Wij lazen voor U****
Gedeeltelijke
in
Spanje
Noodlottige brand
te Haarlem
Zaterdag 13 Mei 1939
Het vernielde warenhuis
Tot duizend gulden
boete veroordeeld
De toestand van generaal Snijders
Onze Oost
Zelfbestuurders offeren
voor Defensie
Padvinders betrappen inbreker
Uit de Pers van heden
Dc eerste haring gevangen
Eerste Kamer
Kamer tegen eenzijdige opzegging
van pachtovereenkomsten
Maar het grootste deel van het
millioenenleger blijft onder de
wapenen.
Pétains reis verscherpt de span
ning Burgos—Parijs.
Spaansche eischen inzake Ma
rokko.
k
(Van onzen correspondent te Burgos.)
BURGOS, Mei '39.
De groote overwinningsparade in Madrid
die reeds twee maal uitgesteld is, zal nu'
zooals wij gisteren meldden, definitief op 19
Mei worden gehouden.
In de hoofdstad, welke zich voorbereidt op
deze historische gebeurtenis, heersahen weer
normale toestanden. Men rekent er op, dat
in de komende weken de meeste ministe
ries weer naar Madrid zullen verhuizen Het
ministerie van Buitenlandsche Zaken zal
echter nog tot October in Burgos gevestigd
blijven en het diplomatieke corps slaat zijn
tenten gedurende den zomer in San Sebas-
tian op, iets, wat het overigens ook voor
den burgeroorlog, tijdens de warme maan
den deed.
Maandag is overal in Spanje met de de
lmobilisatie der drie oudere jaargangen
van 1906 tot 1908 begonnen. Men hoopt dat
deze aan het eind van de week geheel af
gesloten zal zijn. De aangekondigde publi
catie van deze gedeeltelijke demobilisatie
in het Boletin Official is intussöhen uitge
bleven.
Er moet den nadruk op gelegd wor
den, dat men hier slechts te doen
heeft niet een gedeeltelijke maatre
gel, die den zwakker bezetten ouden
jaargangen en den familievaders
ten goede komt. Het grootste deel
van het Spaansche millioenenleger
blijft echter onder'de wapenen.
Pétain naar Gibraltar.
De Fransche maarschalk Pétain heeft, zoo
als bekend, een reis door Andalusië ge
maakt en daarbij ook Gibraltar aangedaan.
Vastgesteld kan worden, dat deze reis in
Spaansche politieke kringen een weinig
gunstigen indruk heeft gemaakt.
Juist op het oogenblik, dat de Fransche
■pers alarmeerende berichten brengt over
troepenbewegingen in Andalusië, beschouwt
(men de reis van Pétain als een voor een
ambassadeur weinig gelukkige daad. Men
is van meening, dat de ambassadeur met
het oog op zijn bijzondere positie als maar
schalk van Frankrijk, juist op een zoo pijn
lijk moment grootere diplomatieke gereser
veerdheid aan den dag had moeten leggen.
Maarschalk Pétain.
Hoewel Pétain b.v. in Sevilla het grootste
deel van zijn tijd doorbracht met het bezich
tigen van bezienswaardigheden, weet toch
iedereen in Spanje, dat noch de schoonhe
den van Sevilla, noch de zachte Amdalusi-
sche lente den maarschalk naar het Zuiden
van het land gelakt hebben. Het militaire
karakter van de reis sprong ietwat te veel
in het oog.
Meer militaire missie dan am
bassade.
In politieke kringen in Burgos is
reeds bij de eerste aankomst van Pé
tain in Spanje gezegd, dat de staf,
dien hij medebracht, meer een mi
litaire missie dan een ambassade
zou zijn. Op het oogenblik vindt men
in dezelfde toonaangevende kringen
deze opvatting door het bezoek aan
Andalusië bevestigd; men ziet daar
in niets anders dan een zuiver mili
taire inspectiereis.
Ongetwijfeld zal de diplomatieke taak die
Pétain met het oog op de vei betera g
de Fransch-Spaansohe betrekkingen te
vullen heeft, er daardoor niet geiiiakkelqker
op worden. Nadat de maarschalk Spaan
sche oorlogshaven Cadiz „geinspe
stelde hij zich in verbinding met deni gou
verneur van Gibraltar, generaal .voreij
Daardoor wordt de aandacht van
opnieuw op Gibraltar gevestigd.
De overeenkomst van A19®0'11®5,
In dit verband is het overtel ijk. dat Jiet
gewoonlijk goed ingelichte, p( owen-
schijnende blad „Espana juist P
blik de opzegging van de overeenkomst van
Algcciras door Spanje eischt. Dne gtona
slagen van de overeenkomst, namelijk sou-
vereiniteit van den sultan, onafhankelijk
heid van zijn staat en economische vrijheid
zouden ondermijnd zijn. Terwijl Spanje zich
steeds aan het verdrag gehouden zou heb
ben, zou de Fransche zóne openlijk een vij
andige houding tegen de Spaansche zóne
aangenomen hebben. Ook zouden de betrek
kingen van Tanger met de Spaansche zóne
verbroken zijn. t an de vroegere dertien on
derteekenaars der overeenkomst zou geen
enkele er meer belang bij hebben. Eenige
hebben ook hun regime veranderd en som
mige bestaan niet eens meer. De Fransch-
Spaansche Marokko-overeenkomst van 1912
zou sinds Juli 1936 niet meer van kracht
zijn. Nadat Spanje 27 jaren het protectoraat
heeft uitgeoefend, zouden nog steeds de
grenzen van de Spaansche zóne niet vastge
legd zijn. Op het oogenblik echter zou het
geloof aan het Spaansche imperium weer
ontwaakt zijn. Er zou met uitsluiting van
de oude verdragen op een geheel nieuwe
basis onderhandeld moeten worden.
BEWONER VAN BOVENHUIS
IN DE VLAMMEN OMGEKOMEN.
Gisternacht heeft in een bovenhuis
aan de Hertzogstraat te Haarlem
een hevige brand gewoed, welke
noodlottige gevolgen heeft gehad.
De bewoner, de dertigjarige assura
deur F. de la Chambre, is name
lijk in de vlammen omgekomen.
Bij de nablussching vond met het
gedeeltelijk verkoolde lijk in de
keuken.
De brand werd 's nachts omstreeks vier
uur ontdekt door een agent van politie,
die onmiddellijk de brandweer waarschuw
de. Een buurman, die door het geknetter
was ontwaakt, wist zich door het inslaan
van een ruit toegang tot het bovenhuis te
verschaffen. In de slaapkamer was nie
mand aanwezig, zoodat de buurman in de
veronderstelling verkeerde, dat de bewoner
niet thuis was. Hij wekte daarna den be
woner van het benedenhuis, den heer
Postman. Diens slaapkamer bevond zich
onder de brandende keuken en nauwelijks
was de heer Postman opgestaan, of een
gedeelte van het plafond stortte naar be
neden.
De brandweer tastte het vuur, dat voor
namelijk in de keuken aan de achterzijde
van het bovenhuis woedde, met drie stra
len op de waterleiding aan.
Na 'n half uur waren de vlammen
gedoofd en toen een der brand
wacht» in het grootendeels uitge
brande bovenhuis een onderzoek
instelde, deed hij de ontstellende
ontdekking, dat. in de keuken het
gedeeltelijk verkoolde lichaam van
den heer de la Chambre lag. Het
werd met een ziekenauto naar een
der ziekenhuizen vervoerd.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men nog in het duister. Omwonenden heb
ben verklaard, dat de heer de la Chambre,
wiens echtgenoote in het ziekenhuis ligt,
daar zij enkele dagen geleden moeder is
geworden, laat thuis gekomen is. Waar
schijnlijk heeft hij in de keuken een pe
troleumkachel aangestoken en men ver
moedt, dat hij deze per ongeluk heeft om-
gestooten, waardoor de brand zou zijn
ontstaan. Uit het feit, dat de waterkraan
na den brand nog liep, leidt men af, dat
de bewoner nog gepoogd heeft het vuur te
blusschen.
IN DROOMENLAND.
s
Oorzaak van den brand te Gro
ningen nog niet bekend.
Omtrent de oorzaak van den
brand in het warenhuis „T.A.N.T.E."
aan de Vischmarkt te Groningen
wordt ons medegedeeld, dat deze
oorzaak nog niet is vastgesteld. Een
ontploffing van Buta-gas is niet
de oorzaak, daar dit gas niet in het
gebouw aanwezig was.
Ook een ontploffing van een cy-
linder koolzuur, moet uitgesloten
worden geacht.
De politie zet het onderzoek naar
de oorzaak voort.
Eerst gisterochtend om 10 uur is de brand
weer ingerukt. Zij Slaagde er, geassisteerd
door de militairen, na vijftien uren van in-
spannenden arbeid in, het vuur onder de
knie te krijgen.
Het gebouw, dat eigendom was van de
N.V. Galeries Modern, was voor een bedrag
van rond f 100.000 verzekerd.
Wegens overtreding der Loterij-
wet.
De rechtbank te Zutfen heeft gisteren uit
spraak gedaan in de zaak tegen een beheer
der van het kantoor voor de staatspremie-
aandeelen te Apeldoorn, thans verblijf hou
dende te Soest. Hij was door den Apeldoorn-
schen kantonrechter veroordeeld tot 'n geld
boete van zeshonderd gulden, subsidiair ne
gentig dagen hechtenis.
De rechtbank veroordeelde hem gister
wegens overtreding van de Loterij wet tot
duizend gulden boete, subsidiair vier maan
den hechtenis. De eisch was tweeduizend
gulden boete, subsidiair vier maanden hech
tenis.
De toestand van generaal Snijders is
vooruitgaande. Het verloop der ziekte wordt
door de artsen bevredigend geacht.
Blijk van aanhankelijkheid aan
het Nederlandsche gezag.
De zelfbestuurders van Watampone, Mad-
joe en Sopeng (Boni) gouvernement Cele
bes, hebben, naar de N.R.Crt. meldt, op de
receptie bij den assistent-resident op 1 Mei
ter gelegenheid van den verjaardag van
Prinses Juliana, het verzoek gedaan, bij
monde van den vorst van Bone als blijk
van aanhankelijkheid aan het Nederlandsch
gezag een schenking te willen aanvaarden
vn enkele honderdduizenden guldens, ten
behoeve van de defensie van Nederlandsch-
Indië. De zelfbestuurders verzochten dit
verzoek aan den Gouverneur-generaal over
te brengen, waarop de assistent-resident de
regeering hiervan op de hoogte heeft ge
steld.
Vermoedelijk zal dezè schenking uit prin-
cipieele overwegingen niet kunnen worden
aanvaard, doch mogelijk kan een. oplossing
worden gezocht door dit bedrag te besteden
aan luchtdoelgeschut, ten behoeve van de
Verdediging van genoemde drie landschap
pen, waarbij de legerleiding voor de bedie
ning de noodige manschappen beschikbaar
zou stellen.
Zij waren ook in het duister pa
raat.
Donderdagavond tijdens de verduisterings-
oefening in de hoofdstad dacht een vijftien
jarige jongen mooi van de gelegenheid dat
alles in het donker was gehuld, en de poli
tie haar aandacht wel elders zou hebben,
gebruik te kunnen maken om in te breken
in een padvindershuisje aan den Zuidelij
ken Wandelweg, dat zoo op het eerste oog
verlaten leek. Maar op hetzelfde oogenblik
dat hij een ruitje had ingedrukt, kwam uit
het gebouwtje een aantal padvinders ge
sneld, de jongen werd gegrepen en naar
het bureau P. Aertszstraat overgebracht.
Hij wordt er van verdacht tevens schuldig
te zijn aan vroegere inbraken in het ge
bouwtje, waarbij herhaaldelijk padvinders-
materiaal werd vervreemd.
„BLINDE LIEFDE."
De Nieuwe Rotterdamsche Crt. (lib.)
schrijft over het in het Perswet voorkomend
verschijningsverbod voor dagbladen en an
dere periodieke geschriften:
In de pers heerscht hierover nogal mee-
ningsverschil. Ook op de Grondwet werd
door hen, die in het verbod een grove in
breuk zagen op de persvrijheid, wel eens
een beroep gedaan.
Het kan aan ons liggen, dat wij hier over
dreven voorstellingen hebben moeten consta
teeren, maar de liefde voor de persvrijheid
mag toch geen blinde liefde worden. Tegen
een rechterlijk verschijningsverbod van dag;
bladen en andere periodieken, die zich bij
herhaling schuldig maken aan landverrader
lijke uitingen en aan haatzaaien tegen volks
groepen, zouden wij niet het minste l>ezwaar
hebben. Wij vragen ons zelfs af, of voor
landverraderlijke uitingen de eisch van re
cidive binnen 2 jaren en een beperking van
het verschijningsverbod tot ten hoogste 6
maanden niet van te groote clementie bij
den wetgever getuigt, Met vrijheid heeft
landverraad zeker niet in het minst uit te
staan, evenmin als stelen of moorden.
VERBORGEN HINDERLAGEN.
Zooals bekend, is het Kkeekschoolontwerp
gestrand op een door de Tweede Kamer
aangenomen amendement van katholieke
zijde, dat niet 's ministers zegen had.
Het amendement beoogde den onderwij
zers een toelage te verstrekken voor het
toezicht op de kweekelingen. Hiervoor nu
had de minister geen geld.
In de Maasbode (r.k.) treffen wij over
deze kwestie het volgende stukje aan:
Het begint weer.
Nauwelijks heeft de katholieke fractie
haar steun gegeven aan een voorstel, waar
van niemand de billijkheid betwist, of de
linksche pers is er als de kippen bij, daarin
een verborgen toeleg te zoeken tegen mi
nister Slotemaker de Bruine, ofschoon ook
de geheele linkerzijde zelf het katholieke
voorstel zóó redelijk vond, dat zij daar haar
stem aan gaf.
Ontdekt men verborgen hinderlagen te
gen den minister als de heer Tilanus alles
behalve vriendelijk is? Ontdekt men ze als
de heer de Geer een amendement indient
dat ook geld kost en ook tegen den minis
ter in gehandhaafd wordt? Ontdekt men ze
als de anti-revolutionaire fractie onder
leiding van den heer v. d. Heuvel aan den
minister van Waterstaat zelfs onrecht
streeks verkregen geld onthoudt, dat deze
absoluut noodig heeft voor de uitvoering
van de electriciteitswet? Ontdekt men ze
als de heer Tilanus voorstelt f 375a000.
op een defensie-post te schrappen, terwijl
evengoed met één gulden vermindering had
kunnen worden volstaan om den minister
een afkeurend votum te bezorgen?
Dan ontdekt men ze nimmer. Maar nau
welijks stellen de katholieken een amende
ment voor, dat met politiek niets te maken
heeft en waarvan de billijkheid door nie
mand bestreden wordt, of er wordt politiek
van gemaakt en er wordt een moordplan
op den minister in gezien.
Dat elke uitgave voor onderwijs wordt
afgeweerd op uitsluitend financieelen grond
is onaanvaardbaar. Men kan dit standpunt
zakelijk bestrijden, maar er dadelijk weer
klein-politiek-slem van maken, zooals men
van links doet om in de rijen van rechts
te stoken, is toch met het onderwijs- en dus
met het landsbelang in strijd.
SENSATIE ROND ONZEN RADIO-OMROEP
De Haagsche Post (lib.) schrijft:
Met merkwaardige gelatenheid wacht Ne
derland nu reeds eenige jaren op zijn „we
reldomroep", waarmede het in de rij der
landen zal treden, die de radio gebruiken
om zich te doen hooren in het internatio
nale aetherconcert.
Het schijnt nu wel, dat deze aangelegen
heid haar beslag zal krijgen... maar op een
gansch onverwachte en sensationeele wijze.
Want het schijnt nu hard tegen hard te
gaan tusschen de regeering en de omroep-
vereenigingen. De regeering eischt name
lijk de verantwoordelijkheid en de zeggen
schap op over al hetgeen Nederland's ra
dio-stem over de wereld zal doen klinken.
De omroepvereenigingen wenschen zelf die
zeggenschap en onttrokken hun medewer
king aan de regeling van den wereldom
roep op de door de regeering gewenschte
basis. Tijden van spanning maken maatre
gelen mogelijk, die men zich enkele jaren
geleden niet had kunnen voorstellen. Een
merkwaardig voorbeeld daarvan is de plot
selinge wijziging van de verhouding tus
schen de Britsche regeering en den groo-
ten overzeeschen omroep van de B.B.C., die
vrijwel neerkomt op een naasting in het
openbare belang.
Voor iets dergelijks zullen wij in
Nederland, wat het voor het buiten
land bestemde en nog steeds niet tot
stand gebrachte deel van den om
roep betreft, waarschijnlijk in de
eerstvolgende dagen komen te
staan.
Een en ander zal in de Tweede Kamer
niet zonder rumoer verloopen, maar er
stond der regeering, die geen enkele risico
op internationaal gebied op zich kan ne
men, geen andere uitweg open dan die wel
ke denkelijk binnen zéér kort openbaar zal
worden,
Radiotelegrammen van Scheve-
ningsche visschers.
Gisterochtend hebben de haringschepen
die Woensdag j.I. uit Scheveningen ter ha-
ringvisscherij zijn vertrokken hun netten
gehaald.
De resultaten waren volgens radiografi
sche berichten als volgt:
KW. 151 met 5 kantjes, IJm. 490 met 2
kantje, de „Prinses Juliana" met 1
mand en de „Henny" met 2 kantjes.
Volgens de KW. 151 was de telling van
1 kantje: 1150 stuks. Als vangstplaats werd
opgegeven 57 gr. 15 min. N.B. en 4 gr.
20 min. O.L.
De Eerste Kamer heeft gisteren het wets
ontwerp tot wijziging en aanvulling van
de Belemmeringenwet Privaatrecht (het
welk beoogde op te heffen die overeenkom
sten welke de publiekrechtelijke lichamen
belemmeren hun onroerende goederen te
gebruiken op de wijze die door het open
baar belang wordt gevorderd) met 19 tegen
14 stemmen verworpen.
Tegen stemden de christelijk-histori-
schen, de anti-revolutionnairen, de natio-
naal-socialisten, de heer van Rappard
(lib.) en van de katholieken de heeren van
Sasse van IJsselt, Janssen, van Voorst tot
Voorst, Michiels van Kessenich en Blom-
jous.
In het debat, dat aan de stemming vooraf
gaat, merkt de heer Pollema (c.h) op, dat als
bij K. B. een pachtovereenkomst eenmaal
vervallen is verklaard, de arme pachter te
gen den rijken Staat kan gaan procedee-
ren voor het verkrijgen van schadevergoe
ding. De Pachtwet moet loyaal en royaal
worden uitgevoerd, doch daarvoor biedt 't
wetsontwerp z.i. geen waarborg.
De heer van Voorst tot Voorst (r.k.)
brengt soortgelijke bezwaren te berde. Ook
de nat. soc. afgevaardigde, de heer van
Vessem is contra.
De heer Hiemstra (s.d.) gelooft, dat het
beter ware geweest indien het schadever-
goedingsvraagstuk ware geregeld. Hij ei>
kent echter, dat de staat de bevoegdheid
moet kunnen hebben in bepaalde gevallen
pachtovereenkomsten in het algemeen be
lang te kunnen ontbinden
De minister verheugd.
De minister van Justitie, Mr. Goseling,
verheugt zich over de waakzaamheid van
de Kamer vool" de rechten van den pachter
De overheid moet in bepaalde gevallen, on
der de noodige waarborgen, over onroeren
de eigendommen kunnen beschikken, in
dien het algemeen belang zulks vordert. Zij
kan komen te staan voor situaties, welke
niet tevoren konden worden voorzien.
De regeering stelt,, aldus de mi
nister, ten zeerste prijs op de tot
standkoming van de onderhavige
voorziening omdat zij in hooge mate
gewenscht, zooal niet onontbeerlijk
is voor de uitoefening van haar taak.
Hierna heeft de stemming plaats, met het
bovenvermelde gevolg.
Tenslotte wordt z.h.s. aangenomen het
wetsontwerp, houdende nadere voorzienin
gen inzake de tandheelkunde, beoogende
alsnog gelegenheid tot examen te geven aan
eenige indertijd gedupeerde' tandheelkundi
gen.
