Voorbereiding der vlootplannen voltooid DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN>HOLLANDS NOORDERKWARTIER Palestina tusschen hoop en vrees Instelling zelfstandig luchtvaartwapen De Brifsch-Russische kloof nog niet overbrugd EERBERICHT Indië's fioanciecle toestand zorgelijk mU3tR- TCLEFOON 50 t2 LIJNEN) Beslissing binnen kort te wachten m „Verpolitiekte geestelijkheid" aangevallen Wetsontwerp ingediend Dit nummer bevat 8 pagina's DE BILT SEINT t heldersche courant KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER Tn rrrtrw? Uitgave der Ultg. MtJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder DINSDAG 16 M E I 1939 67e JAARG. No. 8619 GEEN ONDEROPPERBEVELHEBBER VAN LEGER EN VLOOT DAN DE GOU VERNEUR-GENERAAL. In velband met de in het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer naar voren gebrachte wenschen nopen-s de uitbrei ding der maritieme middelen, bestemd voor de verdedi ging van Nederlandsch-Indië, stelt de minister in zijn zoo juist verschenen Memorie van Antwoord, voorop, dat vloot- uitbreiding een aangelegenheid is, welke niet hem alleen aangaat, en dat bijgevolg bezwaarlijk van hem kan worden verlangd, dat hij zich terzake op eigen gezag uitspreekt Onder deze omstandigheden verwijst hij naar hetgeen door den minister van Defensie reeds aan de Kamer werd mede gedeeld in de vergadering van 22 Februari jl. namelijk, dat aan de maritieme instanties, ressorteerende onder het departement van Defensie, reeds de opdracht werd ver strekt, verschillende plannen uit te werken en gegevens te verzamelen, ten einde gereed te zijn, indien de Regee ring zich door de omstandigheden genoopt zou zien tot plannen van verder strekkenden aard dan die, welke de Kamer reeds bekend zijn. Deze arbeid is inmiddels voltooid, zoodat een beslis sing eerlang kan worden tegemoet gezien. GEEN NIEUWE OORLOGSHAVEN. Mede wijl hij niet de urgentie kan erken nen van den bouw van een nieuwe oorlogs haven, schaart de minister zich aan de zijde der leden, die een zoodanigen bouw ontrie den. Van tewerkstelling van een officier van den Marinestaf op 't departement van Ko loniën, zou de minister geenerlei effectief nut verwachten. GEEN IMPERIALE STAP. In verband met de van elkander volkomen afwijkende omstandigheden, onder welke de verdediging van de verschillende deelen van het Koninkrijk moet worden gevoerd en de geheel verschillende cischen, die de verdedi ging van elk dier gebiedsdeelen medebrengt, acht de regeering het denkbeeld van een im perialen staf bezwaarlijk te verwezenlijken. HET JAVA-LEGER. In verband met de opmerking van enkele leden, die de vorming van ten minste twee divisies bepleiten, moge de minister er op wijzen, dat het Javaleger thans reeds twee divisies telt cn de uitrusting daarvan met de meest moderne bewapening en hulpmid delen bijkans is voltooid. De verdeeling der kosten. Zooals uit de Memorie blijkt, draagt het Moederland in 1939 rond 59 pet. van de kos ten der imperiale defensie (met mbegi 1 van de pensioenen). In de jaren lJ3o t.m. 1938 was dit aandeel achtereenvolgens 5b, 59, 60 en 59 pet. t Van de kosten der zeemacht gewone en buitengewone uitgaven bijecngetcld ea correctie door overbrenging naar de Ri]l - begrooting van de op den Indischen bi - gewonen dienst gebrachte aanb2V^°,sJ van marinematerieel, waarvoor Nederland rente en aflossing vergoedt,) bedraagt net Moederlandsche aandeel in 1939 iets minder dan 75 pet. Tegenover achtereenvolgens SO 82,90 en 76 pet. in 193o t.m. 1938. In deze cijfers zijn de pensioenen niet begrepen. De minister heeft geen aanleiding zijn standpunt inzake de vlootkostenverdeeling 8Of6 Nederland in de komende jaren een grooter aandeel in de kosten dei ma verdediging van Indië voor zijn N kan nemen, gelijk door andereledcn bepleit, zal geheel afhangen van het, nieuwe stelsel VOOIfeschr^te1Plfenheid sche beoordeeling van deze aanKcleRcenïheid binnen het raam van den fmancieclen stand van Nederland en Indie. Inheemsch vlootpersoneel. Nopens de dienstprestaties van de sche bemanning van de vloot in landsch-Indië hebben den ministe klachten bereikt. Mitsdien meent hi] hier verder buiten bespreking te rnog^ Jj,rachte -door somimige leden tol u?aqp" vi00j ;n suggestie om in 't vervolg dok de vloot,in de Indische wateren geheel niet - 1 Nederlanders te bemannen. Htl laa lko. daar, dat het zijns inziens van. indien men verkeerd inzicht zou iTvolking de regeering aan de Inheemsche pvel> de gelegenheid zou ontnemen, on als zulks bij het Koninklijk Nederlandse^ Indisch Leger het geval is naa* jc van haar vermogen mede te \ycrken verdediging van eigen geboortegion 1 Jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, de Gouverneur-Generaal. Rivaliteit tusschen leger en ma rine. Voo%wat de rivaliteit, welke zou bestaan tusschen de Koninklijke Marine ter ecne en het Koninklijk Nederlandsch-Indische Le ger ter andere zijde, meent de minister te mogen volstaan met de verklaring, dat hij geheel onderschrijft de in het voorloopig verslag aangehaalde zienswijze van den mi nister'van Defensie, dat de eenhoofdige lei ding in zaken de Indische defensie rakende, in Indië wordt verkregen door het opper- bevelhebbersc'hap van den Gouverneur-Ge neraal. Indien men den Gouverneur-Generaal als „opperbevelhebber" wonscht uit te scliake- kelen, ten einde een „technisch opperbevel hebber" in diens plaats te kunnen stellen, zoekt men naar den steen der wijzen", wijl het uitgesloten moet worden geacht een deskundige te vinden, die in beide richtingen over de vele en sp'oote moei lijkheden, welke zich gemeenlijk bij dk oorlogvoering zoo te land als ter zee plegen voor "te doen, zal weten te zegevieren. Wèl zal, bij de tegenwoordige regeling, een Gou verneur-Generaal, niet-militair zijnde, zich in oorlogstijd genoodzaakt zien. steunende op de adviezen van de commandanten van land- en zeemacht, zijn opperbevelhebber schap te beperken tot het aangeven van de groote lijnen van het defensiebeleid, daar bij de details van uitvoering overlatend aan de genoemde verantwoordelijke bevel hebbers, doch hierin kan slechts een voor deel worden gezien. Een betere oplossing van dit vraagstuk dan ecrgelegd in de Indische staatsregeling is in elk geval moeilijk denkbaar, terwijl het feit. dat als technisch opperbevelhebber" noodzakelij kerwijs, óf een officier van de landmacht, óf een officier van de zeemacht zou moeten worden aangewezen er zeker niet toe. zal bijdragen aan de rivaliteit, mocht deze bestaan, een einde te maken» MOSKOU HOUDT VAST AAN EEN ANTI AANVALSFRONT OP BREEDEN BASIS. Het antwoord van de Sovjet-Unie op de Britsche tegenvoorstellen is giste ren te Londen aangekomen. Men ver wacht, dat het heden op de bijeen komst van het kabinet besproken zal worden. Oiticiecl is natuurlijk nog niets bekend, maar volgens be richten uit betrouwbaren bron is de kloof tusschen beide landen nog geenszins overbrugd. Rusland blijft vasthouden aan de leuze: alles of niets, dus een anti-agressiefront op breeden basis. Het heengaan van Litwinoff heelt de Russische politiek zeker minder soepel gemaakt. Volgens Sovjetkringen wordt in het ant woord van Moskou op de Britsche voor stellen verklaard, dat deze onbevredigend zijn, daar zij niet ver genoeg gaan. Uiteen gezet zou worden, dat de voorstellen het Sovjetgebied zelfs niet indirect garandec- ren, en bovendien een breede kloof laten tusscihen Polen en Finland, waar de rand staten niet worden gedekt. Met de mogelijk heid van een rechtstreekschen aanval op Sovjetgebied is geen rekening gehouden. In het antwoord der Sovjet-Unie wordt daar om, naar men verklaart, aangedrongen op een pact van woderzijdschen bijstand, dat zoowel directe als indirecte aanvallen zal dekken, niet slechts op de gebieden van de gegarandeerde staten, doch ook op die van de verdragspartijen. Een gunstig teeken voor de Engelsch-Rus- sische onderhandelingen is het hoofdarti kel van gister van de „Izwestia", waarin dit regeeringsorgaan in warme bewoordin gen het tot stand komen van het Britsch- Turksche pact goedkeurt. Een andere aanleiding tot eenig opti misme is het onderhoud van den Poolschen minister van buitenlandsche zaken, Beek, met Potemkin, den onder-volkscommissaris van buitenlandsche zaken der Sovjet-Unie. Dat Engeland nog zal antwoorden voor do besprekingen te Gcncve tusschen Halifax en den Sovjetvertegenwoordiger op 22 Mei a.s.- is niet onwaarschijnlijk. Het Engelsche volk wil eindelijk wel eens spijkers met koppen slaan en de druk der publieke opinie zal er wel voor zorgen, dat de Britsche regeering alles in het werk zal stellen een oplossing te vinden. De stappen van 't Vaticaan Gistermiddag zijn eenige mededeelingen in het Lagerhuis gedaan. In antwoord op een vraag inzake de be richten over de stappen van het Vatikaan tot behoud van den vrede in Europa zei- de Butler, dat Z.H. de Paus gpen formeele voorstellen heeft ingediend. Hij verklaarde evenwel het huis te kunnen verzekeren, dat de Britsche regeering natuurlijk zeer sym pathiek staat tegenover iederen maatregel, welke de Heilige Vader nuttig zou kunnen achten voor het bevorderen van den we reldvrede. Op de vraag of de regeering in contact was met het Vatikaan inzake deze voorstel len, zeide Butler, dat hij belang stelde in iedere mededeeling van den Heiligen Stoel, doch deze heeft geen mededeelingen gedaan. De Fransche ambassadeur heeft een be zoek gebracht aan den onderminister van buitenlandsche zaken en hem de verzeke ring gegeven, dat de onderhandelingen tus schen Engeland. Frankrijk en de Sovjet unie geen betrekkingen hebben op het Ver re Oosten. Katholieke en protestantsche geestelijken moeten het ontgel den. Het Duitsche maandschrift „Nationaal So cialistische Monatshefte", doet een feilen aanval op het „wereldprotestantisme" in den persoon van den aartsbisschop van Canterbury, alsmede op de Katholieke gees telijkheid van Frankrijk, België en Neder land. Het blad schrijft, dat de Britsche omsingelings-politiek het door de Angelsaksen geleide wereld protes tantisme heeft ontmaskerd. De bis schop van Canterbury wordt beschul digd een wereldbond te hebben ge schapen, met het doel den strijd te gen aanvallen te steunen. De Fransche kardinalen en bis schoppen werden aangevallen we gens hun gemeenschappelijke ver klaring, waarin de Katholieke kerk in Frankrijk minister-president Da- ladier zijn beste wenschen biedt voor het nationaal herstel. De Nederlandsche bisschoppen worden aangevallen in verband met hun herderlijk schrijven van passie-Zondag, waarbij de H. sacramenten geweigerd worden aan hen, die de nationaal socialistische beweging in groote mate steunen. België wordt beschreven als het land, dat steeds het dorado van het politieke katho licisme is geweest, hetgeen weer blijkt uit de laatste verkiezingen. Ook maakt het blad zich kwaad over het herderlijk schrijven van den bisschop van Luik aan de inwoners van Eupen, Malmedy cn St. Vix Veith, waarin wordt herinnerd aan de veroordeeling van de rassenleer door Paus Pius XI. De aanhouding van het Witboek brengt groote ongerustheid onder de Joden. HET NATIONALE TEHUIS VERLOREN? Havas meldt uit Jeruzalem dat de publi catie van een witboek, dat de oplossing zal moeten brengen voor het Palestijnsche vraagstuk naar uit goede bron bekend wordt op 17 Mei a.s. zal geschieden. Wij berichtten reeds, dat de regeling van voorloopigcn aard zal zijn en Palestina voor loopig onafhankelijk souvercin zal worden. EIGEN OPLEIDING VAN LUCHTVAART CADETTEN BIJ DE KON. MIL. ACADEMIE. Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging en aanvulling van de Bevorderingswet voor de Landmacht 1902 en van de wet voor het reserve-personeel van de Landmacht 1905. Aan de Memorie van Toelichting is het volgende ontleend: De wijzigingen en aanvullingen in de Bevorderingswet voor de Land macht 1902 en in de wet voor het reserve-personeel der Landmacht '05 welke in dit ontwerp van wet wor den voorgesteld, hebben in de eerste plaats ten doel regelen te stellen, welke een gevolg zijn van de instel ling van een zelfstandig wapen der militaire luchtvaart. Het behoeft geen betoog, dat de belangrijke taak van de luchtstrijd krachten en de organisatie van de ze, in verband met de uitbreiding, welke dit onderdeel van de weer macht in den laatsten tijd heeft on dergaan, medebrengen, dat het perso neel der militaire luchtvaart niet langer uitsluitend wordt verkregen door detacheering van personeel van andere wapens, doch dat worde over gegaan tot instelling van een zelf standig wapen met een eigen oplei ding van Luohtvaartcadettcn bij de Kon. Militaire Academie. Geen twee heeren dienen. Het is een dienstbelang van de eerste orde, dat de officieren, die zich in dienst wenschen te stellen van de militaire luchtvaart, zich voor dien dienst ten volle kunnen geven en niet telkenmale geroepen worden voor dienst bij andere wapens. De nieuwe organisatie van het wapen der militaire luchtvaart waarborgt de daarbij in gedeelde officieren, dat zij indien zij ove rigens aan de eischen voor bevordering vol doen bij dit wapen ook de hoofdofficiers rangen kunnen bereiken. Uiteraard zal in de vervulling van de func ties bij het nieuwe wapen der militaire lucht vaart thans in de eerste plaats moeten wor den voorzien door overplaatsing van officie ren van de andere wapens en dienstvakken, die thans reeds bij de militaire luchtvaart dienen. Dit ontwerp van wet schept daartoe de mo gelijkheid. In de tweede plaats dient dit wetsontwerp om mogelijk te maken, dat de beroepsoffi cieren van de Koninlijke Landmacht bij het bereiken of overschrijden van den leeftijd van zestig jaren in aanmerking kunnen wor den gebracht voor een eervol ontslag uit den militairen dienst. De leeftijd, waarop verreweg het meeren- deel van de thans aanwezige beroepsofficie ren der Koninklijke Landmacht in dienst zijn getreden ligt tusschen de 16 en 20 jaar. Deze officieren komen op den leeftijd van 56 tot 60 jaar in aanmerking voor een eervol ontslag uit den militairen dienst ter zake van langdurigen dienst. Uitbreiding kader Landmacht. In den loop van dit jaar en volgende jaren zullen echter, ter aanvulling van het be staand tekort aan beroepsofficieren in ver band met de uitbreiding van de weermacht, bij de wapens en dienstvakken der Konink lijke Landmacht een groot aantal reserve luitenants in aanmerking worden gebracht voor benoeming tot beroepsofficier. Vermits deze reserve-officieren op een veel lateren leeftijd worden benoemd tot beroepsofficier, dan op de normale wijze opgeleide beroeps officieren, kunnen zij derhalve meerendeels ook op een aanmerkelijk lateren leeftijd dan zestig jaren in aanmerking worden gebracht voor e oneervol ontslag uit den militairen dienst ter zake van langdurigen dienst, ver mits dat ontslag eerst kon worden verleend na 40 jaren werkelijken dienst. Verwachting: Betrokken tot zw. of half bewolkt, koel weer, enkele regenbuien, matige tot zwakke O. tot N.O, wind. Alg. vooruitz.: Koel weer met kans op regenbuien. Tezelfdertijd zal de Engelsche re geering zich bevrijd voelen van haar verplichtingen met betrekking tot de vestiging van een Joodsch nationaal tehuis. Zij zal dan den Volkenbond verzoeken haar van het mandaat te ontheffen. In de tussohenperiode zul len de Palestijnen, geadviseerd door Engelsche directeuren, de regeerings- departementen leiden. Het staatsbe heer blijft toevertrouwd aan een hoogen commissaris. In welingelichte kringen wordt vernomen, dat het witboek inzake Palestina, dat mi nister-president Chamberlain heeft aange kondigd, een compromis vormt tusschen de eischen van de extremistische Arabieren en de voorstellen van de Britsche regeering, welke op de conferentie te Londen door Jo den zoowel als Arabieren werden verwor pen. Het is vrijwel zeker, dat de politiek van een Joodsch nationaal tehuis wordt opge heven en dat de immigratie van Joden be perkt wordt, zoodat het totaal aantal van de Joodsche bevolking niet meer dan een derde van de totale bevolking kan uitma ken. Naar verluidt zullen gedurende vijf jaar 75.000 Joden worden toegelaten, bovendien nog 25.000 vluchtelingen uit Duitschland, meest kinderen. De regeering zal, naar men veronderstelt, een Joodsch-Arabische samenwerking vor men, welke tot stand moet komen in een periode van vijf tot tien jaar. Waarschijn lijk zal, zoodra de nieuwe regeering ge vestigd is, een volksvertegenwoordiging wor den gekozen, waarin Joden en Arabieren naar verhouding zijn vertegenwoordigd. De Joden houden zich thans in de eerste plaats bezig met de beste middelen 0111 te genstand te bieden aan de regeeringspoli- tiek, welke naar zij gelooven, de liquidatie van de Nationaal Tehuis-belofte beteekent en hun onderwerping aan de Arabieren. Van politieke leiders en vertegenwoordigen de lichamen komt militante taal/welke er op berekend is het fanatisme aan te wak keren van die minderheid, die er prat op ging in den afgeloopen zomer zooveel Ara bieren door bommen te hebben gedood; maar de leiders haasten zich daaraan toe te veo- gen, dat zij willen strijden met de metho den van lijdelijk verzet door het niet be talen van belastingen en andere obstructie- middelen, welke, naar zij hopen, het geheele land zullen verlammen. Men moet nog af wachten, aldus de N.R.Crt., of dit tot bloed vergieten zal leiden. Het naderen van „nul uur" vindt Palestina verscheurd tusschen hoop en vrees. Wereldsituatie de schuld. Over den financieelen toestand van Ned. Indië lezen wij in de Ant- woordmemorie aan de Eerste Kamer inzake de Indische begrooting, dat deze toestand aanleiding geeft tot bezorgdheid, vooral indien men denkt aan de ongunstige perspectie ven voor de naaste toekomst. De oorzaken der financieele moeilijkhe den liggen echter buiten de macht der regeering, doch zijn te vinden in de gespannen politieke en econo mische wereldsituatie. De economische samenwerking met Ne derland geeft thans alle reden tot tevreden heid. De minister kan zich niet vereenigen met de opvatting, als zou het belang van land en volk medebrengen, dat de Indische re geering zelve allengs de oliewinning ter hand' neemt. Bodjonegoro In de officieele maandverslagen omtrent de voedselsituatie van Nederlandsch-Indië werden in den loop van het jaar 1938 her haaldelijk minder gunstige berichten opge nomen over den voedseltoestand van Bodjo negoro. Mede tengevolge van de daarop aan gevatte dessasteunwerken werd de situatie in die residentie van October 1938 af beter. Dat niettemin in November 1938 een voe dingsziekte werd geconstateerd, vindt zijn verklaring in den minder gunsligen voed seltoestand in de voorafgaande maanden. De minister vertrouwt, dat de Indische re geering het noodige zal verrichten om her haling van het gebeurde in Bodjonegoro te voorkomen. Ambtenaren en N.S.B. De minister blijft van meening. dat. voor alsnog geen voldoende aanleiding bestaat voor een verbod aan ambtenaren om lid te zijn van de N.S.B. in Indië.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1