HE LDERSCHE COURANT
Buitenland
de lersche
steunt
Geen officieel Britsch
vredesplan'
Tl
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
bommenwerpers
Koninklijke woorden
tot de Christenjeugd
KONINGSTRAAT. 78, DEN HELDER.' TELEFOON 50 f2.LIJNEN)
dinsdag
25 JULI 1939
67e JAARG. No. 8677
Lagerhuis neemt wet op
geweldpleging aan
Verklaring van den premier in
de Tweede Kamer?
Ook Duitschland ontkent het
bestaan van een plan
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
Dag der Sovjet
oorlogsmarine
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Minister Hoare
De Britsche minister, Sir Samuel Hoare heeft in liet
Lagerhuis een definitieve verklaring afgelegd, omtrent de
loopende geruchten, als zouden buitenlandsche staten het
Iersclie terrorisme steunen. Hoare heeft deze geruchten be
vestigd met de volgende woorden:
Wij zijn in het bezit van een betrouwbare inlichting,
dat de campagne der lersche terroristen door buitenland
sche organisaties met aandacht wordt gevolgd en metter
daad wordt gestimuleerd.
Ik zou het huis echter willen vragen niet aan te drin
gen op bijzonderheden.
Hei zou niet in het openbaar belang zijn
nadere inlichtingen te geven. Het huis moet
de verzekering van den minister aanvaar
den, dat het geen matelooze verdenking, ge
baseerd op praatjes zijn, doch omlijnde con
clusies op grond van betrouwbare gegevens.
Met het oog op deze rapporten over bui-
tenlandsch gekuip en een ondervinding van
zes maanden, welke doet zien, dat het terro
risme grooten omvang kan aannemen, kan
het departement Volgens Hoare niet veilig
uiteengaan zonder de bij de wet toegestane
machtsmiddelen te versterken tot handha
ving van de orde.
Drastische maatregelen noodig
Na gesproken te hebben over een docu
ment dat de politie in handen was gevallen,
waarin plannen voor de campagne van de
lersche terroristen werden onthuld, zeide
Hoare, dat sedert Januari 57 aanslagen van
terroristen waren voorgekomen te Londen
en zeventig in de provincies.
Daarbij werd een man gedood. 75 perso
nen werden gewond. Wegens terroristische
activiteit zijn 66 mannen veroordeeld. De
politie heeft 1500 gelignietpatronen, 1000
slaghoedjes, 2 ton chloorkali en ijzeroxyde,
zeven gallons (een gallon is ongeveer 41/2
L.) zwavelzuur en bijna 20.000 pd aluminium
poeder, die voldoende zouden zijn geweest
om schade aan te richten voor millioencn
ponden sterling en wat nog belangrijker is
voor het verlies van minstens 1000 mannen
en vrouwen. In verband hiermede ben ik er
zeker van, dat het land drastischer optreden
tegen de bedrijvers van deze misdaden te
gen de gemeenschap zal goedkeuren en
eischen. Wij hopen, dat het onderhavige
wetsontwerp van tijdelijken aard zal kun
nen zijn om aan den noodtoestand het hoofd
te bieden. Daarom wordt de geldigheid van
de wet gesteld op twee jaren.
Het wetsontwerp werd in tweede lezing
aangenomen met 218 tegen 17 stemmen.
Nader wordt nog uit Londen vernomen dat
de politie betrouwbare inlichtingen had ont
vangen, dat getracht zou worden om de par
lementsgebouwen in de lucht te doen vlie
gen. Als symbool der vernietiging van het
parlementarisme hechtte men hieraan in
bepaalde kringen groote waarde.
Indrukwekkende wereldconferentie
in de hoofdstad.
In een plechtige, zeer indrukwekkende ope
ningszitting had de eerste Wereldconferen
tie van christelijke jeugd, die 1600 jonge
christen-mannen en -vrouwen uit 70 landen
der aarde bij elkaar brengt, heeft Z. K. H.
Prins Bernhard gistermiddag in het Concert
gebouw te Amsterdam de volgende bood
schap van H. M. de Koningin voorgelezen:
„Het is mij een genoegen u, die uit
alle deelcn der wereld naar hier
zijt genomen, thans in Mijn land
vereenigd te weten.
Mijn goede wenschcn vergezellen
U bij Uwe werkzaamheden. Moge
het der jeugd van de geheele we
reld gegeven zijn door gemeen
schappelijk overleg en gczamenlij-
ken arbeid, te streven naar de op
lossing van de problemen, die in de
ze moeilijke tijden niet alleen de
jeugd, maar de geheele mcnschheid
bezighouden. Dat in de dagen, die
voor u liggen de geest, door welken
Christus in eiken mensch door
dringt en die alle tegenstellingen en
problemen tot oplossing helpt bren
gen, U allen tot richtsnoer."
Toespraak van den Prins.
Nadat Prins Bernhard deze Koninklijke
boodschap had voorgelezen, sprak de prins
in het Engelsch als volgt:
„Mede namens Prinses Juliana, verwel
kom ik alle afgevaardigden uit ongeveer
70 landen op de eerste Wereldconferentie
van Christenjeugd. Temidden van de don
kere wolleen, die ons in deze dagen omrin
gen, is het voor jonge mcnschcn moeilijk
met een gevoel van verantwoordelijkheid
voor hun eigen leven en voor het leven van
hun medemenschen op te groeien.
De wetenschap, dat de christenjeugd van
de geheele wereld afgevaardigden heeft ge
zonden naar Nederland om uitdrukking te
geven aan hun hoop en hun wil om in het
christendom te vinden het ware licht, waar
in alle problemen gezien moeten worden,
vervult ons met groot moed. Ik ben er
van overtuigd, dat de rocn van het Evan-
gelie: „Ut omnes unum sint" (opdat allen
één zijn) een roep is, die in deze tijden tot
ons jonge menschen komt als een spe
ciale roeping. Moge God U op Zijn wijze
zegenen: gedurende de conferentie èn als
U de resultaten van de besprekingen in Uw
eigen land zult terugdragen."
De groote zaal van het concertgebouw
was tot op de laatste plaats bezet.
Op het podium zaten de 400 afgevaardig
den uit de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika met in de hoeken de vertegenwoor
digers der Zuid-Amerikaansche Staten
jonge mannen en vrouwen met blanke en
zwarte huidskleur in het midden der
zaal hadden de circa honderd Franschen,
de Britten, die in nog grooler aantal waren
WELLICHT EEN MOTIE VAN WANTROU
WEN VAN KATHOLIEKE ZIJDE.
Gistermiddag bestond er voor de con-
stitueerende vergadering van het
nieuwe Kabinet het vijfde kabinet-
Colijn waarvan de samenstelling
nog niet officieel is gepubliceerd
begrijpelijke belangstelling. Voor het
gebouw van het Departement van
Algemecne Zaken aan den Kneu
terdijk stond een schare nieuwsgieri
gen opgesteld, waaronder veel jour
nalisten en persfotografen. Naarma
te het uur van half drie naderde,
werd stukje voor beetje de sluier,
die hoewel doorzichtig, toch de sa
menstelling van het Kabinet tot nu
toe had bedekt, opgelicht. Elke
nieuwkomer immers, die de treden
naar den ingang van het oude pa
lcis aan den Kneuterdijk beklom,
kon als een minister worden be
schouwd.
Achtereenvolgens arriveerden de
heeren Dr. H. Colijn, C. W. Boden-
hausen, jhr. O. C. A. van Lidth de
Jeude, C. van den Bussche, mr. J.
A. N. Patijn, daarna gezamenlijk de
heeren mr. J. A. de Visser, H. van
Boeven 011 ir. M. H. Damme, daarna
de heeren dr. J. .T. C. van Dijk en
prof. dr. .T. B. O. Schrieke.
Bit zijn dus de heeren, die wij reeds
gisteren op den voorkant van ons
blad als de leden van het nieuwe
Kabinet noemden. De verdeeling oer
portefeuilles is eveneens zooals giste
ren door ons gemeld.
Prof. ir. 1. S. P. de Vooys kan pas h<Bf
Augustus zijn ambt aanvaarden: het aepai
tem ent van Economische Zaken zal tot d
datum door dr. Colijn ad int. worden be
heerd.
Naar wij vernemen, worden de nieuwe
JPinisteis lieden op het Palcis Noordeinde
icéedigd en begint morgen definitief hun
taak.
COLIJN.
Men neemt in Haagsche politieke
kringen aan, dat vandaag de pre
mier in de Tweede Kamer een re-
qeeringsverklaring zal afleggen. Ds
verwachting is, dat daarna de ver
gadering zal worden verdaagd en
dat met de debatten over deze ver
verklaring Woensdag en Donderdag
zullen zijn gemoeid.
Deze week moeten bovendien een aantal
contingcnteerings-ontwcrpen, alsmede een
suppletoire begrooting voor urgente Defen-
sievoorzieningen ten beloope van f 113 rnil-
liocn door de Kamer w orden goedgekeurd.
Zooals te begrijpen is, rekent men erop.
dat do debatten over de regeermgsvcrkla-
rings geenszins welwillend voor de nieuwe
regeering zullen zijn. In principe kan de op
positie het natuurlijk zoover laten komen,
dat zij reeds dadelijk, voordat de regeering
in staat is geweest door daden te toonon wat
zij waard is, door 'n motie van wantrouwen
baar misnoegen over het optreden van de
regeering gaat uiten. Sterker nog ook oen
weigering van de f33 mill. moet, althans
theoretisch mogelijk worden geacht. Maar
in het laatste geval zou een (suppletoire)
begrooting worden verworpen om een reden,
welke buiten de begrooting gelegen is. Me
thoden, die in het algemeen en zeker in dit
geval, sterke afkeuring verdienen.
Wij hooiden, aldus liet Hsb., de meening
verkondigen, dat, indien tegen de verwach
ting, de Katholieken hun vijandige houding
tegenover het nieuwe kabinet nu reeds in
een motie van wantrouwen tot uiting zou
den willen brengen, zij tezamen met de so
ciaal-democraten dan ook de volle conse
quentie van het eventueel uitbreken van
een nieuwe crisis zouden moeten dragen.
Naar wij verder vernemen zullen van de
vier demissionnaire Roomscli-Katholieke
ministers slechts de hoeren Goseling en
Weiter zitting nemen in de Tweede Kamer.
Nu jhr. Van Lidth de Jeude weer minister
wordt, herneemt als zijn opvolger het oud-
Kamerlid. de Indische deskundige de heer
Van Kempen, zijn plaats in de Tweede Ka
mer.
Dr. Colijn's lot in handen der
katholieke fractie.
Het r.k. dagblad de Maasbode schrijft:
De houding der Kamer tegenover dit con
stitutioneel niet onbedenkelijk kabinet en
daarna eventueel diens daden dienen te
worden afgewacht.
De katholieken kunnen dat doen in de
grootste kalmte, in de rust van hun kracht
en van de overtuiging, dat zij op liet punt
dat de crisis uitlokte, de werklooslieidspoli-
tiek, de groote meerderheid van ons volk
achter zich hebben.
Het lijkt ons intusschcn voor den christe-
lijken staatsman dr. Colijn geen ideaal de
oude bemanning met deze gedeeltelijk nieu
we te hebben moeten verwisselen.
Wij blijven deze crisis fataal vinden en
ongemotiveerd!
En de oplossing is koren op den molen van
Van Houten en ondanks het terzijde stel
len van de „roomschen" misschien zelfs
van Kersten!
Dr. Colijn redde zich eens te meer
langs de dakgoot. Een dergelijke ma
noeuvre moet men zich echter niet
al te dikwijls veroorloven.
Na deze „redding" ligt zijn lot in
handen van de katholieke fractie.
I11 de katholieke (en ook in de sodalis
tische) pers gingen stemmen op om het onaf
wendbare noodlot voor dit ministerie zich
maar zonder dralen te doen voltrekken.
Wij meenen dat dit geheel dient te wor
den overgelaten aan de Kamerfractie, die
ook de consequenties van een eventueel vo
tum zal hebben te aanvaarden.
Met vertrouwen kunnen wij, zoo besluit
de Msb., aan haar overlaten, welk beleid 5$
tegenover dit kabinet zal gelieven te volgen.
verschenen en nog vele andere naties plaats
genomen, terwijl links in den hoek dc klei
ne, tengere figuren der Chineezen en de
Japanners de openingszitting bijwoonden.
Zeventig nationaliteiten waren in het
gebouw vertegenwoordigd en men kan niet
genoeg met nadruk op deze groote en
grootsclic manifestatie wijzen, want nog
nimmer is er in de wereld een conferentie
gehouden, welke een internationaler karak
ter droeg dan deze. Van de balustrades
ook de balkons waren geheel bezet hin
gen de vlaggen van tientallen naties, bo
ven het podium tegen het orgel hing een
groot doek met als opschrift: „Christus Vic-
tor", en tegen de speeltafel van het orgel
was op een achtergrond van rood, wit en
blauw een groot portret van de Koningin
aangebracht. Toen Prins Bernhard, die
werd begeleid door de leden van. het orga
nisatiecomité, in de zaal verscheen, speel
de het orgel het Wilhelmus. Er volgde een
indrukwekkend moment, toen het orgel het
bekende lied „Groote God, wij loven U" in
zette, dat staande werd meegezongen door
allen, die in de zaal aanwezig waren.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slotemaker
de Bruine, heeft de conferentie hierna ge
opend.
Britsche regeering ontkent be
trokken geweest te zijn bij de
leeningsplannen van minister
Hudson.
In het lagerhuis heeft minister
president Chamberlain verklaard,
daf er geen sprake is van het ver
schaffen van een ieening aan
Duitschland.
Op een vraag, of de Britsche
regeering afwist van de mogelijk
heid van besprekingen van dezen
aard en of de regeering voorne
mens was besprekingen te openen,
die zouden kunnen lijken op een
corruptiepoging bij Hitier, teneinde
„den vrede te koopon", antwoordde
Chamberlain ontkennend.
Over de besprekingen van den minister
van overzeeschcn handel. Hudson, met Gö-
rings medewerker Wohltat. waarover in de
Engelsche pers zoo veel te doen geweest is,
zei Chamberlain:
Er was ons van deze besprekingen niets
bekend, noch wist een andere, behalve de
bij deze zaak betrokken minister, hier iets
van af. „Het is niet de bedoeling van dc
Britsche regeering besprekingen van dezen
aard te beginnen".
Chamberlain veroordeelt dus het persoon
lijk initiatief van den minister geenszins en
het is niet waarschijnlijk dat Hudson hierom
zal aftreden.
Hudson heeft inmiddels verklaard, dat zijn
besprekingen met Wohltat geheel buiten de
regeering. om gingen. Er is inderdaad over
een leening gesproken, maar dit was toen
Hudson en Wohltat confereerden over de
walvischkwesties en daarbij, zooals dat
meer gaat, even hun hoofdthema loslieten
en zich bij de besprekingen op zijwegen be
gaven.
Hudson's eigen lezing.
Tegen een verslaggever van de Daily Ex
press heeft Hudson verklaard:
„Verleden week heeft de heer Wohltat,
die verbonden is aan 't Duitsche ministerie
van Economische Zaken en een intiem
vriend van veldmaarschalk Göring is, een
bezoek gebracht aan Londen in verband
met de Walvisch-conferentie. Hij wcnschtc
een onderhoud met mij te hebben.
Wohltat is mijn tegenspeler te Berlijn en
wij wisselden van gedachten over problemen
van handel en van de wereldeconomie.
Hij gaf mij te kennen, dat hij en andere
hooggenlaatsten in Duitsrilland van mce-
ning zijn. dat de internationale toestand,
wat de verhouding tusschen Engeland en
Duitschland betreft, nimmer gevaarlijker is
geweest dan thans. Hij vreesde ten zeerste,
dat er oen explosie zou komen. En wat hij
sinds zijn aankomst te Londen omtrent de
vastberaden houding van het Britsche volk
ervaren bad. droeg er slechts toe bij, zijn
standpunt nou te versterken.
De heer Wohltat trachtte mij duidelijk te
maken, dat dc kwesfie-Dantzig of zij al dan
niet tot een oorlog zal leiden, slechts een
symptomatisch verschijnsel is van een veel
grootcr vraagstuk, dat daaraan ten grond
slag ligt.
Hii betreurde dezen gevaarlijken toestand
ten zeerste, daar hij er van overtuigd is, dat
wanneer de politieke moeilijkheden eenmaal
zijn weggenomen, do algetneene welvaart
weer in de wereld zou terngkeeren.
„Ik deelde den lieer Wohltat mede. dat
Groot-Rrittanniö nimmer een van zijn over-
zecsche bezittingen zou prijsgeven. Ook ver
klaarde ik. dat Groot-Britannie naar mijn
meening niet deel zou nemen aan een rege
ling, die de teruggave van dc Duitsche of
andere niandaatsgebicden zou behelzen.
Samen een plan uitgewerkt.
Te zamen hebben wij toen de technische
mogelijkheden besproken om de moeilijkhe
den te overwinnen" vervolgde de minister.
„Volkomen duidelijk heb ik daarbij ver
klaard, dat ik hier uitsluitend volgens mijn
DE BILT SEINT 1
Verwachting: Aanvankelijk nog
regenbuien, plaatselijk met
onweer, tegen den avond op
klarend, nog koel, zwakke
tot matige N. tot N.O. wind
Alg. vooruitz.: De kans is groot,
dat morgen weersverbete-
ring, althans ecnigc stijging
van de dagtemperatuur in
treedt.
HUDSON.
persoonlijke inzichten sprak. Toen werkten
wij een plan uit, waarvan de voornaamste
punten de volgende zijn:
lste. Aan Hitier moet worden mede
gedeeld, dat Engeland cn zijn bond-
genooten zich tegen elke poging zul
len verzetten, Europa met geweld
te overheerschen.
2de. Indien Hitier bereid is weer
hei pad van vrede en diplomatieke
onderhandeling te betreden, zouden
Engeland en zijn bondgenooten er
voor zorgen, dat Duitschland behoor
lijk behandeld wordt en o.a. toegang
verkrijgt tot de grondstoffen.
3de. Zij zouden dan Duitschland
helpen om de basis van oorlog, waar
op thans feitelijk de geheele Duit
sche industrie is ingesteld, te ver
laten en terug te keeren tot de ont
wikkeling van industrie en handel
in vredestijd.
4de. Voorgesteld wordt, een vriend
schappelijke samenwerking in het le
ven te roepen op de wereldmark
ten van Groot-Brittannië, Duitsch
land en andere groote industrieele
landen.
5de. Duitschland moet instemmen
mei een beperking van zijn bewape
ning, zoo niet met ontwapening
en moet zich uit Cecho Slowaijke
terugtrekken.
Officiecle tegenspraak van
Duitschland.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt:
„In de Elgelsche pers wordt melding ge
maakt van verklaringen van den onder
staatssecretaris Hudson over een gesprek
met ministerial-direktor Wohltat, waarbij
ook gesproken wordt van een „plan", dat
den heer Wohltat overhandigd was.
Het Duitsche nieuwsbureau is gemachtigd
vast tc stellen, dat in het geheel geen plan
besproken is. Overigens beteekende het on
derhoud, dat niet op initiatief van den heer
Wohltat tot stand was gekomen, een zuiver
particuliere gedachtcmvisscling over econo
mische vraagstukken".
Halifax heeft in het Hoogerhuis eveneens
ontkend, dat de Britsche regeering aan Hud
son eenige opdracht zou hebben verstrekt.
Machtdemonstratie der mariniers.
De bladen publiceeren een dagorder van
den volkscommissaris voor marine ter gele
genheid van den gehouden „dag der oorlogs
marine". De dagorder heeft den volgenden
inhoud:
„Heden, de dag der oorlogsmarine van de
Sovjetunie, zullen de mariniers een machts
demonstratie geven cn aantoonen, dat zij al
tijd klaar staan om te strijden en op elk
oogenblik dubbel zullen antwoorden op een
stoot van oorlogsverwckkcrs, die zouden
probeeren aan de onschendbaarheid der
grenzen van de Sovjetunie te raken."
De Isvestia schrijft o.m,. naar aanleiding
van den vlootdag: In aantal onderzeeërs en
kleine torpedobootcn bezet de U.R.S.S. thans
de eerste plaats ter wereld. Terzelfdertijd
doen do Russische duikbooten in niets onder
voor andere. Voor sommige elementen zijn
ze zelfs beter dan de buitenlandsche. De klei
ne torpedobootcn bezetten reeds verscheide
ne jaren de eerste plaats ter wereld door hun
snelheid en wapenkracht.