Ook in oorlogstijd moet
de mensen eten
Buffalo
- een kraan
van een
Amerikaan!
VOOR DEN
Klare taal in t
Britsche Lagerhuis
Tempo bij de
Ministercrisis in
België opgelost
S.A. arresteert
vier Nederlanders
Britscbe leening van
350 millioen pond
Roosevclt staat in zijn
somberheid alleen
De Britscb-Italiaaascbe
overeenkomst geschonden?
1300 man vinden
werk bij inpoldering
Spoorwegen!
67e JAARG. No. 8548
ft Plan-Westhoff be- J
Onze Oost
Voor f 3.' een
volksgasmasker
Toestand ernstiger dan in 1914
Het Rijk betaalt één millioen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT
DINSDAG
21 FEBRUARI 1939
lang rijk voor de
tioedselvoorziening
Varkens moeten ingeblikt, pluim
veeteelt dient ingekrompen, het
areaal van consumptie-aardappelen
uitgebreid. Hoe de Duitsche
landbouwproductie slonk
Gisteravond hield Dr. W. K. H. Feuilletau
de Bruyn in het klein auditorium van de
Rijksuniversiteit te Utrecht een voordracht
over economische verdedigingsvoorbereiding
waarin het vraagstuk van de voedselvoor
ziening in oorlogstijd behandeld werd.
Spreker vestigt er de aandacht op,
dat in Duitschland in 1918 de land
bouwproductie, uitgedrukt in calo
rieën, door bezuiniging op meststof
fen, gebrek aan veevoeder en arbei
ders en het requireeren van paar
den was teruggeloopen tot 36 pet.
van die van 1913. Bovendien daalde
de levensmiddelenimport tot 2 pet.
van die van 1913.
Het afslachten van varkens.
Wat het afslachten van den varkenssta
pel betreft, zooals deze in Denemarken en
Duitschland wordt toegepast, wijst spr. er
met nadruk op, dat deze methode in Neder
land met de grootste voorzichtigheid moet
worden betracht. Niet alleen moet rekening
gehouden worden met het feit, dat het
slachtgpwicht van stieren en koeien (resp.
pl.m. 300 en 240 kg.) volgens de Duitsche
oorlogsstatistiek, terug viel op 130 a 145 kg.
en in sommige gebieden zelfs op 90 a 110
kg-, maar bovendien stijgt het vleeschge-
bruik door het gemobiliseerde leger be
langrijk. Spr. toont door berekening aan,
dat het echter in deze omstandigheden voor-
deeliger is alle varkens boven 95 kg. met
uitzondering van de fokdieren, direct af te
slachten, in te vriezen of in te blikken en
pas geleidelijk aan tot verdere inkrimping
van den varkensstapel over te gaan.
Onvoldoende voedergraan.
Sterke inkrimping van de pluimveeteelt
zal noodig zijn, daar onvoldoende voeder-
graan beschikbaar is. Spr. berekent, dat er
spoedig een groot gebrek aan vleesch zal
ontstaan. In de behoefte aan dierlijke eiwit
ten zal grootendeels moeten worden voor
zien door melk, zuivel en visch.
Aanplant voederbieten moet be
vorderd.
Spr. wijst erop, dat vóór de crisis het
graanareaal 435.000 h.a. groot was en thans
met ongeveer 130.000 h.a. tot 565.000 h.a. is
uitgebreid. Toch zal het in oorlogstijd noodig
zijn nog meer weiland te breken en de aan
plant van voederbieten te bevorderen (die
een veel grootere productie opleveren, dan
voeder van grasland) om in het tekort aan
rund veevoeder ten deele te voorzien.
Uit een oogpunt van voedselvoor
ziening acht spreker uitvoering van
het plan Westhoff dringend geboden.
Bij de uitvoering van dat plan dient
echter de ontginning van akkerland
voorop te staan.
Meststoffen een vitaal belang!
Wat de meststof betreft is het stikstofbin-
dingsbedrijf der staatsmijnen met zijn capa
citeit van 300.000 ton van vitaal belangvoor
onzen landbouw in oorlogstijd. Opslaan van
grondstoffen voor de superphosphaat indus
trie en van kalimeststoffen, acht spreker
geboden, daar anders zeer sterke terugloop
van de landbouwproductie daarvan het ge
volg zijn zal.
Het „oorlogsbrood".
Vervolgens behandelt spreker de brood
voorziening in oorlogstijd, waarbij menging
van broodmeel met sojameel wordt aanbe
volen. In Duitschland wordt met dat doel de
soja-aanplant v. geselecteerd materiaal voort
durend uitgebreid. Menging met sojameel
verhoogt de bakwaarde van het meel, het
geen bij gebrek aan aanvoer van harde tar-
wesoorten dringend noodig is.
De Internationaledeed 't em!
Zaterdagmorgen kwam een arbeider, die
in de gemeente Boskoop thuishoort, uit
Duitschland, waar hij gewerkt had, terug
met de mededeeling, dat vier Nederlanders
in een Duitsche gevangenis zijn opgesloten.
Het zijn C. Klootwijk uit Boskoop. P. van
Oort uit Leiden en twee jongelui, die in
Groningen wonen.
De politie te Boskoop deelde „de Voorw."
mede, dat de oorzaak van de arrestatie der
mannen gezocht moet worden in het feit,
dat Klootwijk op een mondorgel de Inter
nationale gespeeld heeft, welk lied door zijn
drie kameraden zachtjes werd meegezongen
Hit gebeurde Woensdagavond, den avond
voor hun vertrek naar Holland. Toen de
mannen Donderdagmorgen van hun werk
kwamen, werden zij door een S.A.-man
aangehouden. Deze gaf hen over aan S.S.-
mannen, die hen per auto naar de gevange
hls brachten.
Voorts dient het areaal van consumptie
aardappelen belangrijk uitgebreid te worden.
Deze plant heeft Duitschland van een scheur
buikepidemie gered in den wereld oorlog,
door zijn vitamine C gehalte.
Ersatz-voeding.
Uivoerig wordt de beteekenis van ver
schillende ersatz voedingsmiddelen en wor
den de groote vorderingen, die de chemie in
Duitschland heeft gemaakt op het gebied der
houtversuikering en gistproductie. die als
veevoeder wordt gebruikt, behandeld.
Het opslaan van levensmiddelen.
Spreker bepleit een opslag door impor
teurs bij inschrijving voor een bepaalde ver
goeding voor opslagkosten. Deze opslagkos
ten dienen te worden betaald uit een mono
polieheffing. Speciale compensatiemaatre
gelen dienen te worden genomen om produ
centen van melk. zuivel, varkens en eieren
niet te benadeelen.
Opslag bij den consument dient
overigens te worden bevorderd, daar
opslag in groote magazijnen in silo's
gevaarlijk is met het oog op lucht
bombardementen.
Daarnaast bepleit spreker speciale compen
saties voor dat deel der bevolking, dat door
geldgebrek niet in staat is om voedselvoor
raden op te slaan.
Tenslotte is een commissie vooral van
agrariërs, waarin ook de scheepvaart de we
tenschap en handel en enkele ambtenaren
zitting hebben, die de breede richtlijnen der
voedselvoorzieningspolitiek in oorlogstijd
in zijn geheele omvang vaststellen, noodig.
Verrassing in de Londensche finan-
tieele wereld. Nieuwe defensie-
lasten over 30 jaar te verdeelen.
De redevoering van Sir John Simon, den
Britschen minister van finantien, gisteren
door hem uitgesproken ter inleiding van de
bewapeningsdebatten in het Lagerhuis, heeft
in de City ten zeerste de aandacht getrok
ken. Het belangrijkste was bekeken van
het standpunt van de City dat van het
totale bedrag der bewapeningsuitgaven in
het begrootingsjaar 19391940 ad 580 mil
lioen niet minder dan f 350 millioen door
middel van leeningen zal worden verkre
gen. Dit heeft groote verrassing gewekt,
zegt het Hsb., daar men bijna niet geloofde,
dat het te leenen bedrag de f 250 a 275 mil
lioen zou te boven gaan.
Het feit, dat 350 millioen verkregen zal
worden uit bewapeningsleeningen houdt in,
dat slechts £230 millioen van de bewape
ningsuitgaven door de normale staatsin
komsten (belastingen, invoerrechten enz.)
zal moet worden gedekt. Dit bedrag is on
geveer 44 millioen lager dan het overeen
komstige bedrag op de loopende begrooting
Tot nu toe had men in de City gedacht, dat
voor de bewapeningsuitgaven in het nieu
we begrootingsjaar wellicht een bedrag van
500 millioen door verhoogde belastingen
zou moeten worden opgebracht.
Thans, na de door Simon genoemde cij
fers, ziet het er naar uit, dat belangrijke be-
lastingverhoogingen (b.v. van de inkomsten
belasting) zullen uitblijven.
De regeering beoogt de lasten over 30 ja
ren te verdeelen.
Londen en Berlijn weten niet
waar hij ziln informaties van
daan heeft.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit
Washington, dat Roosevelt's uitlatingen
vóór zijn vertrek naar de vlootmanoeuvres,
waarbij hij op een mogelijk spoedigen te
rugkeer zinspeelde in verband met den ern-
stigen politieken toestand in het buitenland,
in de commentaren van de bladen niet een
zelfden somberen weerklank vinden. Bij in
formatie aan het departement van staat
heeft men den Duitschen correspondent naar
het Witte Huis verwezen en deelde men
geenszins de meening van den president. De
berichten die men bij het departement van
Staat ontvangen had, wilde men daar niet
als „alarmeerend" karakteriseeren, aldus de
correspondent van het Duitsche nieuwsbu
reau.
Verwondering te Londen.
President Roosevelt's verklaring, dat zijn
informaties hem reden geven in de naaste
toekomst ernstige internationale verwikke
lingen tegemoet te zien, is in Londen met
eenige verwondering ontvangen. De vraag
wordt gesteld, waar de onrustbarende infor
maties, waarop de president heeft gezin
speeld, vandaan zijn gekomen. Sommigen
trachten de presidentieele verklaring in ver
band te brengen met het bezoek, dat de Ame-
rikaansche gezant voor enkele dagen bij
Lord Halifax heeft gebracht. Zij opperen de
veronderstelling, dat Roosevelt's vrees voor
verwikkelingen op een rapport van dit on
derhoud is gebaseerd.
In officieele kringen wordt deze uitleg
ging, aldus de N. R. Ct„ met stelligheid van
de hand gewezen. Er wordt op gewezen, dat
Lord Halifax den Amerikaanschen gezant
geenerlei reden voor alarmeerende rappor
ten heeft gegeven en dat daar ook niet de
minste aanleiding toe bestaat, daar de inter
nationale situatie van Londenu it gezien,
vooralsnog geen belangrijke veranderingen
ten goede of ten kwade toont. De verklaring
voor Roosevelt's sombere bcoordeeling van
de onmiddellijke toekomst is dan ook niet
te Londer te zoeken. Waar de president zijn
informaties wel vandaan heeft, dat blijft een
raadsel.
Fabrieken ingeschakeld.
Naar het „Nieuws verneemt, heeft de
dienst voor de luchtbescherming een voor
stel bij de regeering ingediend tot instelling
van een organisatie, die zich voornamelijk
zal bezighouden vet den verkoop van volks
gasmaskers.
Bij deze organisatie zullen niet alleen de
fabrieken Ngagel te Soerabaja en de doch
termaatschappij der Singapore Rubber
Works te Bandoeng, doch ook verscheidene
importhuizen, die reeds gasmaskers geim-
porteerd hebben, worden ingeschakeld.
Beide genoemde fabrieken zullen binnen
niet al te langen tijd naast legergasmaskers
ook volksgasmaskers moeten vervaardigen,
waarmede reeds proeven zijn genomen.
De prijs van deze gasmaskers zal de f3.
niet te boven gaan.
De Duitsche dreiging openlijk als
motief voor de millioenenverslin-
dende Britsche bewapeningscam
pagne genoemd.
Wij hebben snel de productie ver
hoogd, zeide Sir John Simon giste
ren tijdens de debatten in het Brit
sche Lagerhuis en deze is in vre
destijd nooit zoo groot geweest. Met
cijfers ontstellend hooge cijfers
toonde de minister dit aan. Wij
publiceerden ze reeds eerder: lee-
ningsbevoegdheid uitgebreid tot 800
millioen pond, totale uitgaven boven
de 1500 millioen.
De oppositie zeide openlijk, dat al dit geld
wordt uitgegeven wegens de Duitsche drei
ging en drong op afdoende verdediging en
practische werkwijzen aan. Laat de regee
ring, aldus zei men, niet bevreesd zijn
het huis eventueel de middelen te vragen
voor den bouw van diepe bomvrije schuil
plaatsen.
Toestand ernstiger dan in 1914.
De toestand is in vele opzichten
ernstiger dan .voor den oorlog voor
wat aangaat de landstrijdkrachten,
omdat wij weten, aldus Seeley na
mens de liberale oppositie, dat de
vredessferkte van het Duitsche le
ger ongeveer 1 millioen man be
draagt. Wij dienden te weten of wij
een leger zullen hebben, dat in sa
menwerking met een continentaal
leger in het buitenland zal optre
den. Wij weten, waar de dreiging
is en in het witboek staat dat niet
vermeld.
Na gesproken te hebben over de bedrei
ging met duikboofen zeide Seeley van mee
ning te zijn. dat de vergrooting der bewape
ningen niet de volledigst mogelijke veilig
heid zou brengen. In het witboek stond niet
het laatste woord over de verdediging. Er
moet iets beters en meer gecoördineerd wor
den gedaan en wel langs de lijnen der col
lectieve veiligheid.
Sir John. Simon gaf een overzicht van
het Witboek.
Iedereen, die het witboek heeft bestu
deerd. is zoowel onder den indruk van de
geweldige resultaten, die bereikt zijn als
door de enorme verscheidenheid daarvan.
Na een overzicht te hebben gegeven van
de drie diensten, die reeds in het witboek in
bijzonderheden zijn vermeld, zeide Simon,
dat er geen twijfel bestaat dat de luchtmacht
gedurende het jaar zeer versterkt is. zoowel
door de recruteering van vele duizenden
recruten als door de uitbreiding met groote
aantallen vliegtuigen van de nieuwste ty
pen.
Voorts zijn vele belangrijke stappen ge
daan om de productiebronnen nog verder
uit te breiden. Als gevolg daarvan neemt de
vliegtuigproductie van maand tot maand
toe,
30.000 MAN ITALIAANSCHE TROE
PEN MEER IN LIBYë.
De Britsche Labourafgcvaardigdcn
hebben heftig geprotesteerd tegen 1
feit, dat Libyë de Italiaansche troe
pen in Libyë met 30.000 man gaat
versterken. Henderson noemde dit
een inbreuk op de Britsch-Italiaan-
sche overeenkomst.
Onderstaatssecretaris Butler deelde mede,
dat de Britsche regeering krachtens de
BritschItaliaansche overeenkomst volledi
ge inlichtingen over deze troepenbeweging
zal ontvangen. De Italiaansche regeering
heeft de versterking gemotiveerd met de
veiligheid van Libyë.
De overeenkomst tot het verminderen der
troepensterkte is nagekomen. Attlee stelde
vervolgens de vraag, of de vermindering
dan in de overeenkomst bedoeld was als
een, die weer ingehaald kon worden.
Daarop antwoordde Butler, dat de over
eenkomst is nagekomen. Bij het sluiten
van het accoord was het niet de bedoeling,
dat de bepaling voortdurend geldig zou
zijn. Hij gaf toe, dat de sterkte van het Ita
liaansche garnizoen na aankomst van de
30.000 man bijna even groot zou zijn als ten
tijde van het sluiten der overeenkomst.
Henderson verklaarde, dat hij het ant
woord als onbevredigend beschouwde en bij
de eerste gelegenheid op de zaak zou terug
komen.
Maarschalk Badoglio is inmiddels in Tri
polis aangekomen. Hij werd verwelkomd
door den gouverneur van Libyë, maar
schalk Balbo.
„De Slikken" worden ingedijkt.
Gistermiddag is met eenige plechtigheid,
in tegenwoordigheid van een groot aantal
belangstellenden, de eerste spade in den
grond gestoken voor de uitvoering van de
indijkingswerken van circa 400 ha. vrucht
baar land, gelegen achter Pieterburen (Gr.)
onder de gemeente Eenrum en ressorteeren-
de onder het buitendijksche waterschap „De
Slikken", welk werk ook van groote betee
kenis moet worden geacht voor de tijdelij
ke werkverschaffing.
Binnen een tijdsverloop van anderhalf
jaar zullen deze werken, waarmede een be
drag van 1.5 millioen gulden gemoeid is,
gereed komen. In deze kosten wordt door
ingelanden van het waterschap voor een
half millioen bijgedragen, terwijl het rijk 1
millioen voor zijn rekening neemt.
Bij deze indijking zullen niet min
der dan 1200 a 1300 man te werk
worden gesteld, waarvan ook de stad
Groningen een niet onbelangrijk
aantal zal kunnen leveren. Ook ge
durende den winter 1939'40 zal
hier nog een 300-tal arbeiders werk
kunnen vinden, welk aantal in het
voorjaar van /940 tot 600 a 700 zal
kunnen worden verhoogd.
Men hoopt in het najaar van 1940 met
het geheele werk gereed te zijn.
EEN TWINTIG-MINUTEN-
DIENST.
Zooals bekend overwegen de Ned. Spoor
wegen het aantal treinen, voornamelijk op
het middennet met den a.s Zomerdienst uit
te breiden. Er zou dan een halfuurs-dienst
komen, wat zou beteekenen verdubbeling
van het aantal electrisehe treinen en voor
Utrecht, dat het middelpunt van het mid
dennet is, een vermeerdering van bijna 80
treinen.
Thans loopen tusschen Utrecht en Amster
dam 84 reizigerstreinen, nl. 42 in elke rich
ting. Hierbij zijn voor elke richting 19 elec
trisehe Zou het aantal van deze worden ver
dubbeld. dan zou er dus 61 maal (hierbij zijn
de D- en stoptreinen medegerekondl gelegen
heid zijn per spoor van Utrecht naar Amster
dam en evenzoovele malen gelegenheid om
van Amsterdam naar Utrecht te gaan, het
geen dus neerkomt op ongeveer één trein
per twintig minuten.
Tusschen Den Haag-Rotterdam en Utrecht
loopen thans, aldus de Msb.. in elke richting
35 treinen. Bij verdubbeling van het aantal
electrisehe zou het totaal worden opgevoerd
tot 54. hetgeen dus ook hier niet ver is van
een twintigminutendienst.
Een enorme vooruitgang dus. die op het
middennet het spoorboekje vrijwel overbodig
maakt. Naar verluidt, zou echter juist aan
den reisgids, waarvan de inrichting velen
niet naar den zin was. ditmaal buitengewone
zorgen worden besteed en grondig worden
bekeken hoe men dit onontbeerlijke uitrus
tingsstuk zoodanig kan maken, dat het een
iedgr bevredigt»
t
Verwachting: Zwakke W. tot Z.
W. of Z. wind, aanvankelijk
helder tot licht bewolkt, la
ter toenemende bewolking,
droog weer, later in het W.
eenige kans op regen, tem
peratuur om het vriespunt
of lichte vorst in den och
tend, overdag zelfde temp.
Vooruitz.: toenemende Z.W. tot
Z. wind, overdag zacht met
later kans op regen.
Pierlot geslaagd - Heden de of
ficieele bekendmaking.
Pierlot heeft geweigerd de namen zijner
toekomstige medewerkers aan de pers mede
te deelen. Omstreeks half twaalf des avonds
werd de volgende ministerlijst, die het Ha-
vas-bureau onder alle voorbehoud publiceert
als waarschijnlijk aangegeven:
Minister-president zonder portefeuille:
Pierlot (kath.)
Financiën: Janssen (kath.)
Landbouw, middenstand en economische
zaken: graaf 'd Aspremont Lynden (kath.)
Justitie: Schrijver (kath)
Binnenlandsche zaken: Marck (Christen
democraat)
Nationale verdediging: Generaal Denis
(extra-parlementair)
Buitenlandsche zaken: Soudan (social.)
Koloniën: Wauters (social.)
Openbare werken en vervoer: Ekelers
(social.)
Arbeid en sociale voorzieningen: De Lat-
tee (social.)
Openbaar onderwijs: Blanquaert .(social)
De demissionnaire minister van financi
ën, Janssen, had tot nu toe geweigerd deel
uit te maken van het nieuwe ministerie,
dooii zou op het allerlaatste oogenblik,
zwichtend voor den aandrang door Pierlot
op hem uitgeoefend, de uitnoodiging hebben
aanvaard.
Een verklaring.
Om half tien gisteravond heeft de kabi
netsformateur, Pierlot, een verklaring afge
legd, zeggende:
De ministerlijst is practisch gereed. On
voorziene omstandigheden voorbehouden zal
het ministerie morgen gevormd worden.
Wanneer gij mij vraagt, of het een za
kenkabinet is, zal ik daar bevestigend op
antwoorden, want het zal de zaken des
lands verdedigen. In meerderheid zullen er
parlementsleden zitting in hebben, maar
ook een belangrijk aantal persoonlijkhe
den, die gekozen zijn op grond van hun
competentie,