Is thans
oemenie
aan de
beurt?
Zware slag voor
Nederlandsche luchtvaart
Koortsachtige activiteit
in Londen
Vrij Nederland spreke!
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Duitsche goederen
uit Amerika geweerd
Koning Carol zal geen
schending van grond
gebied toestaan
vl/EERBERICHT
Rusland erkent de
aanhechting niet
Duitschland wijst Fransch-
Britsche protesten van de hand
De Ver» Staten treffen
represaille-maatregelen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Duitschlands daad een van
geweld en agressie
Wij verwachten een daadnul
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Ml|. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
M AAN DAG
20 M A A R T 1939
67e JAARG. No. 8571
Koning Carol
HM
Duitschland begeerig naar de Roemeensche
olie, stelt vérgaande economische eischen
Het Britsche persbureau Reuter houdt ondanks offi-
cieele tegenspraak, staande dat Duitschland aan Roemenië
zeer ver gaande economische eischen heeft gesteld.
Duitschland wenscht een groot gedeelte van de petroleum-
hronnen van Roemenië te exploiteeren en daarvoor in de
plaats het overschot aan Roemeensche landbouwproduc-
af te nemen. In ruil zou Duitschland Roemenië nog willen
voorzien van alle industrieele producten, die het land noo-
dig heeft, met inbegrip van alle oorlogsbehoefte. De Roe
meensche oorlogsindustrie zou dan buiten werking moeten
worden gesteld.
Resumeerende wil Duitschland van Roemenië dus uit
sluitend een landbouwstaat maken, op de wijze zooals het
dit in September van Hongarije heeft geëischt. Ongetwijfeld
zou politieke ondermijning daarop volgen.
Officieel spreekt de Roemeensche regeering deze Duit-
sclie stap tegen, vermoedelijk om Duitschland nog de gele
genheid te geven om zijn eischen terug te trekken, zonder
het prestige van Hitier te schaden.
Het is echter aan te nemen, dat
deze ontkenning is geschied, nadat
Koning Carol zich tot Frankrijk,
Engeland en de Vereenigde Staten
heelt gewend om waarborgen en
deze waarschijnlijk heefi ontvan
gen. Roemenië is vastbesloten elke
schending van zijn gebied met ge
weld van wapenen te beletten.
Troepenbewegingen.
Volgens de laatste berichten zijn de we
gen in de N.W. districten van Roemenië vol
troepen, die zich met spoed naar de gren
zen van de Karpatho-Oekraine cn Hongarije
begeven. Ofschoon men er in officieele krin
gen den nadruk op legt, dat er geen alge-
mecne mobilisatie is, is een groot aantal
xnannen opgeroepen om zich bij hun regi
menten te voegen. De extratroepen die naar
de Roetheensche grens worden gezonden,
schat men op 90.000 tot 100.000 man. Deze
maatregelen zijn, naar men meent te weten,
niet slechts genomen in verband met den
algemeenen internationalen toestand, doch
omda de Roemeensche regering het noodig
oordeelt, ernstig rekening te houden met de
berichten omtrent een opmarsch van Duit-
sche troepen door Slowakije naar Roethenië.
Een vergelijk?
In het binnenland was de atmosfeer gis
teren in vergelijking met Zaterdag iets min
der gespannen. De handelsbetrekkingen met
de Duitsche delegatie duren voort en men
meent te weten, dat zij tegen Dinsdag kun
nen leiden tot een accoord van meer beperkt
karakter dan de recente berichten omtrent
Duitsche economische eischen aan Roeme
nië deden veronderstelen.
Zaterdag was intusschen reeds vernomen,
dat bevel was gegeven tot mobilisatie van
vijf legercorpsen. Er waren sterke geruchten
over een ultimatum van Duitschland aan
Roemenië; officieel werd dit ontkend.
Niettemin is het publiek zeer verontrust.
Do Roemenen moeten, aldus is de opvatting,
zonder reserve kunnen rekenen op hun
bondgenooten en vrienden, om een positie
in te kunnen nemen bij de economische en
politieke besprekingen met Duitschland. De
ontwikkeling der onenbare meening in Zuid-
Slavië, Polen en zelfs Bulgarije heeft hier
bevrediging gewekt. Men verheelt echter
niet, dat het thans op snel handelen aan
komt. De houding van Hongarije is niet
bekend: zij blijft onbetrouwbaar.
De heeren Guilonard en Ir. von
Baumhauer bij een vliegramp in
de Vereenigde Staten om 't le
ven gekomen.
Op 100 K.M. afstand van de stad
Seattle in de Vereen. Staten (staat
Washington) is Zaterdagmiddag een
catastrophaal vliegongeluk gebeurd,
waarbij alle tien inzittenden om het
leven zijn gekomen. Onder hen be
vonden zich twee Nederlanders, n.1.
de heeren Guilonard, onderdirecteur
van de K.L.M. en ir. von Baumhauer
ingenieur van den Rijksluchtvaart
dienst van Nederland.
Het verongelukte toestel was een Boeing
passagiersvliegtuig, dat voor stratosfeer-
vluehten bestemd was. Het maakte een
proefvlucht, waaraan verscheidene lucht-
Vaartdeskundigen, onder wie de Nederland
sche experts, deelnamen.
Het toestel kwam in een ravijn terecht cn
Werd totaal vernield.
Het was het eerste Boeing-vliegtuig van
dit soort. Het had vijfhonderdduizend dol-
lars gekost.
Volgens een verklaring van een ooggetui
ge is de staart van het vliegtuig los ge
raakt en is het toestel in een vrille naar
beneden gestort.
Zwarte dag voor onze luchtvaart.
Het onverwachte verlies van de
heeren Guilonard en von Baum
hauer, die bij het ongeluk van de
stratoliner, een der nieuwste machi
nes van Boeing om het leven zijn
gekomen, beteekent een zware slag
voor de Nederlandsche luchtvaart.
Als onderdirecteur van de K.L.M. was de
heer Guilonard een der onbetwiste leiders
van het technische gedeelte van dit bedrijf
en als zoodanig schier onvervangbaar.
Ii\ von Baumhauer trad in 1921 in dienst
bij den Rijksstudiedienst voor de luchtvaart
en heeft als zoodanig, evenals de heer Gui
lonard, de geheele ontwikkeling van den
vliegtuigbouw, van de nog primitieve toe
stellen en motoren uit die dagen tot de ge
perfectioneerde luchtreuzen van thans, mee
gemaakt en gevolgd en als begaafd ingeni
eur en deskundige zelf een belangrijk aan
deel in deze ontwikkeling gehad.
Zwaar is dan ook het verlies voor de KLM
zoowel als voor den rijksluchtvaartdienst,
welks directeur, de heer van Ede van der
Pais, die gistermorgen de directie der KLM.
op het hoofdkantoor namens den minister
van Waterstaat deelneming kwam betuigen
met bet geleden verlies, zelf diep onder den
indruk is van den slag, die zijn eigen staf
heeft getroffen.
Terwijl de straten vroolijk zijn
versierd in afwachting van het
bezoek van president Lebrun,
oonfereeren de diplomaten
Zaterdag hebben zorwel de Fransche als
de Engelsche ambassadeur te Berlijn, in op
dracht hunner regeeringen bij de Duitsche
regeering formeel geprotesteerd tegen de be
zetting van Tsjechoslowakije. Noch Frank
rijk, noch Engeland erkennen deze als wet
tig, zijnde volkomen in strijd met het pro
tocol van Munchen.
De Duitsche regeering heeft geantwoord
de protesten niet te zullen aanvaarden,
daar zij'ontbloot zijn van iedere politieke
wettige of moreele basis.
Zeer scherp staan thans de mogendheden
dus weer tegenover elkaar, en te Londen
ziet men den toestand weer minstens even
gevaarlijk als in September.
De nieuwste stap van Duitschland ten aan
zien van Roemenië heeft natuurlijk de stem
ming niet verbeterd. Koning Carol heeft,
zooals elders uitvoeriger medegedeeld, hulp
gevraagd en te kennen gegeven, dat, wan
neer Engeland, Frankrijk, Amerika en Rus
land helpen, hi.i zeker is van den steun van
Polen, Joego-Slavië en de verdere Balkan-
staten.
Een en ander doet te Londen groo-
te politieke bedrijvigheid ontstaan.
De leidende persoonlijkheden houden
conferentie na conferentie, ook de
buitenlandsche vertegenwoordigers
ziet men het Foreign Office in en
uit gaan.
Heden kabinetsraad.
Heden zal de kabinetsraad bijeenkomen.
In beide huizen van het parlement zal resp.
door Chamberlain en Halifax een verklaring
over den internationalen toestand worden
afgelegd. Een van de resultaten van den
gisteren gehouden kabinetsraad was, naar
Reuter verneemt, het besluit tot onmiddel
lijke aanzienlijke versnelling van de uitvoe
ring van het bewapeningsprogram. De de
fensie-ministers zijn gedurende het week-ein-
de druk bezig geweest met het uitwerken
van strategische plannen. Voorts wordt ver
nomen, dat het kabinet het er over eens is
geworden, dat onverwijld contact tot stand
moet worden gebracht tusschen Engeland en
alle landen ter wereld, die den vrede lief
hebben.
Niet wordt gezegd, maar dit staat
wel vast, dat de voornaamste be
sprekingen echter zullen loopen over
de eischen aan Roemenië.
En morgen komt Lebrun.
Wel zeer in tegenstelling met wat zich
in Downingstreet afspeelt is hetgeen men
thans elders in Londen ziet. Morgen komt
president Lebrun van Frankrijk, den groo-
ten vriend cn bondgenoot.
De straten zijn reeds vroolijk versierd met
de tricolore en de bladen zijn het erover
eens, dat de huidige gebeurtenissen alleen
nog maar meer den .nadruk leggen op de
bijzondere beteekenis van het bezoek!
Het Amerikaansche departement van
financiën heeft aangekondigd dat de
Duitsche invoer waarop invoerrech
ten verschuldigd is, als represaille
maatregel niet een extra-heffing zal
worden belast.
Het ministerie heeft tot dezen maat
regel besloten met medeweten van
het departement van Buitenlandsche
Zaken.
Het directe gevolg van dit besluit is,
dat de Duitsche goederen behalve
met de gewone invoerrechten, met
een extra-heffing van 25 zullen
worden belast.
Nader wordt gemeld, dat de represaille-
tarieven op 24 April van kracht zullen wor
den, tenzij te voren mocht zijn gebleken, dat
de Duitsche praktijken geen subsidieering
van den export beteekenen.
Een economisch offensief tegen
het Duitsche economische stelsel.
Het besluit tot het heffen van buitengewo
ne rechten op den invoer van Duitsche arti
kelen wordt in gezaghebbende kringen te
Washington beschouwd als de eerste uiting
van een economisch offensief tegen het Duit
sche economische stelsel. Men geeft uiting
aan de hoop, dat de andere democratische
staten met de Vereenigde Staten zullen sa
menwerken aan een internationaal econo
misch programma ter bestrijding van de ge
volgen van het Duitsche systeem voor den
internationalen handel.
Op een bijeenkomst van industrieelcn is
een plan tot overbrenging der voornaam
ste Tsjechische industrieën naar Amerika be
studeerd. Dit zou gelden voor de glas- en ju
weelennijverheid, enz. Een commissie heeft
overwogen meer dan 500 Tsjechische technici
over te laten komen, die 7500 Amerikaan
sche arbeiders zouden moeten inwijden in
de geheimen der speciale Tsjechische fabri
cagemethoden.
Verwachting: Iets zachter dan
gisteren, zwaar bewolkt met
opklaringen, geen neerslag
van beteekenis, meest mati
ge N. tot N.W. wind.
Alg. vooruitz.: Nog aanhouden
de depressie-activiteit.
Litwinof, volkscommissaris van
buitenlandsche zaken, heeft den
Duitschen ambassadeur, Von der
Schulenburg, die hem in kennis
stelde van de aanhechting van Bo-
hemen en Moravië, medegedeeld,
dat de Sovjet-regcering weigert de
aanhechting van Tsjechië en Slowa^
kije in een of anderen vorm bij
Duitschland te erkennen.
Zij beschouwt het Duitsche optre
den als een daad van willekeur,
geweld en agressie en is van mee
ning, dat het besluit van Hacha
en Chwalkovvski geen constitutio-
neele waarde heeft.
Het Russische antwoord.
On zijn antwoordt wijst Litwinof er op,
dat de politiek historische opvattingen,
waarvan een uiteenzetting is gegeven ter
rechtvaardiging van het Duitsche besluit,
„niet als juist kunnen worden beschouwd,
noch in overeenstemming zijn met de voor
ieder bekende feiten."
Het beginsel van zelfbeschikking der vol
keren, dat de Duitsche regeering veelvuldig
inroept veronderstelt de vrije uitdrukking
van den wil van een volk, welke niet kan
worden vervangen door de handteekening
van een of twee personen, hoe hooggeplaatst
zij ook zijn," en door de afwezigheid van
iedere vrije wilsuitdrukking van het Tsje
chische volk, kunnen de daden der Duit
sche regeering „niet anders gekwalificeerd
worden dan als willekeurige daden van ge
weld en agressie."
ZWARE KRUISERS NOODZAKE
LIJK VOOR HET VOEREN VAN
ONZE WEERMACHTSPOLITIEK,
WELKE IMPERIAAL GEAARD IS.
De heer Chamberlain heeft in het
Engelsche Lagerhuis op den 17en
Maart j.1. woorden gesproken, welke
ook door een Nederlandschen Minis
ter-President zouden kunnen zijn
gebruikt. Want wat in het midden
van Europa zonder eenigen rechts
grond is geschied, dat tastte het be
ginsel van recht cn vrijheid aan, óók
van Nederland. Sterker nog, het had
gezegd moeten worden met een
Nederlandschen mond, omdat de vrij
heid ons lief is als een Brit, maar
de kans op het verlies er van voor
ons grooter, dan voor deze machtige.
Het had gezegd moeten worden, even
spontaan, even menschelijk, even scherp,
even eerlijk en even duidelijk. Het had ge
zegd moeten worden zonder parlementaire
aarzeling en terrughoudendheid als een slag
op een aambeeld, met de vuist gebald op den
man af. Zooals Chamberlain met klinkende
munt de te groote rekening betaalde, zoo
had de Nederlandsche Regeering het niet
minder hooghartig moeten doen, d.w.z: met
een onmiddellijk beroep op het volk
om alle krachten in te spannen ten bewijze,
dat zij, een oorlog verfoeiende, voor de vrij
heid toch geld en zorgen èn bloed over heeft.
Slechts de tegenaanval.
Diplomatie is een schaakspel en Duitsch
land speelde het spel met een durf en een
sluwheid, een betere zaak waard. Engelands
openingssysteem bleek fout te zijn geweest.
Doeli bet erkende het, trok de conclusie en
wijzigde zijn methode. Tegen overrompeling
baat geen tcrrugtocht, slechts de tegenaan
val.
Ook onze Regeering had op het
schaakbord haar verlossenden zet
moeten doen, het ijzer moeten sme
den toen het heet was geworden en
de aanvallen op de vrijheid en het
recht der volkeren moeten beantwoor
den met een spontane aanvullings-
begrooting voor de weermacht ten
bewijze dat het ons heilige ernst
is; dat wij als volk langer en hechter
bestaan dan Tsjecho-Slowakije, dat
wij de vrijheidsstrijd niet schuwen
willen en zullen en dat wij niet naar
Berlijn of Berchtesgaden zullen
gaan, zooals Hacha, Tiso en Schuss-
nigg.
Geen aarzeling!
In de huidige wereld passen slechts klin
kende argumenten. Vredeswil èn vrijheids-
wil begrijpt men, wanneer deze gepaard
gaan met daden, die men stelt en maatre
gelen, die men neemt. In deze wereld wordt
niets zoo verkeerd uitgelegd als aarzeling.
Wij zijn van meening, dat in deze dagen
aan een, vrij volk, dat zelfstandigheidspoli-
tick voert, de gelegenheid moet worden ge
boden om zich eensgezind te uiten in een
daad, hem waardig, n.1. het verhoogen van
zijn weermacht, waarvan de financiering op
de tweede plaats komt. Zóó reageerde
Chamberlain, zóo Daladier, zóo Zwitserland.
Zij zijn waarachtig niet van agressiviteit
te beschuldigen! Toch zullen zij niet wor
den misverstaan.
Wij zien twee imperia.
Een onmiddellijke uitbreiding van de weer
macht moet berusten op klaar inzicht in de
noodzakelijkheden. Men moet niet te hoop
loopen aan den oostgrens, doch zich bezin
nen over de toestand en daaruit weloverwo
gen zijn conclusies trekken.
Ontleden wij de toestand in de wereld,
dan zien wij.2 imperia: hot Imperium Ger-
manicum en het imperium Brittanicum;
het eerste is belichaamd in den drang naar
het Oosten, landhonger en massale kracht
het tweede is belichaamd in den strijd om
wereldverhindingen en behoud van het be
staande, het kent geen grenzen'en het be
haalt geen klinkende overwinningen.
Het is zonder meer duidelijk, dat, waar
het continentale systeem gebonden is aan
plaats, en tijd, het tweede systeem het op
den duur moet winnen. Napoleons impe
rialisme smoorde in Rusland, terwijl Enge
land geen overwinningen behaaide, doch
niets verloor, en daardoor won.
Waar onze kracht ligt.
Voor Nederland als derde Koloniale Mo
gendheid en als eeuwenoude zeevaarder
ligt de kracht niet langs de landsgrenzen,
doch eveneens op de wijdheid van zeeën en
oceanen. De kracht zijner onafhankelijk-
heidspolitiek moet het zoeken in de preven
tieve werking eener bewapening, welke de
grondslagen zijner welvaart en bestaans
mogelijkheid beschermt: zijn koloniën en
zijn zeeverbindingen. Op het water ligt zijn
kracht, evenals die van Brittannië.
Nul
Hieruit volgt met vlijmscherpe logica
wat wij verwachten van onze regee
ring in deze dagen. NU! Niet bij lie
behandeling van Hoofdstuk VIII in
het voorjaar 1940, NU, nu door een
krachtige daad de wil kan worden
getoond tot opoffering, de drang tot
vrijheid, de afschuw van rechtsver
krachting.
De feiten zijn er eerder dan men dacht,
toen de Minister van Defensie bij de (voor-
loopige) weigering om met andere plannen
te komen dan die van Deckers, de vorige
maand, in de Staten Generaal zeide: „dat
het inzicht anders kan worden aangaande
den internationalen toestand". Wij leven
snel! De periode Deckers en zijn plan 1930
liggen reeds ver achter ons.
Wat het Leger betreft, is men op den
goeden weg. al zullen er meer beletselen
moeten worden aangebracht langs de gren
zen, dan men nu heeft, om pantserdivisies
te keeren. zooals deze op 17 Maart door de
straten van Praag defileerden.
Wil men deze tenslotte tegenhouden bij de
meest-natuurlijke hindernis, de geïnundeer
de waterlinie, dan behoort de inwerkingstel
ling van deze inundatie te worden gegaran
deerd door den directcn bouw van zware
kustbatterijen bij IJmuiden en Hoek van
Holland. Want ook hier blijkt onze Achilles
hiel, de waterkant te zijn!
Wij zijn een maritieme staat!
Op de allereerste plaats dient men ech
ter te bewijzen, dat Nederland een mari
tieme staat is. en dat onze weermachtspoli-
tick niet continentaal, doch imperiaal ge
aard is, door den onmiddellijken bouw van
een serie zware kruisers, zooals onze zee
macht, die behoeft om in tijden van gevaar
een rol te spelen, hetzij alleen, wanneer wij
vechten moeten met den rug tegen den
muur, hetzij in bondgenootschap met ecnig
ander land, dat ter zee onoverwinnelijk is
en dus op den duur het wint van alle
krachtsverttoon-te-laud.