Redding voor den
jongen werklooze!
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Regeering geeft
geld en grond
Da'adier straft de
communisten af
Slagschepen
of kruisers?
Felle anti-Duitsche
betoogingen in Polen
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER," TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ZATERDAG
25 FEBRUARI 1939
67e JAARG. No. 8552
Werkkampen voor
jongens en meisjes
schippers en hoeren
De Nederlandsche
landman naar den
Franschen akker?
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Het testament van
Pius XI
Tweede Kamer
De vlootkostenverdeeling
weer op het tapijt
heldersche courant
Uhgav» d*t Ultg.-Mlf. Holland* Noorderkwartier N.V. te Den Helder
De kracht van ons volk is de jeugd! Doch deze kracht
oi dt sinds lang ondermijnd door de afschuwelijke kwaal
der wei kloosheid, waardoor vooral de lichaams- en geestes
kracht der jongeren als het ware wordt aangevreten. De
nood, welke onze jonge mannen en vrouwen, die sinds jaar
en dag niet aan den slag kunnen komen, bedreigt, wordt
gelukkig door velen ingezien. En de redding schijnt nabij!
Want het zal niet lang meer duren waarschijnlijk nog
vóór het einde des jaars dat in allerlei deelen van ons
land groote kampen zullen verrijzen, waar het lied van den
arbeid weerklinkt! Kampen voor jongens, die de handen
weer uit de mouwen kunnen steken, een vak leeren, kam
pen voor jonge meisjes, die leeren goede huisvrouwen te
worden, centra's voor werklooze schippers, èn last but
not least een groot vóóropleidingsbedrijf in Brabant,
voor den jongen boer, wien de Hollandsche akker geen
brood meer oplevert, doch die straks op 'n vruchtbaar stuk
land in Frankrijk weer kan ploegen, zaaien en maaien!
Naar lichaam en geest zal Nederlands toekomst als
vernieuwd uit de kampen te voorschijn komen. De Regee
ring stelt grond en geld beschikbaar dappere mannen en
vrouwen helpen met hand en hoofd den jeugdigen werk
looze, die dreigt ten onder te gaan
Met enkele woorden zijn dezer dagen
reeds mededeelingen gedaan omtrent de
oprichting van de stichting „Nederlands
Volkskracht", welke is ontstaan door een
samenwerking tusschen de Amsterdamsche
Maatschappij voor jongemannen te Amster
dam en de volkshoogeschool „Allardsoog"
te Bakkeveen, en welke beoogt in den strijd
tegen de jeugdwerkloosheid een zeer actieve
rol te spelen, niet alleen door het verschaf
fen van arbeid en het geven van arbeids-
scholing aan jonge werkloozen, doch boven
dien door het wekken van een gezonden
geest onder deze jongeren, die door de moei
lijke economische omstandigheden moreel
dreigen te verslappen.
Landarbeidersscholen bij
kampcentra.
de
Het werkplan der stichting, waaraan de
minister van sociale zaken in beginsel zijn
goedkeuring heeft gehecht, bevat in de eer
ste plaats het inrichten van vier kampcen
tra voor jongeren van 16 tot 24 jaar. Deze
kampcentra zullen gevestigd worden op re-
geeringsgrond in Westerwolde, Z.0. Fries
land, Twente en op de Veluwe, dan wel in
Noordbrabant en op den duur ruim 16000
jongeren per jaar herbergen.
De deelnemers aan deze kampen zullen
naast een dagtaak aan goede werkobjecten
een vakopleiding kunnen volgen of ,her"
schoold worden. Te dien einde zullen bij de
kampen centrale werkplaatsen en landar
beidersscholen onder deskundige leiding
worden opgericht.
Daarnaast zal aan de geestelijke en zede
lijke vorming der kampdeelnemers alle aan
dacht besteed worden.
Ook een „schipperskamp".
Naast de 4 groote kampcentra zal een kamp
opleiding georganiseerd worden voor jon-
gens, die zich tot de binnen-, kust- en rijn
vaart aangetrokken voelen. Deze opleiding
zal een half jaar duren. De deelnemers wor
den ondergebracht in een daartoe bijzonder
geschikt gelogen huis aan den I.Tssel bij
Zwolle. Zij bezoeken de ter plaatse bestaan
de Sehippersschool.
Het aantal deelnemers zal 60 per kanm
dus jaarlijks 100 bedragen. Maandag ~i
Februari wordt een proefkamp officieel ge
opend op het daartoe ter beschikking ge
stelde gedeelte van het opleidingsschip, de
„Koningin Wilhelmina" te Amsterdam.
Hier zullen twee cursussen van een ia
jaar gehouden worden, heide cursussen wa
ren binnen enkele dagen volteekend.
Zij worden gegeven door het On
derwijsfonds voor de Binnenvaait.
welke instantie de Koningin Wil
helmina voor dit mooie doel heeft
beschikbaar gesteld.
Werk voor de meisjes!
Voorts zullen vanwege de stichting plaat
selijke werkgemeenschappen voor meisjes
van 14 en 15 jaar worden georganiseerd, e-
ze werkgemeenschappen zullen een moder
ne opleiding vormen tot gezins- en huishou-
delijken arbeid.
Eveneens bestaat het plan meisjeskampen
te organiseeren in opzet gelijkend op die
der manlijke jonge werkloozen. Er zal in
een daartoe beschikbaar gebouw te Doorn
een proef worden genomen.
Landbouwcentrum in Frankrijk?
Tenslotte is gedacht aan de mo
gelijkheid van emigratie voor jeug
dige werklooze landarbeiders. Plan
nen daaromtrent bevinden zich nog
in een begin-stadium en de vraag,
of zij voor verwezenlijking vatbaar
zijn wordt op dit oogenblik door de
betreffende instanties serieus onder
de oogen gezien.
Men overweegt namelijk de vestiging van
een landbouwcentrum in Normandië in
Frankrijk. Het spreekt vanzelf, dat hier
voor eerst de toestemming van de Fransche
regeering zal moeten worden gevraagd.
Ten aanzien van de organisatie van dit
plan is gedacht aan een vóórkamp in
Nederland, een model landbouwbedrijf, dat
zoo stelt men zich het voor in Bra
bant zal worden gesticht en dat bestemd
zal zijn voor degenen, die voor uitzending,
naar Frankrijk in aanmerking komen en die
daartoe hier zullen worden voorbereid en
geselecteerd. Zij zullen vervolgens naar
Normandië verhuizen, om in het daar te
vestigen landbouwcentrum te worden opge
leid in de Fransche arbeidsmethoden en
algemeen gevormd te worden voor zelfstan
dige werkzaamheid in Frankrijk. Dit cen
trum zal gevestigd worden temidden van
bestaande landbouwbedrijven, waar gelegen
heid bestaat tot practische opleiding. Na
deze opleiding zullen de deelnemers ge
plaatst kunnen worden in Fransche land
bouwbedrijven.
Een kaderkamp.
Kort na Paschen zal op het terrein der
volkshoogeschool te Bakkeveen een kamp
gevestigd worden, waar de toekomstige lei
ders van de jongens- en meisjeskampen
opgeleid en geselecteerd zullen worden.
De voorzitter der stichting, dr. J. Eyck-
man, deelde ons in een conferentie te Am
sterdam, waarbij het departement van So
ciale Zaken aanwezig was,gisteren nog
mede, zeer optimistische te zijn ten aanzien
van het slagen dezer grootsche onderne
ming. Het eerste proefkamp, dat zonder
propaganda geopend werd, had reeds eens
zooveel aangiften als er plaatsen waren.
Voorts zal de jeugdregistratie door de
regeering in het geheele land ter hand
worden genomen en zal deze eèn sterken
drang tot deelnemen aan de kampen uit
oefenen.
De Staat betaalt
Tenslotte restte ons nog een belangrijke
vraag aan den enthousiasten voorzitter;
„Op welke wijze wordt het project gefinan
cierd?"
Hieromtrent werd ons medegedeeld, dat
de regeering de benoodigde gronden ter be
schikking zal stellen en tevens den opbouw
der kampen zal bekostigen. Bovendien zal
de regeering 85 pet. van de jaarlijksche
exploitatiekosten vergoeden.
Als voorwaarden hiertegen zijn gesteld: te.
Goedkeuring van de plannen door den mi
nister van Sociale Zaken; 2e. Goedkeuring
van do benoeming der kampleiders door den
minister; 3c. De ontbrekende 15 der jaar
lijksche onkosten moeten door de stichting
bijeengebracht worden.
De kosten per deelnemer worden gerekend
op f 6.40 per week.
De stichting zal hierin dus f 0.96 bij te dra
gen hebben. Voorts moet zij bijdragen een
bedrag van f25.50 per week voor salariee-
ring van leiders, vast personeel, centrale
werkplaatsen, landarbeidersscholen, enz. per
kampeenheid van 100 deelnemers. Voor het
eerste jaar is, als totale bijdrage der stich
ting, een bedrag van f50.000 noodig. Bij ver
deren uitbouw van de stichting zal dit be
drag geleidelijk toenemen. Gestreefd zal wor
den inkomsten te verkrijgen uit subsidies
van openbare lichamen, particulieren en
fondsen van sociale strekking.
De eerste en voornaamste stoot zoo zei-
de ons Dr. Eykman zal niet anders dan
van particuliere zijde kunnen komen.
De stichting kan haar werkzaamheden ter
stond beginnen, wanneer de eerste f50.000
verzekerd zijn, De voorbereiding is zoover
gevorderd, dat indien dit bedrag binnen
twee maanden bereikt is, de eerste kampen
reeds in de tweede helft van dit jaar kun
nen worden geopend.
Het secretariaat van de stichting is ge
vestigd te 's-Gravenhagc, algemeen secreta
ris is mr. ir. B. W. Haveman, Suezkade 180
aldaar, penningmeester is de heer D. W. de
Knijff, Dijkgravenlaan 5, Amstelveen (post
giro no. 348.000 te Amstelveen).
Met een krachtig beroep op de medewer
king van alle Nederlanders tot het wélsla
gen van deze nieuwe en grootsche hulpactie
aand en jongen werklooze, besloot dr. Eyck-
man het onderhoud.
Erkenning van Franco beteekent
veiligheid voor Frankrijk.
De officieele mededeeling, van mi
nister-president Daladier in de Fran
sche Kamer, dat hij Maandag den
Ministerraad zal voorstellen de re
geering Franco de jure te erkennen,
heeft bij de communisten een storm
van verontwaardiging gewekt. Da
ladier strafte de uitersMinkschen
echter terstond af, door op te mer
ken; „Ik pretendc-r niet u te over
tuigen. Ik besluit met u het besluit
mede te deelen, dat ik genomen heb.
Ik ben vastbesloten, er voor te zor
gen, dat Frankrijk in de Spaansche
aangelegenheden niet geisoleerd
wordt, evenmin als het dit in eenig
ander deel ter wereld mag zijn. De
ze politiek verdedig ik buiten ieder
politiek partijverband, vrij van iede-
ren druk. Ik heb slechts de veilig
heid van Frankrijk in het oog."
Ook andere intcrpellanten kregen een ant
woord, dat niets aan duidelijkheid overliet.
Ik ben inderdaad voornemens den
ministerraad Maandag voor te stel
len de regeering van Franco te er
kennen. zeide hij. Er is gesproken
over de veiligheid van een derde
grens. Over een lengte van 600 km.
Van deze grens is Frankrijk thans
in contact met het Spanje van
Franco.
Dat is de reden, waarom de Fran
sche regeering* betrekkingen van
goede nabuurschap met de werke
lijke regeering moet onderhouden
en dat is van nu af aan de regee
ring van Franco.
Wie kan gelooven, dat het repu-
blikeinsche leger langer dan enkele
weken weerstand kan bieden? Dat
is niet de meening van Azana zelve"
Voortgaande gaf Daladier uitdrukking
aan de ontroering van geheel Frankrijk ten
aanzien van de situatie van president Azana
„Azana overwoog reeds lang, dat de strijd
hopeloos was.
Hij raadde de regeering van Negrin aan
vrede te sluiten met generaal Franco."
Engeland heeft besloten de volgende week
de regeering van Franco te erkennen. Wij
zullen dus, dank zij de samenwerking met
Groot Brittannië een politiek van edelmoe
digheid kunnen voeren en. zoo noodig wa
ken voor het behoud van de onafhankelijk
heid van Spanje. Wij hebben groote belan
gen in Spanje. En vooral met het oog op
de internationale politiek, moeten wij een
vertegenwoordiger bij generaal Franco heb
ben. Dat is ook het standpunt van onze na
tionale veiligheid.
Daarna nam de Kamer met 323 tegen 261
stemmen een voorstel van Daladier aan, de
door de groep der Fransch-Spaansche vriend
schap ingediende interpellatie inzake de
kwestie der ekenning uit te stellen.
Deze interpellatie heeft dus betrekking
op de plannen der regeering inzake de er
kenning van het bewind van generaal
Franco, ofschoon zich nog Duitsche en Ita-
üaansche troepen op Spaansch grondgebied
bevinden en terwijl het parlement niet van
te voren geraadpleegd is.
Volgens in de wandelgangen van de Ka
mer verkregen inlichtingen behoorden tot de
261 tegenstemmers alle communisten en so
cialisten, een vijftiental radicaal-socialis
ten en een aantal leden der onafhankelijke
linkerzijde en der socialistisch republi-
keinsche unie.
Studenten in woede ontstoken
over hun collega's te Dantzig.
„LEIDT ONS NAAR DANTZIG,
MAARSCHALK SMIGLY RYDZ"
De Poolsche studentenorganisaties
in Posen hebben gistermiddag felle
betoogingen tegen Duitschland ge
houden, waarbij zij een resolutie
aannamen, waarin de sluiting ge-
ëischt wordt van die Duitsche scho
len in Polen, wier aantal uitgaat
boven dat van de Poolsche scholen
in Duitschland.
Een tweede resolutie verklaart, dat
de studenten vastbesloten zijn om
met hun eigen middelen den toegang
te ontzeggen aan de Duitsche studen
ten tot de universiteit.
Zij zullen alle particuliere betrek
kingen met hen verbreken en ver
klaren, dat zij niet meer „salisfaktions
faehig" zijn.
De bevolking achter de studenten.
De anti-Duitsche studentenbetoogingen,
die de sympathie der bevolking hadden,
hebben een ongewoon karakter gedragen.
Zij duurden verscheidene uren in verschei-
i
Verwachting: Meest zwaar be
wolkt, geen regen van betee-
kenis, zwakke tot matigen,
veranderlijke wind, iets kou
der.
dene deelen der stad. Sedert 1936 waren
geen anti-Duitsche betoogingen van dezen
omvang voorgekomen. Studenten van alle
partijen van rechts, van het nationale kamp
en van links, hebben er aan deelgenomen.
Heftige kreten werden geuit tegen de
politiek van toenadering tot Duitsch
land, zelfs keerde men zich tegen
Beek persoonlijk. Een student sprak
een redevoering uit, waarin hij o.m.
zeide: Duitschland begint weer een
roofzuchtige politiek te voeren. De
schooljeugd is bereid het uniform
aan te trekken en geheel haar plicht
te doen". Voor de Duitsche ambas
sade werd geschreeuwd: „Weg met
Duitschland, weg met Hitier, weg
met de Duitsche hegemonie over Eu
ropa".
Een groep van 500 betoogers trok vervol
gens naar het gebouw van den inspecteur-
generaal van het leger, de woning van maar
schalk Smigly Rydz, schreeuwende: „Vice-
maarschalk, maarschalk, leidt ons naar
Dantzig".
De Poolsche bladen hebben strenge in
structies gekregen niets te publiceeren over
de betoogingen, sommige edities zijn in be
slag genomen. Ook de Duitsche kringen te
Warschau toonen zich zeer gereserveerd.
Duitsche winkels zijn vernield en de rui
ten der Duitsche ambassade te Warschau
zijn ingeworpen. Directe aanleiding tot deze
relletjes is geweest een verwijdering van
Poolsche studenten van de polytechnische
school te Dantzig.
Heilige Stoel, familieleden en
menschen uit zijn naaste omge
ving bedacht.
Gisteren is het testament van Paus Pius
XI geopend. Al hetgeen hij als Paus ont
vangen heeft in den vorm van schenkingen
of legaten, heeft hij vermaakt aan den Hei
ligen Stoel en daarmede aan zijn opvolger.
Uit zijn particulier bezit heeft hij verschil
lende legaten gedaan aan leden van zijn
familie en menschen uit zijn naaste omge
ving. Het overblijvende deel heeft hij aan
liefdadige instellingen vermaakt.
„OP HET CRITIEKE MOMENT
MOETEN WIJ OVER EEN
MACHTSMIDDEL KUNNEN BE
SCHIKKEN".
De heer Wijnkoop (comm.) heeft gister
bij den aanvang van de Tweede Kamerver
gadering een interpellatie over het vraag
stuk der Spaansche vluchtelingen verzocht,
over welk verzoek Dinsdag zal worden be
slist.
Nog geen leerplicht in Indië.
Voortgegaan wordt met de behandeling
der Indische begrooting, waarbij minister
Weller in antwoord aan de sprekers over
de afd. onderwijs zegt dat het percentage
schoolgaande kinderen geleidelijk toeneemt
en dat voor invoering van leerplicht in In
dië de tijd nog niet rijp mag worden ge
acht. Wat betreft het eiland Bali, men kan
daar het Christendom evenmin weren als
den Islam.
Bij de afd. Volksgezondheid zegt de mi
nister in antwoord op desbetreffende op
merkingen van mevr. de VriesBruins (s.d.)
dat met de beschikbare financieele midde
len, die nu eenmaal begrensd zijn, het noo-
dige wordt gedaan.
De rest van den middag loopt over de af-
deelingen Economische Zaken, Oorlog en
Marine, waarbij tevens de motie-Stokvis in
zake herverdeeling van de vlootkosten aan
de orde is.
Het vlootplan.
De heer Duymaer van Twist (a.r.) wijst
op het groote verschil tusschen de doelstel
ling van de vloot van 1930 en die van de
vloot van 1939
Is een vloot van 3 kruisers, waar
van één onvolwaardig, 12 torpedo
booten en 8 onderzeeërs nog doelma
tig? Het vlootplan van 1930 moet
worden herzien. Reeds in 1930 beant
woordde het vlootplan niet aan de
doelstelling, thans zeker niet.
Zes kruisers zijn noodig. benevens
bijbehoorende torpedobootjagers. Op
het critieke moment moeten. wij
over een machtsmiddel beschikken.
Spr. is het principieel eens met de
motie-Stokvis, doch wil er zijn stem
niet aan geven, daar hij op dit oogen
blik geen behoefte heeft aan een
commissie voor de verdeeling der
vlootkosten. De regeering heeft im
mers toegezegd, deze kwestie in 1940
nader onder de oogen te zien.
De heer Stokvis (s.d.) krijgt gelegenheid
om zijn motie nader toe te lichten, welke
zooals bekend, de strekking heeft een groo-
fer deel van de vlootkosten voor Nederland
sche rekening te brengen.
Uit de Indische stukken is.gebleken, dat
binnen eenige jaren de Defonsieknsten f 111
millioen zullen bedragen. Spr. bepleit te
vens een Defensiefonds.
Gevaarlijke situatie.
De lieer Baictto (r.k.) wijst op de gevaarlij
ke situatie, die zal ontstaan, na beëindiging
van het Chineesch-Japansche conflict.
Met uitsluitend lichte kruisers zou
de veiligheid van Indië in het geheel
niet verzekerd zijn.
Wil men een daadwerkelijke ver
sterking, dan dient een slagschepen
eskader met bijbehoorend materiaal
te worden opgericht.
Spr. toont voorts aan, dat door uitbreiding
van de marine geen verzwakking der lucht
macht wordt teweeggebracht. Aan een nieuw
onderzoek naar de vlootkostenverdeeling
heeft spr. geen behoefte.
De heer Wendelaar verheugt zich over de
aanschaffing dor twee nieuwe kruisers, doch
zou wenschen dat de regeering nog wat ver
der zou gaan dan de thans voorgestelde
plannen. Het plan-Deckers, indertijd het
halve minimum genoemd, kan ook naar
zijn oordeel niet meer als voldoende wor
den beschouwd.
Wanneer tot den bouw van drie krui
sers, acht onderzeebooten en acht torpedo
bootjagers is overgegaan, eerst dan moet
men zich uitspreken voor of tegen een slag-
schepenvloot.
Spr. geeft met overtuiging zijn stem aan
de thans voorgestelde versterking der weer
macht.
De heer Amelink (a.r.) doet een goed
woordje voor de onderofficieren, die in 1930
klaar waren voor den rang van onderluite
nant en hoopt. dat men hen niet zou nopen
zich aan een nieuw examen te onderwerpen.
De Regeering beleedigd?
Tenslotte vraagt de heer van Poll (r.k.)
of het toelaatbaar moet worden geacht, clat
een ambtenaar van de Indische Marine in
een rede de regeering en het parlement be-
leeoigt door te zeggen, dat de regcering niet
met^ een voorstel tot den bouw van zes
kiuisers durft te komen uit angst, anders in
de minderheid te geraken.
Spr. wil bij vlootuitbreiding kruisers doen
bouwen in plaats van slagschepen, daar de
laatste niet op tijd klaar zijn en acht de vloot
basis Soerabaja onvoldoende verdedigd door
zwaar geschut. TTet tegenwoordige principe
der vlootkostenverdeeling acht spr. juist.
Het debat gaat Dinsdag verder.