apanoeli" brandt
Nog steeds Kabinetscrisis
Engeland helpt zijn vrienden
Oefeningen voor een
proefmobifisatie in Engeland
De situatie in China
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tbetiscommandant nam
geen onnoodig risico
Veiligheid voor alles
V R IJ D A G
Een Nederlandsch schip dupe van
het Iersche Republikeinsche leger?
Chinccschc hoofdstad
gebombardeerd
Onze Oo»t
Longpest-explosie
Zeilscheepje in nood
Moeilijkheden voor Dr. Colijn
welhaast onoverkomelijk
Vijf eskaders vliegtuigen
naar Frankrijk
Dit nummer bevat 8 pagina's
VL/EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Xennii
TWEE JAAR JAPANSCH-CHINEESCHE\OORLOG
JULI 1937-1939 _/T
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uttg.-MlJ. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
7 J U L I 1939
67e JAARG. No. 8662
Aan boord van het Nederlandsche schip „Tapanoeli"
van de Rotterdamsche Lloyd is te Liverpool tweemaal
hi and uitgebroken. De eerste brand brak uit in het voor
ste ruim en werd spoedig gebluscht, doch een half uur
later brak brand uit in een der andere ruimen en deze
nam grooter omvang aan. De brandweer werd ernstig ge
hinderd door de groote rookwolken, welke opstegen uit
de brandende lading copra, zoodat met gasmaskers moesl
worden gewerkt.
Het is mogelijk, dat het ruim onder water moet wor
den gezet om de vlammen te blusschen, doch tot nu toe is
men nog niet hiertoe overgegaan, omdat het water dc
lading Tapioca zal doen opzwellen, waardoor gevaar zal
ontstaan, dat de scheepswand zal barsten.
De politie stelt een diepgaand onderzoek in, aangezier
het vermoeden bestaat, dat de brand is veroorzaakt dooi
brandstichting door het Iersche republikeinsche leger.
Nader wordt uit Londen gemeld, dat de eerste brand
uitbrak in ruim een en de volgende brand in ruim twee.
De politie-detectiven zijn tot kort na één uur aan boord
gebleven, waar zij van de officieren de noodige inlichtin
gen trachtten te verkrijgen. Zij zullen later terugkomen
om hun onderzoek te hervatten en verdere verhooren af
te nemen. Intusschen zet de brandweer het blusscliings-
werk voort.
Dertig vliegtuigen
king.
boven Tsjoeng-
BIJZONDERE MAATREGELEN
IN SJANGHAI.
ïsjoengking de tegenwoordige Chineesche
hoofdstad, is gisteren na middernacht ge
bombardeerd. Een huis der zending van de
Amerikaansche methodisten, werd getrof
fen, terwijl het Duitsche consulaat bescha
digd werd. In de zakenwijk zijn 67 huizen in
brand geraakt. Eenige personen werden ge
wond.
Dertig Japansche vliegtuigen namen aan
het bombardement deel.
Foetsjau geheel geisoleerd.
Gistermorgen om 6 uur hebben de Japan
ners, zooals aangekondigd, de volledige ver
sperring van de haven van Foetsjau effec
tief gemaakt. De meeste Britsche en Ameri
kaansohe inwoners van Foetsjau hadden,
volgens een U.P.-bericht, gisteren de stad
aan boord van de Britsche torpedojager
„Duchess" en dc Amerikaansche kanonneer
boot „Asheville" verlaten en zich buiten de
territoriale wateren op het Engelsche vracht
schip „Haiching", dat naar Hongkong onder
weg was, begeven.
Voorzorgsmaatregelen in Shanghai.
In Sjanghai nemen de autoriteiten ernsti
ge voorzorgsmaatregelen in verband met
den tweeden verjaardag van het uitbreken
van het conflict tusschen China en Japan.
In de internationale en de Fransche neder
zetting werden barricaden opgeworpen in de
straten en Ghineezen worden op verborgen
wapens gefouilleerd. In de internationale
nederzetting zal de politie worden bijge
staan door Britsche troepen, Amerikaansche
mariniers, het regiment witrussische vrij
willigers en de compagnie pantserwagens
van het Sjanghai vrijwilligerscorps.
Ook in het door de Japanneezen bezette
deel der vrije stad worden bizondere maat
regelen genomen. Het gerucht ging, dat de
Japanneezen dezen dag wilden vieren door
het uitroepen van een nieuwe regeering on
der Wang Tsjing Wei, doch naar verluidt
heeft deze verzocht, dat men hem meer tijd
zal laten en wensoht hij niet in zee te gaan
alleen met steun van een aantal vluchtelin
gen.
Waarnemers berichtten, dat Wang Tsjing
Wei een nieuwe partij wil oprichten, welke
de anticommunistische Kwo Min 1 ang zal
worden genoemd, terwijl later zal worden
getracht een regcering van deze partij te
vormen.
De duik had niets abnormaals
en de proefvaart was niet avon
tuurlijk!
TE VEEL MENSCHEN IN DE OXTSXAP-
PIXGSKAMER.
In het vervolg van het getuigenverhoor
met betrekking tot den ondergang van de
Thetis heeft viceadmiraal Tower, directeur
van de vlootuitrusting, verklaringen afge
legd. Hij zeide o.m., dat wanneer een onder
zeeër zijn eersten duik maakt, dat waar
schijnlijk de veiligste is, dien hij ooit ma
ken zal, omdat hij opzettelijk in langzaam
tempo wordt genomen. Er is dan nooit het
voornemen om de dingen te overhaasten en
om zoo te zeggen is er minstens een over
vloed van talent aan boord om het zeker
te maken, dat alle voorzorgsmaatregelen ge
nomen worden.
Er is geen sprake van, dat 't dui
ken van de Thetis beschouwd wordt
als riskant of gevaarlijk, want het
geschiedde in Liverpool Bay in
plaats van in Gareloch. Het laatste
wat men zich moet voorstellen, is
dat de proeftocht avontuurlijk is.
De verklaringen van den viceadmiraal
volgden op die van Frank Shaw, den eeni-
gen burger, die uit de Thetis is ontkomen.
Shaw sprak de theorie uit, dat de vier man
nen, die verdronken in de ontsnappingska
mer, toen zij poogden den duikboot te ver
laten „hun hoofd kwijtraakten" en het
mondstuk van hun Davisapparaat aftrok
ken. Hij voegde hieraan toe, dat een der
vier mannen, die hij trachtte uit de kamer
te trekken, nog leefde en hem vertelde, dat
hij het luik niet open kon krijgen. Hij
dacht dat dit te wijten was aan het feit,
dat zij niet wachtten tot de waterdruk bin
nen de kamer gelijk was aan die er buiten.
Shaw zeide het onverstandig te vinden, vier
man tezamen in de ontspanningskamer
toe te laten, aangezien er voor vier man
met Davistoestellen geen ruimte was.
Voor hij de getuigenbank verliet, bracht
Shaw nog hulde aan Arnold. met wien hij
uit de Thetis ontkwam. „Wanneer hij er
niet geweest was, denk ik niet, dat ik hier
thans verklaringen zou kunnen afleggen."
Het onderzoek wordt heden voortgezet.
Heeds 48 dooden.
In de desa Majang, onderdistrict Tpsala
Agentschap Krawang (Java) is een long
Pestexplosie geconstateerd. Het eerste geval
twee weken geleden waarschijn}']
buiten af aangebracht, is niet c"
zoodanig herkend, en heeft ve'e xT
besmet. Alle maatregelen zijn, naa.r aa„t'
tb Crt. meldt, genomen. Thans
bet aantal dooden 48. Op dat n, ment
Waren er nog 16 zieken, terwijl ^ie
'actpersonen nog zijn geïsoleerd.
Lichtsignalen voor de Scheve-
ningsche kust.
Woensdagavond omstreeks 10 uur, tijdens
het onweder, werden lichtsignalen van den
wal af opgemerkt, welke afkomstig bleken
te zijn van een zeilvaartuigjc, dat zich even
benoorden de pier bevond. Bij het opsteken
van de wind, toen men het zeil wilde laten
zakken, bleek het touwwerk in dc katrol
bekneld te zitten, waardoor het dreigde te
kapseizen.
De Zeemanshoop is daarop ter assisten
tie vertrokken, heeft het scheepje opgepikt
en in de Scheveningsche fiaven binnen
gebracht.
Aan boord van het vaartuig bevonden
zich twee personen.
Een „voorbarig" bericht tegenge
sproken, dat tóch juist kan zijn.
In een gedeelte van onze oplage konden
wij gisteren nog vermelden, dat Dr. Colijn
niet geslaagd zou zijn in zijn opdracht een
kabinet samen te stellen en zijn opdracht
aan H. M. de Koningin had ter beschikking
gesteld.
Eenige uren later werd „van bevoegde zij
de" dit bericht als voorbarig tegengespro
ken. De regeeringspersdienst meldde verder
op den dag nog dat Hare Majesteit de Ko
ningin heeft ontvangen de voorzitters van
de Eerste en de Tweede Kamer der Staten-
Generaal en den Vice-president van den
Raad van State.
Waar het eerste A.N.P.-berioht stellig niet
zonder grond is doorgegeven, kan worden
aangenomen, dat het Hoogste Gezag aan Dr.
Colijn heelt verzocht nog een laatste poging
te doen om een kabinet samen te stellen, in
den vorm, zooals Dr. Colijn dit hoopte te
kunnen vormen.
Wat zal er nu gebeuren?
Er zijn nu eenige mogelijkheden en wel:
a. H.M. de Koningin weigert het ontslag van
het demissionaire kabinet te aanvaarden;
b. Dr. Colijn zet zijn pogingen voort;
c. Er komt een nieuwe formateur, waar
schijnlijk van R.K. zijde. In dit verband
wordt vooral Mr. Verschuur, de voorzitter
der R. K. Staatspartij genoemd.
Minister Colijn heeft gisteren twee uur
met H.M. de Koningin op den Ruigenhoek
geconfereerd, maar in de situatie is nog
weinig licht gekomen.
Vast staat wel, dat de kabinetsformateur
op vrijwel onoverkomenlijke moeilijkheden
stuit.
Het wordt meer en meer duidelijk, dat het
verschil tusschen dc opvattingen der con
servatieve economisten onder leiding v. dr.
Colijn, die vóór alles dokking willen zoeken
voor de staatsuitgaven eenerzijds, en dat
der Roomsch Katholieken, die een krachtige
zgn. welvaartspolitiek voorstaan, met ge
weldige openbare werken anderzijds, zeer
groot is en bijna niet te overbruggen.
Exportcredieten aan de omsinqe
linqsnaties.
De Engelsche regeering heeft een besluit
genomen dat in Duitschland met groote ver
ontwaardiging is ontvangen: er zullen ex
portcredieten worden gegeven voor aan
koop van bewapeningsmateriaal aan de
door Engeland gewaarborgde staten.
De Duitsche bladen wijzen bij hun be
schouwingen op den zin in de Daily Mail,
welke luidt: „geld is de traditioneele bij
drage van Groot Brittannië en vaak de
eenige" De „Berliner Boersenzeitung"
schrijft o.m. de volkeren van Europa, den
Balkan en Klein Azië, die het handgeld als
landsknecht van Engeland in ontvangst
nemen moete, zullen zeer nauwkeurig de
betcekenis van dezen zin moeten overwegen
vporal diegenen, welke de Engelsche garan
ties ontvangen en zich lieten betrekken in
het omsingelingsfront, om nu steeds duide
lijker in te zien wat deze garanties voor
hen in waarheid te beteekenjen hebben.
Zij zijn in waarheid
niet het papier waard
waarop zij geschreven worden want in den
eisch aan deze staten, dat zij hun bewape
ningen ten voordeele der Britsche wapen
fabrikanten zullen uitbreiden, ligt immers
helder en duidelijk de bekentenis, dat En
geland zelfs in het geheel niet in staat is
de onder duizend steeds herhaalde eeden
beloofde „bescherming" te verleenen.
Engeland heeft hen schuldig doen
worden en slaat daar kapitaal uit,
zonder zich te bekommeren om de
economisch politieke behoeften van
zijn bondgenooten en beschermelin
gen. Wanneer nog een bewijs voor
het brutale cgoisme van de Britsche
gedachte noodig was geweest, zou
het door dit voorbeeld geleverd zijn.
Want de Britsche wapenleverantie
crcdieten zijn in tegenspraak met
ieder economisch verstand en dienen
alleen het eenige doel om de omsin-
gelingspolitick te redden, de vazal
len met gouden ketenen aan Enge
lands wagen te boeien en bij 'deze
gelegenheid ook de Britsche wa
penindustrie reusachtige winsten te
verschaffen.
Haar winst is door de winstdervingsga
rantie der regeering beveiligd.
De regeering echter kan zich buitenspo
righeden van dezen aard veroorloven, om
dat zij de noodige gelden gemakkelijk kan
persen uit het bijeengeroofde Keizerrijk,
uit de koloniale volkeren en ook uit dc
mandaten, die in haar hoede zijn gegeven.
Een aantal reservisten der Britsche lucht
macht wordt opgeroepen gedurende de vol
gende drie of vier maanden als oefening voor
een proefmobilisatie. Zekere eenheden zul
len in die periode, naar door het ministerie
van luchtvaart wordt medegedeeld, mobili
satie- en bewegingsoefeningen ten uitvoer
leggen.
De betrokken reservisten zouden volgens
den gewonen loop van zaken in dezen tijd
zijn opgeroepen voor hun jaarlijksche oefe
ning.
De bijzondere volmachten, die gegeven zijn
door de wet op de reserve- en hulpstrijd-
krachten van 1939, worden hiertoe niet ge
bruikt.
De oefeningen zullen ten uitvoer worden
gelegd in samenwerking met de oefeningen
der vloot en der luchtmacht en met de leger-
manoeuvres in Juli, Augustus en September.
Vijf eskaders vliegtuigen naar
Frankrijk op 14 Juli.
Reuter verneemt van het Engelsche mi
nisterie van luchtvaart, dat besloten is vijf
eskaders vliegtuigen naar Frankrijk te zen
den, die op 14 Juli hoven Parijs zullen vlie
gen. Deze eskaders zullen in het geheel uit
52 toestellen bestaan.
Oefeningen der luchtmacht.
Het ministerie van oorlog deelt mede, dat
de vliegtuigen der Royal Air Force op 7, 9,
13 en 14 Juli oefeningen van grooten om
vang en van langen duur zullen houden in
verschillende streken van midden- en Zuid-
Engeland.
Wettelijke keurinq van eleclri-
sche materialen spoedig te ver
wachten.
De Régeeringspersdient meldt:
Op grond van artikel 12 \an de Electri-
citeitswet zullen eerlang bij al genieenen
maatregel van bestuur voorschriften wor
den gesteld omtrent deugdelijkheid, veilig
heid en doelmatigheid van electriciteitswer-
ken en daarmede verband houdende inrich
tingen, van toestellen, bij het gebruik waar
van electrische energie wordt gebezigd, van
materialen enz.
Verwachting: Betrokken tot
zwaar bewolkt, koel weer,
matigen, aan de kust toene
mende, Zuidelijken tot Zuid
westelijken wind.
Bij dezen algemeenen maatregel van be
stuur zal o.m. worden verboden, materia
len en voorwerpen, als in artikel 12 der
Electriciteitswet bedoeld, welke niet vol
doen aan eischen, bij of ingevolge dien al
gemeenen maatregel van bestuur gesteld,
in electriciteitswerken of inrichtingen aan
te brengen of ook ten verkoop, ter verhu
ring of ter levering voor handen te heb
ben.
Die materialen en voorwerpen zullen na
het in werking treden van het verbod dus
niet meer kunnen worden verwerkt of ver
handeld.
Het is thans nog niet mogelijk al de ver-
eischten aan te geven, waaraan deze mate
rialen en voorwerpen zullen moeten vol
doen. Wèl moet erop worden gerekend, dat
installatiematerialen, die niet voldoen aau
de voorschriften van de Hoofdcommissie
voor de Normalisatie in Nederland en van
de Installations-Fragen-Kommission (I.F.K)
onder de te stellen verbodsbepalingen zullen
vallen.
HET TOURNOOI TE WIMBLEDON.
Gisteren werden de twee halve eindstrij
den van het dames enkelspel gespeeld. Kay
Stammers (Eng.) sloeg de Amerikaansche
mevr. Fabyan met 75, 2—6, 63, terwijl
Alice Marble (V. S. met 60, 6—0 over mevr.
Sperling (Den.) zegevierde.
In den kwart eindstrijd van het hoeren
dubbel wonnen de Amerikanen Cooke en
Riggs in vier sets van de Fransche favorie
ten Borotra en Brugnon, n.1. met 64, 36
6—2, 6—3!
BRITSCHE LEERLINGVLIEGER VERMIST
Op het vliegveld Scone bij Pcrth in Schot
and wordt een leerling-vlieger vermist, hij
was opgestegen voor een oefenvlucht van
drie kwartier, doch na negen uur had men
nog niets, van hem gehoord of gezien. Niet
tegenstaande het slechte weer is een on
derzoek ingesteld, doch tot nu toe vruchte
loos.
1^=1 i
rasFRONT BIJ EEN JAAR STRiJO
Overzicht van de fronten in de
afgeloopen twee jaar.
De kaart geeft de twee oorlogsfronten
weer van 1937—'38 en 1938—'39; een alge
meen overzicht krijgt men wat thans door
Japan van het eigenlijke China bezet is.
Tsjahar (binnen Mongoolsche provincie)
stond reeds voor het uitbreken van het con
flict sterk onder Japansche invloed.
De eigenlijke strijd van het eerste oor
logsjaar bepaalde zich voornamelijk om het
spoorwegnet der 5 Noordelijke provincies,
In het tweede oorlogsjaar was de Japan
sche Marine zeer actief, vooral in de ver
dragshavens van midden- en Zuid-China,
blijkbaar om de Britsche invloed geheel uit
China te weren.
Op de kaart overziet men welke belang
rijke plaatsen (hoofdsteden zijn met zwart
blokje aangegeven) Japan reeds in bezit
heeft.
De witte gedeelten achter de frontlinies
zijn enclaves, waarin zich nog altijd onge
regelde Chineesche troepen bevinden
nog steeds gevaarlijk en hinderlijk'
voor de Japansche bezittingen.
die
zijn