SALON
ERFTEKEUER'TABAK
Ons Indisch hoekje
Agenda
MANSHANDEN
Tweede Blad
Maandag 24 April 1939
^tadinieuw-i
Feestavond M.S.F.
Burgerlijke Stand van Den Helder
00 [Q
Goeo
paagaatTDïïia
L.
Wij wonen in Den Helder
Wij koopen in Den Helder
Uitvoering „De Zingende Jantjes"
Reisplan H. Ms. „O. 16
Spaarkas „Den Helder'
HX.O.-nieuws
Balkan-Perikelen
AFHALEN wordt niet
De stafmuzikanten zorgen voor
een bijzonder geslaagden avond.
In afwijking van de Non-stop cabaretavon
den, die zoo'n beetje traditie zijn geworden bij
M.S.F., werd Zaterdagavond in de Casino
zaal een reprise gegeven van de muzikale
schets „Van 1864 tot 1939", welke werd opge
voerd bij het 75-jarig jubileum van het Staf-
muziekkorps.
En het is voor de velen, die in Casino aan
wezig waren, meer dan een genoegen geweest
om deze stafmuziekrevue te aanschouwen. In
de eerste plaats door den vlotten, geestigen
inhoud, maar voorts vooral ook door de muzi
kale prestaties.
De voorzitter van M.S.P., de heer Jac. Bos,
heette in een kort openingswoord de aanwe
zigen hartelijk welkom, in het bijzonder de
leden van de feestcommissie van het Staf
muziekkorps. M.S.F. had over het algemeen
niet over belangstelling te klagen, maar het is
ook noodig, dat een dergelijke philantropiSche
vereeniging de sympathie van velen heeft. Na
een woord van dank aan Marine-autoriteiten
en den heer Leistikow voor hun medewerking,
geeft hij vervolgens het woord aan onze staf
muzikanten.
In het begin van deze maand, in ons verslag
over het 75-jarig bestaan van het Stafmuziek
korps, hebben wij ons reeds uitgelaten over de
bijzondere kwaliteiten van deze muzikale
schets. Toch willen wij niet nalaten hierop
thans nog iets uitvoeriger terug te komen.
Want het is een feit, dat de geestelijke vader
van dit stuk, de heer Jac. Bos, hier iets heeft
gewrocht, dat alleszins de moeite van bespre
ken waard is. Wij zullen echter geen namen
van spelers noemen, omdat de velen, die hun
medewerking hebben verleend, dit zonder uit
zondering op een vlotte origineele wijze deden
en de muzikanten, ieder op hun terrein blijk
gaven beroepsmusici te zijn.
Het stuk vangt aan met een proloog door
een 100-jarige, die de oprichting van het korps
heeft meegemaakt. Direct daarna een scène op
het station, n.1. de aankomst van de candidaten
voor de Stafmuziek, bijzonder geestig van
handeling. Aardig was ook de proefrepetitie.
De kapelmeester bleek tevreden te zijn, hoe
wel hier en daar een zenuwachtige muzikant
nog wel eens een blundert je maakte of chocola
tusschen de kleppen van zijn clarinet had.
Mooi werd een taptoe van 1895 weergegeven
en voortreffelijk was de tafelmuziek in de
longroom. Tusschen deze scènes door, wanneer
de décorverandering moest plaats vinden,
werd voor het doek steeds opnieuw een gees
tige gebeurtenis uit het leven der stafmuzi
kanten weergegeven, zoodat het publiek aan
één stuk werd beziggehouden en dat op een
wijze, die de eene lachsalvo na de andere door
de zaal deed daveren en men af en toe moeite
moest doen om niets van den komischen inhoud
te verliezen.
Bijzonder goed was de Jazz voor twee vleu
gels, die voor dezen avond in de revue was in-
gelascht. Hier kwam vooral naar voren de
technische bekwaamheid van de beide staf
muzikanten, die een viertal nummers ver
tolkten.
Na de pauze werd vervolgd met „De Marine
Jazz Band in Pschorr", die een dusdanige
ovatie ten deel viel, dat het noodig bleek het
laatste stuk te herhalen. Dat de stafmuzikan
ten ook Jazz-muziek uitstekend vertolken,
kwam hier naar voren. En dit heeft zelfs geleid
tot de oprichting van een band „The Brass
Button Band", bestaande uit een elftal muzi
kanten van het korps, die zich aanbevolen
houden om op feestavonden en dergelijke par
tijen de muziek te verzorgen. Gezien het resul
taat van dezen avond belooft dit een band te
worden, die iets te beteekenen zal hebben.
Oergeestig was het volgende tafereel, een
scène in de slaapzaal, eveneens een greep uit
de belevenissen van het korps.
De finale „Vlaggenparade op een modern
oorlogsschip" werd met volle aandacht ge
volgd. Een bijzondere vinding is dit geweest,
juist omdat velen onder het publiek een der
gelijke plechtigheid van dichtbij nooit hebben
meegemaakt.
Een daverend applaus beloonde de heeren
muzikanten-tooneelspelers voor het vele werk,
dat ongetwijfeld aan het instudeeren van dit
geheel, dat uitblonk door originaliteit, vooraf
ging.
Dank zij de medewerking van de Stafmu
ziek, kan M.S.F. terugzien op een avond, die
zeker, en nu willen wij niets afdoen van de
kwaliteit der voorafgaande uitvoeringen, tot
de beste van dit seizoen mag gerekend worden.
Tenslotte was een gezellig bal het besluit
van dezen avond.
22 April 1939.
BEVALLEN: A. VoetsWithaar, d.; E.
VenemaKuberna, z.
OVERLEDEN: J. van Heerwaarden, (m),
2 jaar.
r/
is een introductie voor
uw feestavond. Laat het
daarom vervaardigen bij
DRUKKERIJ DE BOER
die bekend staat
om haar goeden smaak
De bewoners van Den Helder
Komen overal vandaan,
En in clubjes, groepen, bonden,.
Sluiten zij zich samen aan.
Naast de groepen uit provincies
Zijn er die van athletiek,
Wandelsport en zwemliefhebbers,
Voetbal, zang, tooneel, muziek.
Philantropie's zijn er velen,
Iedereen op hun terrein.
Hulpvereenigingen zijn er
In Den Helder bij 't dozijn.
Hieraan zijn nog toe te voegen
Die met richting of neutraal,
Doch waaraan zij allen lijden
Is een algemeene kwaal.
't Is de kas waarvan de bodem
Bijna altijd zichtbaar is,
Dit verschijnsel is bestuurders
Permanent een ergernis.
Om de kas dan wat te vullen
Neemt men middelen ter hand,
En zeer dikwijls vraagt men offers
Aan Den Helders winkelstand.
Iedereen moet maar eens weten
Dat die stand óók zorgen heeft,
En het daarom dubbel mooi is
Als zij zoo veelvuldig geeft.
Laat de burgerij begrijpen
Hoe vereend zij dan ook zijn,
Dat het plicht is hier te koopen
En niet waar men komt per trein.
Wat U wenscht is hier aanwezig,
Anders komt het op verzoek,
Néén verkoopen doet hier niemand
In Noord-Hollands achterhoek.
Koopt IJ in Uw stad Den Helder,
Wat van verre is gehaald,
Is niet beter, is niet mooier,
Maar wordt wél te duur betaald.
JAC. BOS.
Dinsdag geven de „Zingende Jantjes", het
Helders R.K. Knapenkoor, met medewerking
van het Helder's Kamerorkest, een uitvoering-
in Casino.
Een aanbeveling hiervoor is eigenlijk niet
noodig. Wie de Zingende Jantjes eenmaal ge
hoord heeft zal ze opnieuw willen hooren en
wie ze nog nimmer beluisterde, moet deze
uitvoering niet verzuimen.
De heer Hoogervorst, die de leiding van
het geheel heeft, heeft zijn jongenskoor op
hoog artistiek peil weten te bréngen.
De piano-begeleiding is in handen van
mevr. C. MoreeDol.
Voor bizonderheden zie men de adverten
tie in het nummer van Zaterdag.
GEWIJZIGDE SAMENSTELLING VAN
ONZEN RAAD.
Onze beschouwing naar aanleiding van de
verkiezingscijfers van Woensdag,behoeft een
kleine verbetering. Wij schreven daarin abu
sievelijk over het samengaan van de A.R.,
Chr. Hist. eh C.D;U., bedoeld' was natuur
lijk de Christen Democratische Partij, waar
van de heer Bot de vertegenwoordiger is.
DAMES KAPPER HEEREN
Stakmanbossestr. 65 Tel. 514
Het reisplan voor H. Ms. „O 16", onder be
vel van den luitenant ter zee der le klasse
P. A. Mulock van de Vlies Bik. voor de reis
naar Ned.-Indië, via het Suezkanaal, luidt
als volgt:-
Zaterdag 29 April: Aankomst Lissabon.
Dinsdag 2 Mei: Vertrek Lissabon.
Woensdag 10 Mei: Aankomst Port Said.
Zaterdag 13 Mei: Vertrek Port Said.
Donderdag 18 Mei: Aankomst Aden.
Zaterdag 20 Mei: Vertrek Aden.
Vrijdag 9 Juni: Aankomst Batavia.
Men schrijft ons:
De sinds 1929 opgerichte Spaar- en Voor-
schotvereeniging „Spaarkas Den Helder" ves
tigt hierdoor de aandacht van het Heldersche
publiek op haar instelling, die reeds verschei
dene jaren zeer ten gerieve van een groot
aantal Heldersche ingezetenen spaar- en voor
schotzegels verstrekt. Deze zegels worden
door vele vooraanstaande zaken op elk gebied
als betaling aangenomen.
Het feit evenwel, dat een combinatie van
buiten de stad met onjuiste en misleidende
voorstellingen spaarders en voorschotnemers
tracht over te halen het met deze voor Helder
sche ingezetenen onbekende vereeniging te
probeeren, noodzaakt de aangesloten zaken
van „Spaarkas Den Helder" het volgende te
verklaren:
Het rondgestrooide bericht, dat „Spaarkas
Den Helder" opgeheven zou zijn of worden, is
volkomen onjuist. Eveneens de bewering, dat
de zaken, verbonden aan „Spaarkas Den Hel
der"; eenvoudig tot deze buiténplaatselijke in
stelling zouden,'zijn overgegaan. Ook dit is een
ernstige fout en volkomen in strijd met de
werkelijkheid. Blijkbaar alleen bedoeld om
,,Spaarkas"-klanten te „winnen".
Men wachte zich dus ervoor aan deze bewe
ringen geloof te hechten. Verwijzende naar
haar advertentie in dit No. wijst het bestuur
van „Spaarkas Den Helder" de Heldersche in
gezetenen erop, dat zij nu en in de toekomst
energiek doorgaat met het uitgeven van
spaar- en voorschotzegels, die ten allen tijde
voor het volle bedrag inwisselbaar zijn in alle
bij haar aangesloten Heldersche zaken.
„Spaarkas Den Helder" blijft dus niet alleen
bestaan, maar blijft de eenige plaatselijke
spaar- en voorschot-instelling, die reeds velen
tot nut is en in de toekomst zeker-nog veel
meerderen zal dienen.
Zij vormt reeds 10 jaren en zal nog langen
tijd. de zeer geWenschte financieringsschakel
Vprmentpss.chen vele Haldgrsohe burgers en
een uitgelezen 'aantal" eür'Ste klas Heldersche
zaken.
Ieder, die op eenigerlei wijze spaarzcgels be
trekt of voorschot opneemt, zij dus ten volle
gerustgesteld. Hun belangen worden niet alleen
goed behartigd, maar ook in de toekomst kun
nen zij er zeker van zijn, dat zij hun volle ver
trouwen aan de „Spaarkas Den Helder" kun
nen blijven geven. „Spaarkas Den Helder" zal
zich ook in de toekomst dit vertrouwen waar
dig toonen. -
Naar wij vernemen heeft het plaatselijk
Werk-Comité van de Nationale Vereeniging
tot Bevordering van Harmonische Lichaams
ontwikkeling dit jaar wederom, door bemid
deling van B. en W. alhier, de beschikking ver
kregen over het, voor hun doel zoo uitstekend
o-eschikte terrein aan de Kemphaanstraat.
Vanaf 15 Mei zal gedurende lederen Dinsdag
avond van 7—9 uur geheel kosteloos de gele
genheid bestaan zich onder deskundige leiding
voor de H.L.O.-proeven te bekwamen.
Het ligt in het voornemen deze proeven in
de maand J u 1 i a. s. af te nemen.
Van het bestuur der Heldersche Zwemver.
is toestemming verkregen geheel kosteloos
van hun zwemgelegenheid aan den dijk ge
bruik te mogen maken, voor het afnemen der
zwemproeven. Zeer zeker een voorbeeld ter
navolging.
Daar verschillende sport- en schoolvereeni-
gingen als begunstiger zijn toegetreden en
door B. en W. alhier toestemming is verkregen
tot het houden van een verloting, heeft het
werk-coinité het allerbenoodigste sportmate-
riaal kunnen aanschaffen.
Gezien het succes, hetwelk het werk-comité
in 1938 heeft gehad (aan 65 candidaten kon
een diploma worden uitgereikt) twijfelen w(j
er niet aan, of ook ditmaal zal het aan belang
stelling niet ontbreken.
Nog zij vermeld, dat Z.K.H. Prins Bernhard
der Nederlanden het beschermheerschap van
de Vereeniging heeft aanvaard, terwijl in de
laatstgehouden vergadering te Amsterdam het
hoofdbestuur heeft besloten, het voorstel van
ons plaatselijk werk-comité n.1. om voor de
jeugdgroepen (1416) ook de wandelproef
verplichtend te stellen, te aanvaarden.
Voor verdere inlichtingen kan men zich
steeds wenden tot den plaatselijken secretaris,
den heer H. Lastdrager, Tuinstraat 24.
RIJWIELMISERE.
Een bewoner van de Middenstraat vermistte
zijn fiets, die hij onbeheerd had neergezet
voor een huis. Toen hij klacht deed bleek, dat
het rijwiel bereids aan het hoofdbureau be
zorgd was.
Een Tuindorp-bewoner deed aangifte, dat
zijn fiets weg was. Juist toen men op onder
zoek wilde uitgaan, werd gemeld, dat een
rijwiel uit dë Binnenhaven opgevischt was.
Na vergelijking bleek, dat het dezelfde fiets
was.
MISHANDELING.
Een bewoner van de Dijkstraat heeft aan
gifte gedaan, dat zijn zoontje door een andere
bewoner is mishandeld.
BELEEDIGD.
Een bewoonster van de Brakkeveldweg
deed aangifte, dat z(j door een andere be
woonster is beleedigd.
RUIT GE.MOERD.
Een bewoner van de Hartesteeg kwam ver
tellen, dat te zijnen nadeele een ruit door een
knaap is vernield.
Wie de Bataklanden (Noord-Sumatra) be
reist, wordt getroffen door de monumentale
gebouwen van het Bataksche volk. Twee typen
van huizen vallen op: dat van de Toba- en dat
van de Karostam. Daar de Toba-Bataks voort
durend met elkaar in onmin leefden, doorloo
pend er op bedacht moesten zijn, dat ze werden
aangevallen, werden de kleine dorpjes op de
meest ongenaakbare plaatsen gebouwd, het
liefst op de hoogste met steilen wanden afloo-
pende heuveltoppen. Bovendien werden ze op
nieuw omgeven vet dikke wallen, begroeid met
de zeer moeilijk te vernielen bamboe-doeri).
Doeri beteekent stekel, doorn. Die doorns zijn
zeer lang en scherp! In de versterkte wal
diende een smalle opening tot ingang. Die in
gang kon heel gemakkelijk worden afgesloten
Nu er rust in het land 1 eerscht, zijn die ver
dedigingsmiddelen niet meer noodig.
Bij het verzamelen van de materialen voor
den bouw van de woning nam men allerlei
voorzichtigheidsmaatregelen in acht, die tot
doel hadden om de geesten niet te ontstem
men, zoodat men rustig kon wonen.
De voorzijde van het huis steekt ver buiten
de romp van de woning uit. Zoo kreeg men
bescherming tegen de zon bij het ontbolste
ren der rijst in het houten blok, dat vlak voor
het huis staat; bij het weven; het herstellen
der netten; het voederen der varkens eh kip
pen; het ontvangen van bezoek enz. Op die
plek bracht de Batak het grootste deel van
den dag door, omdat het binnenshuis zoo don
ker was. Het luifelvormige dak beschermt het
kostbare snijwerk tegen regen en zon. Die
versieringen hadden magische beteekenis, o.
a. om kinderzegen af te smeken, want het
hebben van veel kinderen is voor den Batak
de grootste weldaad die de goden hem kunnen
verschaffen.
De dorpen der Karo-Bataks zijn soms groo-
ter dan die der andere stammen. Ook die
woonplaatsen waren vroeger versterkt. De
huizen zijn er niet om een vierkant gebouwd,
maar ze staan meer grillig door elkaar. Maar
toch niet heelemaal! Ze staan in één richting,
n.1. in die van de er bij stroomende rivier. Dit
heeft zijn beteekenis: zal het mensch goed
gaan dan moet hij met de natuur meegaan,
deze niets in de weg leggen.
Op de foto ziet u, dat de Karo-woningen 'n
ander type vertoonen dan dat der Toba-Ba-
taks. Ze zijn bewoond door verscheidene
gezinnen tot acht toe. Van binnen zijn ze don
ker en onbeschrijfelijk vuil!
Hoe mooi, hoe merkwaardig goed ze in
het landschap passen, behoorlijke woongele-
genheden vormen ze niet! Uit het oogpunt
van volkshuisvesting is het dan ook niet te
betreuren, dat ze verdwijnen. Vooral in het
Zuiden, bij de Toba-Bataks, is dit het geval.
De oorspronkelijke, mooie versierde huizen
zijn er reeds schaars.
Op de voorgrond links ziet u een steenen
bak. Hij is gevuld met water, dat er door
buisleidingen is ingebracht. Vrouwen zitten
er bij te wasschen. Dit is een groote verbete
ring, door het bestuur ingevoerd, want de
vrouwen behoeven nu het kostelijk vocht niet
meer van ver te halen. Dit komt de zinde
lijkheid ten goede.
Vroeger werd het vee onder de huizen ge
stald, Dit met het oog op diefstal e.d. Het is
verboden. Ook met het oog op de zindelijk
heid. En zoo dringt langzamerhand in sanitair
opzicht de beschaving ook in de Bataklanden
door. Dit afgezien van het groote beschavings
werk der Zending, die trouwens ook in dit
opzicht werkzaam, is, direct en indirect.
H. F. TILLEMA.
Het belangrijkste wat zich momenteel in
politiek Europa afspeelt, is ongetwijfeld de
wijze waarop de Balkan thans „bewerkt
wordt, een woord, dat misschien wel niet ge
heel taalkundig juist is, doch dat de bedoeling
ongetwijfeld verraadt.
Wat thans van intrensiek belang is, is de
wetenschap aan welk front zich in de toe
komst, bij een mogelijk conflict, de Balkan, zal
scharen. Aan het front van de as Rome-Berlijn,
dan wel aan het front van de „as" Londen-
Parijs.
Duitschland spaart kosten noch moeiten
zich van de medewerking der Balkan-landen
te verzekeren. In de eerste plaats tracht hij
deze te verkrijgen door commercieelen invloed.
Vrijwel naar alle Balkan hoofdsteden heeft de
economische „generale staf" van het Derde
Rijk gedurende de laatste maanden afgevaar
digden gestuurd. Bedoeling is een import-,
doch tijdens uitvoermarkt te verkrijgen. Mid
dels economischen invloed hoopt men de Bal-
kanlanden tot invloedssfeer te maken.
Dat alles kan echter alleen dèn succes oog
sten indien er een einde gemaakt wordt aan de
beteekenis van de Balkan-entente. Het is Hon
garije, dat zich kort geleden vóór de totalitaire
staten verklaarde, dat daarbij als stootblok
moet fungeeren. Als eerste coupe moet thans
Hongarije zorgen, dat Joego-Slavië, waarin
het veel invloed heeft, lid van het Anti-Komin
ternpact wordt,
De positie van Joego-Slavië is weinig benij
denswaard. Als men de kaart van ons wereld
deel bekjjkt, ziet men dat het thans ingekap
seld ligt tusschen Duitschland, Italië, Bulgarije
en Hongarije.
Wat zal dit land doen Zal het zich weten te
ontworstelen aan den steeds grooter worden
den drang der omringende staten die er op uit
zijn hier een vazalstaat te formeeren of zal het
zijn zelfstandigheid weten te handhaven, iets
wat men uitermate groote beteekenis is voor de
geheele ontwikkeling in Europa gedurende deu
eersten tijd.
Want het is zeer duidelijk: gelukt het Rome-
Berlijn inderdaad Jugo-Slavië onder de voet
te loopen, dan is het vrijwel vaststaand, dat
hiermede een deel der „omsingelings-politiek"
van Engeland tot mislukking gedoemd is.
Polen zal door het afsnijden der banden met de
Balkan op zichzelf zijn aangewezen en het is te
verwachten, dat het, op deze manier geisoleerd
zijnde, weinig zal voelen voor het toonen van
een gewapende vuist indien dit noodig mocht
blijken. Leest men de beschouwingen in de
wereldpers, dan is een pessimistische tendenz
niet te ontkennen. In diverse hoofdsteden van
Europa wordt al min of meer bedekt aange
nomen, dat Jugo-Slavië, als voornaamste Bal
kan-barrière, binnenkort zal vallen, zij het dan
niet noodzakelijk in een gewapend conflict.
Aan den anderen kant is daar echter de
diplomatieke actie van Londen. Een actie, die
men niet onderschatten moet. Men kan er van
verzekerd zijn, dat het Britsche rijk thans zijn
hoogste en beste troeven uitspeelt om Jugo-
Slavië te behouden als stootblok in Europa en
dat het daarbij, net zoo min als de as, op kosten
noch moeiten kijkt. Zuid-Slavië zou echter
reeds, naar telegrammen melden, door de as
„genomen" zijn
Binnen korten tijd zullen wij weten wie in dit
diplomatiek tournooi de overhand behaalde.
berekend door ESONA
(Auto- en Bootdiensten).
Westgracht 80: Tentoonstelling Historisch
Genootschap „De Kop van Noord Holland"
Eiken werkdag van 710 uur.
Zaterdags van 3—5 uur en van 7—10 uur.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 9—1? en van 13.30—
1" u. Zaterdags van 9—12 uur.
Natuurhistorisch Museum, 2e Vroonstraat,
lederen Woensdag van 35 uur.
lederen Zaterdag van 710 uur.
Bovendien de eerste Zondag van elke maand
van 35 uur en de eerste Woensdag van
8—10 uur.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„De vallei der reuzen" en „Het meisje met
de zeven bontmantels".
Rialto, Spoorstraat half 8:
„Jongensstad".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Dreaming lips" en „Speciaal verlof"
Heden:
Musis Sacrum, Soiree „Decentia".
Casino, 8 uur: Jubileumuitvoering Chr.
Mannenkoor.
Dinsdag ?5 April
Casino, 8.30 uur: „Zingende Jantjes".
Zaterdag 29 April.
PoUlak SaCrUm: Cursus"Bal Dansinstituut
Zondag 30 April.
Musis Sacrum: Oranje-Soiree.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen
Barometerstand Den Helder: 747 3
Temperatuur lucht: g'J.
Wind: richting W.Z.W.; kracht 4
Licht op:
HAVEN VAN NIEUVVEDIEP:
22 April. 1939.
Aangekomen van Harlingen en vertrokken
naar Londen het Eng. stoomschip „Mavis",
