Is thans oemenie aan de beurt? Zware slag voor Nederlandsche luchtvaart Koortsachtige activiteit in Londen Vrij Nederland spreke! DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Duitsche goederen uit Amerika geweerd Koning Carol zal geen schending van grond gebied toestaan vl/EERBERICHT Rusland erkent de aanhechting niet Duitschland wijst Fransch- Britsche protesten van de hand De Ver» Staten treffen represaille-maatregelen Dit nummer bevat 8 pagina's DE BILT SEINT: Duitschlands daad een van geweld en agressie Wij verwachten een daadnul HE LDERSCHE COURANT KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Ultg.-Ml|. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder M AAN DAG 20 M A A R T 1939 67e JAARG. No. 8571 Koning Carol HM Duitschland begeerig naar de Roemeensche olie, stelt vérgaande economische eischen Het Britsche persbureau Reuter houdt ondanks offi- cieele tegenspraak, staande dat Duitschland aan Roemenië zeer ver gaande economische eischen heeft gesteld. Duitschland wenscht een groot gedeelte van de petroleum- hronnen van Roemenië te exploiteeren en daarvoor in de plaats het overschot aan Roemeensche landbouwproduc- af te nemen. In ruil zou Duitschland Roemenië nog willen voorzien van alle industrieele producten, die het land noo- dig heeft, met inbegrip van alle oorlogsbehoefte. De Roe meensche oorlogsindustrie zou dan buiten werking moeten worden gesteld. Resumeerende wil Duitschland van Roemenië dus uit sluitend een landbouwstaat maken, op de wijze zooals het dit in September van Hongarije heeft geëischt. Ongetwijfeld zou politieke ondermijning daarop volgen. Officieel spreekt de Roemeensche regeering deze Duit- sclie stap tegen, vermoedelijk om Duitschland nog de gele genheid te geven om zijn eischen terug te trekken, zonder het prestige van Hitier te schaden. Het is echter aan te nemen, dat deze ontkenning is geschied, nadat Koning Carol zich tot Frankrijk, Engeland en de Vereenigde Staten heelt gewend om waarborgen en deze waarschijnlijk heefi ontvan gen. Roemenië is vastbesloten elke schending van zijn gebied met ge weld van wapenen te beletten. Troepenbewegingen. Volgens de laatste berichten zijn de we gen in de N.W. districten van Roemenië vol troepen, die zich met spoed naar de gren zen van de Karpatho-Oekraine cn Hongarije begeven. Ofschoon men er in officieele krin gen den nadruk op legt, dat er geen alge- mecne mobilisatie is, is een groot aantal xnannen opgeroepen om zich bij hun regi menten te voegen. De extratroepen die naar de Roetheensche grens worden gezonden, schat men op 90.000 tot 100.000 man. Deze maatregelen zijn, naar men meent te weten, niet slechts genomen in verband met den algemeenen internationalen toestand, doch omda de Roemeensche regering het noodig oordeelt, ernstig rekening te houden met de berichten omtrent een opmarsch van Duit- sche troepen door Slowakije naar Roethenië. Een vergelijk? In het binnenland was de atmosfeer gis teren in vergelijking met Zaterdag iets min der gespannen. De handelsbetrekkingen met de Duitsche delegatie duren voort en men meent te weten, dat zij tegen Dinsdag kun nen leiden tot een accoord van meer beperkt karakter dan de recente berichten omtrent Duitsche economische eischen aan Roeme nië deden veronderstelen. Zaterdag was intusschen reeds vernomen, dat bevel was gegeven tot mobilisatie van vijf legercorpsen. Er waren sterke geruchten over een ultimatum van Duitschland aan Roemenië; officieel werd dit ontkend. Niettemin is het publiek zeer verontrust. Do Roemenen moeten, aldus is de opvatting, zonder reserve kunnen rekenen op hun bondgenooten en vrienden, om een positie in te kunnen nemen bij de economische en politieke besprekingen met Duitschland. De ontwikkeling der onenbare meening in Zuid- Slavië, Polen en zelfs Bulgarije heeft hier bevrediging gewekt. Men verheelt echter niet, dat het thans op snel handelen aan komt. De houding van Hongarije is niet bekend: zij blijft onbetrouwbaar. De heeren Guilonard en Ir. von Baumhauer bij een vliegramp in de Vereenigde Staten om 't le ven gekomen. Op 100 K.M. afstand van de stad Seattle in de Vereen. Staten (staat Washington) is Zaterdagmiddag een catastrophaal vliegongeluk gebeurd, waarbij alle tien inzittenden om het leven zijn gekomen. Onder hen be vonden zich twee Nederlanders, n.1. de heeren Guilonard, onderdirecteur van de K.L.M. en ir. von Baumhauer ingenieur van den Rijksluchtvaart dienst van Nederland. Het verongelukte toestel was een Boeing passagiersvliegtuig, dat voor stratosfeer- vluehten bestemd was. Het maakte een proefvlucht, waaraan verscheidene lucht- Vaartdeskundigen, onder wie de Nederland sche experts, deelnamen. Het toestel kwam in een ravijn terecht cn Werd totaal vernield. Het was het eerste Boeing-vliegtuig van dit soort. Het had vijfhonderdduizend dol- lars gekost. Volgens een verklaring van een ooggetui ge is de staart van het vliegtuig los ge raakt en is het toestel in een vrille naar beneden gestort. Zwarte dag voor onze luchtvaart. Het onverwachte verlies van de heeren Guilonard en von Baum hauer, die bij het ongeluk van de stratoliner, een der nieuwste machi nes van Boeing om het leven zijn gekomen, beteekent een zware slag voor de Nederlandsche luchtvaart. Als onderdirecteur van de K.L.M. was de heer Guilonard een der onbetwiste leiders van het technische gedeelte van dit bedrijf en als zoodanig schier onvervangbaar. Ii\ von Baumhauer trad in 1921 in dienst bij den Rijksstudiedienst voor de luchtvaart en heeft als zoodanig, evenals de heer Gui lonard, de geheele ontwikkeling van den vliegtuigbouw, van de nog primitieve toe stellen en motoren uit die dagen tot de ge perfectioneerde luchtreuzen van thans, mee gemaakt en gevolgd en als begaafd ingeni eur en deskundige zelf een belangrijk aan deel in deze ontwikkeling gehad. Zwaar is dan ook het verlies voor de KLM zoowel als voor den rijksluchtvaartdienst, welks directeur, de heer van Ede van der Pais, die gistermorgen de directie der KLM. op het hoofdkantoor namens den minister van Waterstaat deelneming kwam betuigen met bet geleden verlies, zelf diep onder den indruk is van den slag, die zijn eigen staf heeft getroffen. Terwijl de straten vroolijk zijn versierd in afwachting van het bezoek van president Lebrun, oonfereeren de diplomaten Zaterdag hebben zorwel de Fransche als de Engelsche ambassadeur te Berlijn, in op dracht hunner regeeringen bij de Duitsche regeering formeel geprotesteerd tegen de be zetting van Tsjechoslowakije. Noch Frank rijk, noch Engeland erkennen deze als wet tig, zijnde volkomen in strijd met het pro tocol van Munchen. De Duitsche regeering heeft geantwoord de protesten niet te zullen aanvaarden, daar zij'ontbloot zijn van iedere politieke wettige of moreele basis. Zeer scherp staan thans de mogendheden dus weer tegenover elkaar, en te Londen ziet men den toestand weer minstens even gevaarlijk als in September. De nieuwste stap van Duitschland ten aan zien van Roemenië heeft natuurlijk de stem ming niet verbeterd. Koning Carol heeft, zooals elders uitvoeriger medegedeeld, hulp gevraagd en te kennen gegeven, dat, wan neer Engeland, Frankrijk, Amerika en Rus land helpen, hi.i zeker is van den steun van Polen, Joego-Slavië en de verdere Balkan- staten. Een en ander doet te Londen groo- te politieke bedrijvigheid ontstaan. De leidende persoonlijkheden houden conferentie na conferentie, ook de buitenlandsche vertegenwoordigers ziet men het Foreign Office in en uit gaan. Heden kabinetsraad. Heden zal de kabinetsraad bijeenkomen. In beide huizen van het parlement zal resp. door Chamberlain en Halifax een verklaring over den internationalen toestand worden afgelegd. Een van de resultaten van den gisteren gehouden kabinetsraad was, naar Reuter verneemt, het besluit tot onmiddel lijke aanzienlijke versnelling van de uitvoe ring van het bewapeningsprogram. De de fensie-ministers zijn gedurende het week-ein- de druk bezig geweest met het uitwerken van strategische plannen. Voorts wordt ver nomen, dat het kabinet het er over eens is geworden, dat onverwijld contact tot stand moet worden gebracht tusschen Engeland en alle landen ter wereld, die den vrede lief hebben. Niet wordt gezegd, maar dit staat wel vast, dat de voornaamste be sprekingen echter zullen loopen over de eischen aan Roemenië. En morgen komt Lebrun. Wel zeer in tegenstelling met wat zich in Downingstreet afspeelt is hetgeen men thans elders in Londen ziet. Morgen komt president Lebrun van Frankrijk, den groo- ten vriend cn bondgenoot. De straten zijn reeds vroolijk versierd met de tricolore en de bladen zijn het erover eens, dat de huidige gebeurtenissen alleen nog maar meer den .nadruk leggen op de bijzondere beteekenis van het bezoek! Het Amerikaansche departement van financiën heeft aangekondigd dat de Duitsche invoer waarop invoerrech ten verschuldigd is, als represaille maatregel niet een extra-heffing zal worden belast. Het ministerie heeft tot dezen maat regel besloten met medeweten van het departement van Buitenlandsche Zaken. Het directe gevolg van dit besluit is, dat de Duitsche goederen behalve met de gewone invoerrechten, met een extra-heffing van 25 zullen worden belast. Nader wordt gemeld, dat de represaille- tarieven op 24 April van kracht zullen wor den, tenzij te voren mocht zijn gebleken, dat de Duitsche praktijken geen subsidieering van den export beteekenen. Een economisch offensief tegen het Duitsche economische stelsel. Het besluit tot het heffen van buitengewo ne rechten op den invoer van Duitsche arti kelen wordt in gezaghebbende kringen te Washington beschouwd als de eerste uiting van een economisch offensief tegen het Duit sche economische stelsel. Men geeft uiting aan de hoop, dat de andere democratische staten met de Vereenigde Staten zullen sa menwerken aan een internationaal econo misch programma ter bestrijding van de ge volgen van het Duitsche systeem voor den internationalen handel. Op een bijeenkomst van industrieelcn is een plan tot overbrenging der voornaam ste Tsjechische industrieën naar Amerika be studeerd. Dit zou gelden voor de glas- en ju weelennijverheid, enz. Een commissie heeft overwogen meer dan 500 Tsjechische technici over te laten komen, die 7500 Amerikaan sche arbeiders zouden moeten inwijden in de geheimen der speciale Tsjechische fabri cagemethoden. Verwachting: Iets zachter dan gisteren, zwaar bewolkt met opklaringen, geen neerslag van beteekenis, meest mati ge N. tot N.W. wind. Alg. vooruitz.: Nog aanhouden de depressie-activiteit. Litwinof, volkscommissaris van buitenlandsche zaken, heeft den Duitschen ambassadeur, Von der Schulenburg, die hem in kennis stelde van de aanhechting van Bo- hemen en Moravië, medegedeeld, dat de Sovjet-regcering weigert de aanhechting van Tsjechië en Slowa^ kije in een of anderen vorm bij Duitschland te erkennen. Zij beschouwt het Duitsche optre den als een daad van willekeur, geweld en agressie en is van mee ning, dat het besluit van Hacha en Chwalkovvski geen constitutio- neele waarde heeft. Het Russische antwoord. On zijn antwoordt wijst Litwinof er op, dat de politiek historische opvattingen, waarvan een uiteenzetting is gegeven ter rechtvaardiging van het Duitsche besluit, „niet als juist kunnen worden beschouwd, noch in overeenstemming zijn met de voor ieder bekende feiten." Het beginsel van zelfbeschikking der vol keren, dat de Duitsche regeering veelvuldig inroept veronderstelt de vrije uitdrukking van den wil van een volk, welke niet kan worden vervangen door de handteekening van een of twee personen, hoe hooggeplaatst zij ook zijn," en door de afwezigheid van iedere vrije wilsuitdrukking van het Tsje chische volk, kunnen de daden der Duit sche regeering „niet anders gekwalificeerd worden dan als willekeurige daden van ge weld en agressie." ZWARE KRUISERS NOODZAKE LIJK VOOR HET VOEREN VAN ONZE WEERMACHTSPOLITIEK, WELKE IMPERIAAL GEAARD IS. De heer Chamberlain heeft in het Engelsche Lagerhuis op den 17en Maart j.1. woorden gesproken, welke ook door een Nederlandschen Minis ter-President zouden kunnen zijn gebruikt. Want wat in het midden van Europa zonder eenigen rechts grond is geschied, dat tastte het be ginsel van recht cn vrijheid aan, óók van Nederland. Sterker nog, het had gezegd moeten worden met een Nederlandschen mond, omdat de vrij heid ons lief is als een Brit, maar de kans op het verlies er van voor ons grooter, dan voor deze machtige. Het had gezegd moeten worden, even spontaan, even menschelijk, even scherp, even eerlijk en even duidelijk. Het had ge zegd moeten worden zonder parlementaire aarzeling en terrughoudendheid als een slag op een aambeeld, met de vuist gebald op den man af. Zooals Chamberlain met klinkende munt de te groote rekening betaalde, zoo had de Nederlandsche Regeering het niet minder hooghartig moeten doen, d.w.z: met een onmiddellijk beroep op het volk om alle krachten in te spannen ten bewijze, dat zij, een oorlog verfoeiende, voor de vrij heid toch geld en zorgen èn bloed over heeft. Slechts de tegenaanval. Diplomatie is een schaakspel en Duitsch land speelde het spel met een durf en een sluwheid, een betere zaak waard. Engelands openingssysteem bleek fout te zijn geweest. Doeli bet erkende het, trok de conclusie en wijzigde zijn methode. Tegen overrompeling baat geen tcrrugtocht, slechts de tegenaan val. Ook onze Regeering had op het schaakbord haar verlossenden zet moeten doen, het ijzer moeten sme den toen het heet was geworden en de aanvallen op de vrijheid en het recht der volkeren moeten beantwoor den met een spontane aanvullings- begrooting voor de weermacht ten bewijze dat het ons heilige ernst is; dat wij als volk langer en hechter bestaan dan Tsjecho-Slowakije, dat wij de vrijheidsstrijd niet schuwen willen en zullen en dat wij niet naar Berlijn of Berchtesgaden zullen gaan, zooals Hacha, Tiso en Schuss- nigg. Geen aarzeling! In de huidige wereld passen slechts klin kende argumenten. Vredeswil èn vrijheids- wil begrijpt men, wanneer deze gepaard gaan met daden, die men stelt en maatre gelen, die men neemt. In deze wereld wordt niets zoo verkeerd uitgelegd als aarzeling. Wij zijn van meening, dat in deze dagen aan een, vrij volk, dat zelfstandigheidspoli- tick voert, de gelegenheid moet worden ge boden om zich eensgezind te uiten in een daad, hem waardig, n.1. het verhoogen van zijn weermacht, waarvan de financiering op de tweede plaats komt. Zóó reageerde Chamberlain, zóo Daladier, zóo Zwitserland. Zij zijn waarachtig niet van agressiviteit te beschuldigen! Toch zullen zij niet wor den misverstaan. Wij zien twee imperia. Een onmiddellijke uitbreiding van de weer macht moet berusten op klaar inzicht in de noodzakelijkheden. Men moet niet te hoop loopen aan den oostgrens, doch zich bezin nen over de toestand en daaruit weloverwo gen zijn conclusies trekken. Ontleden wij de toestand in de wereld, dan zien wij.2 imperia: hot Imperium Ger- manicum en het imperium Brittanicum; het eerste is belichaamd in den drang naar het Oosten, landhonger en massale kracht het tweede is belichaamd in den strijd om wereldverhindingen en behoud van het be staande, het kent geen grenzen'en het be haalt geen klinkende overwinningen. Het is zonder meer duidelijk, dat, waar het continentale systeem gebonden is aan plaats, en tijd, het tweede systeem het op den duur moet winnen. Napoleons impe rialisme smoorde in Rusland, terwijl Enge land geen overwinningen behaaide, doch niets verloor, en daardoor won. Waar onze kracht ligt. Voor Nederland als derde Koloniale Mo gendheid en als eeuwenoude zeevaarder ligt de kracht niet langs de landsgrenzen, doch eveneens op de wijdheid van zeeën en oceanen. De kracht zijner onafhankelijk- heidspolitiek moet het zoeken in de preven tieve werking eener bewapening, welke de grondslagen zijner welvaart en bestaans mogelijkheid beschermt: zijn koloniën en zijn zeeverbindingen. Op het water ligt zijn kracht, evenals die van Brittannië. Nul Hieruit volgt met vlijmscherpe logica wat wij verwachten van onze regee ring in deze dagen. NU! Niet bij lie behandeling van Hoofdstuk VIII in het voorjaar 1940, NU, nu door een krachtige daad de wil kan worden getoond tot opoffering, de drang tot vrijheid, de afschuw van rechtsver krachting. De feiten zijn er eerder dan men dacht, toen de Minister van Defensie bij de (voor- loopige) weigering om met andere plannen te komen dan die van Deckers, de vorige maand, in de Staten Generaal zeide: „dat het inzicht anders kan worden aangaande den internationalen toestand". Wij leven snel! De periode Deckers en zijn plan 1930 liggen reeds ver achter ons. Wat het Leger betreft, is men op den goeden weg. al zullen er meer beletselen moeten worden aangebracht langs de gren zen, dan men nu heeft, om pantserdivisies te keeren. zooals deze op 17 Maart door de straten van Praag defileerden. Wil men deze tenslotte tegenhouden bij de meest-natuurlijke hindernis, de geïnundeer de waterlinie, dan behoort de inwerkingstel ling van deze inundatie te worden gegaran deerd door den directcn bouw van zware kustbatterijen bij IJmuiden en Hoek van Holland. Want ook hier blijkt onze Achilles hiel, de waterkant te zijn! Wij zijn een maritieme staat! Op de allereerste plaats dient men ech ter te bewijzen, dat Nederland een mari tieme staat is. en dat onze weermachtspoli- tick niet continentaal, doch imperiaal ge aard is, door den onmiddellijken bouw van een serie zware kruisers, zooals onze zee macht, die behoeft om in tijden van gevaar een rol te spelen, hetzij alleen, wanneer wij vechten moeten met den rug tegen den muur, hetzij in bondgenootschap met ecnig ander land, dat ter zee onoverwinnelijk is en dus op den duur het wint van alle krachtsverttoon-te-laud.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1