Nog geen Britsch- transch-Russisch Zijn wij schuldig? DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Rusland blijft op zijn stuk staan en eischt absolute gelijkheid De Engelsche voorstellen aan Rusland Toch een nieuw gebouw voor de Artillerie-inrichtingen? Eindelijk professor! KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) DONDERDAG l JUNI 1939 67eJAARG. No. 8631 Dc rede van Molotov* Scherpe waarschuwing van Moskou aan Japan MOLOTOV Nieuwe Japaoscbe troepen in Amoy Jeugdig kaslooper met geld er van door Families van uitgewekenen in gevaar Dit nummer bevat 12 pagina's yj/EERBERICHT DE BILT SEINT t heldersche courant accoord Uitgave der Uitg.-Ml(. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder BRUG VOOR VERDERE ONDERHANDE LINGEN NIET AFGEBROKEN. In zijn gisteren gehouden rede heeft de Sovjet-Russi sche volkscommissaris van buitenlandsche zaken Molo- tov verklaard, dat de Britsch-Fransche voorstellen op verscheidene punten een voorbehoud bevatten, waardoor het te sluiten accoord ondoeltreffend zou kunnen worden. Molotov zeide, dat de Sovjet Unie staat op een pact van uitsluitend defensieven aard, een garantie aan alle buren van de Sovjet Unie en een concreet accoord voor wederzijdschen bijstand voor het geval een der ondertee kenaars wordt aangevallen. De Sovjet Unie streeft zonder voorbehoud naar de ver- eeniging van alle vredelievende volken, teneinde agressie tegen te gaan, aldus verklaarde Molotov, doch wij moeten ons wel de waarschuwing van Stalin herinneren, ons niet te laten gebruiken, om voor andere volken de kastanjes uit het vuur te halen. Toen Molotof vervolgens verklaarde, dat de Sovjet- Unie staat op absolute gelijkheid, had hij een vijf minu ten lange ovatie in ontvangst te nemen, waarmede Sta lin, Vorosjilov en de andere leden van het politieke bu reau, alsmede Litwinov instemden. Onze plaats, zoo vervolgde Molotov, is in de eerste rij der volken. Voorts zeide hij, dat de jongste Britsch-Fransche voorstellen op het beginsel der wederkeerigheid berustten, hetgeen een schrede voorwaarts is". Hij gaf echter te kennen, dat de Oostzee- staten nog niet gegarandeerd waren en dat de Sovjet-Unie derhalve geen verplichtingen op zich kon nemen ten aanzien van neu traal blijvende landen, die niet in staat waren, hun neutraliteit te verdedigen. Molotov verklaarde, dat de_ onder handelingen met Groot-Brittannie voortduurden doch, zoo zeide hij, „wij moeten vasthouden aan ons standpunt, ten aanzien waarvan wij niemand behoeven te raadplegen. De aanvallerstaten hebben reeds lang ge leden ingezien, dat de buitenlandsche poli tiek der Sovjet-Unie tegen agressie gericht is, doch de democratische landen hebben dit pas kortgeleden ingezien. Kortgeleden zijn veranderingen in het Britsche standpunt waargenomen en wij hebben daarom het aanbod tot het voeren van onderhandelin gen aanvaard. Na de aanvallerstaten in het algemeen te hebben gegeeseld, wees Molotov op de ver beterde betrekkigen met Italië, waarna hij vervolgde: Wij zijn niet ongeneigd, onze handelsbetrekkingen met Duitschland te verbeteren. De Duitsch-Russische handels betrekkingen, welke orilangs gevoerd zijn, zijn weliswaar afgebroken, doch er zijn tee kenen, die erop wijzen, dat de besprekin gen hervat zullen kunnen worden. Molotov herinnerde in het kort aan dc verbetering in dc betrekkingen met Polen, aan de normaliseering van^ de politieke betrekkingen tussohen de beide landen ver leden jaar en dn totstandkoming van het handelsverdrag dit jaar. Dit verdrag, zoo zeide hij, heeft tot ontwikkeling van den handel tusschen dc beide landen geleid, Scherpe waarschuwing aan Japan. Ten aanzien van de betrekkingen met Japan zeide Molotov, dat de Ja- pansche bedreiginaen tegen Buiten- Mongolië belachelijk en onzinnig zijn. Er is echter een grens aan de zen onzin en het is tijd, dat de Ja- panneezen met ai deze provocaties ophouden. Gezien ons pact van we derzijdschen bijstand met Buiten- Mongolië zullen wij de grenzen van Buiten-Mongolië verdedigen als on ze eigen grenzen. Sprekende over China herinnerde Molotov aan de onlangs door Stalin afgelegde ver- klaring, dat de Sovjet Urne de naties, die voor haar onafhankelijkheid strijden zo<u helpen. Spr. verklaarde, dat de So\jet-Unie de Chineezen in hun strijd óm de onafhan kelijkheid practisch bijstond. Onder daverend applaus besloot Molotov zijn rede met de volgende woorden: De Sovjet-Unie is niet meer wat zij in 1922 was, docii enkelen onzer buren kunnen dit niet inzien. De reactionnaire Japanneezen dienen te weten, dat zij ons niet met bedrei gingen kunnen intimideeren. De rechten der Sovjet-Unie worden en zullen worden verde digd. Het parlement heeft de verklaring van Mo lotov met algemeene stemmen goedgekeurd en is voor onbepaalden tijd verdaagd. CONCLUSIES. Molotov heeft in zijn rede dus duidelijk de voorwaarden gesteld, die de URSS voor haar samenwerking met de westelijke mogendhe den eischt. Het zijn: 1. Afsluiting van een daadwerkelijk pact tusschen Rusland, Frank rijk en Engeland. 2. Een nauwkeurige waar borg voor alle nabuurstaten der URSS zon der uitzondering. 3. Afsluiting van een ac coord tusschen de drie mogendheden ter vaststelling van de modaliteiten der hulp, die zij elkander moeten verleenen tegen 'n eventueele agressie. Geconcludeerd kan nu worden, dat Rus land de voorstellen van Engeland niet wenscht te aanvaarden, doch de bruggen voor verdere onderhandelingen niet zijn af gebroken. Vandaag het antwoord. In diplomatieke kringen te Parijs rekent men er op, vandaag het Russische antwoord op de Fransch—Britsche voorstellen inzake een drievoudig verdrag te zullen ontvangen en het voorbehoud der Sovjet-Unie, zooals dit uit de rede van Molotov blijkt en uit de te Parijs ontvangen inlichtingen, zou o.a. be trekking hebben op de in het ontwerp-accoord' gemaakte zinspeling op den geest van het Volkenbondspact. Ofschoon de Fransch—Brit sche voorstellen niet de toepassing van de procedure volgens artikel 16 bevatten, zou de Sovjet-regeei'ing vreezen, dat deze zinspeling kan leiden tot verschillende ifitleggingen. Voorts geeft ook artikel 4 van het Fransch- Britsche ontwerp, dat voorziet in overleg in bepaalde gevallen van agressie, aanleiding tot het maken van voorbehoud door de Sov- jet-iegeering, die zou willen, dat de garantie aan de Oostizeestaten meer rechtstreeks cn automatischer is. Ook in Franschc diplomatieke, kringen is men van oordeel, dat het voorbehoud op de ze punten niets afdoet aan het tusschen Pa rijs, Londen en Moskou tot stand gekomen principieele accoord. Aan de regeling van de détails van het ar- coord zal hard gewerkt worden en men twij felt er niet aan dat het mogelijk zal zijn spoedig zekere misverstanden uit den weg te ruimen en dc reeds bereikte overeenstem ming in den vorm van een definitief accoord vast te leggen. De vermoedelijke inhoud van het verdrag tusschen Engeland, Frank rijk en de Sovjet-Unie, volgens het Britsche voorstel. Dc diplomatieke redacteur van de „Eve- ning News" publiceert de volgende vermoe delijke inhoud van het verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en de Sovjet Unie: Paragraaf 1. De Sovjet Unie zal onmiddellijk Engeland cn Frankrijk tc hulp komen, wanneer de ze mogendheden onder de volgende om standigheden in een oorlog worden mee gesleurd: Ten eerste: tengevolge van een onmiddel- lijken aanval op deze mogendheden. Ten tweede: tengevolge van het ten uit voer leggen van de garantie-beloften van deze mogendheden aan andere staten. Ten derde: tengevolge van het beantwoor den van ieder verzoek om hulp door eeni- ge Europeesche mogendheid, welke het slachtoffer is van een aanval. Indien dc Sovjet Unie in een oorlog wordt betrokken tengevolge van een der drie genoemde punten, zullen Engeland cn Frankrijk de Sovjet Unie te hulp komen. Paragraaf 2. De hulp zal worden gegeven overeenkom stig artikel 16 van het handvest van den Volkenhond. Paragraaf 3. De beste wijze van het verleenen van hulp zal worden bestudeerd in besprekingen tusschen de drie mogendheden. Paragraaf L In geval van een aanval zullen onmiddel lijk besprekingen tusschen de drie mo gendheden worden gevoerd. Paragraaf 5. De belangen van de mogendheden aan wie hulp wordt verleend, moeten geëerbiedigd worden. Paragraaf 6. Het verdrag is gesloten-voor een tijdvak van vijf jaar. Het blad voegt hierèan toe, dat de ophel deringen, welke de regeering van de Sovjet Unie bij monde van haar ambassadeur te Londen, Maisky heeft gevraagd,'betrekking hebben op do paragi'afen 2 cn 3. Inzake pa ragraaf 2 heeft de Britsche regeering ver moedelijk doen weten, zoowel aan Maisky als aan Molotof, dat dit niet beteekent, dat de procedure van artikel 16 van het hand vest moet worden gevolgd. Heelt Japan excuses aangeboden voor de aanhouding der Britsche schepen? Nieuwe eenheden der Japansche marine troepen zijn te Amoy aangekomen, gistermid dag om li uur, ter versterking. Na een pa rade door de hoofdstraten werd over de troe pen een schouw gehouden in het Amoypark door den opperbevelhebber van de Japan sche vloot in de Zuid-Chineesche wateren. Volgens Domei heeft de Japansche consul- generaal op Amoy een nieuwe nota doen toe komen aan den voorzitter van den gemeente raad, waarin er nogmaals op wordt aange drongen, dat een doeltreffend toezicht wordt geoefend op terroristische elementen te Koe langsoc. Geen blokkade van de sche kust? Chinee- Vermoedelijk naar het buitenland. Gistermorgen heeft de N.V. Winkelman, Ateliers voor Kunstnijverheid in de Wester straat te Amsterdam, haar 18-jarigen be diende de D. opgedragen een chèque ten be drage van f 11800 bij het bijkantoor van de Incassobank aan het Haarlemmerplein te innen. Toen de jongen na eenige uren niet op het kantoor was teruggekeerd, werd een onderzoek ingesteld, waaruit bleek, dat hij de chèque wel had geind. De jongeman is in het bezit van een pas, zoodat het vermoe den bestaat, dat hij naar het buitenland is vertrokken De politie stelt een onderzoek in. Volgens de „Daily Telegraph" heeft de Britsche ambassade te Sjanghai van het mi nisterie van marine te Tokio antwoord ge kregen op haar protest tegen de aanhou ding van de „Rampura" op 23 Mei. Het blad schrijft: „Od grond van dit ant woord, dat van verzoenend karakter is en de aanhouding een misverstand noemt, mag men althans voorloopig de hoop koesteren, dat de Japanneezen niet voornemens zijn over te gaan tot een algemeene blokkade van de Chineesche kust". Chineezen misbruiken Fransche vlag. De legatieraad der Japansche ambassade in China heeft den Franschen ambassadeur een nota doen toekomen, waarin hij de aan dacht vestigt op de herhaalde gevallen van misbruik van de Fransche vlag door de Chi neesche militaire autoriteiten voor militaire doeleinden. Hij deelt den Franschen ambas sadeur hierbij mede, dat indien Frankrijk nalaat hieraan haar aandacht te wijden, en indien een dergelijk geval van misbruik van de Fransche vlag zich nog eens voordoet, de Japansche militaire autoriteiten gedwon gen zullen zijn maatregelen tc nemen, wel ke zij noodig achten, en voor welker gevol gen zij niet kunnen instaan. Duilsche ministerie dreigt open lijk met vergeldingsmaatregelen. De Daily Telegraph meldt, dat het Duit- sche ministerie van pers cn propaganda in alle Oostenrijiksche bladen een openlijke bedreiging publiceert, dat vergeldingsmaat regelen zullen worden genomen tegen de families van politieke vluchtelingen, die thans te Londen en Parijs verblijf houden. „Wij zullen, aldus hei ministerie, niet langer de tragische vergissing begaan cle vrienden en familieleden van deze haatzaai- ers ongestoord in ons midden te laten of hun zelfs naar het buitenland .laten gaan om er het aantal dergenen die reeds heen gegaan zijn te doen toenemen." Gezegd wordt, dat de in de buitenland sche bladen verschenen berichten over moei iijkheden in Duitschland afkomstig zijn van emigranten, die deze berichten van hun achtergebleven familieleden hebben ontvan gen. Binnenkort zal de censuur worden ver scherpt en zullen Joden in Duitschland op den omslag van hun brieven moeten aan geven, dat hun brieven „Joodsch" zijn. Mr. Oud over de geestelijke her bewapening. In de algemeene vergadering van de Maat schappij tot Nut van 't Algemeen, welke gis teren te Amsterdam gehouden werd, hield Mr. P. J. Oud, burgemeester van Rotterdam, een rede over: „Welke practische eischen stelt de leuze geestelijke en moreele herbewa pening aan het individu en aan de verschil lende geledingen der gemeenschap?" Spr. begon zijn uiteenzettingen met te wij zen op de moeilijkheden, die aan de gedach te der geestelijke en moreele herbewapening zijn verhonden. In het algemeen vindt men de gedachte mooi, maar men wil zoo graag iets concreets hooren, wil zoo graag weten, wat er gedaan moet worden. De gedachte zoo ging spr. verder is volstrekt niet nieuw: De menschheid heeft zich steeds laten leiden door geestelijke- en moreele waarden. Maar het was noodig om de leuze wederom in het middelpunt van de belangstelling te stellen, omdat het schijnt, dat het in de huidige wei Md en vooral in Europa naar een catastroplic gaat. Spr. schetste de beteekenis van de beken de oproep, het manifest, tot. welks elf onder teekenaren spr. ook heeft behoord. Het ma nifest, doet een beroep op ons-zelf. De hoofd- sedachte van de leuze richt zich tegen ver deeldheid en dringt met grooten nadruk aan op samenwerking. En deze gedachte heeft ons volk gepakt. Gemeenschapsband verzwakt. De gemeenschapsband is in onze dagen zeer verzwakt. Dat is in de eerste plaats veroorzaakt, doordat het terrein van de ge meenschap zooveel grooter is geworden. De tegenstellingen zijn ook grooter geworden of hebben zich verscherpt. De groote econo mische moeilijkheden der laatste jaren heb ben deze tegenstellingen opgeroepen en heb ben de menschen vijandig tegenover elkaar doen stellen. Dat moet veranderd worden. We moeten ons afvragen of we wel ons best hebben ge daan om anderen en elkaar te begrijpen. De kern van de radiorede van de Koningin was de vraag of we er wel goed van door- drongen zijn, dat we de eenheid van ons volk goed moeten bewaren tegen de geva ren van buiten. Ieder voor zich, gi-oep voor groep, moet zich afvragen in hoeverre hij of zii aan de verdeeldheid en aan de splitsing, die in ons volk is ontstaan, schuldig is. Ondanks verschil van beginsel zijn er breede terreinen tc vinden voor samenwer king. De politieke strijd moet zijn negatieve karakter worden ontnomen. We moeten de gelijkwaardigheid van alle menschen erken nen. Of men die gelijkwaardigheid humanis tisch dan wel dogmatisch wil erkennen, maakt in het wezen der zaak geen verschil. Spr. besloot zijn rede met uiteen te zetten, dat ook de Maatschappij tot Nut van 't Al gemeen op het terrein van de geestelijke- en moreele herbewapening oen groote en dank bare taak heeft. Verwachting: In den vroegen ochtend plaatselijk zwaar bewolkt of betrokken, later licht bewolkt af helder, droog, vrij warm, zwakke tot matigen N. tot O. wind. Dc alg. vooruitz. zijn gunstig voor het aanhouden van 't mooie weer. Vrat)en aan Defensie. Het Tweede Kamerlid de heer Duymaer van Twist heeft aan den minister van De fensie de volgende vragen gesteld: Kan de minister reeds mededeelen, welke maatregelen na het votum van de Tweede Kamer van 2 Mei 1.1. getroffen zijn gewor den met bcti-ekking tot het stichten van een administratiegebouw voor dc Artillerie-In- i'ichtingen- in s-Gravenhage? Zoo ja, is de minister dan bereid in een nota aan de Kamer al dc inlichtingen te verstrekken, die noodig zijn om den stand van zaken op dit oogenblik te kunnen beoor deelen? Zooals men weet, heeft de Tweede Kamer de aanvrage om geld voor bedoeld admi nistratiegebouw verworpen. Met den bouw was echter reeds begonnen! De regeering heeft echter, voor zoover bekend, de bij den bouw toetrokken instanties, nog geen en kele aanwijzing gegeven, met de werkzaam heden te stoppen, zoodat algemeen veron dersteld wordt dat' Defensie haar zin wil doordrijven. Het rumoer rond dr. J. M. Ro mein. Buiten de voordracht van B. en W. en dus ook van curatoren om, heeft de gemeenteraad van Amstei-- dam in zijn vei-gadering van gis termiddag benoemd tot buitenge woon hoogleeraar in de vadcrland- sche geschiedenis Dr. J. M. Romein. Hij verwierf 21 van de 10 uitgebrach te stemmen. Rond den naam van Dr. Romein is nogal wat rumoer geweest in den Amsterdamschen raad. In October n.1. heeft het college van curatoren dezen geleerde, die toen als eersla was voorgedragen in de vacature van prof. Dr. H. Brugman (littei-aire faculteit), n.i. geschrapt en in zijn plaats dr. N. B. ten Hoef voorgedragen. Deze werd na zeer hef tige debatten in den gemeenteraad benoemd met 18 van de 34 stemmen. Ook bij de voordracht van de faculteit in de vaderlandsche geschiedenis schrapten de curatoren den naam van dr. Romein, die op de tweede plaats stond, zoodat alleen de namen van prof. dr. P. J. Winter en dr. H. J. Smit (met gelijke waardeering) voorkwa men. De heer Wijnkoop (comm.) zette uiteen, waarom hij nu wèl zijn stem kon geven aan de benoeming van dr. Romein, die vroe ger communistisch georiënteerd is geweest, doch thans niet meer. In October was deze geleerde voor de communisten onaanvaard baar, omdat zijn werk de bestrijders der Sovjet steunt, doch thans, nu de democra tieën hebben ingezien, dat zij Rusland noo dig hebben, zal dr. Romein aldus de heer Wijnkoop. van deze gewijzigde houding ook wel den invloed ondergaan! De heer v. d. Velde (S.D.A.P.) beschul digde curatoren, dr Romein om politieke redenen te hebben geschrapt, cn. daar hij een dergelijke benoeming uitsluitend we tenschappelijke eigenschappen een rol mo gen spelen, zou zijn fi-actic vóór dr Romein stemmen. De stemming, welke onder gi-oote span ning plaats had gaf eindelijk als j-csultaat, dat op dr. Romein 21 en op jhr. dr. van Winter 19 stemmen werden uitgebracht, waarmede dus eerstgenoemde was be noemd. De veelomstreden figuur. Dr. Jan Marinus Romein, is op 30 Oc tober 1893 tc Rotterdam ceboren en heeft vooral bekendheid verworven door talrijke populair-wetenschappelijke werken. Hij was voorts medewerker van enkele Nederland- sche dagbladen en tijdschriften van ge schiedkundigen aard. Tot de groote reeks publicaties, welke van zij hand verschei»rn, behooren o.a. vertalin gen van Remain Rolland's „Jean Christof- fe" cn Mohring's „Karl Marx". Voorts schi-eef hij „Machten van dezen Tijd", „De lage Landen bij de Zee".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1