Chamber lain
Zuid-Tirol verlaten
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN 'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
bevestigt garantie aan Polen
fS
Katholieken in staat zich
te verdedigen
Japan blijft winnaar in
Mandsjockwo
Fransche consul
aangevallen
Eentonig verhaal
uit Moskou
Amerikaansch protest
te Tokio
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
D I N S DAG
11 JULI 1939
67e JAARG. No. 8665
eenzijdig optreden moet
worden voorkomen.
Als dc atmosfeer opklaart,
zijn onderhandelingen mogelijk
reactie op de redevoering.
Britsche militaire vliegtuigen
in Frankrijk
thans moeten de russen
in tientsin het ontgel
den.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Vl/EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Operatic in volle zee
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-MiJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Chamberlain heeft gisteren in het
Lagerhuis zijn met spanning ver
beide redevoering over Dantzig ge
houden. Zijn betoog ademde een
toon van kalme vastberadenheid.
Engeland staat achter Polen, zoo zei-
de de premier, maar bij helderder at
mosfeer, valt te praten. Het is thans
geen tijd voor overleg, daarvoor zijn
de gemoederen te opgewonden.
Chamberlain ontkende dat Dant
zig een locale aangelegenheid zou
zijn, en maakte duidelijk dat de
Duitscihe bewering omtrent Britsche
aansporing aan Polen tot onverzoen
lij'ke actie geen steek houdt. Dit
blijkt uit de chronologische opeen
volging der gebeurtenissen.
De premier wees er tenslotte op dat
ook Hitier tot voor kort Dantzig gpen
urgente kwestie achtte.
Naar het ras, aldus ving Chamberlain aan,
is Dantzig een bijna geheel Duitsche stad,
doch de welvaart van haar inwoners hangt
in zeer groote mate af van den Poolschen
handel. De Weichsel is de eenige waterweg
van Polen naar de Oostzee en de haven aan
de monding is daarom van vitaal strategisch
en economisch belang voor Polen.
Een andere, in Dantzig gevestigde mogend
heid, zou, wanneer zij dat wenschte, Polens
toegang tot de zee kunnen blokkeeren en
aldus economisch en militair Polen in een
wurgen den greep kunnen nijpen.
Tot Maart j.1. schijnt Duitschland van ge
voelen te zijn geweest, dat, terwijl de positie
van Dantzig uiteindelijk een herziening noo-
dig zou kunnen hebben, de kwestie noch ur
gent was, noch waarschijnlijk leiden zou tot
een ernstig geschil.
In Maart echter, toen de Duitsche regee
ring een aanbod naar voren bracht in den
vorm van zekere desiderata, begeleid door
een perscampagne, begreep de Poolsche re
geering dat zij weldra zou kunnen kdmen
te staan tegenover een eenzijdige oplossing,
waartegen zij met al haar krachten weer
stand zou moeten bieden.
Zij zag de gebeurtenissen voor zich, die ge
schied waren in Oostenrijk, Tsjecho-Slowa-
kije, het Memelgebied. Bijgevolg weigerde zij
het Duitsche standpunt te aanvaarden en
deed zelf voorstellen voor een mogelijke op
lossing van problemen, waarbij Duitschland
geinteresseerd is.
Zekere defensieve maatregelen werden
door Polen genomen op 23 Maart en het ant
woord werd op 26 Maart naar Berlijn gezon
den.
Ik verzoek het huis nauwkeurig
acht te slaan op de tijden en de
data. Er is in Duitschland ronduit
verklaard, dat het de waarborg der
Britsche regeering was, die de Pool
sche regeering aanmoedigde om over
te gaan tot het optreden, dat ik be
schreven heb. Men zal echter op
merken, dat onze garantie niet
werd gegeven vóór 31 Maart. Tegen
26 Maart was er zeifs geen gewag
van gemaakt bij de Poolsche regee-
ring.
Eenzijdig optreden moet gevreesd worden,
zeide Chamberlain. met heimelijke bedoe
ling andere mogendheden voor een voldon
gen feit te plaatsen.
Onder dergelijke omstandigheden zou, zoo
wordt opgeworpen, iedere actie, die door
Polen werd ondernomen om den toestand
te herstellen, voorgesteld worden als een
daad van agressie van zijn kant en wan
neer zijn actie gesteund werd door andere
mogendheden, zouden zij beschuldigd wor
den Polen te helpen en aan te hitsen tot
het gebruik van geweld.
De Britsche regereing is er zich van be
wust. dat de recente ontwikkelingen in de
vrije stad het vertrouwen hebben verstoord
en het op het oogenblik moeilijk hebben ge
maakt de atmosfeer te vinden, waarin rede
lijk overleg kan overheerschen.
Tegenover dezen toestand blijft de Pool
sche regeering kalm en de Engelsche regee
ring hoopt, dat de vrije stad met haar oude
tradities wederom moge bewijzen, gelijk zij
te voren in haar geschiedenis heeft gedaan
dat verschillende nationaliteiten tezamen
kunnen werken, wanneer haar werkelijke
belangen samenvallen.
Intusschen vertrouw ik, dat alle betrok
kenen hun vastbeslotenheid zullen uitspre
ken en toonen, dat niet toegestaan zal wor
den, dat welke incidenten ook met betrek
king tot Dantzig een zoodanig karakter zul
len aannemen, dat zij een bedreiging zouden
kunnen vormen voor den vrede in Europa.
Te Dantzig verklaart men zich weinig
van Chamberlains woorden aan te trekken.
Men ontkent dat het lot van Europa nauw
is verbonden aan dat van Dantzig.
Officieele Duitsche commentaren zijn
niet voor morgen te verwachten.
In Polen toont men zich zeer voldaan.
Ofschoon men in officieele kringen te
Washington weigert commentaar te leve
ren op de rede van Chamberlain, voordat
de tekst bestudeerd is, worden zijn woor
den in niet-officieele, doch goed-inge-
liehte kringen uitgelegd als een vastbera
den, vredelievende aanmoediging van on
derhandelingen, daarbij Polen verzekerend
van Britscben sten, indien getracht wordt
een eenzijdige oplossing te verkrijgen.
Chamberlain's nadruk op steun aan Po
len en op de wenschelijkheid van een vre
delievende regeling is geheel in de lijn
van de Amerikaansche regeeringspolitiek.
En... aan te vallen!
Hedenmorgen ving in het jaarbeursge
bouw te Utrecht de zomervergadering aan
van het R.K. Werkliedenverbond. De heer
A. C. de Bruijn sprak bij den aanvang
een rede uit, waarin hij zeide om twee
redenen eenigszins uitvoerig op de werk-
loosheidspolitiek te moeten ingaan.
Eerstens om te weerleggen hetgeen de N.
B-C. dezer dagen ventileerde, n.1. dat de
katholieken bij hun actie ter bestrijding
van de werkloosheid een politiek zouden
volgen van „koestering, verslapping en ver
vreemding van het arbeidsleven", de ka
tholieken met hun „ordeningsleven'ves
tigingsverboden, protectie en andere vor
men van te ver gaande staatsbemoeiing.
Vervolgens aldus spr. volgden
wij den loop van ons economisch le
ven om te zien hoe ernstig voor ons
volk is de plotselinge afbreking
van dc gevolgde economische Uin
door de ingetreden kabinetscrisis.
Het verbreken van de gevolgde lijn
zou de toekomst weer onzekerder
maken.
)Vij hadden groote belangsteling en waaij
deering voor en vertrouwen in de politiële
v'an het thans demissionaire Kabinet, om
dat zij na twee jaar gunstige resultaten
hegon af te werpen en omdat in de nog
vestcerende twee jaar veel mocht worden
verhoopt.
Vreesde men dat (goede) resultaat, vraagt
sPr. Na twee jaar zou het volk toch vaai
JTin gevoelens nopens dc schier alles i>e-
heerschende werkloosheidspolitiek hebben
doen blijken?
Volksbelangen op het spel?
V'ij interesseeren ons voor de oplossing
van de kabinetscrisis, omdat de belangen
'net van wat financiers en speculanten,
doch van ons volk op het spel staan en wij
begrijpen de kreet van de partijleiding en
van onze pers: Wij marchandeeren niet met
de bestrijding van de werkloosheid en de
zorg voor de werkloozen, de politiek van
het thans demissionaire kabinet dus niet
enkel van de vier moet worden voortge
zet!
Spr. zegt voorts, dat het katholieke volks
deel door datgene wat zich rondom Oss
heeft afgespeeld, diep gegriefd is.
Zouden de katholieken zich bekla
gen, vraagt spr. dat zij vervolgd wor
den? Neen, de katholieken vragen
geen beklag. Zij zijn, dank zij de
perfecte organisaties volkomen in
staat ziöh te verdedigen en als 't
moet aan te vallen.
Bovendien: zij weten, óók in ons land wat
vervolging beteekent: Zij zijn mede door de
verdrukking een persoonlijkheid geworden:
dat is het voordeel, óók van de agitatie van
den laatsten tijd: elke katholiek, ook dege
nen, die nog slechts flauwe herinneringen
heeft aan de moederkerk, voelt zich, zoo be
sluit spr., één met allen, terwijl goedwillen
de objectief oordeelende niet-katholiekcn
hun oordeel zullen weten te vormen en con
sequenties zullen weten te trekken.
Een teeken der algeheele samen
werking.
Gisteren zijn de 52 militaire vliegtuigen
naar Le Bourget vertrokken ter deelneming
aan de vliegdemonstraties op li -Tuli. Om
half vijf landden zij op Le Bourget.
De eerste reeks oefenvluchten der Ko
ninklijke Britsche luchtstrijdkrachten naar
Frankrijk zullen over enkele, dagen worden
gehouden, wanneer 150 a 200 toestellen naar
het Zuidwesten van Frankrijk zullen vlie
gen.
Later zullen Fransche vliegers een be
zoek aan Engeland brengen.
Als we de Japansche berichten
moeten gelooven, dan hebben de
Japansche troepen al zeer weinig
moeite met de Russen en Buiten-
Mongolen. Eiken dag wordt een
reeks overwinningen gemeld.
Thans verklaren de Japanneezen dat zij,
na zich al vechtend een weg gebaand te
hebben door het moerasland en de zand
duinen tusschen de rivieren Khala en
Holsten, in het gezicht, van hun objectie
ven zijn. Volgens een telegram van het front
zullen de Japansche strijdkrachten het ter
rein tot aan de grens bezet hebben. Voorts
wordt verklaard, dat de Russisch-Mongool-
sche troepen algemeen op den aftocht zijn
en dat de Japanneezen ondanks de terrein
moeilijkheden met toenemende snelheid op
rukken.
Domei meldt nog, dat Japansche vliegtui
gen weer een dozijn Russische bommenwer
pers hebben neergeschoten.
Strenge controle op Russen
Tientsin.
te
Terwijl de incidenten met Engelschen
hebben opgehouden, zijn thans de controle
maatregelen bij de toegangen tot de conces
sies zeer streng geworden voor Sovjet
staatsburgers, waarvan er verscheidene ont
kleed werden, uren lang opgehouden en
aan 'n verhoor onderworpen. Bij sommigé
wachtposten verzocht men hun, een vra
genlijst in te vullen, die o.a de volgende
vragen bevatte:
Wat weet gij van de incidenten aan de
Mongoolsche grens?
Schrijft gij voor dagbladen?
Waarom verzoekt gij niet, als emigrant tq
worden beschouwd?
Houdt gij niet van de Japanneezen?
Incident te Madrid. Spaan-
sche regeering biedt excuses aan
en zegt streng onderzoek toe.
De Fransche consul in Madrid,
Jacques Pigeonneau, is in den
nacht van Zaterdag op Zondag het
slachtoffer geworden van een over
val. Hij kwam om één uur dien
nacht uit een dancing, toen verschei
dene individuen zich op hem wier
pen en hem ernstig toetakelden. De
geneesheeren verklaren dat zijn toe
stand geen zorg baart. De redactie
van Havas in Parijs voegt hier aan
toe: De Spaansche ambassadeur te
Parijs heeft tot tweemaal toe aan
Bonnet den meest oprechten spijt der
Spaansche regeering tot uitdruk
king gebracht. Hij deelde mede, dat
onmiddellijk een onderzoek is inge
steld naar de schuldigen.
Heet bloetl
De Fransche consul in Madrid heeft te
genover vertegenwoordigers van de pers
een verklaring afgelegd omtrent de om
standigheden, waaronder hij het slachtof
fer is geworden van den overval. Hij ver
telde, dat hij met zijn vrouw, een bevriend
Spaansch luitenant en een jonge Fransche
vrouw, gedineerd had in den tuin van een
restaurant in de Calle Abascal, toen een
Spaansch officier, die aan een naburig ta
feltje zat, een gebaar verkeerd begreep en
hem in het gelaat sloeg. De consul stootte
de man krachtig van zich af en daar bleef
het voor dat oogenblik bij. Een half uur
later stond het Fransche gezelschap op om
weg te gaan. Omstreeks vijftig personen, die
eveneens den maaltijd in den tuin gebruik
ten, stonden ook op en gingen naar de
deur, waardoor het Fransche gezelschap
vertrokken was. Zij riepen beleedigende
woorden uit en bedreigden den consul. Bui
ten werd hij een steeg ingesleept, waar hij
afgeranseld en getrapt werd. Ten slotte
slaagde hij er in zich te bevrijden en zich
met een taxi naar het Fransche ziekenhuis
te laten vervoeren. Het incident had nog een
vervolg ter plaatse, waar een nieuwe vecht
partij, zondere verdere consequenties, uit
brak tusschen Spanjaarden, die aan den
overval hadden deelgenomen, en personen,
die hun hun houding verweten. De toe
stand van den consul is vrij gunstig.
In antwoord op verschillende vragen be
treffende de Britsche houding ten aanzien
van de Baltische landen en Finland bij de
onderhandelingen in Moskou, heeft Cham
berlain in het Lagerhuis verklaard, dat het
de algemeene politiek is der regeering om
het respect voor alle souvereine staten te
handhaven. In het bijzonder is de regeering
zich bewust van den wensch der Baltische
iAnden en van Finland om hun onafhanke
lijkheid en neutraliteit te behouden en aan
gezien dit ook het doel is van de regeering,
zal zij natuurlijk volledig rekening houden
met deze overwegingen bij de huidige onder
handelingen.
Zoowel te Londen als te Parijs worden de
Russische voorstellen bestudeerd. Er schij
nen weer nieuwe moeilijkheden te zijn, wel
ke een afdoening vertragen.
Een uitwijzingsbevel op zeer kor
ten termijn. Ook Nederlanders
getroffen.
OOK ZIJ, DIE VASTE BEWONER
WERDEN, MOETEN VERTREKKEN.
ONRUST ONDER DE BEVOLKING
DE OORZAAK?
In gezaghebbende kringen te Rome wordt
een bericht uit Nederlandsche bron, dat te
Meran en Zuid-Tirol wonende vreemdelin
gen, waaronder zich tal van Nederlanders be
vinden, van de Italiaansche autoriteiten aan
zegging hebben gekregen het land binnen 24
uur te verlaten, bevestigd noch tegengespro
ken.
Men verklaart evenwel, dat de vraagstuk
ken aangaande Zuid-Tirol thans worden be
studeerd.
Zwitsersche bevestiging.
De „Neue Zurcher Zeitung" bericht, dat
de Zwitsers, die in de provincie Bolzano
(Zuid-Tirol) wonen, opdracht hebben ont
vangen binnen 24 uur de provincie te ver
laten. Ook de Fransche, Britsche en Neder
landsche inwoners hebben dit bevel ontvan
gen. Men weet nog niet of ook de toeristen
worden getroffen. De personen, die deze aan
zegging hebben ontvangen, mogen zich wel
in andere streken van Italië vestigen.
Door dezen maatregel worden ongeveer
250 Zwitsers getroffen, waaronder de Bene-
dictyner prelaat.
Het blad meent, dat het Zwitsersche politie
ke departement onmiddellijk stappen heeft
gedaan te Rome om opheldering te verzoe
ken en zoo mogelijk het besluit te doen her
roepen.
Ook zij die vast verblijf
den moeten weg.
hou-
Dc aanzegging, dat de buitenlan
ders. die zich in de provincie van
Botzen ophouden, binnen twee maal
24 uur deze provincie moeten veria
ten geldt niet alleen voor Nederlan
ders en Zwitsers, doch ook voor En
gelschen. Verder moeten ook zij ver
trekken die zich in hotels of pen
sions ophouden en hun aantal is
vrij groot, vooral wat de Neder
landers betreft, die een groote voor
keur voor deze streek hebben
doch ook zij, die reeds geruimen
tijd, soms tientallen jaren lang in
het gebied van Zuid-Tirol wonen.
Het Hsb. richtte zich voor inlichingen o.
a. ook tot Hr. Ms. gezant te Rome, die van
getroffenen telegrammen heeft ontvangen,
en die in voortdurend contact staat met
het Ministerie van Buiten landsche Zaken.
Vreemd genoeg heeft men hem de redenen
voor de betrokken maatregel niet weten
mede te deelen, hoewel de gezant verwacht
dat er morgen wel nader bericht van het
ministerie zal komen. Waar van officieele
Italiaansche zijde geen verklaring over de
zonderlinge maatregel gegeven wordt,
moeten wij ons op het hachelijke terrein
der veronderstellingen wagen, zegt het
blad.
Daarbij kan men als vaststaande aanne-
Verwachting: Matige, later af
nemende Noordwestelijke
tot Westelijke. wind, ge
deeltelijk bewolkt, weinig
of geen regen, weinig ver
andering in temperatuur.
men, dat de maatregelen samenhangen met
de voorgenomen emigratie der personen
van Duitsche afkomst uit geheel Zuid-Tirol
Wij meenen te mogen veronderstellen,
dat de bevolking van het betrokken gebied
over deze voornemens weinig enthousiast
is. Het kan nu eenmaal niet anders of een
bevolking, die sedert de vroege middeleeu
wen in een zeker gebied woont, en, die
met den bodem is vergroeid, op een wijze
als men wellicht in geen' ander deel van
Europa vinden kan, zal, wanneer zij op
bevel van hooger hand de geboortegrond
ontruimen moet, daarop reageeren, al naar
het persoonlijke karakter der individuen,
door verbittering, verslagenheid, of hoe
dan ook.
Mag men nu veronderstellen, dat
de Italiaansche autoriteiten niet
wenschen, dat vreemdelingen, voor
al vreemdelingen, die de Duitsche
taal machtig zijn, in een dergelijk
moment van spanning in het be
trokken gebied aanwezig zijn en
daar allicht door uitlatingen de be
volking stijven in de gedachte va11
slecht behandeld te worden?
Voor de bezittingen, die zij in hun land
achterlaten, zullen zij een vergoeding ont
vangen.
Naar verluidt zal over omstreeks zes maan
den de ontruiming van het gebied door de
Duitsche onderdanen beginnen en zoodra
deze vertrokken zijn, zullen de Duitsch spre
kende Italiaansche onderdanen aan de
beurt komen.
Onrust onder de bevolking oor
zaak?
Omtrent de oorzaak van de uitwijzing
zegt de N.R.C.;
Onder de bevolking van Zuid Tirol heersch-
te den laatsten tijd nogal onrust, omdat
algemeen de vrees werd gevoeld, dat men
gedwongen zou worden een andere woon
plaats te zoeken en dat, wanneer men wei
gerde in de hiervoor gegeven „gemakkelijke
voorwaarden'" te treden, de voorwaarden
om te blijven ongemakkelijk zouden blijken
te zijn.
Deze onrust heeft dan mogelijk den ïta-
liaanschen autoriteiten aanleiding gegeven
vreemdelingen maar kever te weren, omdat
deze onrust toeristen niet gemakkelijk ver
borgen zou blijven en zij door deze onrust
te constateeren, zich schuldig zouden ma
ken aan het inwinnen van geheime infor
maties.
Molestaties der buitenlanders en
de vernieling van hun goederen
duren onverminderd voort.
De minister van buitenlandsche zaken
van de Vereenigde Staten, Huil, heeft bij
den Japanschen ambassadeur te Washing
ton. Horinoetsji, geprotesteerd tegen het
bombardement van de Amerikaansche zen
ding te Tsjoenking door Japansche vliegtui
gen. Ook de Amerikaansche zaakgelastigde
te Tokio heeft hiertegen geprotesteerd.
Britsche missiehuizen verbrand?
Volgens berichten van Chineesche zijde
zouden de bezittingen van de Britsche mis
sie in verscheidene steden in Sjansi, o.a.
IJoentoeng en Tsjaotsjon, in brand gesto
ken en verwoest zijn. Deze aanslagen zon
den een onderdeel vormen van de door de
Japanneezen aangewakkerde anti-Britsche
campagne in Noord-China. Verklaard
wordt, dat vele Chineesche Christenen ge
arresteerd en terechtgesteld zijn.
sprekingen tusschen Engeland en Japan.
Nog steeds betoogen de Japansche bladen,
dat de huidige toestand geen ruimte, laat
voor een principieele regeling der Britsch-
Japansche betrekkingen, alleen door een
„plaatselijke „regeling van de kwestie
Tientsin, en dat de Japansche regeering
daarom verplicht zal zijn Engeland te ver
zoeken zijn politiek ten gunste van Tsjang
Kai Sjek te laten varen, en de agenda der
komende besprekingen niet te beperken tot
een „plaatselijke" regeling van het geschil
inzake Tientsin.
Japansche soldaat vuurt
Britsche sleepboot.
op
Een Japansch soldaat heeft gevuurd op
het Britsche sleepschip Saxon op de Hai-
rivier toen een Sampan trachtte aan te
haken aan den lichter, dien de Saxon sleep
te. Een man op den Sampan en twee Chi
neesche leden der bemanning van de saxon
werden gewond. Zij zijn overgebracht naar
het Ziekenhuis in dc Britsche concessie.
Naar verluidt bereidt de Britsche consul
generaal een zeer krachtig protest bij de
Japansche autoriteiten voor.
De besprekingen.
Ondanks dit alles worden nog steeds voor
bereidingen getroffen voor de aanstaande be
Scheepskapitein op de „Marnix
van Sint Aldegonde' behandeld.
Eind Juni voer de „Marnix van Sint Alde
gonde" van de Stoomvaart Maatschappij
„Nederland" in de Roode Zee, op weg naar
Nederland waar het schip morgen zal aan
komen. Op 28 Juni werd aan boord van het
schip radio-telegrafisch bericht ontvangen,
dat de kapitein van de in den omtrek va
rende „Simaloer" van dezelfde maatschap
pij ziek te bed lag. Bij het in zicht komen
van het laatste schip begaf de scheepsarts
van de „Marnix". dc heer van der Gugten,
die enkele jaren als chirurg in Indië werk
zaam is geweest, zich in een sloep naar den
zieken kapitein Vellinga. Dokter van der
Gugten constateerde een acute blindedarm
ontsteking en nam den zieke met dezelfde
sloep mee terug om aan boordvan de „Mar
nix" chirurgisch in te grijpen. Dc operatie
slaagde, doch aangezien er storm op komst
was, achtte de geneesheer het raadzaam,
kapitein Vellinga in Port Said af te zetten,
waar de patiënt in het Britsche hospitaal
werd opgenomen.
Enkele dagen hierna mocht men van het
hospitaal aan boord van de „Marnix" be
richt ontvangen, dat de toestand van kapi
tein Vellinga, hoewel ernstig, niet levensge
vaarlijk was.