dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Minister Goselings geweten
is gerust
f 33 millioen voor
Defensie aangevraagd
Frankrijk in een net van
list en spionnage
De bewindsman
door het rapport
niet vernietigd
Japan bereid tot
onderhandelen
WO E N S D A G
28 JUNI 1939
67e JAARG. No. 8654
„Het hoofd van den procureur
generaal kom ik niet aanbieden!"
Geen enkele loopende
rechtszaak stopgezet
Roosevelt vreest
de geldwolven
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
De spoorwegtunnel te
Velsen
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Ultgcrve der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
1- *1 1 I e 1 14
7/Awv/I.vi v WH UCI1 JJIULUICUL
In een Tweede Kamervergadering, waarvoor de pu
blieke belangstelling zóó groot was, dat de politie vele
nieuwsgierigen op hardhandige wijze moest terugdringen,
heeft minister Goseling gistermiddag de opmerkingen
over het rapport-Oss beantwoord. Tijdens 's ministers
rede nam de minister-president, dr. Colijn, aan de regee-
ringstafel plaats. Krachtig verdedigde mr. Goseling zijn
handelwijze, slechts op enkele punten de commissie-
Schouten iets toegevend. De bewindsman blijft er van
overtuigd, dat zijn ingrijpen tegen de Ossche brigade der
Koninklijke Marechaussée gerechtvaardigd was en zijn ge
weten is op dit punt geheel gerust. Tegenover de geeste
lijken werd, aldus spr., geen ander recht gebruikt dan het
Nederlandsche en contact met de kerkelijke overheid werd
nimmer gezocht.
De heer Goseling is van oordeel, dat dit
oogenfolik niet erg gelukkig valt voor de
behandeling van deze zaak, internationaal
en misschien nationaal ook niet. Spr. spreekt
niet voor degenen, die aan zijn eerlijke be
doelingen twijfelen. Spr. zal het niet heb
ben over de aantijgingen, die hij met zijn
gezin heeft ondergaan en over de ondervon
den smaad en laster.
1 Alle instanties, die de zaak hebben on
derzocht, zijn tot het oordeel gekomen, dat
inzake de beide pastoors den minister geen
blaam treft.
Reeds op 7 April 1938 heeft spr. verklaard,
dat indien van strafbare feiten gebleken
was, de pastoors eenzelfde recht hadden on
dergaan als de anderen. De aantijgingen op
dit punt hebben spr. het diepste gegriefd.
Daar stak de angel.
Over het rapport is spr., in meer
dan een opzicht voldaan; hij voelt
er zich echter niet door vernietigd.
De inhoud van het rapport is niet
volkomen onwederlegbaar; de com
missie maakt zelf reserves.
's Ministers goede trouw.
Van groot belang acht spr., dat de com
missie van oordeel is, dat de minister de
genomen maatregelen noodzakelijk achtte
en dat aan zijn goede trouw niet wordt ge
twijfeld.
Spr. zou gaarne zien, dat het mogelijk
ware een weg te vinden, waarlangs dege
nen, die door stemming voor de conclusies
der commissie wantrouwen willen uitspre
ken in spr.'s onkreukbaarheid, daartoe open
lijk en eerlijk de gelegenheid krijgen.
Naar de meening van de commissie was er
geen sprake van machtsoverschrij ding en
in gevaar brengen van de rechtszekerheid.
Wat de werkwijze van de commissie be
treft, deze beperkt zich terecht tot de be
leidskwestie. Dit beleid is het beleid an
ambtenaren van politie cn justitie in straf
zaken. Daarin ligt de moeilijkheid in deze
zaak.
De bevoegdheden der Kamer.
Welke rol kan de Kamer hebben met be
trekking tot strafzaken? Niemand zal de
Kamer willen bekleeden met de functie van
een orgaan boven de aangewezen organen.
Waar gaat het heen, als men aangifte gaai
doen bij de Kamer?
De Kamer heeft op dit gebied een con-
troleerende bevoegdheid en moet matiging
betrachten.
De Kamer mag wèl aantooncn, dat de no-
in al e rechtsgang niet zou zijn gevolgd, u
citaten in spr.'s nota dienden om te bewij
zen, dat de rechtsgang niet geschonden wa
Een fabel.
Onomstootelijk slaat vast, dat spi.
geen enkele loopende rechtszaak
heeft stopgezet. Wanneer hij de pas
toors had willen sparen, had i
beter den maatregel niet kunnen ne
men. De maatregel diende om 'e
voorkomen, dat de tekortkomingen
van de marechaussee zichzouden
herhalen. Dat spr. zou hebben m
gegrepen ten behoeve van vv
is een fabel.
Mr. van der Goes van Naters: Was er
zoon haast bij? jgeheimG» d0Ssiers.
Weigering van inzage van dossiers heeft
sPr. opgevat als gevolg van zij P
Vulling. „Geheime dossiers onder de
nisier zijn er niet. Inzage daarvan h 1.^
moeten weigeren, daar dit het n"(,rl<omen
Nederland, dat iemand kan ]ater
Men wordt niet vervolgd, doch
berecht door deze Kamer.
De publieke opinie beoordeelt de
stukken geheel verkeerd, zij zou
sommige mededeelingen vau verden
kingen als feiten beschouwen Indien
men tot publicatie overgaat, ait men
volop in 't volksgericht. Geen ver
antwoordelijk bewindsman zou dit
doen.
Hier mocht naar het oordeel van den mi
nister geen precedent worden geschapen,
evenmin als bij het zoogenaamde verbod
aan de ambtenaren om de commissie in te
lichten; op dit laatste punt waren al zijn
amtotgenooten het met hem eens.
De rol van den procureur-gen.
De minister verklaart, dat hij geen nieu
we feiten of omstandigheden zou aanvoe
ren; hij stelt al de feiten nog eens in het
licht om duidelijk de fouten van de mare
chaussee te doen uitkomen. Van den presi
dent van de rechtbank te 's Ilertogenibosch
had de minister spontaan een brief ont
vangen, welken hij voorlas. Van eendg
ingrijpen van den Bosschen procureur-ge
neraal in zaken, die nog onder de recht
bank ressorteeren, blijkt hier het tegen
deel.
In de zaak van de geestelijken is voor
velen de meest afschuwelijke sensatie ge
wekt. Er is de voorstelling gewekt, dat
stelselmatig door de pastoors gruwelijke
handelingen zijn verricht. Waarom geeft de
heer Rost van Tonningen deze zaken niet
aan krachtens art. 161 S. V. Men slingert
het thans in het gezicht van personen, die
zich niet kunnen verdedigen!, roept spr.
uit. Zoo spingt men om met iemands eer
en goeden naam!
Rechtsmogeliikheid heeft de minister
nooit gehad, doch hij duldt ook niet, dat
rechtsongelijkheid naar den anderen, kant
wordt geschapen.
Geen contact met de kerkelijke
Overheid.
Spr. heeft nooit met de kerkelijke
overheid eenig contact in deze zaak
gehad. Voor wenschen van die zijde
zou spr. nooit toegankelijk geweest
zijn. Het is duidelijk, dat de kerkelij
ke overheid in deze zaken belang
moest stellen.
Ten aanzien van het contact van de Jus
titie met het corpscomimando geeft de mi
nister toe, dat dit te wenschen heeft overge
laten.
Marechaussee hoorde misdienaars.
In de zaak van pastoor V. heeft spr. een
ernstigen grief tegen de marechaussee, die
waar er o.m. sprake was van een zaak-op-
de-grens-van-verjaring, zónder aanwijzing
voor con niouw strafbncir foit, stelselmatig
alle misdienaars van den pastoor verhoor
de, knapen van 8 tot 15 jaar! Begrijpt men
den ernst van 's ministers bedenking nog
niet' Dit verhoor moest beroering wekken
onder de ouders. De houding van den bur
gemeester in dezen noemt spr. zeer verstan
dig.
's Ministers grief, dat er een on
derzoek was ingesteld zónder aan
wijzingen betreft alleen de zaak van
pastoor B. Het verhoor van de vrou
welijke getuige in Den Haag ont
moet spr.'s grootste bezwaren.
Spr. wijst er op, dat hot verhoor van de
vrouw slechts ging over haar eigen relaties.
Voor onzekerheid in deze zaak is geen re
den De vrouw moést den indruk zijn bij
gebracht, dat de pastoor had hekend, daar
zij onmiddellijk na het verhoor een brief
schrijft aandien pastoor, waaruit dit blijkt.
Men moet ook oog hebben voor de belangen
van anderen! De man van de vrouw heeft
zich hij den minister beklaagd.
Niet bet hoofd, van den proc.-ge-
neraal!
Voorts verdedigt de minister krachtig het
beleid van den Bosschen procureur-generaal
tegen vvien zulke felle aanvallen en aantij
gingen zijn gericht. Spr. is niet bereid het
hoofd van den procureur-generaal te komen
aanbieden! Spr. noemt hem een man van
zeer bijzondere bekwaamheden, onkreuk
baar en van ongewone werkkracht. Wél had
het conlact tusschen p.-g. cn brigadécom-
mandant beter kunnen zijn.
Spr. ontkent, dat de wachtmeester de Gier
tijdens zijn verhoor van TA uur gestaan
heeft; verhoor in twee étappes ware inder
daad beter geweest.
De minister is er van overtuigd, dat een
maatregel tegen de marechaussee moest
worden genomen. Een dorpsonderzoek zou
daarvoor te lang hebben geduurd. De zacht
ste en meest doeltreffende maatregel op dat
oogenblik was schorsing van de opsporings
bevoegdheid. Dit middel was nieuw voor
Nederland. Daaraan is de ongewenschte
ruchtbaarheid te wijten.
Een rustig geweten.
In den weerslag in een deel van
ons land zegt de minister zich ver
gist te hebben. Minister Goseling
eindigt met de verklaring, dat hij
door alles heen behouden heeft de
rust van zijn geweten; die kan nie
mand hem ontnemen. Nu of latei-
zal de erkenning volgen, dat hij in
het welzijn van ons Vaderland heeft
gehandeld.
De heer Schouten antwoordt.
De voorzitter van d,e kamercommissie, de
heer Schouten, voerde vervolgens 't woord.
Uitvoerig laokt deze de houding van den
heer Rost van Tonningen (N.S.B.) tegenover
de werkzaamheden van de commissie, in
welk verband hij op onjuistheden in de
rede van dezen afgevaardigde wij'st. Voorts
blijft spr. er bij, dat de minister inzage in
de stukken niet had mogen weigeren. Spr.
is er van overtuigd, dat de minister zijn
standpunt niet had kunnen handhaven als
het er op aan komt.
Heden zal de heer Schouten zijn rede
voortzetten.
Men moet hem zijn bevoeqdheid
tot devaluatie van den dollar
niet ontnemen.
Ten aanzien van het besluit van den Se
naat, Roosevelt de bevoegdheid tot devalu
atie van den dollar te ontnemen, heeft de
president gisteren in de persconferentie ver
klaard, dat, indien deze bevoegdheid niet
voor Vrijdag, wanneer zij afloopt, zou wor
den verlengd, de controle op de valuta te
rug zou keeren naar Wallstreet, waar de
internationale speculanten en bankiers hun
actie zullen kunnen voeren zooals voor 1933
Dit kan leiden tot schommelingen in de
koersen der valuta's van alle landen en
tot stoornissen in hun zakenleven, ook in
dat der Vereenigde Staten. Dit zal van na-
deeligen invloed zijn op de landsverdediging
die van den buitenlandschen handel af
hangt.
Verdubbelde Iuchtafweerbewape-
ning van H. Ms. Tromp. Voor
zieningen voor Marine en Land-
acht.
Ingediend is een ontwerp van wet tot wij
ziging en verhooging van 't achtste hoofd
stuk (defensie) der rijksibegrooting voor '39.
Aan de memorie van toelichting is het
volgende ontleend:
Voor de marine-vliegkampen is in totaal
noodig: voor „de Koov f 467.500; voor „de
Mok" f 294 000, v. Schellingwoude f 262.100,
voor Veere f 216.000. Daarenboven voor ter
reinuitbreiding van „de Kooy" nog een be
drag vaai f 50.000.
Voor aanbouw, aankoop, bewapening 'en
uitrusting van schepen, vaartuigen en vlieg
tuigen is een hooger bedrag van
f 1.354.000 aangevraagd.
Hiervan is noodig f 354.000 voor
verdubbeling van de luchtafweePbe-
wapening van H. Ms. „Tromp" en
de daarmede verband houdende
aanschaffing van munitie.
Ter toelichting moge dienen, dat sedert
de plannen voor dit schip geruimen tijd
geleden werden ontworpen, de afweer te
gen luchtaanvallen op schepen aanzienlijk
is uitgebreid, speciaal wat de automati
sche wapens betreft. In verband hiermede
werd de tweede flottieljeleider dan ook
ontworpen met een luchtafweerbewape-
ning van de dubbele sterkte van die van
H. Ms. „Tromp". De gevraagde gelden
dienen om ook van laatstgenoemd schip het
afwerend venmogen tot dat peil op te voe
ren.
Spoed met vliegtuigtorpedo's.
Voorts zijn gelden aangevraagd voor 10
vliegtuigtorpedo's bestemd voor de torpedo
vliegtuigen, welke in aanbouw zijn en eer
der gereed zullen komen dan aanvanke
lijk werd voorzien,
Vuurmonden en munitie.
Voor materieel der artillerie met toebe-
hooren, geniematerieel en uitgaven voor de
militaire luchtvaart is een hooger bedrag
van f 18.890.000 aangevraagd. Hiervan zijn
bestemd voor aanschaffing van houwitsers
met bi.ibehoorende munitie f 12 850.000, uit
breiding van den munitievoorraad voor
luchtdoelgeschut f5.000 000: aanschaffing
van 100 vuurmonden van 4.7 c.M. (pantser-
afweergeschut) f 1.000.000; aanschaffing van
transportrijwielen voor het vervoer van ra
diotoestellen, ingedeeld bij de bereden artil
lerie f 40.000.
Aangezien het een dringende eisch is het
artilleristisch vermogen van onze weer
macht te verhoogen. zal zoo spoedig moge
lijk over houwitsers van 10.5 c.m. moeten
worden beschikt.
Verbouwingen en intendance.
Voor nieuwe gebouwen en werken is een
verhooging gevraagd van f3.125.000, waar-
Van bestemd is f2.200.000 voor magazijnen*
voor berging van materieel en munitie.
Voor kleeding, uitrusting, ledergoed, ver-
plegingsvoertuigen en verdere intendance-
goederen wordt een verhooging gevraagd
van f7 247.000, waarvan bestemd is voor
aanschaffing van intendancegoederen een
bedrag van f G.932.000.
Dit ontwerp van wet heeft tengevolge een
verhooging van den geheelen dienst met
f33.141.655, waarvan een verhooging met
f 32.226.000 op den kapitaaldienst.
Twee voorstellen als basis. Ver
zekering der maatregelen in
Tientsin.
De Japansche ambassade beeft de
volgende mededeeling ontvangen:
Overeenkomstig met de door de
Britsche regeering gedane voorstel
len heeft de Japansche regeering be
sloten, te Tokio onderhandelingen te
voeren, met het doel te komen tot
een regeling van de verschillende
kwesties met betrekking tot den
thans te Tientsin heerschenden toe
stand. De regeering zal de betrok
ken ambtenaren uit Tientsin ontbie
den om de onderhandelingen te ver
gemakkelijken.
TWEE VOORSTELLEN.
Reuter verneemt in doorgaans goed inge
lichte kringen, dat de Japansche regeering
twee voorstellen heeft ingediend als basis
voor onderhandelingen met de Britsche re
geering.
Het eerste is, dat de concessie te Tientsin
niet zal worden gebruikt voor anti-Japan-
sche intrigues door de Chineezen.
Het tweede is, dat de Tientsin concessie
niet zal worden gebruikt als basis voor
steunverleening aan de Chineesche valuta
in Noord-China in concurrentie met de va
luta, die de Japanneezen trachten in te voe
ren.
Men meent te weten, dat de Britsche re
geering onmogelijk het tweede voorstel kan
aanvaarden, doch dat niettemin aigcmecne
onderhandelingen beginnen.
Dat de kansen op een regeling stijgende
zijn bleek reeds uit verschillende berichten
in de laatste 24 uur, de garnizoenscom
mandant van Tientsin gelastte dat bij vi
sitatie de blanken niet meer mochten wor
den ontkleed.
In zijn onderhoud met de journalisten,
waarin hij verzachting der visitatie aankon
digde, wees Tientsins garnizoenscomman
dant er overigens op, dat sommige Japan
sche schildwachten en ook de Chineesche
politieagenten, die met het onderzoek be
last zijn, er een eenvoudige mentaliteit op
nahouden, die verschillend is van die der
buitenlanders. Daarenboven aarzelen de Ja
panners niet, zich eventueel in het openbaar
uit te kleeden, ook in tegenwoordigheid van
beide sexen. Als voorbeeld noemde hij in
dit verband de Japansche gemengde baden.
Schertsend zeide hij, dat hij zichzelf wel in
het bijzijn van de veertig aanwezige corres
pondenten wilde uitkieeden, doch de jour
nalisten gaven ten antwoord, dat zij hem
geloofden op zijn woord.
Na de verklaringen, welke generaal Hom-
ma, de commandant van het Japansche
garnizoen, heeft afgelegd, is een kleine ver
mindering van de Britsch-Japansche span
ning waar te nemen. Bij de toegangen tot
de concessie zijn geen incidenten voorgeval
len. Passeerendc Engelschen werden wel
aan een nauwkeurige fouilleering onder
worpen, doch behoefden zich niet geheel te
onfkleeden. Het zou zoo ;egt men, erop
wijze, dat de onderhandelingen tot regeling
van de kwestie-Tientsin reeds te Tokio be
gonnen zijn, hetgeen de nieuwe instructies
welke de Japansche schildwachten bij de
toegangen der concessie hebben ontvangen,
zou verklaren.
Levensmiddelen naar Tientsin?
De Britsche autoriteiten te Shanghai heb
ben van den Britschen gemeenteraad te
Tientsin het verzoek ontvangen om vee en
levensmiddelen te zenden. Er zou thans een
regeling worden getroffen om aan dit ver
zoek te voldoen.
\J-/
Verwachting: Toememende be
wolking, droog weer, war
mer, meest matige wind ui
Zuidelijke richting.
Ernstig woord van minister-pre
sident Daladier.
ALLES NOODIG VOOR VERDEDIGING
VAN DEN VREDE.
Zeer ernstige woorden heeft mi
nister-president Daladier gespro
ken bij de sluiting van de Fransche
parlementszitting. Het was naar
aanleiding van een vraag over de
ouderdomsvoorziening. De landsver
dediging moet thans voor alles gaan
zeide Daladier. Frankrijk moet- en
zal zich met alle kracht verzetten
tegen elke poging tot overheersching
Frankrijk is echter thans gewapend
tegen de gevaren.
DALADIER.
Sedert twintig jaar is de toestand niet zoo
ernstig geweest. Aan de Fransche grenzen
staan drie millioen man onder de wapenen,
zonder te rekenen de paramilitaire organi
saties en in het binnenland. In de fabrieken
werkt men met koortsachtige haast en
men ontvangt berichten over groote troe
pen-concentraties, aldus ving Daladier aan.
Aan de grenzen van Frankrijk wordt een
propaganda gevoerd, welke nu eens spreekt
over rassenoorlog en godsdienstoorlog, dan
weer met oude verwijten de Fransch-Brit-
sche solidariteit, zonder welke geen vrede
verzekerd is, tracht te breken. De regee
ring moet eerst de landsverdediging ver
sterken.
Hiervoor zijn milliarden cn nogmaals
milliarden noodig. IIoc zwaar deze last
ook is, het land wil deze liever dragen,
dan huigen voor do bedreiging van geweld.
Daladier herinnerde vervolgens eraan, dat
hij niet heeft gemobiliseerd, doch ter be
schikking heeft geroepen. Dank zij de Fran
sche grenswacht is de vrede bewaard.
Een net van listen en spionnage.
Frankrijk is èen edelmoedig land, doch
uit naam van de individueele vrijheid mag
de regeering niet ontwapend worden. Twee
decreten hebben paal en perk gesteld aan
de genoemde intrigue. Bij huiszoekingen
werden de draden hiervan gevonden.
Men poogde Frankrijk te vangen in een
net van listen cn spionnage, de regeering
zal voorkomen, dat de eenheid van het land
wordt gebroken.
4 ervolgens zeide de minister-president
dat indien een verkiezingscampagne ge
vaarlijk zou lijken in verband met de ge
beurtenissen in het buitenland dan zal ac
regeering het initiatief nemen om deze uit
le stellen. Voor het oogenblik moeten de
Franschcn slechts denken aan de verdedi
ging van den vrede in vrijheid.
Provincie verzocht in de kosten
bij te draqen.
Ged. Staten stellen aan Prov. Staten voor,
voor de werken vereischt voor de vervan
ging van de - spoorwegbrug: te Velsen door
een spoorwegtunnel een bijdrage van 5 5/9
pet. der werkelijke kosten toe te staan.
