Fransche duikboot
l
vergaan
STEMT
L. F. van LOO
N=° 2 LIJST
Tokio geeft het Japansche
leger de vrije hand
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Moskou stelt
Londen teleur
Breg
man
Reeds 30 uur
onder water
Geen vrije handel meer in
bollenteeltvergunningen
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ZATERDAG
17 JUNI 1939
67e JAARG. No. 8645
Over persvrijheid
gesproken
Dit nummer bevat 16 pagina's
UJEERBERICHT
DE BILT SEINT:
Tweede luchtlijn
over Sumatra
LEERAAR M. O.
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-MiJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Na duikoefening niet meer boven
gekomen. Redding der 71 man
schappen uitgesloten.
Weer brengt een nieuwe duik
bootramp alom ontzetting. De derde
in korten tijd! De Fransche duik
boot „Phénix" is volgens een tele
gram uit Saigon (Indo-China) na
een duikoefening niet meer boven
gekomen en is reeds meer dan der
tig uur onder water. Redding der
71 opvarenden acht men uitgeslo
ten.
De Phenix, die in 1930 te water is gelaten,
staat onder bevel van kapitein Coucha-
court. Zij meet 1379 ton en is 92 meter lang
De bewapening bestaat uit een kanon van
100 mim., een kanon van 37 mm. Een ma
chinegeweer en elf torpedo-lanceerbuizen.
Het schip is dus even groot als de „The-
tis".
De oppervlakte-motoren ontwikkelen 6000
P.K., wat een snelheid van 18 knoopen mo
gelijk maakt. Onder water ontwikkelen de
motoren 2000 pk., de snelheid kan dan 10
knoopen zijn.
Hoe de vermissing werd ontdekt.
De duikboot Phénix moest zich van een
punt van de Indo-Chineesche küst, gelegen
op ongeveer 300 km. ten noorden van Sai
gon in de baai van Cam Ranh, naar een
ander punt aan de kust begeven 't Vaartuig
moest laat in den ochtend aan het eindpunt
van den tocht aankomen. Toen de comman
dant van de Fransche vlootstrijkkrachten
in het Verre Oosten de Phénix niet om
streeks het verwachte tijdstip boven water
zag komen, alarmeerde hij terstond alle
schepen en watervliegtuigen van de Indo-
Chineesche vlootbasis. Nadat eenigen tijd
gezocht was, moest men wel tot de conclu
sie komen, dat de Phénix bij het duiken
door tot nu toe onbekende oorzaak uit haar
evenwicht heeft moeten geraken en op den
zeebodem stooten.
Ernstige ongerustheid.
Het Fransche ministerie van marine deelt
mede:
Omtrent het lot van de duikboot der eer
ste klasse „Phénix die op het oogenblik
in Indo-China gedetacheerd is, heerscht
ernstige ongerustheid.
Na een langdurigen duik, tijdens in den
ochtend van 15 Juni ter hoogte van de baai
van Cam Ranh gehouden oefeningen, is de
duikboot niet wederverschenen. De vloot-
strijdkrachten in het Verre Oosten, alsmede
in Indo-China gedetacheerde marinevaartui
gen, hebben onmiddellijk een onderzoek in
gesteld, dat nog voortduurt, en waaraan wa
tervliegtuigen van de kolonie deelnemen.
Direct nadat het gewaarschuwd was. heeft
het ministerie van marine den toestand ter
kennis gebracht van de familieleden der
bemanning."
De bemanning van de Phenix bestaat uit
71 officieren en minderen.
Een succesrijk type.
I
De in de Indo-Chineesche wateren veron
gelukte onderzeeër „Phenixbehoort tot de
technisch succesrijkste duikboottypen der
Fransche marine, het z.g. Roquebert-type
De „Phenix" vertrok in April van Toulon
naar Saigon om daar ingedeeld te worden
bij de marinestrijdkrachten in Indo-China.
Verschillende andere Fransche duikboo-
ten van hetzelfde type zijn in de laatste
jaren reeds in Indo-China geweest en behou
den teruggekeerd.
De plaats van het ongeluk ligt met ver
van het nog in aanbouw zijnde Fransche
Kranten mogen alleen offtcieele
berichten opnemen over den
moord* te Nachod.
Gisteren zijn voor de Duitsche rechtbank
te Praag de beide Duitsche politiemannen
Bula en Stehr verschenen, die beschuldigd
worden te Nachod te zijn binnengedrongen
in het Tsjechische politicposthuis en den
Tsjcchischen politieman Muller, die in be
lag, te hebben doodgeschoten.
Zij baseerden hun verdediging op
CTen'eerste: Zij hadden te veel gedronken,
zonder eerst genoegzaam te hekk?n,^p.ripn
Ten tweede: Het incident geschiedde den
dag na het incident van Kladno en
stad hcerschte een zekere spanning.
Ten derde: beiden waren van meening, dat
op hen was geschoten. .„„„a hot
Na het verhoor van de beklaagden werd
proces tot heden verdaagd.
De pers heeft opdracht gekregen van deze
zaak alleen de officieele communiqués te pu
bliceeren.
marincstcilnpunt Cam Ranh aan een natuur
lijke bocht aan de Oostkust van Indo-Chi
na, ongeveer 350 K.M. ten Noord-Oosten van
Saigon. De zee is daar meer dan 100 meter
diep.
Indien de onderzeeër op deze groote diep
te op den zeebodem ligt, is het schip waar
schijnlijk reeds door den geweldigen druk
der watermassa's in elkaar gedrukt en ge
broken. De vrees voor het leven van de op
varenden is thans na 30 uur vergeefsche
nasporingen dan, zooals gezegd, ook bij
zonder groot.
Bovendien is de onderzeeër niet voor
zien van reddingsapparaten, zoodat de op
varenden slechts gered zouden kunnen
worden door berging van het geheele vaar
tuig.
De „Phenix" heeft wel boeien aan boord,
maar men heeft óf geen gelegenheid gehad
deze omhoog te laten, óf zij zijn bij de op
sporingen tot dusver niet ontdekt.
Sierteeltcentrale neemt maatreae-
len.
Het Hsb. verneemt, dat de Neder-
landsche sierteeltcentrale maatrege
len overweegt om nog dit seizoen
een einde te maken aan den vrijen
handel in bollenteeltvergunningen.
In 't bijzonder heeft hiertoe geleid
de misstand dat gelegenheidshande
laren van den geldnood van kwee
kers gebruik gingen maken om
hun vergunning op te koopen.
Deze handelaren nu kochten de teeltver
gunningen op om ze daarna aan denzelfden
kweeker die toch vergunning moet heb
ben om zijn bedrijf te kunnen voortzetten -
weer voor een enkel jaar te verhuren. Ver
huur is wel verboden, maar overdracht
voor den tijd van een jaar was door de Cen
trale toegestaan, hetgeen op huur neerkomt
Daar de huurprijs ongeveer een derde van
den koopprijs was, is het duidelijk dat hier
in voor den handelaar na eenige jaren een
zoete winst zat, omdat dezelfde vergunning
elk jaar opnieuw kon worden verhuurd.
De betrokken commissie is nu voornemens
alle teeltvergunningen welke thans over
zijn, tegen vergoeding op naam van de
Sierteeltcentrale over te schrijven. Aan den
vrijen handel zal hierdoor een einde ko
men en teeltvergunningen zal men nog
slechts kunnen koopen van of verkoopen
aan de centrale tegen vastgestelden prijs. De
definitieve beslissing van de Centrale kan
nog vóór het volgend seizoen tegemoet
worden gezien.
De BritschFransche voorstellen
niet geheel gunstig, zegt het Rus
sische communiqué.
RUSLAND WIL SCHRIFTELIJKE
GARANTIES, ENGELAND ACHT
ZICH DAARDOOR TE AFHANKE
LIJK!
Het Russische persbureau Tass sein
de gisternacht een telegram, waarin
melding werd gemaakt van het be
zoek dat Strang met den Britschen
en Franschen ambassadeur aan den
Russischen volkscommissaris voor
buitenlandsche zaken, Molotow heeft
gebracht. De conferentie, aldus Tass,
duurde twee en een half uur. De
voornaamste punten waarop verschil
van inzicht bestaat, werden bespro
ken. De Engelsch-Fransche teksten,
die een regeling van deze kwesties
formuleeren, werden aan Molotow
overhandigd.
In de kringen van het volkscommis
sariaat van buitenlandsche zaken
acht men de resultaten van dit eer
ste onderhoud en van het onderzoek
van het FranschBritsche voorstel
niet ten volle bevredigend.
De achtergrond van de moeilijk
heden.
3
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit Lon
den omtrent den achtergrond van de moei
lijkheden in de EngelschRussische onder
handelingen van een hooggeplaatste instan
tie uit toonaangevende kringen in Londen
de volgende opheldering te hebben gekregen,
welke, naar het D.N.B. seint, overeenstemt
met berichten, die het bureau van andere zij
de in Londen zoowel als uit Moskou ontvan
gen heeft.
Het probleem der garantie van de
Baltische landen heeft slechts on
dergeschikte beteekenis. Engeland is
bereid, wanneer dat noodig is, de Bal
tische landen niet alleen tegen hun
wil te garandeeren, maar zelfs onder
zekere Sowjet-Russische toezeggingen
geheel op te geven. Dit is echter niet
de beslissende eisch van Sowjet-
Rusland. De Russische onderhande
laars eischen veeleer vooral een bin-
Verwachting: Koeler dan giste
ren, zwaar tot half bewolkt,
overwegend droog weer,
zwakke tot matigen, meest
Westelijken wind.
dende Engelsche toezegging voor het
geval, dat Sowjet-Rusland in den
loop der nakoming van zijn bij
standverplichtingen in conflict mocht
geraken met Japan, en bovendien
een bindende Engelsche verklaring
voor een ondersteuning van Sowjet-
Rusland in geval van een conflict
met Japan.
Ook daartoe zou de Engelsche regeering in
beginsel zich bereid verklaard hebben. Zij
zou echter onder geen omstandigheden bereid
zijn deze toezeggingen schriftelijk vast te
leggen. Daarom tracht zij ook de Sowjet-
Russische bezwaren door de uitzending van
Strang naar Moskou op te heffen, om door
hem nogmaals mondeling de betreffende
Britsche toezeggingen te doen geven. Molo-
tof zou echter onvoorwaardelijk vasthouden
aan een duidelijke en ondubbelzinnige, schrif
telijke vastlegging van de Britsche bijstands
verplichtingen in Oost-Azië. Men vreest thans
in Londen zich door een bekend worden van
een dergelijke verplichting bloot te stellen
aan ernstige reacties in OostAzië, resp. zich
door een dergelijk document in een onhoud
bare afhankelijkheid jegens Rusland te bö-
geven.
De Indische regeering beoogt, om in 1940
een tweede luchtlijn over Sumatra in het
leven te roepen, loopende over Benkoelen en
Padang naar Medan. Vandaar zal, aldus de
Tel., met kleinere vliegtuigen via Lho Nga
worden gevlogen naar Sabang, waar het
vliegveld niet geschikt is voor het gebruik
van groote toestellen. Voor de vliegverbin
ding van Ambon en Nieuw Guinea zullen
amphibie-vliegtuigen worden aangeschaft.
Accountantskantoor
Lid N. I. v. B.
Lid Ned. Gen. v. Acc.
Loodsgracbt 72 Tel. 650
Engeland waarschuwt. Voed
selvoorziening zeer onvoldoende.
Amerika nog steeds weifelend.
MAANDAG VERGADERT BRITSCHE
MINISTERRAAD.
Ons voorloopig bericht van giste
ren dat de regeering te Tokio geheel
achter het Japansche leger zou staan
is bevestigd door de gebeurtenissen
van gisteren, den derden dag van
de blokkade van de Britsche conces
sie te Tientsin. De Japansche regee
ring heeft medegedeeld, dat het con
flict „locaal" moest worden geregeld
en geeft daarmede het leger de vrije
hand.
In de concessie heerscht nog groote span
ning, maar behalve het neerschieten van
twee Chineesche groenteverkoopers vielen
er geen noemenswaardige incidenten voor.
De Japanneezen te Tientsin hebben een
kabelballon opgelaten, waaraan 'n vlag is
bevestigd, waarop in Chineesche lettertee-
kens een oproep tot de Chineesche bevol
king staat, waarin wordt aangespoord de
Britsche autoriteiten er toe te brengen hun
houding te wijzigen.
De Britsche fotograaf Eric Mayell, die drie
dagen geleden door de Japanneezen te
Tientsin was gearresteerd, is gisteren vrij
gelaten.
Inmiddels is er weer groote be
drijvigheid in de diplomatieke cen
tra van Europa en Amerika. Tientsin
immers kan de inzet zijn van een
kansspel, waarbij het om veel groo-
tere belangen gaat!
Officieele verklaring van Lon
den.
In een officieele verklaring, welke giste
ren te Londen is gepubliceerd inzake den
toestand in het verre Oosten, wordt gezegd,
dat indien de nieuwe vragen, welke men
in officieele Japansche kringen in Noord-
China heeft laten door schemeren, werke
lijk gesteld zullen worden,
een buitengewoon ernstige toe
stand zal ontstaan.
De Britsche regeering zal dan moeten
overwegen welke stappen onmiddellijk ge
nomen moeten worden tot bescherming van
de Britsche belangen in China.
Verder wordt gezegd, dat de houding van
de Britsche autoriteiten ten aanzien van de
vier Chineezen, welker uitlevering wordt
gevraagd, dezelfde is gebleven. De Britsche
autoriteiten achten de nieuwe vragen, wel
ke zijn gedaan en welke de' rechten van
alle mogendheden, welke verdragsrechten
hebben in China, aantasten, zeer ernstig.
Men hoopt evenwel nog, dat de Japansche
autoriteiten hun weigering de voorstellen,
welke zijn gedaan om het incident plaatse
lijk te regelen, niet handhaven.
Maandag a.s. zal de ministerraad in
Downingstreet bijeenkomen ter bespreking
van den toestand te Tientsin.
Soldaten gereed gehouden.
Tengevolge van de Japansche blokkade
der Britsche concessie te Tientsin, wordt de
voedselvoorziening daar steeds moeilijker.
Aangezien de Britsche koopvaardijschepen
geen nieuwe levensmiddelen kunnen aan-
DE BLOKKADE
INTERNATIONALE BRUG WAAROVER
INVOER VAN LEVENSMODELEN IS
TOEGESTAAN
HET BRITSCH-JAPANSCHE
CONFLICT TE TIENTSIN
BLOKKADE V D REl-RIVIER
o prikkeldraadversperring
139^6)
voeren, hebben de Engelsche autoriteiten te
Tientsin den Britschen vlootcommandant
verzocht, oorlogsschepen uit Tsjing Wang
Tao en Wei Hai Wei opdracht te geven, le
vensmiddelen naar de concessie in Tientsin
te vervoeren.
Tegelijkertijd wordt bekend, dat
in de concessie duizend soldaten en
vrijwilligers gereed gehouden wor
den, voor het geval het tot een bot
sing met de Japansche militairen al
daar zou komen. Het aantal man
schappen is evenwel te gering, om
met succes tegenstand te kunnen
bieden.
Inmiddels zijn ook de Fransche wachtpos
ten aan de grens van de Fransche concessie
versterkt. De Fransche autoriteiten hebben
bovendien verboden, van de concessie uit
foto's te maken van de Japansche wachten.
Ons kaartje geeft de situatie van het
oogenblik weer.
De houding der Duitschers.
Bijzondere aandacht trekt op het oogen
blik de houding van de Duitschers in het
Verre Oosten. Aanvankelijk werd gemeld,
dat de Duitsche handelaren te Tientsin be
sloten hadden geen zaken meer te doen
met de buitenlandsche firma's in de Brit
sche en Fransche concessie; de Duitsche Ka
mer van Koophandel ontkent evenwel, dat
een dergelijk besluit genomen werd.
Amerika.
De Tientsin-kwestie wordt door het Ame-
rikaansche Staatsdepartement met de groot
ste aandacht gevolgd. Het tracht gewaar te
worden of men ditmaal staat tegenover een
onherroepelijk besluit van Japan, China te
sluiten voor de onderteekenaars van het
negenmogondhodenverdrag. Tot dusver heeft
het staatsdepartement nog geen berichten
ontvangen, die officieele protesten of stap
pen te Tokio noodig maakten.