Hitier wil vrede zonder concessies DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Het zakenkabinet vrijwel gereed Bveg man Büvckel naar Dantzig? Amerika houdt steeds een wakend oog op Japan Ook Duitschland cn Rusland praten weer Britschc regeerinq niet achter Kiog Hall ZATERDAG Britsch exportcrediet zoo hoog mogelijk De val van den Chineeschen dollar Dr, Colijn zal over voldoende bekwame medewerkers kunnen beschikken Britsch admiraal bezoekt Turkije Italië bevestigt opnieuw zijn vredeswil Dit nummer bevat 16 pagina's EERBERICHT Radio uit duikbooten Een korte oorlog is onmogelijk De resten worden bij elkaar geveegd heldersche courant KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON SO (2 LIJNEN) Ultgav# der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder 22 JULI 1939 67e JAARG. No. 8675 geruchten over vreedzame oplossing van het geschil ft et polen nemen steeds toe.. Volgens welingelichte politieke kringen te Berlijn wenscht Hitier, die thans rust neemt in de Beiersche Al pen, een vreedzame oplossing van het vraagstuk-Dantzig, zonder dat hij evenwel aan een compromis denkt. In nationaal-socialistische kringen ziet men twee mo gelijkheden van ontwikkeling van den toestand: of een overeenkomst met Rusland zal Engeland in een automa tisch stelsel van garanties verwarren, zoodat het geen vrij heid van handelen zal hebben en er dus bij Polen op zal aandringen, dat een conflict niet verhaast wordt; of Enge land kan, indien er geen pact met Rusland komt, Polen geen doeltreffende hulp verleenen en zal Warschau in zijn eigen belang aanraden concessies te doen. De zegsman van Reuter verklaarde, dat Hitier voor honderd procent besloten is Dantzig te krijgen zonder eenige concessie, doch ook voor honderd procent wenscht het zonder oorlog te krijgen. Men geeft toe, dat het vraag stuk gelijkenis vertoont m.d. Gordiaansche knoop. In de eerstvolgende maanden zal blijken of de knoop ontward kan worden of met 't zwaard moet worden doorgehakt. Men hoopt, dat Polen een vreedzame oplossing op een basis van „misverstand", die zijn prestige zoo weinig mogelijk zou schaden, zal prefereeren. Partijcongres van de vrede zal doorgang vinden. Hooge ambtenaren achten het zeker, dat het „partijcongres van den vrede" in begin September doorgang zal hebben, omdat het volkomen in strijd met Hitiers karakter is, dat een dergelijk congres eerst zou worden aangekondigd en daarna afgezegd. De bovenvermelde verklaring is door een officieel woordvoerder afgelegd tegenover de vertegenwoordigers der buitenlandsche nieuwsagentschappen op de dagelijksche persconferentie. De woordvoerder antwoord de op door de correspondenten gestelde vra gen en zijn verklaring was niet van te vo ren gereed gemaakt. De tot uitdrukking ge brachte opvattingen werden niet voorgesteld als een nieuwe richting in de politiek, aan gezien dezelfde gevoelens herhaaldelijk uit gesproken zijn den laatstcn tijd door den nat.socialistischen woordvoerder en de Duit- scho pers. Als zoodanig mogen de uitgespro ken meeningen beschouwd worden als die der Duitsche regeering. „Natuurlijke voorzorgen." Men legt in nat.soc. kringen den nadruk op vastbeslotenheid en vrede. De uitgebreide militaire voorbereidingen, die openlijk ge maakt zijn, worden „natuurlijke voorzor gen" genoemd. In officieele kringen zegt men, dat Duitschland voor alle gebeurlijk heden bereid moet zijn, daar het duidelijk is, dat een oorlog tot de mogelijkheden be hoort, hoewel hij niet de juiste en ge- wenschte oplossing wordt geacht. Verwondering in Londen. In Londen toont men zich over dit alles intusschen zeer verwonderd, speciaal waar de Duitsche woordvoerder zegt, dat men in Duitschland van mcening is, dat Enge land; indien het niet tot een accoord met Moskou komt, op den duur Polen ertoe zou willen brengen concessies te doen; Enge land zou thans ook „bluffen", aldus de com mentaren. In Whitehall wordt dit met den moesten nadruk ontkend. De positie van Engeland inzake Dantzig, al dus wordt verklaard, is kristalhel der, en er is geen sprake van eenige wijziging. De jongste berichten uit Berlijn worden in Londen dan ook geïnterpreteerd als aan vallen in den „zenuw-oorlog", en in dit ge- val gelooft men, dat zij erop zijn gericht het vertrouwen van Polen in Engeland te on dermijnen Men waarschuwt er voor. zich door deze tactiek niet te laten beïnvloeden. Zooals reeds gemeld, schijnt het vrij zeker fo. zijn, dat de Duitsche financicele deskun dige, dr. Wohltat, die thans in Londen ver toeft, met eenige invloedrijke personen in llritsche regeeringskringen, met name on derminister van handel Hudson, Sir Ilorace Mi bon o.n den ambassadeur tc Berlijn, Sir •N'eville Henderson, heeft gesproken ovci .economische toenadering" van Engeland lot Duitschland. „Economisch" is zeer rekbaar en kan zich dus ook uitstrekken tot het groote probleem van thans. Veel opzien is te Londen in politieke knn Ren verwekt door het plotseling opgedoken gerucht, dat de Britschc regeering een nieuw plan overweegt, dat wij gisteren pu bliceerden. Het plan zou zijn, zooals gezegd. Duitschland een groote lecning aan tc bie den op voorwaarde, dat het in zekere n.1?E van ontwapening toestemt en de activiteit van zijn oorlogsindustrieën-tot het n°.rm<*'e vredespeil terugbrengt. In officieele knnge aldus de N.R.Crt. beweert men van een dergelijk plan niets tc weten. Biirckel naar Dantzig? Te Berlijn verluidt, volgens U. P- dat in. Verband met bepaalde mutaties in cle r>e zetting der hooge partijfuncties Bürckel met een „bijzondere opdracht" naar Dantzig ge zonden zal worden. De categorische verklaring van een woord voerder der nazi-regeering, dat Duitschland een vreedzame oplossing van het Danzig- pobleem wenscht, heeft, hoewel dit stand punt algemeen bekend was in diplomatieke kringen te Berlijn buitengewoon de aan dacht getrokken, omdat tot nu toe een dei> gelijke verklaring van officieele zijde in dusdanige duidelijke bewoordingen vervat, nog niet was afgelegd.. De verklaring beteekent natuurlijk niet en als zoodanig wordt ze dan ook niet op gevat dat Duitschland een oorlog zou ontwijken, indien deze zich uit de Danzig- kwestie zou ontwikkelen, maar goedinge- lichte kringen zien er een bewijs in, dat Hitier en de Duitsche regeering althans op dit oogenblik niet in een oorlogsstemming zijn. Rustig weekeinde voorspeld In Duitsche politieke kringen wordt een kalm weekeinde, zonder verwikkelingen, in Dantzig, voorspeld. De geruchten, dat gouwleider Buerckel binnenkort naar Dantzig zou gaan om den toestand te bestudeeren, worden van andere zijde zeer onwaarschijnlijk genoemd, in of ficieele kringen verklaart men niets hier van te weten. In Duitsche politieke kringen is men ver der verbaasd over de groote beteekenis, wel ke in het buitenland wordt gehecht aan de opmerkingen welke een ambtenaar van het ministerie van propaganda heeft gemaakt tegen enkele buitenlandsche journalisten hierboven geschetst. Dit beteekent in het geheel geen wijziging van de Duitsche po litiek. Eereplicht, nu Polens onafhan kelijkheid is gewaarborgd. In zijn antwoord tijdens de debatten over het wetsontwerp over de exportcredietcn, dat reeds door het Lagerhuis is aangenomen, heeft Lord Templemore in het Hoogerhuis verklaard, dat de regeering uiteraard ten zeerste verlangend is om alles wat in haar vermogen ligt te doen. teneinde doeltreffen de hulp te verleenen aan Polen bij de ver sterking van zijn defensie. Het ligt voor de hand. dat wij zulks wenschen, aldus spr., omdat wij zijn onafhankelijkheid hebben gewaarborgd. Men zal begrijpen, aldus Templemore, dat er begrenzingen bestaan voor wat wij op een gepaald oogenblik kun nen doen. met het oog op de eischen van onze eigen strijdkrachten. Men zal ook begrijpen, welke moeilijkhe den gepaard gaan met onze verlecning van zeer groote credietcn aan Polen ,om dat land in staat tc stellen aankoopen te doen in andere landen. Deze zaken worden dooi de regecring op volle waarde geschat en worden thans actief besproken met cle Poolsche delegatie. Het is niet wenschelijk op bijzonderheden in te gaan, maar spre ker verzekerde toch, dat alles wat gedaan kon worden betreffende andere tot Enge land gerichte verzoeken, in deze aangele genheid gedaan zou worden. Gezien de handelspositie met de Balkan- landen, aldus ging Lord Templemore ver der, is men zich ten volle bewust van het belang ccner uitbreiding van ons verbruik van producten, die door de Balkanlanden worden uitgevoerd. Ik neem volledig nota. van de gedachte, dat wij geen onderscheid belmoren te ma ken tusschcn de vijf Balkanlanden Roeme nie, Zuidslavië, Bulgarije, Griekenland en Turkije. Het wetsontwerp werd in tweede lezing aangenomen, waarna het Hoogerhuis ver daagd werd. Liever geen openbaar debat over de betrekkingen. In een persconferentie heeft de minister van buitenlandsche zaken, Huil, op de vraag of de Vereenigde Staten op de hoogte worden gehouden van de onderhandelingen tusschen Japan en Engeland inzake Tientsin, herin nerd aan zijn verklaring van 19 Juli dien aangaande. Ilij zcide, dat de regecring van de Vereenigde Staten niet direct bij het vraagstuk betrokken is, doch slechts belangstelling hiervoor heeft wat be treft de verdere ontwikkeling en de •algemeene vraagstukken, welke wer den behandeld in de verklaringen van de Japansche woordvoerders en de betrokken regeeringen. Huil weigerde iets te zeggen over den toe stand in Eurojia en zeide niets te weten van de persberichten over mogelijke „verzoe ningsplannen", welke of wel door Enge land of wel door Duitschland zouden zijn ingediend. Geen openbaar debafe. In diplomatieke kringen wordt de brief van Huil beschouwd als een uitting van het verlangen der regeering geen openbaar de bat uit te lokken over het moeilijke vraag stuk van de betrekkingen tusschen Japan en de Vereenigde Staten. Men is van meening, dat president Roosevelt alle macht heeft om restrictie-maatregelen ten aanzien van Ja pan toe te passen, wanneer de houding van dit land hét noodzakelijk maakt, doch op het oogenblik is het nog niet noodig repre sailles toe te passen. Verder heeft Huil een brief geschreven aan den republikeinschen senator Vanden- bergh, waarin hij zegt, dat het ministerie van buitenlandsche zaken nauwkeurig het voorstel om de ondertcekenaars van liet ne gen mogendheden verdrag bijeen te roepen teneinde de houding van Japan te bespre ken, bestudeert. Nieuwe instructies voor Seeds Do besprekingen tusschen Duitschland en Rusland over een handelsovereenkomst en credieten zijn onlangs hervat. Als vertegenwoordiger van het volkscom missariaat voor den buitenlandschen han del treedt op Barbarin, asssistent van den Sowjet-attaché voor handel te Berlijn. De Duitsche regecring wordt, naar het I-Isbl. meldt, vertegenwoordigd door Schnurre. De Britsch-Russische besprekin gen. De diplomatieke redacteur van Reuter verneemt, dat gisteravond nieuwe instruc ties naar Seeds zouden worden gezonden, die hervatting der besprekingen te Moskou mogelijk zouden maken. De instructies zou den worden verzonden in overeenstemming met de Fransche regeering, die haar ambas sadeur een gelijke opdracht verleent. Vreugde en bezorgdheid in Japan. De koers van den Chineeschen dol lar is gisteren gedaald tot vier pen- ce, terwijl de hoogste koers van den dag i 11,32 was. Een vooraanstaand deskundige in het Verre Oosten heeft Reuter verklaard, dat dezen val van den Chineeschen dollar de grootste Japansche overwinning is sedert de verovering van Hankau. De overwinning is zuivel moreel cn psy chologisch, doch op den langen duur kan blijken, dat deze overwinning van meer be teekenis is dan de militaire. Het vertrou wen in de Chineesche munt is er door ge schokt. De deskundige wees hierbij op het feit, dat de onderwerping van Mandsjoekwo door Japan krachtig werd begunstigd door het invoeren van een eigen munt. Een ander geleerde. Dc Japansche minister van Financiën Isjiwata is echter minder optimistisch en betoonde zich juist bezorgd over den val van den Chineeschen dollar. Hij wees er op dat door dezen val Japan groote inkomsten zou derven en achtte onverwijld maatrege len dringend noodig. Chaotische toestanden te Shanghai Naar het Hsbl. meldt, heerschen er op financieel gebied te Sjanghai chaotische toestanden. De leider van een vooraanstaan de im- en exportfirma heeft tegenover den den correspondent van Reuter verklaard, dat het geheeie zakenleven stil ligt. Voor dc Hoeasing Handelsbank staan de Chineczcn in een rij om hun nationale munt in te wisselen tegen biljetten van de ze bank welke gister op 6 pence gefixeerd zijn. De bezitters van Chineesche dollars poogden hiervoor veelal buitenlandsche wis sels te koopen, doch deze waren slechts in lippèrktc mate te krijgen, tegen een zeer on- voordoelige koert. Anderen kochten goede ren of effecten. De goedcrenprijzen stegen evenwel met'20 tot 30%, terwijl de winke liers den verkoop van geïmporteerde goe deren beperkten. De prijzen voor goud wa ren eveneens buitensporig hoog. Omtrent het bezoek, dat Dr. Colijn gister morgen aan H. M. de Koningin heeft ge bracht, zijn geen nadere mededeelingen van officieele zijde verstrekt. Het blijft dus bij gissen, maar men mag toch veilig aanne men dat de formateur H. M. in de meer dan twee uren durende conferentie, geheel op de hoogte heeft gesteld van de stand van zaken. Het staat vrijwel vast, dat Dr. Colijn ge slaagd is in de vorming van een zakenka binet. Minstens 3 demissionnaire ministers zullen, naar vrij algemeen wordt aangeno men, deel uitmaken van de nieuwe regee ring en wel de heeren Mr. Patijn, Dr. van Dijk en Van Buuren. Als nieuwe figuren worden genoemd Mr. J. A. de Visser, procureur-generaal van het Arnhemsche gerechtshof, die men justitie en de oud vice president van den Raad van Nederlandsch Indië, de heer G. W. Boden- hauscn, die men financiën toedenkt. Verder schijnt het vrij zeker te zijn dat oud-ministers van Lidth de eude weer op Waterstaat zal tronen, en dat Dr. Neder- bragt beheerder zal worden van het depar tement van Algemeen Bestuur, dat thans door Dr. Colijn zelf wordt waargenomen. De Premier zelf zal dan binnenlandsche zaken nemen. Het behoeft geen betoog, dat al deze con structies op louter veronderstellingen be rusten, welke in Haagsche politieke krin gen de ronde doen. Zeer positief is een bericht in de anti revolutionaire „Nieuwe Haagsche Courant" die in afwijking van bovengenoemde mee ningen zegt dat Dr. Nederbragt Economi sche Zaken zal krijgen, terwijl Dr. Colijn bij Algemeene Zaken zou blijven. Dit A. R. blad noemt nog Dr. A. D. de Kat Angelino, oud-directeur van Onderwijs en Eeredienst in Ned. Indië als toekomstig minister van Onderwijs terwijl Dr. Slote- maker de Bruiine weer terug zou keeren naar zijn vroeger departement Sociale Za ken. Zeker is slechts, dat de officieele samenstel ling van het Zakenkabinet Colijn thans niet lang meer op zich zal laten wachten. Treffende demonstratie van BritschTurksche vriendschap verwacht. De correspondent te Ankara van de Daily Telegraph meldt, dat de Turksche regee ring er officieel van in kennis is gesteld dat de opperbevelhebber van de Britsche vloot in de Middellandsche Zee, admiraal Sir Andrew Cunningham, op 20 Augustus een bezoek zal brengen aan Istanboel met zijn vlaggeschip „Warspite". Politieke kringen in Ankara hechten het grootste belang aan dit bezoek, dat drie da gen zal duren. Alle Turksche bladen maken op opvallende wijze melding van het desbe treffende bericht en schrijven, dat de aan wezigheid van Britsche schepen in de Turk sche wateren de gelegenheid zal bieden voor een treffende demonstratie van het Britsch- Turksche bondgenootschap. Hij schrijft zijn brieven zonder „ruggesteun." In het Lagerhuis is de vraag gesteld of de verspreiding der nieuwsbrieven van King Hall in Duitschland wordt ondernemen met steun van de regeering. Butler heeft daarop geantwoord: „Ik maak van deze gelegenheid gebruik om de categorische ontkenning te herhalen, die gegeven is in de Duitsche uitzending der B. B. C. van 14 Juli j.1., dat de Britsche regeering op eenigerlei wijze in verband zou staan met of verantwoordelijk zou zijn voor deze brieven. Kol. King Hall zelf heeft een brief gepubliceerd in de pers op 19 Juli, verklarende, dat het volkomen on waar is, dat hij betaald wordt door het Fo- reign Office of dat de minister van buiten landsche zaken hem bijgestaan heeft bij de samenstelling van zijn brieven." De plannen lot afschaffen van grootgrondbezit op Sicilië. De Italiaansche pers bespreekt uitvoerig het plan tot het afschaffen van het groot grondbezit op Sicilië en de groote werken tot verbetering van den grond. De pers noemt dit een werk met buitenlandsche po litieke beteekenis, aangezien een werk, dat zooveel tijd in beslag neemt een bewijs is van de vredelievende bedoelingen van Ita lië. Het ontwerp vraagt tien jaar tijd, een groote energie en enorme financieele mid delen. Het is derhalve een bevestiging van den vredeswil van Italië. DE BILT SEINTi Verwachting: Droog warm weer behoudens plaatselijk onweer, gedeeltelijk bewolkt, meest ma tige veranderlijke wind. Accountantskantoor Lid N. I. v. B. LEERAAR M. O. Lid Ned. Gen. v. Acc. Loodsgracht 72 - Tel. 650 Een Nederlandsche vinding de marine aangeboden. Na de duikbootrampen, die in de laatste maanden habben plaats gevonden, is her haaldelijk de vraag opgedoken, waarom men geen verbinding tot stand heeft ge bracht met de menschen in de duikboot door middel van radio. Toen van de duik booten de telefoonboei was losgeslagen of niet kon worden opgelaten, was slechts cmmunicatie mogelijk door middel van dui kers, die met hamers op de wand sloegen. Tot nog toe kan namelijk van een duikboot uit alleen .radiografische verbinding ge maakt worden, wanneer de boot boven wa ter vaart cn de antenne in ae vrije lucht hangt. Onder water varend, of verongelukt op de zeebodem liggend, is radioverbinding niet mogelijk, doordat het omringende wa ter cle radiogolven te veel beïnvloedt. Thans echter, zoo schrijft Het Volk, heeft een Nederlander, de heer Ph. A. J. de Rop, in radiokringen welbekend, een oplossing voor dit probleem gevonden. Volgens zijn constructie zal de bemanning van een duikboot, die in moeilijkheden is geraakt, radiografisch hulp kunnen inroepen, waar door in vele gevallen de hulpverleening zoo veel sneller zal kunnen geschieden, dat niet vele kostbare uren verloren gaan, zooals bij de Thetis. Dc heer De Rop heeft zijn uitvinding aan de Nederlandsche marine-autoriteiten aan geboden. Oud-generaal herinnert aan den wereldkrijg, die óók kort duren zou! De gepensionneerde generaal von Tem- pelhoff publiceert in het militaire tijd schrift „Wissen und Wehr" een artikel over „oorlog met snelle beslissing". De schrijver schijnt niet te gelooven aan do mogelijkheid van een korten oorlog, gezien de tegenwoordige omstandigheden. Hij herinnert er met name aan, dat „in den laatsten oorlog elk der oorlogvoerenden met de grootst mogelijke volharding pro beerde een snelle overwinning te behalen, doch het was vergeefsch." Hij haalt Moltke aan, die zegt „wanneer een oorlog uit breekt. kan men noch zijn duur, noch zijn einde vooruitzien". Tempelhoff besluit: Dit is geen wartaal van een ouden man van negentig jaren, doch de wijze inzichten van een der meesters van een snellen oorlog". Nieuwe actie in Duitschland tot het verzamelen van oud roest. In de maanden Juli tot September zal in Duitschland een nieuwe actie tot vergaring van oud ijzer worden ondernomen. In 1938 werden in de verschillende Duitsche fabrie ken 223.000 ton oud ijzer ingezameld. Dc nieuwe campagne zal, evenals de vorige, ten doel hebben buiten gebruik gesteld ma teriaal in te zamelen, zooals stukken staal cn ijzer, onbruikbare machines, rails, spij kers, kettingen, kabels cn in hot algemeen alle apparaten, die uit dc fabrieken wegge haald kunnen worden zonder den goeden gang van zaken te storen. Bevoegde Duitsche kringen verklaren, dat do behoefte der Duitsche industrie aan oud ijzer voor 90 tot 93 procent gedekt is door de inzameling in Duitschland. Zooals men weet. gingen de pogingen om oud ijzer in te zamelen zoo ver, dat de hekken van tuinen openbare monumenten en eraven werden weggenomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1