OPHOOPING
oorlogstuig
in Dantzig***
van
C
De „Oranje" het snelste
motormailschip ter wereld
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Overeenstemming
in ons Kabinet?
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
30 JUNI 1939
67e JAARG. No. 8656
Himmler in de Vrije Stad
Convooien Italiaansche
wagens passeeren
den Brenner,
Duitschers zullen trachten
Tsjechen te begrijpen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Londen wil de randstaten
garandeeren
LDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg. Mi). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
J Polen legt versperringen
aan
Himmler
In den afgeloopen nacht hebben de Poolsche militaire
autoriteiten op een tweetal plaatsen in den weg van Gdy-
nia naar Dantzing versperringen tegen gevechtswagens
opgericht.
Langs niet-officieelen weg uit Dantzig ontvangen be
richten doen denken dat daar zeker iets gaande is en dat
in ieder geval de toestand verergerd is. Zooals gebruikelijk
zijn de geruchten over een herverdeeling van Duitsche
troepen onmogelijk te verifieeren.
Volgens uit Warschau ontvangen semi-officieele be
richten komen voortdurend munitie en manschappen in
Dantzig aan.
Voorts wordt gemeld, dat zestien kanonnen gister
avond ten oosten van Dantzig aan land zijn gebracht.
CONVOOIEN ITALIAANSCHE WAGENS
PASSEEREN DEN BRENNER. - CON
CENTRATIE VAN ITALIAANSCHE TREI
NEN VOOR VERVOER VAN DUITSCHE
TROEPEN NAAR ITALIë IN GEVAL VAN
OORLOG?
Volgens uit Oostenrijk door het socialistische orgaan
Berner Tagwacht ontvangen berichten zouden dag en
nacht convooien Italiaansche wagons den Brenner pas
seeren en gezonden worden naar Insbruck, Salzburg, Wels
en Weenen. De grootste opeenhooping van wagons zou
geconstateerd zijn op het goederenstation te Wels, waar
een vijftigtal rangeersporen kortgeleden aangelegd zijn.
Het Zwitsersche blad meldt, dat de Oostenrijksche be
volking verontrust is over deze voorbereidingen, die al
verscheidene dagen duren. Oostenrijksche spooi weglieden
zouden de meening hebben uitgesproken, dat doel van
deze concentratie van Italiaansche treinen vervoer van
Duitsche troepen naar Italië is in geval van oorlog.
De „Matin" schrijft:
„Het staat vast, dat een vrij aanzienlijk
getal Duitsche officieren en manschappen te
Dantzig is aangekomen voor het vrijwilli
gerscorps en dat belangrijke voorraden wa
pens en munitie zijn gezonden."
Volgens de „Figaro" worden de 2000 te
Dantzig aangekomen Duitschers gebruikt
als instructeurs voor het vrijwilligerscorps,
dat een eventueelen opmarsch der Poolsche
troepen moet ophouden, tot de Duitsche
troepen over den Weichsel zijn getrokken.
De „Jour" constateert dat, hoewel het
moeilijk is de waarheid te peuren uit de
verwarrende berichten over Dantzig, er
■geen rook zonder vuur is. Wij zien hier, al
dus het blad, toepassing van de tactiek van
het paard van Troje.
De „Petit Parisien" schrijft: „Wij hooren,
dat men te Berlijn speculeert op verschil
len in appreciatie, die zich bij een zeker
gedeelte van de Britsche en Fransche mee
ning zouden manifesteeren voor het gevai
het tot een conflict mocht komen naai' aan
leiding van het vraagstuk Dantzig. Derge
lijke berekeningen kunnen slechts tot een
verkeerde conclusie leiden. Londen en Parijs
hebben, gesteund door de eenstemmige open
bare mcening, besloten zich te verzetten te
gen iedere nieuwe daad van geweld en
daaraan zullen zij zich houden, onverschil
lig of die daad te Dantzig of elders wordt
gepleegd. Engeland en Frankrijk zijn thans
machtig genoeg om dergelijke mogelijkheden
met de grootste koelbloedigheid onder oogon
De' ^Excelsior" zegt; dat iedere Duitsche
onderneming tegen Dantzig, die Pcnalst:
maatregelen zou uitlokken, onmiddellijk to
de beloofde steunverleening van Engeland,
en Frankrijk aan Polen zou leiden.
De „Ordre" schrijft: „Als Hitier te Dant
zig wint, is het met Polen gedaan. HiUeris
dan meester over alle volken in Üos -Ku opa
en Frankrijk en Engeland hebben sJechts te
ontwapenen en zijn bevelen af
Daladier maakt zich over dit punt ge
kele illusie."
TE BERLIJN GEEN INLICHTINGEN
TE VERKRIJGEN.
IlPt is moeilijk te Berlijn nauwkeurige
aanwijzingen te krijgen ton opzichte \nu -
geruchten, die in het buitenland de
doen en volgens welke de politie te I au g
versterkt zou zijn niet elementen urt
Duitschland. Gezaghebbende kringen te Ber
lijn erkennen, dat de autoriteiten te Dant
zig zouden hebben besloten, in overeenstem
ming met het Dantzigsch-Poolsche accoord,
het kader der politie aan te vullen, dat ech
ter niet zal stijgen tot het overeengekomen
peil. Men verzekert echter, dat deze nieuwe
recruten uitsluitend van Dantzigsch gebied
afkomstig zijn.
De Dantziger Vorposten schrijft: „Men
kan van Dantzig niet eischen onverschillig
te blijven, wanneer van Poolschen kant oor
logsdreigementen tegen deze onbeschermde
stad worden uitgesproken. Dantzig brengt
niets voort op militair gebied, dat vergele
ken zou kunnen worden met de militaire
mobilisatie en de militarisatie van het da-
gelijksche leven, welke in Polen een perma
nente staat van zaken zijn geworden. Dat be-
teekent niet, dat de organen der Dantzigsche
politie niet in staat zouden zijn de bevol
king van Dantzig het gevoel van haar vei
ligheid te verzekeren en haar te waarbor
gen, dat zij in volkomen gerustheid kan ar
beiden."
Overigens noemt het blad de Poolsche
voorzorgsmaatregelen kinderlijke demon
straties, bestemd om de door de oorlogs
campagne der Poolsche pers opgewekte
angst der Poolsche bevolking te kalmee-
ren. Omtrent het vrijwilligerskorps ver
klaart dit blad, dat het onjuist is te be
weren, dat er zich „Duitsche soldaten" te
Dantzig bevinden, terwijl het met betrek
king tot den bouw van een pontonbrug
over de Nogat slechts herhaalt: „Wij heb
ben niets te verbergen voor de openbare
meening, want er gescheidt niets, wat on
wettig is".
Op het raadhuis heeft gouwleider Forster
gisteren een langdurig onderhoud met zijn
medewerkers gevoerd. In de stad ziet men
een ongewoon groot aantal S.S. lieden met
armbanden waarop de woorden „Danziger
Ileimiwehr". Dn onlangs gebouwde kazernes
en barakken liggen vol met jonge lieden,
afkomstig uit Oost-Pruisen.
„Zuivering" der stad- Himmler,
de chef der Gestapo, gearriveerd.
Naar vernomen wordt is Hilmimler gis
termorgen in Dantzig aangekomen, om er
de nationaal-socialistische formaties te in
spoot erven.
Poolsche kringen in Dantzig verklaren
echter, dat het doel van dit bezoek niet
zoozeer een inspectie is, als wel een zuive
ring, die het verwijderen van twijfelachtige
elementen ten doel heeft.
Groot vertrouwen in Polen.
De crisis rond Danzig heeft, zegt Un.
Press, in geheel Polen een stemming van
verbetenheid en verzet in het leven geroe
pen, die alle partij- en rassen-oneenigheid
heeft wegevaagd en aan 's lands chro
nisch wankelende economische machine
nieuw leven heeft ingestort.
De haat tegen Duitschland neemt sterk
toe in Polen.
Op een muur in do nabijheid van den
hoofdingang van het ministerie van hui-
tcnlandsche zaken laz^n wij met krijt ge
schreven de woorden: L,Wij willen een an
der Grunwald". (De bloedige slag van Gnin
wald bij Tannonberg in het jaar 1410,
bracht den Polen, bijgestaan door de Li-
tauers, een schitterende overwinning op de
„orde van de Duitsche Ridders") De woor
den staan daar reeds sedert April en er is
niemand, die opdracht heeft, ze uit te wis-
schen.
Bij een reis door Polen krijgt men overal
waar men met de bevolking in aanraking
komt, den indruk van kracht en groot zelf
vertrouwen. In hooge officieele kringen be
seft men echter ten volste, dat een oorlog
zelfs inclien het gunstig voor Polen ver
loopt, millioenen dooden zou eischen en de
verminking zou beteekenen van alles, wat
er na 's lands herrijzenis werd tot stand
gebracht.
Een'van de leidende Poolsche diplomaten
schetste ons de situatie aldus:'„Wij kun
nen het uithouden. Wij hebben mannen, die
sedert eeuwen weten wat vechten is.
Maar deze moeten alle illusie la
ten varen.
Gouwleider Henlein, de vroegere aanvoer
der der Sudeten DuitsShers heeft tijdens een
te Praag gehouden betooging een rede ge
houden, waarin hij zeidc:
Wij beschouwen den huidigen staat van
zaken als definitief en zullen er nooit in
toestemmen, dat de levensruimte van het
Tsjechische volk dient om de belangen van
het Duitsche volk te bedreigen of de impe
rialistische belangen van eenige andere mo
gendheid dient. Wij zullen al het mogelijke
doen om tot een goede verstandhouding te
komen, doch zullen dat wat wij pas gewon
nen hebben krachtig verdedigen. Het Tsje
chische volk moc-t inzien, dat in 'den huidi
gen toestand niets kan worden veranderd
en dat het zijn gereserveerde houding te
genover het Duitsche volk moet laten va
ren. Wij zullen trachten het Tsjechische
volk te begrijpen en het noodige geduld heb
ben, want wij weten, dat het niet ineens
zijn illusies kan laten varen. Doch ons ge
duld zal niet eeuwig zijn en als de orde in
dit land ooit verstoord wordt, zullen wij
haar zelf herstellen.
Als een lichtende boei voor de
Scheveningsche kust.
Een draadloos A.N P.-telegram aan boord
van de „Oranje" meldt:
De driedaagsche technische proeftocht is
volkomen geslaagd Het schip heeft aan alle
eischen, die de opdrachtgeefster, de N.V.
Stoomvaart Maatschappij „Nederland" heeft
gesteld voldaan. Tijdens den officieelen
proeftocht die op 15 Juni a.s. zal worden
gehouden zal het schil) door de directie van
de „Nedcrlandsche Scheepsbouw Maatschap
pij". op welker werf de „Oranje" werd ge
bouwd, aan de reederij worden overgedra
gen.
De door de „Oranje" bereikte
grootste snelheid zooals men zich
herinneren zal bedroeg deze op de
afgemeten mijl 26.30 mijl per uur
bcteckent., dat bet schip het snel
ste koopvaardijschip van Neder
land en het snelste motormailschip
ter wereld is Wat de machine
sterkte betreft, staat de „Oranje"
op de negende plaats in de wereld.
De Oranje voor Scheveningen.
De felle zuidwesten wind blies
gisteravond langs den Scheveni'ng-
schen boulevard en hoewel een ver
blijf op de terrassen nauwelijks
aangenaam genoemd kon worden,
waren toch vele duizenden naar de
badplaats gekomen, niet alleen om
het groote vuurwerk te aanschou
wen, doch zonder twijfel ook om de
tweede groote attractie van dezen
avond te beleven: de „Oranje" schit
terend verlicht, zou voor de kust
verschijnen.
Om half tien kwam de mailboot uit noor
delijke richting voor Scheveningen. waar de
ankers werden uitgeworpen De zeestroo-
ming maakte het noodig de ligging van het
schip te corrigeeren, opdat de bakboordzijde
naar de kust gekeerd bleef.
Naarmate liet donkerder werd teekenden
de fraaie lijnen van de Oranje zich duide
lijker tegen den horizon af. Vooral liet ach
terschip en de promenade-dekken baadden
in een zee van electrisch licht. Zonder
twijfel zette de Oranje luister bij aan het
slot van dezen Oranjedag..
Om half elf gingen de lichten op
den boulevard uit en begon het
vuurwerk met luide ontploffingen..
Als een lichtende boei dreef de
Oranje, met den achterkant naar de
kust gekeerd. Later ou den avond
verdween het schip in volle zee.
Hedenochtend is het schip te IJmuidcn
binnengeloopen. Men verwacht het schip
vandaag in de hoofdstedelijke haven.
Verwachting: Zwaar bewolkt
met opklaringen, enkele
lichte plaatselijke regen
buien, weinig verandering
in temperatuur. Meest mati
ge Zuidwestelijke tot Wes
telijken wind.
Of
BUITENGEWONE MINISTERRAAD.
Gisterochtend is aan het Departe
ment van Algemeene Zaken een
ministerraad gehouden, waarin op
nieuw het budgetaire probleem ter
sprake is gekomen.
Volgens inlichtingen in parlemen
taire kringen zou, naar de N. R. Ct.
meldt, een verzoening der tegenge
stelde standpunten uiterst moeilijk
zijn.
Toch acht men het niet uitgesloten,
dat, mede onder den druk der inter
nationale omstandigheden, op het
laatste oogenblik nog een vorm van
overeenstemming zal worden bereikt.
R.K. MINISTERS CONFEREEREN.
Gistermiddag hebben de katholieke mi-
nisters in het dr. Schaepmanhuis. waar het
hoofdbestuur van de R.K. Staatspartij ze
telt, geconfereerd. Hierin kan men een aan
wijzing zien zoowel in de richting van een
waarschijnlijk aftreden, als in die. van -nog
niet beëindigde besprekingen in het kabinet.
Het zou immers, aldus de Tel., mogelijk
zijn dat de minister-president gistermorgen
een zekere grens heeft aangegeven welke hij
in ieder geval wenscht te bereiken als voor
waarde voor verder aan het bewind blijven
en dat de katholieke ministers nu met het
oog op vandaag in den ministerraad voort te
zeiten besprekingen hieromtrent het oordeel
hebben willen inwinnen van hun hoogste
partij-instantie.
Hoe dit zij, of er een kabinetscrisis komt
of dat er besloten wordt om aan het bewind
te blijven, in parlementaire kringen neemt
men aan, dat een officieele publicatie niet
vóór Zaterdag is te verwachten, en dat dus
de Tweede Kamer, is deze veronderstelling
juist, vanmiddag nog gewoon hijeen zal ko
men.
Het tweede regiment luchtdoelartilleri.e deed Donderdag zijn intrede in Alk
maar, De marscb door de stad.
Het laatste Britsch—Fransche
voorstel aan Moskou zéér ver
strekkend.
Men meent te weten, dat de Britsche
ambassade te Moskou Woensdagavond de
insructies uit Londen heeft ontvangen. Seeds
en Strang hebben gistermorgen een bespre
king gevoerd met den Eranschen ambas
sadeur Naggiar. Aan het einde van den
middag begaf Strang zich naar de Fran
sche ambasade gelijk hij dat trouwens v^el
vuldig doet sedert zijn aankomst in Mos
kou. In de Britsche ambassade schijnt
men vandaag geen onderhoud met Molotov
te verwachten. Vrijdag is er rustdag in
Rusland.
Het is dus waarschijnlijk, dat het vol
gende onderhoud morgen plaats zal heto-
ben, zoodat do Franschen en Engelschen
nogmaals zullen kunnen beraadslagen.
De diplomatieke medewerker van de „Ti
mes" schrijft naar de N.R.Crt. meldt:
Het laatste BritschFransche plan
dat in den vorm van instructies
aan de twee ambassadeurs naar
Moskou is gezonden heeft de be
doeling om spoedig overeenstem
ming tusschen de drie mogendhe
den tot stand te brengen en bij de
opstelling er van is ten volle reke
ning gehouden met de Russische
verlangens. Het gaat veel verder
dan vroegere plannen. In het bij
zonder voldoet het aan den Rus-
sischen wensch, dat Estland, Let
land en Finland onder de weder-
zijdsche garanties van het voorge
stelde pact moeten vallen.
De garanties zouden voorzien in onmid
dellijke samenwerking bij het weerstaan
van agressie tegen een van de drie mo
gendheden of tegen een staat, welks onaf
hankelijkheid als een levensbelang van een
van haar wordt beschouwd.
