitswijk, de totaal vernielde
jjieuwe stadswijk, is in handen van Franco.
De Nationalen zijn gelegerd in het Casa del
Campo, de artillerie bij den Carabitas-lieu-
vel en verderop tot vlak vóór de brug der
Franschen (Westerpark) De Franco-troepen
hebben nooit een goede verbinding gehad
met de door hen bezette Universiteitswijk,
maar moesten contact houden langs een
smalle strook, welke toegang gaf tot de z,g.
ijzeren deur.
Franco staat na 2x/i jaar weer voor Ma
drid; de luchtbombardementen van ll.Febr.
j.1. hebben reeds aangekondigd dat het lot
van Madrid bezegeld zal worden.
De voorsprong en de gunstige omstandig
heden van het nationalistische leger zullen
er misschien toe leiden, dat slechts de voe
dingswegen naar de hoofdstad zullen wor
den afgesneden; teneinde bloedvergieten en
een stellingsoorlog te vermijden.
Franco treedt streng op.
In de staatscourant wordt met het oog op
„de aanstaande bevrijding van geh°el Span
je" een wet gepubliceerd, waarin alle par
tijen van het volksfront, voorts alle marxis
tische, anarchistische en separatistische par
tijen, worden verboden. Ook de takvereeni-
gingsorganisaties C.N.T en F.A.I. worden
verboden, evenals de vrijmetselaarsorganisa
ties.
In Catalonië houden de linkschen nog en
kele dorpen bezet. De soldaten, die naar
Frankrijk uitwijken, doen dit volgens een
Britschen waarnemer, in volmaakte orde.
De geheele grens is inmiddels door de Fran
cot roepen bezet.
De laatste drie weken zijn 340.000 perso
nen de Spaansche grens overgekomen om
de wijk te nemen in Frankrijk. 140.000 wer
den geëvacueerd naar verschillende deelen
des lands. 40.000 zijn op hun verzoek naar
het rechtsche Spanje geleid. 170.000 bevin
den zich nog in de oostelijke Pyreneeën,
waar binnenkort nog 30 tot 40.000 uitgewe
kenen bij kunnen komen.
Ook een kampopleiding van jonge
schippers.
In verband met het oprichten van z.g.n.
„scholingskampen" voor jonge werkloozen
door de'stichting „Nederlands Volkskracht
daarover wij gisteren uitvoerige mededee-
Üngen deden, vernemen wij nader, dat ne
eerste kamp, ruimte biedende aan 100 deel
nemers, over enkele dagen in Sellingen (gem.
Vlagtwedde) geopend zal worden.
Toxrówci ....1 .1 ^tinUiin/v o«i kfl.mDOpleidin^
—etwedde) geopend zaï wuiucu.
Tevens zal de stichting erna kampopleidmg
organiseeren voor de jongeren, welke zien
I°t de binnen-, kust- en Rijnvaart aa g -
trokken voelen. Deze opleiding zal
binnen-, kust- en rujuvaoi- -«--o
trokken voelen. Deze opleiding zal te zwoi-
>e. in aansluiting bij de aldaar gevestigde
schippersschool. plaats vinden. Over enKeie
dagen zal te Amsterdam een proefkamp
aanvangen.
Geen nauwe connecties r*1®!
Ned. Werkgeversverbond.
De secretaris der stichting, mr. ir. B. W.
Haverman te 's Gravenhage, verzoekt ons
npg mede te deelen, dat het in enkele dag
bladen verschenen bericht, dat de stic h g
met het Verbond van NederlandscheWerk
gevers nauwe connecties onderhoudt,
luist is. Uit. de samenstelling van ,r.
stuur on het finantieele curatorium b tlj<
"et volkomen onafhankelijk karakter der
stichting, duidelijk.
kog vernemen wij, dat in het finantieele
curatorium o.m. zitting heeft mr. P. J. Oud.
De krachtigste locomotief ter
wereld.
Dezer dagen is van Duinkerken naar de
Ivoorkust verscheept een locomotief van 160
ton welke de krachtigste ter wereld ge
noemd wordt. Het gevaarte is meer dan 30
meter lang en heeft 28 wielen. Met een ge
wicht van 760 ton achter zich kan de loco
motief 075 kilometer afleggen zonder te
stoppen met een snelheid van bijna 100 kilo
meter per uur. Nog tien van deze machines
zullen dit jaar vervaardigd worden in de
fabriek te Raismes nabij Valenciennes,
waar ook de eerste locomotief gebouwd
werd. Hierdoor zal tweeduizend man per
soneel een heel jaar werk hebben.
Acht koeien in de vlammen om
gekomen.
Uit Heerenveen wordt gemeld, dat Zon
dagavond waarschijnlijk doordat een stal
lantaarn in brand raakte, brand is ont
staan in de boerderu van L. v. d. Harst te
Frieschepalen. De boerderi.i is geheel in
vlammen opgegaan.
Men slaagde er in, een paard en twee
kalveren, benevens een groote deel van den
inboedel in veiligheid te brengen Acht
koeien zijn echter in het vuur omgekomen.
Ook een'hoeveelheid hooi ging verloren.
Verzekering dekt de schade.
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
dinsdag
VERGUNNING VEREISCHT
VOOR HET „EXPLOITEEREN"
VAN BUSSEN EN AUTO'S.
Gisteren is in het Staatsblad af
gekondigd de intrekking van het Re
glement Autovervoer Personen en
de vaststelling van een nieuw Regle
ment Autovervoer Personen, het zgn.
R.A.P. 1939, dat met ingang van
morgen in werking treedt.
In dit reglement is thans onder artikel 2
en voorts ook in andere artikelen op
genomen de nieuwe tekst, zooals deze is
vastgesteld in het Zondag jl. in wei'king ge
treden Noodwetje betreffende de autobus
sen.
Zooals men weet is daarbij de omschrij
ving in paragraaf 47 der wet van 29 Novem
ber 1935 tot verlaging van de openbare uit
gaven, „het herhaaldelijk vervoeren of doen
vervoeren van personen tegen betalingge
wijzigd in: „het exploiteeren".
Het nieuwe artikel 2 zal voortaan luiden:
„Een vergunning wordt vereischt
voor:
a. Het exploiteeren van autobus
sen in de uitoefening van een auto
busdienst.
b. Het exploiteeren van autobus
sen tot het uitvoeren van toerwa-
genritten.
c. Het exploiteeren van taxi's.
d. Het exploiteeren van huur
auto's."
Vervoer in het buitenland.
De woorden van het eerste lid van het be
staande artikel 2: „Onverschillig of het ver
voer al dan niet ten deele in het buitenland
plaats vindt'' zijn thans overgebracht naar
het tweede lid van artikel 1, hetwelk luidt:
„Dit besluit is van toepassing op het ex
ploiteeren van motorrijtuigen tot vervoer
van personen over de wegen, onverschillig
of het vervoer al dan niet ten deele in het
buitenland wordt bewerkstellingd".
Zonder chauffeur.
Voorts is aan artikel 1 een derde lid toe
gevoegd, warin uitdrukkelijk wordt be
paald, dat voor de toepassing van het regle
ment onder exploiteeren van een motorrij
tuig tot vervoer van personen niet begrepen
is het verhuren van personenauto's zonder
chauffeur.
LONDEN ZOU HET MET DE
JODEN EENS ZIJN.
Terrorisme in Palestina, verdeeld
heid der Arabieren, vergaande
Joodsche eischen, dat alles belem
mert de onderhandelingen en ver
troebelt de sfeer!
De Londensche conferentie over het Pa-
lestijnsche vraagstuk vindt onder verre van
prettige omstandigheden plaats. Juist de
laatste dagen zijn er vele terroristische uit
barstingen geweest en heeft het Britsche ge
zag strenge maatregelen moeten nemen. De
opstandige Arabieren, zullen, gelooft men,
niet ophouden, zoolang zij het nut van hun
optreden inzien en er politiek voordeel mee
behalen. Zij, die in Londen achter de terro
risten staan, blijven hardnekkig beweren,
dat zij alleen de Palestijnsche Arabieren
vertegenwoordigen. De deelneming van de
z.g. Arabische verdedigingspartij wijzen zij
af. Daarentegen zijn de Joden eensgezind.
Ook de niet-Zionisten steunen de eischen
der Jewish Agency, nu de mislukte confe
rentie van Evian, waar de Joden verdeeld
waren, nog zoo versch in de herinnering
ligt.
De Joodsche eischen.
door Dr. Weizmann naar voren ge
bracht, toonen aan, dat Weizmann
er den nadruk op heeft gelegd, dat
de wortel van het Joodsche vraag
stuk gelegen is fn het feit, dat het
Joodsche volk geen tehuis heeft,
overal een minderheid vormt en in
vele landen hulpeloos is overgele
verd aan de willekeur van anderen
Deze eischen zijn in een uitvoerige rede
voering door prof. Weizmann ontwikkeld.
Zij omvatten de volgende belangrijkste pun
ten:
1. Joodsche immigratie naar de mate van
de oeconomische opnemingscapaciteit van
het land; 2. steun aan de Joodsche koloni
satie en het verwerven van grond door een
internationale leening; 3. vorming van een
Joodsch leger ter verdediging van de Jood
sche positie en ter samenwerking met het
Engelsche leger ten einde de rust in het
land te herstellen en te verzekeren.
De Joden wenschen de Arabieren niet te
overheerschen, doch zouden zich ook niet
door de Ar'abieren laten overheerschen.
Een grondslag welke gunstig voor beiden
zou zijn, kan slechts liggen in de basis van
het mandaat:, een Joodsche immigratie op
groote schaal, het verleenen van een eco
nomische opnemingscapaciteit, het beginsel
van actieve politiek, de ontwikkeling van
doeltreffende waarborgen tegen den status
van minderheid.
Men gelooft dat de gedachten van de
Britsche regeering uitgaan naar het zg. kan
tonnale stelsel, een verdeeling dus in Ar."
bische en Joodsche kamons. De Joodsche
eischen, welke op het eerste gezicht zoo ver
gaand lijken, acht men aan de Britsche op
vatting aangepast, en zelfs wordt gefluis
terd dat de Joodsche delegatie en de Brit
sche regeering van te voren overleg hebben
gepleegd.
Erkenning van Francu's bewind
zou de linksche regeering tot re-
bellenbewind maken.
OVER ENKELE DAGEN DE BE
SLISSING VERWACHT.
Hoewel is aan te nemen dat Londen
zoowel als Parijs in principe hebben
besloten Franco te erkennen, en al
leen het tijdstip waarop nog een punt
van overweging uitmaakt, heeft
Chamberlain in het Lagerhuis ver
klaard nog geen definitieve mede-
deelingen te kunnen doen.
Met het oog op den zeer snel veranderden
toestand in Spanje is het onmogelijk zekere
verzekeringen te geven, zeide Chamberlain
doch hij kon zeggen, dat de Britsche regee
ring in zeer nauw contact staat met de Fran-
sche regeering en dat in bedoelde aangelegen
heid nog geen beslissing is genomen.
Op een verdere vraag of hij de verzekering
wilde geven, dat het Lagerhuis geraadpleegd
zou worden, vóór eenige fündamenteeie wij
ziging in de politiek, antwoordde Chamber
lain, dat de regeering de verantwoordelijk
heid moet aanvaarden.
Verschillende politieke profeten voorspel
len vol vertrouwen, dat de erkenning nog
deze week los zal komen. Zij gelooven niet,
dat er als voorwaarde voor erkenning een
verzekering zal worden geöischt, dat Franco
zich van alle buitenlandsche elementen zal
ontdoen.
Franco's bereidheid, ja zelfs zijn verlangen,
zijn Italiaansche en Duitsche helpers zoo
spoedig mogelijk kwijt te raken, zou reeds
zoo duidelijk zijn gebleken, dat de Engelsche
en Fransche regeeringen verdere verzekerin
gen op dit punt als overbodig zouden be
schouwen. Er is reden te gelooven, dat dit
inderdaad het geval is. Desniettemin wordt
de onderstelling, dat de erkenning nog
slechts een kwestie van enkele dagen is, in
oificieele kringen niet aangemoedigd. Men
wijst er daar op, zegt de N. R. Ct., dat erken
ning de regeling van zekere ingewikkelde
juridische kwesties meebrengt, b.v. de vraag
of Franco als de officieele regeering van
s
VJ-/
DE BILT SEINT*
Verwachting: Voor het geheele
land: Droog weer, matige N.
tot W. wind, wisselend be
wolkt, zelfde temperatuur
als gisteren.
Algemeene vooruitzichten: Tijde
lijk weer stijging van tem
peratuur.
Spanje kan worden erkend, zonder tegelij
kertijd uitdrukkelijk te verklaren, dat de re
publikeinsche autoriteiten niet langer als
zoodanig worden beschouwd.
Op een vraag deelde de premier ten slot
te nog mee dat er geen speciale verzekering
van Burgos was ontvangen, dat geen Itali
aansche troepen op Minorca zouden landen,
maar spr. geloofde wel dat dit onder de alge
meene toezeggingen van Franco aldus
mocht opgevat worden.
In antwoord op een aantal vragen heeft
Chamberlain in het Lagerhuis meegedeeld,
dat de Britsche regeering op verzoek van
plaatselijke autoriteiten van Palma op zich
heeft genomen een hoofdambtenaar naar Mi
norca over te brengen ten einde er te kunnen
onderhandelen over een vreedzame overgave.
De hekken van de kerkhoven ge
sloopt.
Het Deensche blad de „Natnional Tidende"
bericht uit Apenrade, dat de Duitsche auto
riteiten oiTN-tegemoet te komen aan het ge
brek aan ijzer in Sleeswijk de hekken van
de begraafplaatsen hebben gesloopt. In het
plaatsje Ditmarksen heeft dit 9000 kilo oud
ijzer opgeleverd.
Naar aanleiding van de arresta
tie der Duitsche journalisten.
Naar eenige Duitsche bladen melden, heeft
de Duitsche ambasadeur te Parijs bij het
Fransche ministerie van buitenlandsche za
ken geprotesteerd tegen de arrestatie der
Duitsche journalisten en de huiszoekingen
Zooals gemeld, is een-dezer journalisten
weer op vrije voeten gesteld.
De bladen melden verder, dat de Fran
sche regeering heeft toegezegd, zoo. spoedig
mogelijk uitleg te zullen geven.
Bijzonderheden over de King
George V gepubliceerd.
De King George V, het nieuwste Britsche
slagschip van 35000 ton dat op 21 dezer door
den Koning te water zal worden gelaten,
geeft reeds voor zijn doop in de Engelsche
pers aanleiding tot scherpe commentaren.
Angstvallig heeft de Admiraliteit de hoofd
lijnen de wijze van bewapening en tal van
verdere bijzonderheden voor de pers geheim
gehouden en stelselmatig zelfs de meest on
schuldige inlichtingen geweigerd.
Het was dan ook voor de Britsche pers-
menschen een ware ontgoocheling in het
Duitsche tijdschrift Weycrs Taschenbuch der
Kriegsflotters" dat juist verschenen is een
teekening van het schip te zien afgedrukt,
waardoor het Duitsche publiek heel wat
meer bijzonderheden wordt verstrekt over de
King George V dan het Engelsche.
De Duitsche beschrijving laat weten
dat de klasse King George V de eerste
Britsche oorlogsschepen zijn waarop de ka
nonnen in groepen van vier opgesteld wor
den, een feit, dat tot nu toe niet door de
Britsche admiraliteit bekend gemaak is.
Snelheid 30 knoopen.
De eekening in Weyers Taschenbuch toont
ook hoe de kanonnen geplaatst zijn, nl.
twee gevechtstorens met vier kanonnen
vóór op het schip en èèn gevechtstoren ach
ter.
Nog meerdere inlichtingen worden ver
strekt. Het nieuwe schip zal tien 14 inch,
zestien 5.2 inch kanonnen voeren, dertien
IK inch luchtdoelkanonnen en nog zestien
A H machine geweren.
De oorlogsbodem zal vier watervliegtui
gen aan boord krijgen en men schrijft haar
een snelheid toe van dertig knoopen.
Krachtens het EngelschDuitsche vloot-
verdrag worden de bijzonderheden van alle
nieuwe schepen door de Britsche en Duit
sche admiraliteiten elkaar uitgewisseld Zoo
doende kon de Duitsche admiraliteit over
bijzonderheden van de King George V be
schikken.
Weyers Taschenbuch is bewerkt door Kap.
Luit. Alexander Biedt van de Duitsche
marine, en op de voorpagina staat vermeld
.lat gebruik gemaakt is van inlichtingen uit
ofiicieeie bronnen,
Oplossing van het dienstboden-
vraagstuk onmogelijk?
Gisteren heeft de directeur van de ge
meentelijke arbeidsbeurs te Amsterdam, de
heer W. F. Detiger, voor verschillende vrou-
wenvereenigingen in de hoofdstad een cau
serie gehouden over het dienstbodenvraag-
stuk.
Het gebrek aan dienstboden dreigt een
maatschappelijk probleem van de eerste
grootte te worden. De machtige veranderin
gen op sociaal en cultureel gebied van de
laatste vijftig'jaren, alsmede de aantrek
kingskracht van de industrie op het jonge
meisje, evenals de aanmerkelijke toeneming
van de vraag naar dienstboden, ontstaan
door emancipatie en vergrooting van het
volksinkomen, acht spr. factoren, welke de
oplossing van het dienstbodenvraagstuk zoo
niet onmogelijk maken, dan toch op de lan
ge baan schuiven.
Verschillende sprekers cn spreeksters voer
den nog het woord, waarbij o.a. verbetering
van de arbeidsvoorwaarden voor de dienst
bode een middel genoemd werd om tot op
lossing van het vraagstuk te komen.
Jules Verne geslagen.
Een aardrijkskundeleeraar uit Brisbane J
C. Deeney, heeft het record van Jules Ver
ne voriieterd, door een tocht rond de aarde
te volbrengen in vijftig dagen. Verne liet
het een zijner romanhelden in tachtig da
gen doen. Zijn reiskosten bedroegen 325 pd.
sterling* en zijn tocht was zoo voorspoedig,
dat hij niet eens zijn volle vacantie eraan
besteed heeft.
Per vliegtuig reisde Deeney van Brisbane
naar Londen, waar hij 7 dagen later aan
kwam. Zes dagen later scheepte hij zich in
naar New ork. Een dag na aankomst ver
trok hij per autobus om dwars over het
contingent naar San Franciseo te reizen
vanwaar hij per schip in Sydncy terug-
keerde.
