Joh. F. P ala verlaat
Den Helder
Benoemd te Rotterdam als dirigent van
5 muziekcorpsen
Een leven gewijd aan
de muziek
De Tarakan seint:
Hartjes
van mijnhardt
/IqMidcL
Woensdag 12 Juli 1939
Tweede Blad
Groot verlies voor Stafmuziek en Stedelijk
Muziekcorps
Kapelmeester Leistikow in Jury
groot Nationaal concours
Stormachtige nacht
Zomer-concert
Harm» „Winnubst"
De Nationale Vijfkamp
Vergadering
gemeenteraad
RussischMongoolsche
Nederlaag
SNEL en GOED
Burgerlijke Stand van Den Helder
Alleen voor hengelaars
Uit het politie-rapport
De heer Pala, een der meest promi
nente leden van de Stafmuziek der Ko
ninklijke Marine, vermaard solist en
energiek directeur van het „Stedelijk
Muziekcorps", gaat 1 Augustus a.s. onze
stad verlaten.
De heer Pala is namelijk door niet
minder dan vijf orkestvereenigingen in
en bij Rotterdam met vrijwel algemeene
stemmen benoemd tot directeur en hoe
wie het hem niet licht viel de banden
met Den Helder, die zoo vast gesmeed
waren, te verbreken, is het te begrijpen,
dat hij een dergelijk aanbod niet heeft
kunnen en mogen negeeren.
De heer Pala wordt per 1 Augustus
dan directeur van het voornaamste Rot-
terdamsehe orkest, de „Rotterdamsche
Harmonie", van de Harmonie „Wilton
Feyenoord" te Schiedam, van de Har
monie Vereeniging „Crescendo" te Slie-
dreclit, van* de Trampersoneel Harmonie-
vereeniging Rotterdam en van de Maas-
sluische Harmonie te Maassluis.
Ziedaar het bewijs hoedanig de ante
cedenten van dezen bekwamen dirigent
ook buiten Den Helder bekend zijn.
De vijf genoemde corpsen stonden
voorheen onder leiding eveneens van een
oud-N ieuwedieper en tevens oud-staf
muzikant, den heer A. Haanstra, over
wiens overlijden wij kortelings nog
schreven.
De heer Pala is van '97, en dus thans 47
jaar oud. En van deze 47 zijn er tot nu toe
niet minder dan 42 gewijd geweest aan den
hoogen dienst van Apollo, die het leven van
dezen ras-muzikant bepaalde.
Op 5-jarigen leeftijd.
's Heeren Pala's vader kwam uit Tschecho-
Slowakije naar Holland, alwaar hij een Neder-
landsche vrouw huwde. Hieruit kwamen ver
scheidene kinderen voort, waarvan er 3 de mu
ziek als levenstaak namen en 3 anderen deze
meer dilettantistisch bedreven. Tot de eerste
drie behoort Joh. F. Pala. De bekende Pierre
Pala van de AVRO is een zoon van zijn oud-
Sten broer.
Reeds op vijfjarigen leeftijd wijdde de jonge
Johan zich aan de muziek. Zijn eerste lessen
kreeg hij van een Duitscher, een muzikant van
clen z.g. „Staf van Batavia", die hem de ge
heimen van het vioolspel ontsluierde.
Volgde zijn leertijd bij Kley, den leider
van het Muziekkorps der Huzaren in Den
Haag, die den jongen muzikant een uiterst
degelijke opleiding gaf. Toen er dan ook
een violisten-betrekking vaceerde bij de
Stafmuziek der K.M. in Den Helder, duur
de het niet lang of hij werd aangenomen,
toen nog geen 17 jaar oud. Hij werd be
noemd tot violist en clarinettist.
Bij de „Staf".
Na enkele jaren bleek reeds, dat „de Staf"
in den jongen muzikant een voortreffelijk
corpslid bezat, dat na korten tijd ook als solist
de aandacht op zich vestigde. De menigvuldige
solistische uitvoeringen op de volksconcerten
zijn, naar ons bekend, door de Heldersche bur
gerij nog niet vergeten en met name de laatste
jaren werd telkenmale de vraag vernomen,
waarom door den heer Pala op de concerten
niet meer eens „zoo'n ouderwetsche solo" ge
geven werd... Men zou dat evenzeer gewaar
deerd hebben als tal van buitenlandsche mees
ters.
In 1914 ging de heer Pala over naar de alt
saxofoon en in 1917 slaagde hij voor het viool
diploma van „Toonkunst", waarna zijn benoe
ming volgde als leeraar aan de muziekschool
„De Toonkunst".
Maar de heer Pala zat niet stil, hoewel de
jaren voortschreden. In 1919 nog besloot hij
Igs tG gaan nemen bij Louis Zimmermann voor
praktijk viool en tevens bij den vermaarden
Hubert Cuypers voor theorie. Bij den eerste
studeerde hij 7%, bij den laatste 3 jaar. En
passant legde hij nog met goed gevolg het
examen voor onder-kapelmeester van de Staf
muziek af, doch daar deze plaats bezet was,
kon hij deze functie niet in de praktijk uit
oefenen.
Directeur van ,,'t Stedelijk".
In 1929 volgde de aanstelling tot direc
teur van het Stedelijk Muziekkorps, en
nam de heer Pala het werk van Jacob ter
Hall over. In '33 verwierf hij nog als een
der eersten het dirigentendiploma van den
Bond van Nederlandsche Orkest-dirigen
ten, terwjjl hij in '29 als officieel concert
meester van de Stafmuziek werd aange
steld.
Zooals men ziet: een muzikale carrière, die
er zgn mag. Jijt alles blijkt, dat de muziek voox
hem meer was (en is!) dan „de betrekking",
maar dat hij er inderdaad van maakte: een
levenszaak.
En nu bereikt Den Helder de tijding, dat
deze zeer populaire dirigent, deze uiterst be
kwame muzikant, de stad gaat verlaten. De
oorzaak daarvan is voornamelijk te zoeken in
het een maand geleden gehouden concours in
de Maasstad, waar door het Stedelijk den eer
sten corpsprijs en door den heer Pala den eer
sten dirigentenprijs bemachtigd werd.
Een bijzonder succes, dat uiteraard direct
door de besturen der aanwezige vereenigingen
opgemerkt werd, te meer waar door het over
lijden van den heer Haanstra de hierboven ge
noemde vijf korpsen zonder leider waren. Uit
ruim 100 sollicitanten werd de heer Pala toen
met vrijwel algemeene stemmen verkozen. Er
was slechts één roep over de door hem ge
leverde proef-directie.
Groot verlies.
Het vertrek van den heer Pala is voor mu
zikaal Den Helder een groot verlies. Dat zijn
maar geen woorden, die men ter gelegenheid
van een vertrek schrijft, doch dat is een feit,
waarmede men rekening dient te houden.
Zeer veel deed deze man voor het opvoeren
der muzikaliteit in Den Helder. Om enkele
voorbeelden te geven: zijn prestaties bij het
huwelijk van de Prinses, bij de geboorte van
Béatrix, bij het 40-jarig Regeeringsjubileum,
en tal van andere. Door zijn tact, ijver en toe
wijding zag hij kans met de onder zijn artis
tieke hoede gestelden iets te bereiken, waarin
een ander wellicht niet geslaagd zou zijn. Spe
ciaal denken wij dan aan de Cantate „Feest
klanken", bij de geboorte van Béatrix, en na
tuurlijk aan zijn eigen composities, die wij als
herinnering blijven bezitten.
De heer Pala deelde ons mede verheugd te
zijn over deze aanstelling, maar tevens deed
het hem oprecht leed Den Helder te moeten
verlaten. Zooals gezegd: veel, zeer veel banden
houden hem hier vast. Niet alleen het„Stede-
lijk", daarnaast ook zijn groote schare leer
lingen. Het „Stedelijk" heeft hij op een voor
treffelijk peil gebracht en dat het hem spijt
dit directeurschap te moeten neerleggen, nu
de zaken juist zoo floreeren, is begrijpelijk.
Een wijd arbeidsveld ligt open voor den heer
Pala en ook hieraan zal hij zich weer geven
op de wijze zooals hij zich in zijn leven aan
iedere taak gegeven heeft: nooit half, nooit
ten deele. Altijd met volle ambitie en met de
inzetting van zijn geheele persoonlijkheid, die
zich kenmerkte eensdeels door zijn groote vak
manschap en anderszins door zijn artistieken
inslag, iets wat men niet van iederen dirigen-t
kan zeggen.
Het is in één opzicht jammer, dat deze be
noeming niet eenigen tijd later gekomen is. In
Augustus 1940 viert het Stedelijk het Gouden
jubileum.
Naar wij vernemen, zal naar alle waar
schijnlijkheid op 27 Juli a.s. in de mu
ziektent in het Julianapark nog een
afscheidsconcert door den heer Pala ge
geven worden. Op dit concert zal men
dan vermoedelijk een aantal van 's hee
ren Pala's eigen composities kunnen be
luisteren.
Men zal met een dergelijke uitvoering
ongetwijfeld de vele vrienden van den
heer Pala een grooten dienst bewijzen.
Naar wij vernemen is den heer L. H. F.
Leistikow de eer te beurt gevallen om be
noemd te worden als lid der jury van het
Groot Nationaal Concours voor Harmonie- en
Fanfarekorpsen op 16 en 23 Juli a.s. te houden
in Hoorn ter gelegenheid van het 35-jarig
bestaan van de Harmonie „Apollo".
Eveneens werd hij benoemd tot jurylid
voor het concours te Maarsen van den
Christelijkcn Bond van Harmonie en Fanfare
korpsen, te houden op 19 Juli a.s.
Maarstemming uitstekend.
Als wij ons niet vergissen schijnt het
ook gisteren met de weersomstandig
heden in Noorwegen niet al te best ge
steld geweest te zijn. Wjj ontvingen na
melijk een telegram van de N.V. Stoom
vaart-Maatschappij „Nederland", waar
in werd medegedeeld, dat het jeugd-
schip, na een stormachtigen nacht
Dinsdagmorgen te 6 uur te Fjaerland
was aangekomen. Het weer was toen
opgeklaard en over de stemming aan
boord viel niet te klagen.
Gisteren heeft men dus gevaren in
de imposante Sognefjord, waarvan een
zijarmen de Fjaerlandfjord is, die men
daarna opvoer. Men heeft gewandeld
naar de Boja Brae Gletscher, om in den
middag wgeder te vertrekken.
Vandaag vaart de „Tarakan" de Stor-
fjord in, en volgt een bezoek aan het
toeristenplaatsje Merok. Van hieruit
worden diverse uitstapjes gemaakt, ter
wijl men verder den dag rustig door
brengt. Tegen den avond vaart het
schip dan naar het Zuiden, met bestem
ming Bergen, waar men Donderdag
morgen hoopt te arriveeren.
Hedenavond te 8 u. 30 geeft de Harmonie
kapel „Winnubst" onder leiding van den heer
H. B. Schenkels, Directeur, een Zomer-
Concert in het Julianapark.
Programma:
I. Marche De L'Avenir Fernand Rousseau.
2. Ouverture zu Rosamunde Fr. Schubert.
3. Kaiser-Walzer Joh. Strauss.
4. De aanval op de molen
Alfred BruneauGironce.
a. Voorspel en lied.
b. De oorlog en het woud.
5. La Princesse Au Sabbat.
Ballet de L. Ganne.
6. Erinnerung an MendelssohnBartholdy.
7. Marsch Finale.
No. 4 het verplichte werk te maken in de
Eere Afd. Harmonie op het Groot Nationaal
Muziekconcours te Hoorn dd. 23 Juli 1939,
waaraan „Winnubst" zal deelnemen.
No. 5 het uit te voeren vrije nummer.
.Marine-officieren bij 5-kamp B
goed vertegenwoordigd.
Te Amersfoort is wederom op de Leusder-
heide nabij Amersfoort een aanvang gemaakt
met de Nationalen Vijfkamp. Deze was ver
deeld in den Vijfkamp A (n.1. paardrijden
(cross-country van ongeveer 3000 m.), degen-
schermen, pistoolschieten op 25 m. en kort
zichtbare schijf, zwemmen 300 m vrije slag
en veldloop over 4000 m) en in den vijf kamp
B, waarbij het paardrijden is vervangen door
handgranaatwerpen. Bovendien is elke vijf
kamp nog onderverdeeld in één voor offi
cieren en één voor onderofficieren, terwijl er
dit jaar voor het eerst een burgerdeelnemer
officieel deelneemt aan Vijfkamp A, waarmede
de naam „Nationalen Vijfkamp" eindelijk
levensvatbaarheid heeft gekregen.
Wat de deelnemers betreft missen wij
bij de vijfkamp A de Marine geheel als
gevolg van het feit dat de enkele paard
rijdende officieren niet in het Moederland
zjjn. Wjj noemen Lt. ter zee 1ste klasse
A. van Geen en die der tweede klasse
Baron de Vos van Steenwjjk. Gelukkig
echter is onze Marine bij den Vijfkamp B
goed vertegenwoordigd, alhoewel het
helaas dit jaar beperkt blijft tot de offi
cieren, die bovendien helaas behooren
tot verschillende onderdeelen, zoodat niet
aan den korps wedstrijd deelgenomen kon
worden.
Nadat om ongeveer 8.30 de deelnemers
door de Vijfkampcommissie (waarin wij dit
jaar tot ons groote genoegen de Kapitein der
Mariniers, alhoewel niet aanwezig, mochten
ontdekken, die ons land te Los Angelos ver
tegenwoordigde in de Olympische Vijfkamp)
waren verwelkomd, werd een aanvang ge
maakt met het handgranaatwerpen, bestaande
uit de z.g. juistheidsworp, n.1. het werpen
van handgranaten in 6 putten op afstanden
van 10 tot 28 m en de verteworp, bij welke
laatste de res. lt. F. J. van den Berg, van
21 R.I. en liggende in Den Helder, een
mooien worp te zien gaf van ongeveer 60 m,
hierbij het record van de toenmalige lt.
Boetmy (65 m) en kapt. der Mariniers van
Rijn (63) benaderend.
Onze Marine gaf hierbij goed werk te
zien.
De uitslag van de juistheidsworp werd:
1. Lt. J. van Eisen. 2. Lt. ter zee
Jhr. F. E. de Koek. 3. Lt. der Mariniers
C. J. L. van Hamel, enz. 15 deelnemers.
Bjj de verteworp was het resultaat:
1. Res. lt. F. J. van den Berg (Den
Helder) met 59.41 m. 2. Lt. ter zee De
Koek. 4. Lt. der Mariniers van Hamel.
7. Lt. ter zee F. O. van Kregten.
De totaal uitslag luidde:
1. Lt, ter zee Jhr. de Koek. 3. Lt. van
Hamel. 4. Res. lt. van den Berg. 5. Lt. ter
zee van Kregten
zijn ideale pijnverdrijvers.
Gemakkelijker in te nemen dan ronde
ouweltjes. Onfeilbaar bij griep, hoofd
pijn, kiespijn en alle andere pijnen!
Bij apothekers en drogisten,
koker 12 st. 50 ct. doosje 6 st. 30 ct.
Tweede dag.
Dinsdag heeft het onderdeel degenscher-
men plaats gehad, waarbij onze Marine in
den Vijfkamp B. een zeer goed figuur heeft
geslagen. Er werd getrokken om één treffer,
wat naar onze meening de reden was dat de
luitenant der mariniers Van Hamel door en
kele minder juiste beoordeelingen van de
secondanten slechts de 9de plaats wist te be
reiken.
De totaaluitslag van dit onderdeel bij den
Vijfkamp B (dus met handgranaatwerpen)
werd: 1. Lt. ter zee le kl. Jhr. F. E. de Koek,
2. off. v. adm. 2e kl. F. O. van Kregten, 3.
lt. J. J. Eisma 9. lt. der marns. C. J. L.
van Hamel (13 deelnemers).
Bij den Vijfkamp A (met paardrijden werd
de uitslag: 1. kapt. der artillerie D. W. van
den Bosch, 2. lt. J. D. F. van der Horst, 3.
lt. Statius Muller (11 deelnemers).
De Raad der gemeente Den Helder komt
op Dinsdag, 18 Juli 1939, des namiddags 8
uur, ten Raadhuize bijeen.
De agenda luidt als volgt:
installatie.
Installatie van den heer J. Kreuger als lid
van den Raad.
Geloofsbrieven.
Onderzoek der geloofsbrieven van de nieuw
verkozen leden van den Raad.
Benoeming Wethouder.
Benoeming van een wethouder in de vaca
ture ontstaan door het overlijden van den
heer W. de Boer.
Ingekomen stukken.
A. I. Afschrift van het proces-verbaal der
zittingen, bedoeld in de artikelen 104, laatste
lid, en 107 der kieswet;
2. Afschrift van het besluit van het hoofd
stembureau, aangewezen bij artikel 34, ?e lid,
der kieswet, waarbij de uitslag van de ver
kiezing van leden van den Raad der gemeente
is vastgesteld.
(Voorgesteld wordt dit stuk voor kennis
geving aan té nemen).
B. Verzoek van Mevrouw R. B. van Engel
Davidson om eervol ontslag als onderwijze
res aan de school voor B.L.O.
C. Verzoek van mejuffrouw J. H. L. Gerth
van Wijk om eervol ontslag als onderwijzeres
aan de school Javastraat (tijdelijk gehuis
vest in de school Herzogstraat).
(Voorgesteld wordt de gevraagde ontsla
gen eervol te verleenen, met ingang van de
door den Burgmeester en Wethouders te be
palen data).
Drankwet.
Voorstel tot vermindering van den aan J.
Burger opgelegden aanslag in het vergun
ningsrecht 1939/1940.
Drankwet.
Voorstel tot vermindering van den aan N.
A. Snel opgelegden aanslag in het vergun
ningsrecht 1939/1940.
Strandhuur.
Voorstel betreffende het huren van een ge
deelte strand.
Benoeming.
Voorstel tot tijdelijke benoeming van een
leeraar in de oude talen aan het gemeentelijk
lyceum voor het cursusjaar 1939/1940.
Aanbevolen worden:
1. de heer J. Waalwijk van Doorn, te Den
Helder;
2. de heer J. Gispen, te 's-Gravenhage;
3. de heer A. B. Nederhof, te Hilversum.
Benoeming.
Voorstel tot tijdelijke benoeming van een
leeraar in de oude talen aan het gemeentelijk
lyceum voor het cursusjaar 1939/1940.
Aanbevolen worden:
1. de heer J. Gispen, te 's-Gravenhage;
2. de heer A. B. Nederlof, te Hilversum;
3. de heer Dr. J. C. Westerbrink, te Assen.
Mededeelingen.
1 Mededeeling, dat Burgemeester en Wet
houders een extra periodieke verhooging heb
ben toegekend aan J. L. H. van Beers,
meter-ijker-instrumentmaker bjj de water- en
lichtbedrijven.
2. Mededeeling van de bedragen, waarop
door Burgemeester en Wethouders het aan
Mevrouw J. J. H. de Boer, geboren Knipper
toekomende weduwepensioen en het aan T.
W. de Boer toekomende weezenpensioen zijn
vastgesteld.
Ter inzage.
Ter inzage is gelegd een overzicht van:
a. de in erfpacht uitgegeven gronden, en
b. de verkochte gronden
van het grondbedrijf over het 2e kwartaal
1939.
Als men de, overigens vrij schaarsche, tele
grammen van het front aan de Kalka leest,
moet men tot de conclusie komen, dat de Ja-
pansche troepen een overwinning behaald heb
ben op de Russisch-Mongoolsche troepen. Ook
een Havas-telegram van een specialen verslag
gever van dit bureau meldt de feitelijke vic
torie der Japanners.
Voorts wordt van Japansche zijde gemeld,
dat deze overwinning automatisch het einde
van het langdurige conflict zou beteekenen
en dat men niet van plan is „de victorie uit te
buiten".
Wij waarschuwen er voor, dat men deze
mededeelingen niet al te tragisch ten aanzien
van de Russisch-Mongoolsche strijdmachten
moet opvatten. Tenslotte is ieder oorlogstele
gram voor wijziging en tweevoudige lezing
vatbaar, maar wij zouden ons toch zeer moeten
vergissen indien er sprake is van een gelukkig
optreden der Russische strijdmachten.
En onwillekeurig roept men in z'n herinne
ring terug de vele berichten, de laatste jaren
in de buitenlandsche pers verschenen, ten aan
zien van de Russische weermacht. Men heeft
het willen doen voorkomen dat deze, door het
drastisch ingrijpen van Stalin, die geen enkele
contra-revolutionnair element in zijn nabijheid
of in weermachtskringen duldt, ernstig ver
zwakt zou zijn, en dat er van de veelbesproken
sterkte van het Roode Leger slechts een zeer
gering deel zou zijn overgebleven.
Er waren diverse factoren, die inderdaad op
een min of meer ernstige decentralisatie van
het leger wezen, en zelfs de imposante parade's
op het Roode Plein te Moskou konden daaraan
niets veranderen.
Is ook de nederlaag van de Russisch-Mon
goolsche troepen te wijten aan de innerlijke
verzwakking van het leger? Zoo ja, dan is
hiermede een ernstig precedent geschapen.
Dan kan het niet anders of deze overwinning,
zij het er dan een van groot, dan wel van klein
formaat, zal in de nabije toekomst wel degelijk
worden uitgebuit, zij het door de Japanners,
zij het door andere mogendheden.
Rusland weet, dat thans de oogen van
vrijwel geheel de wereld op zich gericht
heeft. Het verdrag tusschen Parijs en
Londen eenerzijds en Moskou anderzijds
vlot nog steeds niet. Men gaat zelfs met
gegronde redenen twijfelen aan de ver
wezenlijking ervan. Indien de Russen niet
soepel geweest zijn, wat wij overigens niet
voetstoots aannemen, dan bestaat thans de
mogelijkheid, dat zij thans eenige meer
dere vlotheid tijdens de besprekingen too-
nen. Het zou een goede kant van het thans
„geliquideerde" conflict zijn.
Doch men doe verstandig op deze ver
onderstelling niet al te vast te bouwen.
gaat samen per ESONA
AUTO- en BOOTDIENSTEN)
van 11 Juli 1939.
BEVALLEN: U. M. van GorkumHeere
bout, d.j H. K. EliasLuider, z.
Natuurhistorisch Museum, 2e Vroonstraat,
lederen Woensdag van 35 uur.
Iederen Zaterdag van 710 uur.
Bovendien de eerste Zondag van elke maand
van 35 uur en de eerste Woensdag van
810 uur.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 91? en van 13.30
l7 u. Zaterdags van 912 uur.
BIOSCOPEN:
RialtoSpoorstraat half 8:
„De Citadel".
Tivoli-theaterSpoorstraat, half 8:
Dinsdag en Donderdag: „Sneeuwwitje" en
„De Gevaarlijke Leeftijd".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Jongensstad".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder: 762.0
Temperatuur lucht: 12.9
Maximum temp. lucht: 17.7
Wind: richting: O., kracht: 1
Temperatuur zeewater 16.6
Licht op: 9.48
Te Alkmaar slaagden voor het MULO-
diploma a onze stadgenooten J. W. H. Last
drager, G. J. Brandhoff en H. C. Bakker.
Als onderschrift van een ingezonden stuk
betreffende een hengelaars-kwestie, opge
nomen in het nummer van Vrijdag j.1.
schreven wij het te betreuren door inlichtin
gen van een bestuurslid van een der hengel-
sportvereenigingen op een dwaalspoor ge
bracht te zijn. Het bestuur van V.O.G. ver
zoekt ons echter te willen berichten dat het
niet een zijner leden is die deze inlichtingen
verstrekt heeft.
OVERTREDING ARBEIDSWET.
Tegen een 4-tal personen werd proces-ver
baal opgemaakt wegens overtreding van 4a
Arbeidswet.
HAVEN VAN NIEÜWEDIEP.
Aangekomen van Harlingen en vertrokken
naar Blyth het Eng. s.s. „Waterland",
