dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier Mislukte staatsgreep funk en mr, Steenberghe spreken elkaar toe Meer zon aan den internationalen hemel 1 Ingrijpen van Duitschland niet onmogelijk! in Slowakije Vijfjarenplan voor den vrede! Slowaken doen een beroep op Duitschland* Hitier confereert met zijn staf Een tol bij de verkeers- tunnel Velsen Ontspanning tusschen Duitschland en Vaticaan verwacht EERBERICHT Hitlcr achter Slowakije KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) ZATERDAG 11MAART 1939 67e JAARG. No. 8564 Als gevolg van de agitatie der redicale Slowaken heeft de regeeiing te Praag het Slowaaksche bewind onder lei ding van Tiso afgezet. Hierdoor is een staatsgreep, met het doel om los van Praag te komen, en een onafhankelijke Slowaaksche Staat te stichten, verijdeld. Slechts enkele ministers zijn gehandhaafd, terwijl premier Tiso en zijn aanhangers door anderen zijn vervangen. De nieuwe Slowaaksche regeering telt drie leden. De afgezette regeering Tiso heeft een nota aan de Duit- sche regeering gezonden, waarin verzocht wordt tussclien- beide te komen. Men meent te weten, dat Hitier zijn naaste medewer kers bijeengeroepen heeft, voor een middernachtelijke con ferentie in de rijkskanselarij ter bespreking van de Tsje- cho-Slowaaksche crisis. Speciale maatregelen ten aanzien van radio, pers en verkeer te Bratislava, de hoofdstad van Slowakije, de haard van het verzet, zijn door de centrale regeering te Praag genomen. In verschillende plaatsen is de staat van beleg afgekondigd, nadat ernstige ongeregeldheden hadden plaatsgevonden. De regeering heeft de ontbinding der Hlinkagarde, de gewapende macht de Slowaaksche nazi's, gelast, maar dit gaat niet zoo vlot. Saoccriog van dc nationale huishouding voor alles Dit nummer bevat16 pagina's DE BILT SEINTi Film van Duitschen wegenaanleg afgelast HELDERSCHE COURANT Uitgave der Ultg.-Ml|. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder De mededeeling van de regeering te Praag dat president Hacha weinig moeite heeft de orde in Slowakije te herstellen, strookt niet met berichten, volgens welke te Bratislava hevig wordt gevochten, waarbij reeds doo- den zijn gevallen. De toestand is in ieder geval nog zeer verward en de berichten uit Slowakije komen slechts schaarsch en ten deele verminkt binnen. Het is een feit, dat aan de demon straties te Bratislava ook Duitschers hebben deelgenomen. Sidor, de ver tegenwoordiger van Slowakije in de centrale regeering, is gistermiddag twee uur uit Praag naar Bratislava vertrokken. Om acht uur werd uit Bratislava gemeld, dat een groote menigte hem aan het station stond op te wachten. Te Praag is men officieel van zijn trouw aan de centrale regeering overtuigd, doch Sidor is een man vol temperament, en heeft steeds tot de radicalen behoord. Daarom is men in sommige kringen niet zoo zeker van zijn houding. Moet Duitschland uitkomst bren gen? Het schijnt, dat verscheidene leden der Slowaaksche regeering naar Duitschland zijn gevlucht, kien veronderstelt, dat Kar masin en Mati, de leiders der Slowaaksche radicalen, zich in Duitschland bevinden. Volgens andere berichten is Marmasin naar Weenen vertrokken en heeft hij voor v zijn vlucht verklaard: Onze Duitsche volksgroep staat onder bescherming van den Fiihrer, Hitlor Zij zal gemeene zaak maken met de Slowaken, teneinde den vrede en de orde in het land te herstellen. De Duitschers en de Slowa ken hebben tezamen geleefd in Slowakije en zullen zij aan zij staan". Na een drie voudig Sieg Heil zoo wordt gemeld, keer den de Duitsche betoogers, die ongeveer 400 tot 500 personen zouden hebben omvat, naar huis terug. De indruk in het buitenland. De gebeurtenissen in Slowakije worden door de Duitsche pers op opvallende wijze gepubliceerd, hoewel in de commentaren nog weinig en met reserve een standpunt bepaald wordt, aangezien men klaarblij kelijk den toestand in Tsjechoslowakije op bet oogenblik onduidelijk acht. Een verrassing noemt men de tegenwoor dige situatie niet, gezien de spanning tus schen Tsjechen en Slowaken welke reeds geruimen tijd heerScht. Het Hamburger Fremdenblatt is iets duidelijker. Het spreekt over een binnenlandsch poli tieke daad van geweld van den Tsjecht- schen president der republiek, waamede hij een einde gemaakt heeft aan de grondwet tige onderhandelingen met de Slowaken. De Slowaaksche eischen zijn, voor zoover hekend is, niet onbilliik geweest: herziening van de financieele vereffening van den ge- heelen staat in den zin van een vergaande Slowaaksche financieele autonomie, verhou dingsgewijze vertegenwoordiging in het corps diplomatique en in het leger van den geheelen staat. Op grond van de praagsohe onderhandelingstactiek is de indruk on staan, dat tegenover den wil van Bratis a- va tot een minnelijke overeenstemming door Praag een ultimatieve houding gesteld is, zegt het Duitsche blad. TISO. De Britsche pers noemt de onderstroomin- gen van deze rebellie raadselachtig voor de Èuropeesche staatslieden, aangezien de meest deskundigen aarzelen te gelooven, dat de putsch een zuiver spontane beweging was, die voorviel in een deel van Europa, waar spontane bewegingen niet langer in de mode zijn. Ofschoon de Duitsche bladen de krachtige onderdrukking der Slowaaksche rebellen door president Hacha afkeuren, moet toch niet worden aangenomen, dat de Duitsche regeering hen noodzakelijkerwijze steunt. Het is opmerkelijk, dat Tiso een be roep gedaan heeft op de Duitsche regeering ten gunste van de Slowaaksche onafhanke lijkheidsbeweging. De wereld vraagt zich thans af, wat het antwoord zijn zal. Op het oogenblik is het moeilijk na te gaan, wat Duitschland zou kunnen hopen te winnen door een afscheiding der Slowaken van Tsjechoslowakije, ondanks het feit, dat Tsje choslowakije zich onlangs niet zoo dienst baar getoond heeft als tot dusverre, aan de aanduidingen van Berlijn. Het is mogelijk dat de oplossing van de Slowaaksche bewe ging van invloed kan zijn op 't tot dusverre niet geregelde lot van Roethenië, dat Hon garije en Polen met den zegen van Italië gaarne zouden verdeelen. Natuurlijk hebben de gebeurtenissen in Polen en in Hongarije levendige belangstel ling gewekt. Immers mogelijk krijgen deze landen nog een kansje om toch een gemeen schappelijke grens te bewerkstelligen. Daar om is de bijeenkomst welke Hitier heden nacht met zijn medewerkers heeft gehad, van groot belang. Waarschijnlijk zal de Fiihrer zich wel tegen PoolschHongaarsche aspiraties blijven verzetten. Het Hsbl. verneemt dat wethouder Krop man op het laatst der vorige week een re- geeringsmissive heeft ontvangen, waarin werd medegedeeld, dat bij minister Van Buuren een gunstig advies is ingekomen van de Verkeerswegencommissie van den Economischen Baad aangaande de geuite verlangens van Amsterdam cn andere offiL cieele lichamen, om bij Velsen twee tun nels onder het Noordzeekanaal aan te leg gen, één voor auto-, één voor spoorwegver keer. Het schrijven was van een strekking waaruit kon worden geconcludeerd dat de minister niet onwelwillend staat tegenover het advies alhoewel het, het is Water staat nog verschillende kanten kan uit gaan. Een soortgelijk schrijven is gericht tot de verschillende belanghebbende gemeenten en Kamers van Koophandel in het Noordzee- kanaalgebied. Verder kwam ons ter oore dat „Water staat" bifinenkort met de daarvoor in aan merking komende gemeentebesturen zal onderhandelen over de verdeeling van de kosten voor uitvoering van de plannen. Daarbij zal het denkbeeld worden geop perd om, ter bestrijding der kosten van af schrijving en onderhoud, tarieven te hef fen voor het as- en het personenverkeer. Vertrouwen, verstand en vast houdendheid van Pius XII zul len alle moeilijkheden overwin nen. Uitgaande van de omstandigheid, dat de nieuwe Paus den Duitschen ambassadeur bij den H. Stoel en vervolgens de vier Duit sche kardinalen heeft ontvangen, zijn fas cistische kringen van oordeel, dat een ont spanning zou kunnen komen tusschen Duitschland en den H. Stoel. De Resto del Carlino schrijft: Wij zijn van meening, dat wanneer Pius XI de geschiedenis is inge gaan als een groot paus, omdat hij de ac- coorden van Lateranen met Italië heeft gesloten, Pius XII zijn naam in gouden let ters in de historie zal schrijven, wanneer hij gelijke accoorden met het nationaal socia listische Duitschland tot stand brengt, Ze ker, het betreft hier geen gemakkelijke on derneming en de Paus weet, dat de weg be zaaid is met hinderpalen. Maar zijn vertrou wen, zijn verstand en zijn vasthoudendheid zullen niet in gebreke blijven alle moeilijk heden te overwinnen. Sir Samuel Hoare, de Britsche minister van binnenlandsche za ken, opent wijde perspectieven. De Engelsche minister van binnenland- s'che zaken Samuel Hoare, heeft gister avond te Londen een opvallende rede ge houden, waarin hij het stoute denkbeeld op perde van een vijfjarenplan, dat de heele wereldgeschiedenis grondig zou kunnen wijzigen. Het zou, zeide hij, een plan zijn, uitgewerkt door vijf mannen in Eu ropa, „de drie dictatoren en de pre miers van Engeland en Frankrijk". Als zij allen met slechts één doel voor oogen en eensgezind hiervoor zouden arbeiden, zouden zij in onge looflijk korten tijd de geheele wereld geschiedenis kunnen wijzigen, en als de president der Vereenigde Sta ten aan hun streven zijn zegen zou geven, zouden zij zich tot eeuwige weldoeners der menschheid kunnen maken. Volgens Hoare zou Chamberlain sym pathiek tegenover zijn plannen staan, plan nen gebaseerd op den vrede, plannen met ongekende perspectieven. Stel, dat het politieke vertrouwen in Europa kon worden hersteld en dat voor een tijdvak van vijf jaren er noch oorlog noch geruchten van oorlogen zouden zijn, SIR SAMUEL HOARE. dan, aldus Hoare, zouden handel en nijver heid kunnen beginnen met het meest be moedigende hoofdstuk von voorspoed, 'dat de wereld ooit gekend heeft! Verder sprak Hoare over de paraatheid van Engeland en zeide dat de onuitputtelij ke hulpbronnen en de wil tot samenwerking der drie groote democratieën elke aanval op de historische vrijheden zal kunnen doorstaan. Hoare hoopte echter dat het zoover niet zou komen en dat het resultaat van het contract tusschen Britsche en Duitsche industrieelen de verwijdering zal zijn van sommige belemmeringen van den wereldhandel. Hoare verklaarde eveneens, dat het vertrouwen weerkeerde en dat als resultaat hiervan het bedrijfsleven en de handel verbeterden. BEVREDIGEND SLOT VAN DE ONDER HANDELINGEN TE VERWACHTEN. De Duitsche rijksminister van bui- tenlandsche zaken, von Ribbcntrop heeft gisterochtend in tegenwoordig heid van den Nederlandschen ge zant, jhr. mr. van Iiaersma de With, den Nederlandschen minister van Economische Zaker, mr. M. P. L. Steenberghe, ontvangen. Minister Steenberghe (midden) te Leipzig gefotografeerd, in gezel schap van den Nederlandschen ge zant, jhr. mr. van Haersma de With (rechts). Een receptie. Gisteravond heeft de rijksminister voor Economische Zaken, Funk, ter eere van mi nister Steenberghe een receptie gehouden, waaraan werd deelgenomen o.m. door den Nederlandschen gezant, den rijksminister voor verkeerswezen, Dorpmueller, rijksmi nister Lammers en een reeks andere leiden de persoonlijkheden uit kringen van ambte naren, industrie, bankwezen en handel. Verwachting: Zwakke tot ma tige N. tot N.O., later zwak ke veranderlijke wind, hel der tot licht bewolkt, droog weer, iets kouder. Alg. vooruitz.: Aanvankelijk helder tot licht bewolkt, mooi winterweer, later toe nemende bewolking en over wegend droog. Minister Funk verwelkomde den Ne derlandschen gast en zeide, dat zijn bezoek reeds daarom bijzonder be langrijk en noodig was, omdat de economische betrekkingen tusschen Nederland en Duitschland belang rijk en voor beide partijen met suc ces ontwikkeld zijn. Spr. gaf uitdruk king aan de overtuiging, dat ook de thans gevoerde onderhandelingen gebracht kunnen worden tot een voor beide partijen bevredigend slot. Toespraak van mr. Steenberghe. Minister Steenberghe verklaarde in zijn antwoord-rede, dat de verzorging van het uitgebreide Nederlandsch-Duitsche handels verkeer een deel der veelvuldige en vriend schappelijke betrekkingen tusschen Neder land en Duitschland vormt, welke betrek kingen er een waarborg voor bieden, dat van beide kanten ook de eventueel be staande verschillende opvattingen met de grootste objectiviteit beschouwd zullen worden. De sancering van de nationale huishou ding biedt den grondslag voor den weder opbouw van de wereldhuishouding. Ruimte voor het particuliere ini tiatief. Tijdens een ontvangst, welke de Deutsch- Niederlandische Gesellschaft den Neder landschen minister bereid heeft, hield deze, naar het Hsb. meldt, een toespraak, waar in hij o.m. het volgende zeide: Al gaan internationale handelsverdragen tegenwoodig ook zeer in détails, toch la ten zij voor het particulier initiatief nog een breede speelruimte, Ik juich het ten zeerste toe, zoo besloot Zijne Excellentie, als vertegenwoordigers van industrie, handel en scheepvaart uit beide landen elkaar regelmatig zouden ont moeten om zich uit te spreken over de eco nomische problemen die voor beide zijden van beteekenis zijn. Optimisme in Engeland. Het einde van den Spaanschen bur geroorlog een belangrijke factor voor vrede. De politieke medewerkers van de Engelsche bladen betoogen, dat een objectieve beschouwing van de mo gelijkheden van den Europeeschen toestand aanleiding geeft tot de ver wachting van een optimistischer wending, aldus meldt volgens het Hsbl. Reuters diplomatieke corres pondent. In Londen, zoo voegt hij er aan toe, vermoedt men, dat het einde van den Spaanschen oorlog het welk niet ver meer af kan zijn een belangrijke factor in de pacifi catie van Europa moet zijn. Ook is men van oordeel, dat mits er niets onverwachts gebeurt, de recente algemeene ontspanning in de Middellandsche Zee mis schien onderhandelingen tusschen Frankrijk en Italië kan inluiden, ontwapening blijft nog steeds het uiteindelijke doel van de Britsche regeering, vooropgezet, dat deze ontwapening door alle volken tegelijk wordt ter hand genomen, en niet ontwape ning alleen voor sommige, die er dan ten slotte de dupe van zouden worden. Ook wordt de verbetering van de Duitsch-Brit sche verhouding uiterst belangrijk genoemd een verbetering, welke zeker gunstig be ïnvloed zou worden, wanneer perscampag nes gestaakt zouden worden, en een perio de van geestelijke rust zich zou kunnen ontwikkelen. Men kan niet genoeg waarde hechten, zoo besluit Reuters diplomatieke correspondent, aan de noodzakelijkheid, de algemeene atmosfeer te zuiveren en de spanning te verminderen, daar zulk een verbetering essentieel is wil verdere pacifi catie mogelijk zijn. Berlijn deelt Britsch optimisme niet. De Britsche persartikelen over een verbe tering in den internationalen toestand en de mogelijkheden van een accoord ter be spreking van de wapeningen worden in welingelichte Duitsche politieke kringen met scepticisme beoordeeld. M.en zegt, dat het geen nut heeft van ontwapening te spreken, zoolang Engeland en de Vereen. Staten niet tot een „moreele en geestelijke ontwapening" ten aanzien van Duitsch land en de andere totalitaire staten zouden zijn gekomen. De Duitsche pers komt op nieuw met het argument, dat het feit, dat aan het hoofd van democratische regeerin gen verzoeningsgezinde personen staan, voor Duitschland geen voldoende waarborg is, omdat het kan vreezen, dat zij elk oogenblik door „ophitsers tot oorlog" ver vangen kunnen worden. De Ufa had voor Donderdagavond de Beriijnsche première aangekondigd van de film „Mann für Mann", die het werk en het leven behandelt van de arbeiders, die de groote Rijksautowegen bouwen. Deze première en een voorstelling in een beslo ten kring voor de deelnemers aan de jaarvergadering van de Rijksfilmkamer, hebben inderdaad in het Ufapaiast am Zoo plaats gehad. De verdere voorstellin gen zijn 'echter, tot algemeene verrassing, gisteren plotseling afgelast. Niemand weet, aldush et Hsb., op het oogenblik te zeggen waarom ,Mann für Mann" zoo plotseling js verboden. HIJ STEUNT TISO. Uit betrouwbare bron wordt vernomen, dat de conferentie welke Hitier hedennacht met zijn intieme raadgevers heeft gehad, het besluit heeft genomen om het door de Tsjechische regeering aigezette kabinet Tiso, te beschouwen als de eenige wettige re geering van Slowakije. Voorts wijst men er te Berlijn op, dat de crisis spoedig „op de een of andere wijze" zal worden opgelost. Ten slotte wordt de mogelijkheid voor een krachtig ingrijpen van Duitschland niet bulten beschouwing gelaten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1