Hitier trekt Praag binnen Hongarije DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Den Joden wacht het „Duitsche" lot in moeilijke positie Praag was met stomheid geslagen De toestand in Midden-Europa De wereld oordeelt Dc hortende Palestina conferentie „Hifler - heer van Memel en Danfzig" Engeland ziet gevaar Berlijn stelt Parijs op de hoogte Rust in Slowakije KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN) DONDERDAG 16 M A A R T 1939 67e JAARG. No. 8568 Nieuwe basis voor zijn politiek? Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINT: Italië Frankrijk Amerika Rusland Zwitserland Duitschland Geen K.LM.-diensf op Praag heldersche courant Uitgave der Ultg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder Cöayda, leider der fascisten, S wordt Führer van het Tsjechische volk Gisteravond kwart over acht trok Hitier binnen in de oude Praagsche keizersburcht, het Hradschin, waar hij met zijn staf zijn intrek nam. Om acht uur werd door de burcht- wacht van een Duitsch schuttersre- giment op het Hradschin de stan daard van Hitier geheschen. De rit van Hitier ging door een bijna onophoudelijken sneeuwjacht langs de opmarcheerende troepen en was voor de bevolking een volko men verrassing. De Tsjechische regeering is afge treden en generaal Gajda, de leider der fascisten is „Führer van het Tsjechische volk" geworden. In een officieele verklaring heeft Gajda de vorming van een Tsjechi sche nationale commissie medege deeld. Bürckel en Henlein zijn tot burgerlijke bestuurders .van Moravië en Bohemen be noemd. In een communiqué heeft Gajda tot orde aangespoord. Er is veel militair vertoon in Praag. Op alle kruispunten staan met ma chinegeweren bewapende motorrijwielen met zijspan. Door de stad patrouilleeren Tsjechische gendarmes in veldtenue met de bajonet op het geweer. Op enkele kruispun ten is eveneens luchtafweer- en antitankge- schut opgesteld. De pers is Duitsch. Gistermiddag heeft het Zwitsersche Tcle- graafagentschap telegrafisch bericht gekre gen van het Persbureau te Praag afdee- ling van het D.N.B. dat de buitenlandsche dienst in den vervolge in handen is van het Duitsche Nieuws Bureau. Er is een Tsjechische commissie gevormd van samenwerking met ae Duitscliers. De bevolking van Tsjechoslowakije heeft over het algemeen de Duitsche troepen met waardig stilzwijgen ontvangen Soms was er gejoel, dat door anderen spoeuig werd onderdrukt. Dooi Praag trek' een patrouille Duitsche autos gewapend met lichte mi trailleurs op een drievoet. De mitrailleurs zijn gewapend. De patronenbanu is op zijn plaats aangebracht en de dienstdoende sol daat houdt de vinger aan den tiekker, J.en Tsjechisch soldaat is naast den Duitschen chauffeur gezet om htm door de stad te leiden. Het tramverkeer te Praag was gisteravond stil gelegd, schouwburgen en café's moesten vroeg sluiten. Tsjecho-Slowakije weggevaagd. Reuter verneemt uit Berlijn, dat de nieuwe Tsjechische staat nog minder zal zijn dan een protectoraat. Ilij zal op de officieele kaarten binnen de Duitsche grens komen te liggen, in den vorm van twee staatjes met autonomie, Bohemen en Moravië. Deze krij gen geen leger en geen eigen diplomatieke vertegenwoordiging. De bewoners krijgen een Duitsch paspoort. De buitenlandsche ge zantschappen worden consulaten. Den Jo den in beide landen wacht hetzelfde lot als in Duitschland. Tsjechische troepen in de Karpatische Oekrai- ne zijn thans Duitsche troepen geworden. Hon garije kan bezwaarlijk tegen het Duitsche leger optreden. POLEN EN ROEMENIE BEZIEN DE SITUATIE KALM. De toestand in de Karpatho Oekraï ne blijft moeilijk en weinig overzich telijk. Het is aan te nemen, dat de opmarsch der Hongaren is gestuit. Het Duitsche nieuwsbureau deelt mede, dat door de Karpatho Oekrain- sche Regeering is bevel gegeven tot mobilisatie van drie lichtingen voor de versterking van de Karpatisch Oekrainsche troepen. De Tsjechische districtscomman dant van het district Chust heeft ge weigerd de wapenen van de daar ge- stationneerde Tsjechische militairen uit te leveren. De Karpatische Oekrainsche regee ring is onder alle omstandigheden bereid de Tsjechische troepen te ont wapenen en de wapens aan de ge mobiliseerde inlandsche lichtingen te geven. Van het front wordt ge meld, dat de gevechten met de bin nengedrongen Hongaarsche afdeelin gen voortduren. Trekken de Hongaren zich te rug? Generaal Prchala teleoneert uit Chust, dat hij geproclameerd heeft, dat het I sje choslowaaksche leger in de Karpathische Oekraine een integreerend deel uitmaakt van het Duitsche leger, omdat Bohemen en Moravië zich officieel onder de jurisdictie van Duitschland bevinden. De sitch der Karpathen wordt ingelijfd in dit leger. Generaal Prchala(p besluit medegedeeld aan de autoriteiten Boedapest. Volgens een bericht ui - krainsche bron hebben de Hongaren niet gewaagd op deze wijze een aanval te dememen op het Duitsche leger en trekken zij zich terug uit de Karpathische Oekraïne Luidden de eerste berichten van gi dat de .Duitsche troepen zich uit de ue- kraine hebben teruggetrokken, later is m gedeeld dat dit niet het geval is. polen blijft kalm. „Polen slaat de ontwikkeling in Midden- Europa kalm gade. Het Poolsch-Roemeen- sche bondgenootschap, de Poolsch-Hon- gaarsche vriendschap en de wil van Polen, met den jongen Slowaakschen staat vriend schappelijke betrekkingen aan te knoopen, zijn de vitale elementen voor onze toe komstige politiek". Dit is het officieele Poolsche standpunt, zooals het door het re- geeringsorgaan, de Kurjeh Porany is uit eengezet. Men stelt zich in Polen op het standpunt dat, overwonnen zonder den minsten te- gestand, Tsjecho-Slowakije zelfs niet meer het moreele recht heeft om een terugkeer tot zijn onafhankelijkheid te eischen. Roemenië heeft geen bezwaar. De Roemeensche gezant heeft een be zoek gebracht aan het Hongaarsche minis terie van buitenlandsche zaken, naar van bevoegde zijde wordt medegedeeld. Hij deelde in vriendschappelijken vorm mede, dat Roemenië tegen de bezetting van de Karpathische Oekraine door Hongarije van zijn kant niets in te brengen heeft, zoo lang niet Roemeensche belangen in gevaar worden gebracht. Intusschen is natuurlijk sinds gisteravond Roemenië afgesneden van de Karpathische Oekraine. Hongaarsche troepen staan thans tegenover de Roemeensche grenstroepen op alle punten nabij de westelijken hoek van de vroegere Roemeensctie-Roetheensche grens. De spoorlijn is gesloten en de Honga ren staan geen verkeer over de grens, die op 2 k.m. ten noorden van Halmeu ligt, toe Langs de geheele grens is Roe'menië pre sent met al zijn strijdkrachten als een fac tor van internationale orde en vrede schrijft de Roemeensche minister voor propaganda. EEN HARDNEKKIG GERUCHT: MEMELSCHE LANDDAG WORDT GEPASSEERD. Hardnekkig gaat het geruoht, zon der dat het mogelijk is, het te con troleeren, dat de Führer van de Me- mel-Duitschers heden een proclama tie zal uitgeven, waarin de onmid dellijke terugkeer van het Memelge- bied tot het Duitsche rijk wordt ver langd en de bescherming van Hitier voor dit gebied wordt ingeroepen. Soortgelijke geruchten doen te Ber lijn de ronde ten aanzien van Dant- zig. Neumann, de leider der Duitsche bevol king in het Memelgebied, heeft de leden van den Landdag te Kaunas bijeengeroepen en hun medegedeeld, dat hij, met het oog op den nieuwen tostand in Midden-Europa, zich gerechtigd voelde „eventueel de noodige stappen te nemen", zonder den Landdag te raadplegen. Men is van meening, dat deze waarschuwing ernstige gevolgen zou kunnen hebben. BEWAPENING De snelle loop der gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije was het voornaamste punt van bespreking in den gisteren gehou den Engelschen kabinetsraad. Reuter meent te weten, dat de ministers den toestand zeer ernstig opnamen en der halve zoo krachtig mogelijk den nadruk zul len leggen op het bewapeningsprogram. Terwijl de Britsche politiek gericht zal blij ven op een vreedzame regeling van het geschil, schijnt het weinig twijfelachtig, dat de ministers van nu af aan hun politiek zullen baseeren op de gevaren van nieuwe acties van Duitschland buiten zijn eigen grenzen. Men is er zich van bewust, dat als gevolg van de gebeurtenissen van gisteren een ernstige hinderpaal is geplaatst op den weg van voortzetting der politiek van verzoening. Hedenavond onderhoud tusschen Bonnet en den Duitschen ambas sadeur. De Duitsche ambassadeur heeft de Fransche regeering Woensdagmid dag officieel in kennis gesteld van den tekst der overeenkomst, welke in den afgeloopen nacht door Hitier is gesloten met de vertegenwoordi gers van Tsjechoslowakije over het toekomstig lot van dat land. Tegen hedenavond is een onderhoud vastgesteld van den Duitschen am bassadeur met den minister van bui tenlandsche zaken, Bonnet. DUITSCHE TROEPEN OVERSTROOMDEN HET LAND VOOR MEN BEGREEP, WAT GING GEBEUREN. De bezetting van Tsjecho-Slowakije door de Duitsche troepen is een ware verrassing geweest. De bezetting geschiedde op de minuut. De bevelen waren reeds uitgereikt, alvo- ren Hitier nog met Hacha had gesproken. Tijdens de Berlijnsche conferentie stonden de Duitsche troepen reeds 20 kilometer over de grens. Bohemen en Moravië werden tot verboden land verklaard. Stipt volgens het programma overstroom den de Duitsche troepen het land. Om zes uur zijn de Duitsche troepen Tsjecho-Slo wakije binnengerukt. Om negen uur be reikten de troepen Praag. In den loop van den ochtend werden 'n reeks andere steden bezet: Brno, Olmütz, Pilsen enz. Tegen den middag waren, naar Reuter uit Praag meldde, geheel Bohemen en Moravië practisch in Duitsche handen, hoewel de bezettende troepen selchts gering in aantal waren. De Tsjechische regeering nam nog in den nacht kennis van het besluit van Berlijn. Onmiddellijk werd via de Tsjechische radio een beroep gedaan op het Tsjechische leger, geen weerstand te bieden en de wapens kalm over te geven. Deze oproep werd ieder kwartier herhaald. Hoe Hacha onder druk werd ge zet. Volgens den diplomatieken corr. van de „Daily Herald" gaf de Tsjechische president Hacha de Tsjechische republiek aan Hitier over, nadat hij was bedreigd met een onmid dellijk luchtbombardement van Praag. Hit- Ier, die tijdens het gesprek, dat kort na middernacht aanving, in zeer emotioneelen toestand verkeerde, gaf geen gelegenheid voor eenige discussie. Hij hield een lange en opgewonden redevoering, waarin hij zeide een afzonderlijk bestaan van de Tsjechische staat niet langer te kunnen tolereeren. Hij had besloten onmiddellijk op te treden. Hacha gehoorzaamde en lichtte zijn mi- nister-president in, die erkende, dat er niets anders opzat dan toegeven. De Britsche gedelegeerden hebben zooals overeengekomen was afzonderlijk met de Arabische en Joodsche delegaties vergaderd en de definitieve Britsche voorstellen, die in den gister gehouden kabinetsraad waren goedgekeurd, ingediend. De voorstellen zijn geen verras sing. Reuter meent te weten, dat de voorstellen de lijnen volgen van de suggesties, die reeds aan de delegaties zijn voorgelegd. In de con- stitutioneele kwestie is voorzien in een over gangsperiode, waarvoor geen tijdsduur is bepaald. Zij zal naar men meent te weten, afhankelijk zijn van de vreedzame samen werking tusschen de Arabische en Joodsche volksdeelen. In den tusschentijd zou een uitvoerende raad, bestaande uit Britsche uitvoerende ambtenaren en enkele te benoemen Arabi sche en Joodsche leden optreden als minis ters zonder portefeuille, en een te benoemen adviseerende raad, waarin de Arabieren en Joden vertegenwoordigd zouden zijn in ver houding tot hun bevolking, onder toezicht van den Britschen hoogen commissaris de functies der regeering vervullen. Ten aanzien van de Joodsche immigratie is, naar men meent te weten, een limiet ge steld van totaal 15000 per jaar voor vijf ja ren. Met betrekking tot de landverkoopen zou Palestina verdeeld worden in drie zo nes. Geen van beide partijen schijnen met de ze Britsche oplossing ingenomen te zijn. Schijnbaar zelfstandig, maar Duitschland houdt de opperste leiding. De bijzondere staat van beleg in Slowakije, de middelste moot van het vroegere Tsjecho-Slowakije, is opgeheven. De Duitsche troepen heb ben slechts een deel van het land bezet, maar zóó dat zij alle strategi sche touwtjes in handen hebben. De Slowaaksche regeering heeft tot kalmte en rust aangemaand. Per radio is een regeeringsverordening ge publiceerd betreffende de douanerechten, waarin o.m. gezegd wordt: het gebied van Slowakije is een zelfstandig douanegebied. Voor het douaneverkeer met het buitenland sche tolgebied geldt de Tsjechische wet op de douane van 1927. Bij den invoer van goe deren uit het Tsjechische gebied wordt tot nader order geen douanerecht geheven. Het zelfde geldt voor den uitvoer. Er is een vrijwilligersregiment gevormd en de commandanten van de Pllinka Garde en van dit nieuwe regiment vrijwilligers heb ben zich ter beschikking gesteld van de Duitsche militaire autoriteiten, ten einde bij te dragen tot de handhaving van orde en rust. Hoe Tsjecho-Slowakije uiteenge vallen is. De kaart geeft de uiteenvalling van den Tsjecho-Slowaakschen staat weer. Men ziet hoe de Duitsche troepen Bohemen en Mo ravië zijn binnengerukt en dat er nog troe- penafdeelingen aan de grens der gebieden geconcentreerd zijn, die thans ook oprukken De bezetting van Ostrava, Olmutz, Brünn vormde een strategische keten in Moravië, in deze steden woonden nog een groot aan tal Duitsche minderheden, (op de kaart zijn deze plaatsen met een zwarte vlek aange geven) De grens van den nieuwen onafhankelij- ken staat Slowakije is met een dikke lijn aangegeven. In de Sub-Karpatische Oekraïne ziet men met zwarte pijltjes den opmarsch der Hon garen weergegeven, terwijl Roemenië en Polen troepen aan dit grensgebied concen- treeren. Men weet dat de Hongaren een gemeenschappelijke Poolsch-IIongaarsche grens beoogen. Alles bij elkaar genomen geeft de kaart een goed beeld van de jongste gebeurtenis sen in Midden-Europa. "erwachting: Afwisselend be wolkt zonder neerslag van beteekenis, meest matige Noordelijke tot Noordweste lijken wind, weinig verande ring in temperatuur. ACTIES EN REACTIES IN EUROPA EN AMERIKA. Uit de pers en andere commentaren blijkt, dat de nieuwste hulp van Duitschland aan een verdrukte min derheid diepen indruk heeft ge maakt. Wij laten hieronder zeer in het kort de visie van verschillen de landen op de jongste gebeurte nissen volgen. De Italiaansche pers stelt de Duitsche ac tie voor als natuurlijk. Over het algemeen is zij gereserveerd. Er zijn geen officieele commentaren. Men ziet overeenkomst tus schen de Slowaaksche eischen en die der Kroaten. In Rome heerscht groote politieke bedrijvigheid. De aandacht van diplomatieke kringen is vooral getrokken door de passage in Ilitlers proclamatie, waarin hij spreekt van Tsjecho-Slowakije als van een gebied, dat van vitale beteekenis voor Duitschland is en dat sedert duizend jaar aan het Duit sche rijk heeft behoort. Men is van mee ning, dat Duitschland door deze procla matie de rasbeginselen heeft verzaakt, waarop Hitier zich in „Mein Kampf" steeds baseert. In de Kamer hebben de communisten Bonnet en Daladier scherp becritiseerd. De verovering van Tsjecho-Slowakije door Duitschland heeft een golf van veront waardiging gewekt onder het volk, welke vergeleken kan worden met die, welke kort geleden in Amerika gevoeld werd ten aanzien van andere internationale onrecht vaardigheden. De pers schrijft: „De geheele wereld vreest, dat de ver dwijning van de republiek van Masaryk en Benesj het voorspel vormt voor nog tra gischer gebeurtenissen. De geheele wereld wacht men angstige spanning op de vol gende beslissing van Hitier, hopende en biddende, dat de bom die hij in zijn handen houdt, niet geworpen zal worden". De Prawda schrijft o.m., „de nieuwe daad van agressie van het Duitsche fascisme heeft met een slag het „evenwicht" na Munrhen in Midden Europa en Zuid-Oost Europa omvergeworpen. De algeheele on derwerping van Tsjechoslowakije aan Ber lijn betcekent, dat Polen en Hongarije even zeer als Roemenië meer en meer blootge- steld zijn aan de Duitsche bedreiging. Zeer fel is_ de Zwitsersche pers. Voelt Zwitserland zich bedreigd? De pers noemt bet „een slag, toegebracht aan de laatste sporen van het internationaal vertrouwen, die nog over waren". Hieraan wordt toege voegd, dat Hitler niet het zelfbeschikkings- ïecht der volkeren heeft gerespecteerd. Tenslotte de reactie in Duitschland zelf Men is zeer geestdriftig. Natuurlijk kan men uitbundige uitlatin gen van trots waarnemen in nationaal so cialistische kringen, die een neiging vertoo- non te gelooven, dat het Derde Rijk naar hervornien de kaart van Europa zal In verband met den verwarden toestand in Tsjechc) Slowakije heeft er gisteren geen K.L.M.-dienst op Praag plaats gehad (op het traject Londen—Rotterdam—Praag— IV een en). Nader zal worden gemeld wan neer Praag weer in dezen dienst zal worden opgenomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1