dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Het Suezkanaal,
Tunis en Dziboeti.
Oneenigheid in het
Britsche Kabinet
„Duitschlands bedrijfsleven
op steviqen grondslaq"
Tuinders en visschers
betalen Ned. industrialisatie
Nog geen spoorweg
over den Afsluitdijk
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. mEr00N 50 (2 UJN£N)
formuleert zijn eisch
„Eewige vrede een ramp voor de menschheid!"
M AAN DAG
27 M A A R T 1939
67e JAARG. No. 8577
Grensoorlog
S'owakije-Hongarije
Strijd om den algemeenen
dienstplicht
De wereld luisterde
en oordeeldei
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Relletjes in Roomsch
Katholieke Kerk
HELDERSCHE COURANT
m USSOLINÏ
levensruimte
Corsica, Savoye en Nizza niet genoemd
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
SLECHTS HET ELEMENT VAN KRACHT
BEPAALT DE VERHOUDINGEN.
De in groote spanning verbeide rede van Mussolini,
welke hij gistermorgen in bijzijn van tienduizenden oud
strijders te Rome heeft uitgesproken, heeft volgens de we
reldpers der democratische landen de vooruitzichten nóch
slechter, nóch beter gemaakt. Mussolini heeft de Italiaan-
sche eischen thans kenbaar gemaakt en zich beperkt tot
het noemen van het Suezkanaal, Tunis en Dziboeti. Cor
sica, Savoye en Nizza zijn niet genoemd, hetgeen als een
gunstige factor mag worden gekenmerkt. Voor het eerst ge
bruikte Mussolini naar Duitsch voorbeeld het woord „le
vensruimte" en deed uitkomen dat slechts de elementen van
kracht de verhoudingen bepalen. Eeuwige vrede noemde
de Duce een ramp voor de menschheid De as Rome-Ber-
lijn is volgens Mussolini onverbrekelijk, met de gebeurte
nissen in Midden-Europa kan hij zich volkomen vereeni
gen en wanneer den autoritairen staten de handschoen
wordt toegeworpen, zullen zij hem opnemen
Hulde aan de gevallenen.
Mussolini begon hulde te brengen aan de
belden, die voor het fascisme hun leven
hebben gelaten.
Hetgeen wij gedaan hebben, zoo vervolg
de de Duce, is belangrijk, doch voor ons is
nog belangrijker wat wij zullen doen. En
wij zullen het doen, omdat mijn wil geen
hinderpalen kent, en omdat uw geestdrift en
offervaardigheid onaangetast zijn.
In vijf punten zette: daarop de Duce de
beginselen van zijn partij uiteen.
Hij verklaarde ten eerste, dat, hoewel de
pacifisten van beroep bijzonder verachtelijke
individuen zijn, hoewei het woord vrede
thans een weinig afgezaagd is geworden en
als valsch geld klinkt, en hoewel het welbe
kend is, dat wij een eeuwigdurenden vrede
als een ramp voor menschelijke beschaving
zouden beschouwen, „wij van oordeel zijn,
dat een langdurig tijdperk van vrede nood
zakelijk is om de menschelijke beschaving
zich yerder te laten ontwikkelen."
Ten tweede zeide Mussolini, dat po
gingen om de as HomeBerlijn te
verbreken, kinderachtig zijn. (De me
nigte roept „Hitier".) De as is niet
alleen een betrekking tusschen
twee staten, het is een ontmoeting
tusschen twee revoluties, die lijnrecht
ingaan tegen alle andere opvattingen
van de hedendaagsche beschaving.
Wat in Midden-Europa is gebeurd,
moest noodzakelijk gebeuren en ten
slotte moet ik verklaren, zeide de
Duce, dat, als het, zooals de bedoeling
is, mocht komen tot vorming van
een coalitie tegen de autoritaire regi
mes, deze regimes de handschoen
znllen opnemen en op alle punten
der aarde van de verdediging tot
den aanval zullen overgaan.
De verhouding tot Frankrijk.
Door de liquidatie van het geschil in
Spanje, achtte Mussolini de barricade
Welke Italië van Frankrijk scheidt, ge
slecht.
Madrid, waar de linkschen den dood van
net fascisme verwachtten, zal integendeel
êi'af van het communisme zijn.
In de Italiaansrhe nota van 1 Sopte'm-
"er 1038 zijn de Italiaansche vraagstukken
ten aanzien van Frankrijk, vraagstukken,
die van kolonialen aard zijn, duidelijk
Rosteld. Deze vraagstukken hebben een
naam: zij heeten Tunis, Djiboeti en net
Suez-kanaal.
De Fransche regeering is volkomen
vrij om te weigeren deze problemen
ook maar te bespreken, zooals zij
tot dusver heeft gedaan met een te
veel herhaald en wellicht te uitdruk
kelijk „nooit". Doch het zal er zich
niet over mogen beklagen, als de
kloof, welke de beide landen op het
ogenblik scheidt, zoo diep wordt,
'at het zeer moeitïjk zal worden
"•ar te overbruggen*
Wat ook de ontwikkeling der gebeurtenis
sen zal zijn, wij willen, dat men niet meer
spreekt van broederschap, banden van zus
ter en neven of andere bastaardverwanten,
omdat de betrekkingen tusschen de staten
betrekkingen zijn van kracht. Dit zijn de
elementen, die hun politiek bepalen.
De Middellandsche Zee.
In het volgende punt noemde Mussolini
de Middellandsche Zee, die, naar hij zeide,
in geografisch, historisch, politiek en mili
tair opzicht een levensruimte voor Italië is
Wanneer wij Middellandsche Zee zeggen,
aldus de Duce, rekenen wij hiertoe natuur
lijk ook do Golf, die Adriatische Zee heet.
en waarin de Italiaansche belangen de
voornaamste, doch ten aanzien van de Sla
ven, niet exclusief zijn, en daardoor heerscht
er sedert twee jaar vrede. (Hiermede doelt
de Duce op de goede verstandhouding met
Joegoslavië.)
Tenslotte legde Mussolini den na
druk op de noodzakelijkheid van
bewapening. Het wachtwoord, zeide
hij, is dit: wij zullen de kanonnen,
schepen en vliegtuigen vermeerde-
ren.Tot eiken prijs, zelfs indien wij
schoon schip moesten maken met
alles, wat men burgerlijk leven
noemt.
Wanneer men sterk is, is men bij zijn
vrienden geliefd en wordt men door zijn
vijanden gevreesd!
Een rijkscommissaris voor rege
ling van de exploitatie der Roe-
meensche bodemschatten.
Men verwacht te Berlijn spoedig de benoe
ming van een rijkscommissaris voor de
vraagstukken, in verband met de exploi
tatie van de Roemeensche bodenschatten,
en de daarmede, in verband staande finan-
cieele aangelegenheden.
De nieuwe rijkscommissaris is natuurlijk
te beschouwen als een man, die als ver
tegenwoordiger van Göring de heele oeco-
nomische penetratie in Roemenië in de
hand zal moeten houden en er voor waken,
dat zij geheel in het kader van het vier
jarenplan ten uitvoer wordt gebracht.
Men noemt in dit verband volgens de N.
R. Crt. de namen Schacht en Wohltat.
Duitschlands betlrijsleven op ste-
vigen grondslag!
Onder het opschrift „Duitschlands bedrijfs
leven op stevigen grondslag" schrijft de
correspondentie „Dienst aus Deutschland
De politieke gebeurtenissen dezer week
hebben een diep ingrijpende hervorming
van de grondslagen van bet Dnitsche be
drijfsleven met zich gebracht. Men mag
niet over liet hoofd zien, dat de oeconomi-
srhe afhankelijkheid van het buitenland
als een zwaard van Damocles Duitsclüand
boven het hoofd gehangen heeft. Thans
kan vastgesteld worden, dat het spook van
de oeconomische boycot ingevolge de
jongste gebeurtenissen is verdreven.
Duitschlands oppervlakte bedraagt op het
oogenblik ongeveer 640.000 vierk. km. tegen
471.000 in 1933. Landstreken zijn bij het
Rijksgebied gekomen, waarin sinds eeuwen
de Duitsche ondernemingsgeest gewerkt
heeft. Onmiskenbaar neemt de Duitsche in
dustrie in F.uropt de eerste plaats in, en
men kan bijna gelooven, dat ook de ca
paciteiten van Noord-Amerika overtroffen
zullen worden. De markt van 86 millioen
menschen, die grootendeels in de industrie
werken, wordt tot een verbruikerscentrum
dat voor het geheele bedrijfsleven ter wereld
nog meer befpekenis krijgt, dan totdusverre
het geval was.
Deze omstandigheid is van beteekenis
voor de agrarische landen, die hier een in
tact en stabiel afzetgebied voor hun pro
ducten zullen vinden, in zooverre zii bereid
zijn. Duitsche fabrikaten in ruil daarvoor
te aanvaarden.
Hevige gevechten gedurende het
week-einde. Bombardementen
op open steden en luchtgevech
ten. Tientallen dooden. Thans
wapenstilstand.
GRENSCOMMISSIE INGESTELD.
Nadat gedurende het weekeind de Strijd
tusschen Hongaren en Slowaken weer is
opgelaaid, is thans een wapenstilstand inge
treden. Er is op voorstel van Slowakije een
gemengde grenscommissie benoemd, welke
zal oordeclen over de rechten op het bcv
twiste gebied.
Tientallen dooden.
Inmiddels is er compleet oorlogje gespeeld
waarbij tientallen dooden zijn gevallen.
Luchtgevechten hebben plaatsgevonden
en naar verluidt heeft de Slowaaksche
luchtmacht de open steden Ringvar, Ulte-
as en ecnige andere plaatsen gebombar
deerd.
Als vergelding hebben de Hongaansche
vliegtuigen het vliegveld Iolo gebombar
deerd. Drie Slowaaksche bombardeurs en
veertien andere militaire vliegtuigen werden
vernield. Do grenscommissie zal nu tevens
tot taak hebben de wederzijdsche schade te
berekenen.
Te Bratislava heersrbte Zaterdag een
sterke anti-Hongaarschè stemming.
Op straat bevonden zich veel militairen
die op weg zijn naar de grens. Er zijn be
toogingen georganiseerd en kaarten in om
loop gebracht, waarop staat: Op tegen de
Hongaren.
Do .Viridat" meldt, dat een partij der
nijikruisen is gevormd. Aan het hoofd van
deze extreemrechtsche beweging staat de
oudleider der ontbonden Hongaarsche nati
onalistische partij, beter bekend onder den
naam Hungaristische beweging. I-Iubay.
Slowaaksche socialisten gearres
teerd.
De Slowaaksche autoriteiten hebben de
Sociaal-democratische senatoren Zimak en
Korman gearresteerd. Deze laatste was
hoofdredacteur van 't sociaal-democratische
blad Robotnicke Noviny.
Geruchten over oneenigheid in
het Britsche kabinet.
EDEN WIL NIET
PARTUENREGEERING.
Gisteren hebben te Londen geruchten de
rpnde gedaan, over een scheuring in het
kabinet en zelfs over de mogelijkheid van
een aftreden van Chamberlain. De Lobby
correspondent van Reuter verklaart echter,
dat die geruchten ten aanzien van Cham
berlain ongegrond zijn. Het gerucht betref
fende een scheuring in het kabinet is waar
schijnlijk ontstaan door het feit. dat zonder
twijfel de kwestie van invoering van dienst
plicht reeds bestudeerd is en de ministers
misschien niet allen dezelfde meening te
dien aanzien zijn toegedaan.
Men gelooft echter niet, dat dit een on
middellijk punt van ministerieele bespre
kingen zal uitmaken. Ieder laten varen van
de tegenwoordige politiek zou uiteraard raad
pleging noodig maken van de andere poli
tieke partijen. Men gelooft niet, dat de
zaak reeds een concreten vorm heeft aan
genomen. De herbewapening en de vorde
ringen daarvan in de grootst mogelijke
snelheid blijven de eerste zorg van de mi
nisters.
De correspondent van de N. R. Crt. ver
nam Zaterdagmorgen te Londen, dat Cham
berlain de verzekering aan Bonnet heeft
gegeven, dat de regeering binnenkort het
principe van verplichten nationalen dienst
zal invoeren. De toepassing van dit prin
cipe zal echter geleidelijk zijn. Men zou
waaruit wellicht mogen opmaken, dat zal
worden begonnen met de inschrijving in
het nationale register verplicht te stellen.
Eden wenscht een niet-partijen-
regcering
Eden heeft gisteravond te Grimsby een
redevoering gehouden, waarin hij aandrong
op de vorming van een „nietpartijenregee-
ring" op de breedst mogelijke basis.
Een dergelijke regeering, zoo zeide Eden,
zou een tweeledig doel hebben, ten eerste
organisatie van Engelands industrie, rijk
dom en menschenmateriaal teneinde een
maximale militaire krachtinspanning in
den kortst mogelijken tijd naar voren te
brengen en ten tweede aanvaarding van
een krachtige buitenlandsche politiek door
vereeniging van de vredelievende naties om
weerstand te bieden aan daden van agres
sie, gelijk Halifax Maandag j.1. leek te
voorspellen. De boodschap van het volk aan
de leiders, aldus Eden, is ronduit en drin
gend. Van de kracht van Engelands optre
den zou de vrede kunnen afhangen en er is
geen uur te verliezen.
MUSSOLINI'S REDE NIET DREI
GEND. TIJD VOOR ONDER
HANDELINGEN GEKOMEN.
Reeds zijn de eerste commentaren op
de rede van Mussolini bekend. Over
het algemeen acht men de rede
niet dreigend, maar ook niet geheel
duidelijk. Wij geven hieronder de
voornaamste indrukken uit de hoofd
steden van Europa:
PARIJS.
De drie door Mussolini genoemde punten:
Tunis, Dzjiboeti en Suez vormen een veel
bescheidener program, men zal dat toegeven,
'lan dat wat met zooveel heftigheid door de
fascistische pers werd uiteengezet en dat ook
buitensporige eischen als die betreffende
Corsica, Nice en Savoie inhield.
Nog zou men moeten weten hoe de regee
ring te Rome zich voorstelt de kwesties Tu
nis Dzjibieti en Suez te stellen.
Voor het geval Frankrijk zou weigeren vol
doening te geven aan de Italiaansche aspi
raties, heeft de Duce zich van iedere bedrei
ging onthouden.
Resumeerende acht men te Parijs de voor
uitzichten voor den internationalen toestand
na de redevoering beter noch slechter. Op
de uit Fransch standpunt bezien belangrijk
ste vraag, n.1. te weten of Fransch-Italiaan-
sche onderhandelingen onder bevredigende
omstandigheden zouden kunnen worden ge
houden, geeft de redevoering ten slotte geen
nauwkeurig antwoord.
LONDEN.
De eerste indrukken in gezaghebbende
kringen is, dat Mussolini de verwachtingen
niet heeft gelogenstraft, welke gewekt wa
ren door de recente rede van den Italiaan-
schen koning. Mpn heeft den indruk, dat,
terwijl dn redevoering van Mussolini niet
de gebruikelijke kracht en strijdlustigheid
mist, er weinig is, dat kan worden opgevat
als in wezen agressief.
Men oordeelt dat er nog tijd is voor Italië
en Frankrijk samen te werken.
Niemand in Engeland trekt het vitale be
lang in twijfel van de Middellandsche Zee
of de Adriatische Zee voor Italië en de ver
wijzingen van Mussolini naar deze onder
werpen wekken stellig geen bezorgdheid in
Britsche kringen.
BERLIJN.
Gisteravond werd de rede van Mussolini
in Duitsche politieke kringen .in hoofdzaak
voorgesteld als een „gemeenschappelijk ant
woord van Duitschland en Italië" aan de
democratieën en als een „waarschuwing" op
grond van de „omsingelingspogingen."
In dezen gedachtengarig verklaart men, dat
Frankrijk en Engeland zullen moeten wen
nen aan de gedachte, dat de „tegenwoordi
ge toestand niet veel langer kan duren".
Men is echter van meening, dat de. redevoe
ring van Mussolini niets oorlogszuchtigs
heeft en men vindt het volkomen natuurlijk
dat hij gesproken heeft over bewapeningen,"
aangezien Roosevelt en Ilore Belisha en
anderen dat evenzeer doen."
ROME.
Men is v meening dat de barricade tusschne
Italië en Frankrijk feitelijk niet meer be
staat Mussolini is van meening, dat voortaan
tusschen Italië en Frankrijk nog slechts
een vraagstuk moet worden opgelost, een
vraagstuk, dat den naam heeft „Tunis,
Dzjiboeti, Suezkanaal."
De Duce preciseerde niet nader, doch in
dezelfde kringen maakt men melding van
het veelbeteekendp feit, dat Mussolini "niet
het woord „eischen" heeft gebezigd.
Italië verwacht, dat Parijs den eersten
stap zal doen en het initiatief zal nemen
voor onderhandelingen met Rome.
In het kort is de algemeene indruk, dat
de redevoering den toestand niet ernstiger
heeft gemaakt en dat zij zelfs misschien ze
kere nog vage, vooruitzichten, opent op een
ontspanning in de Middellandsche zee.
BERN.
De reactie van de openbare meening in
Zwitserland op de rede van Mussolini kan
samengevat worden in de constateering, dat
deze rede den Europeeschen toestand niet
verergerd heeft.
Verwachting: Krachtige tot ma
tige, N.O. wind, betrokken
tot zwaar bewolkt, geen
neerslag van beteekenis, iets
zachter dan gisteren.
België in verzet tegen onze ver
hoogde' invoerrechten. Het wil
zijn nationale markt beter be
schermen.
Op het oogenblik worden te Brussel be
sprekingen gevoerd tusschen een Belgisch-
Luxemburgschc en een Nederlandsche dele
gatie, met het doel te komen tot een han
delsovereenkomst, welke met ingang van 1
Mei a.s. de overeenkomst, welke op 13 Aug.
1938 tusschen Nederland en België—Luxem
burg is gesloten, moet vervangen.
De Belgische delegatie vraagt o.a.
een herziening van de huidige rege
ling van den invoer van tuinbouw
producten en visscherijproducten in
BelgiëLuxemburg, door welke her
ziening de nationale markt van deze
producten in bepaalde perioden van
het jaar beter worden beschermd.
Om hun verzoek te steunen heb
ben de Belgische onderhandelaars
gewezen op het nieuwe element, dat
is ontstaan door de jongste verhoo
ging der Nederlandsche Douaneta
rieven, waardoor een groot aantal
artikelen van een Belgischen uitvoer
wordt getroffen en waarvoor de Bel
gische regeering tót nu toe nog geen
verzachting heeft weten te verkrij
gen.
Vermoedelijk zullen de besprekingen on
middellijk na Paschen te 's Gravenhage wor
den voortgezet.
Nationaal socialisten te Eupen
Malmedy bespotten herderlijk
schrijven.
Gisterochtend is in alle kerken en kapellen
in de kantons Eupen en Malmedy voorle
zing gedaan van een herderlijk srijven van
mgr. Kerkhofs, den bisschop van Luik. In
het bijzonder was dit schrijven gericht tot
de katholieken in de oostelijke kantons. Er
werd met name in geprotesteerd tegen de
bedoelingen van het nationaal-socialisme en
tegen de rassenleer.
De voorlezing van dezen brief heeft in
eenige parochies aanleiding gegeven tot in
cidenten. Verscheiden personen hebben uit
protest de kerkgebouwen verlaten. Ook te
St. Vith verlieten verscheiden personen het
kerkgebouw.
Deze reacties waren echter onbe-
teekenend te noemen tegenover het
geen zich te Eupen afspeelde.
De eerste missen verliepen er kalm.
Doch om elf uur was het zeer druk.
Nauwelijks was men begonnen met
de voorlezing van het herderlijk
schrijven of men hoorde lachen. Er
werd uit een groep personen geflo
ten. Anderen, die voor de kerk
stonden, floten eveneens. Een hon
derdtal bezoekers verliet de kerk.
De heer en mevrouw Henri Michel,
uitgever van de „Grenz-echo", het
eenige in de Duitsche taal verschij
nende Belgisch-gezinde dagblad in
het kanton, werden uitgejouwd door
nationaal-socialisten.
In de kerk in de benedenstad heeft men
ook opgemerkt, dat de reacties, welke er
zich voordeden eveneens door dezelfde troep
werden uitgelokt. Men zou tusschen hen
een groot aantal Duitschers uit Aken heb
ben herkend.
De droogleggers hielden er ech
ter wel rekening mee!
In de pers zijn tegenstrijdige berichten
verschenen m verband met den eventueelen
aanleg van een spoorweg over den afsluit
dijk.
Thans meldt de Regeeringspersdienst, dat
bij den bouw van den Afsluitdijk wel reke
ning met een spoorweg is gehouden, doch
het gerucht, dat deze binnenkort tot stand
zou komen, uit de lucht is gegrepen.
