dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
De Koningin hoort de
fractieleiders
Britsche politiek tegen
over China ongewijzigd
Het grootste kwaad:
de woordenoorlog
Henderson bij Hitier
Pleziervaartuig overvaren
D I N S DAG
Chamberlain bevestigt
in het Lagerhuis de
loopende geruchten
Dit nummer bevat 8 pagina's
Groote vlootoefeningen
in Italië
VJ>
EERBERICHT
De Engelschen willen
eerst orde in Tientsin
Rebellenleider opgesloten
Boerderijbrand in Heerhngowaard
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uttg. Mi). Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
1 AUGUSTUS 1939
67e JAARG. No. 8683
Een militaire missie
naar Rusland
MOLOTOFS MEENING: EERST
DE MILITAIRE BESPREKIN
GEN BEGINNEN, DE POLITIE
KE KWESTIES WORDEN DAN
VANZELF OPGELOST.
In zijn rede in het Lagerhuis
heeft minister- president Chamber
lain medegedeeld, dat zoo spoedig
mogelijk waarschijnlijk nog deze
week Britsche en Fransche verte
genwoordigers naar Moskou zullen
worden gezonden voor het houden
van militaire besprekingen.
Daarnaast zullen de politieke be
sprekingen worden voortgezet, opdat
een eindovereenkomst tot stand komt
op den grondslag van een politiek
accoord.
In antwoord op een klacht van den arbei
dersafgevaardigde Dalton, dat de regeering
verdeeld is ten aanzien van de groote lij
nen, speciaal wat Rusland betreft, zeide
Chamberlain te weigeren in discussie te
treden over de verschillen, die het tot stand
komen van een overeenkomst tot dusverre
verhinderd hebben.
Ik kan het Huis de verzekering geven, al
dus de eerste minister, dat het eenige zelf-
beheersching heeft gevergd niet over te
gaan tot correctie van den verkeerden in
druk. dien Dalton heeft trachten te doen
ontstaan. Om diezelfde reden zal ik geen
historisch overzicht van de onderhandelin
gen met Rusland geven. Ik weet zeer wel,
dat er in andere landen menschen zijn, die
zeer naijverig de vorderingen onzer overeen
komsten gadeslaan en zeer verheugd zouden
zijn met alle munitie, die zij zouden kun
nen gebruiken, om verdeeldheid tusschen de
sovjet-regeering en ons te zaaien. (Applaus)
Wij toonen zeker groot vertrouwen en een
oprecht verlangen tot een overeenkomst te
komen, wanneer wij er in toestemmen sol
daten, marinemenschen en vliegers naar
Rusland te zenden om te bespreken, hoe wij
militaire plannen kunnen opstellen. Nog
voor wij de verzekering hebben, dat wij op
de politieke punten tot overeenstemming
zullen komen!
De Russische commissaris voor bui-
tenlandsche zaken heeft als zijn mee
ning *e kennen gegeven, dat, wan
neer wij een begin zouden maken
met militaire besprekingen waar
aan hij groote waarde hecht de
politieke moeilijkheden niet onover
komelijk zouden blijken te zijn. Die
meeningsuiting heeft hij ons den
doorslag gegeven, toen wij tot dit
zeer ongewone besluit kwamen.
Het is de oprechte hoop van de
Fransche en van de Britsche regee
ring, dat de verwachtingen van Mo-
lotof bewaarheid zullen worden.
Het Huis mag niet naar huis!
De liberaal Sinclair, die het debat geopend
had en daarbij o.a. opmerkte dat Chamber
lain nog sterker dan de minister van bux-
tenlandsche zaken naar pacificatie neigt en
nog minder resoluut is in zijn verzet tegen
agressie, zeide verder, dat het Huis eigen
lijk niet voor een lange periode verdaagd
mag worden, alvorens de onderhandelingen
met Rusland voltooid zijn.
Reeds lang te voren had men het huis
v'olledig verslag over de onderhandelingen
moeten uitbrengen. Sinclair zeide er van
overtuigd te zijn, dat de Sovjets een over
eenkomst in het belang van Rusland achten.
Engeland wenscht de hulp van
Rusland, maar daarvoor moet
het het waas van wantrouwen
jegens de Sovjet Unie verscheu-
renl
Sinclair juichte de afvaardiging van ad
miraal Drax toe en betoogde, dat men,
a' was het maar voor enkele dagen, een
man van de grootste politieke standing, die
'oegang zou hebben tot de invIöedruKrte
autoriteiten op het Kreml, naar Moskou
moet sturen om de besprekingen op te s u-
wen.
De arbeidersafgevaardigde Dalton noenl
de de vertraging in de onderhandelingen
moskou ernstig en zeide: „indien wij konaei
bereiken, dat Rusland naast Frankrijk en
0ns staat, dat een pact uitgewerkt dooi
soldaten, zeelieden en vliegers van de drie
landen, wordt geteckend, en indien o
Hitier daarvan zeker was, dan is het geei
overdrijving te zeggen, dat wij dit jaar en
misschien zelfs voor een lange periode
^.een oorlog zouden hebben. „Dit diploma-
"eke getreuzel aldus Dalton is zonder
Precedent..."
Dalton sprak de hoop uit, dat de militaire
vertegenwoordigers voor Moskou den poli
tici een voorbeeld zullen geven en spoedig
tot een resultaat zullen komen. Hij geloof
de, dat het neutraliteitsverlangen van Fin
land oprecht is en zeide er van overtuigd te
zijn, dat Molotof, bij het streven naar een
waterdichte overeenkomst, het oog heeft op
Letland en Estland. Het zou het beste zijn,
wanneer Halifax een bezoek aan Molotof
ging brengen of Molotof voor een bezoek
uitnoodigde. Men verkeert thans in het
stadium, waarin men tot persoonlijk con
tact zou kunnen karnen en het zou voor
treffelijk zijn, wanneer Halifax Molotof zou
ontmoeten en Chamberlain met Stalin van
gedachten zou wisselen.
Eden over Rusland.
Betreffende de Sovjet Unie zeide Eden,
dat men zal moeten toegeven, dat de onder
handelingen een ietwat vreemd verloop
hebben en hij verwelkomde het besluit een
militaire missie naar Moskou te zenden, als
middel om het vertrouwen uit den weg te
ruimen. Hij hoopt, dat spoedig de onderhan
delingen met een overeenkomst zullen
worden bekroond.
Spr. verklaarde te wenschen, dat de regee
ring twee maanden geleden een zoo autori
tair mogelijke missie naar Moskou had ge
zonden met aan het hoofd een politieke
persoonlijkheid, die had kunnen onderhan
delen met den oprnerkelijken man, die in
alles het hoofd is van de regeering dei-
Sovjet Unie, behalve in naam. Persoonlijk
contact kan meer doeltreffend zijn dan het
wisselen van diplomatieke nota's hoe knap
deze ook mogen zijn opgesteld.
Spr. heeft lang in de mcening verkeerd,
dat er geen fundamenteele belangen-ver-
schillen bestaan tusschen Engeland en de
Sovjet Unie. Er bestaat evenwel sedert lan
gen tijd een wantronwen, dat vooral bij de
Russen niet gemakkelijk uit den weg kan
worden geruimd. Eden vroeg vervolgens de
regeering of zij, wanneer er nog politieke
meeningsverschillen bestaan, de militaire
missie wil uitbreiden en er 'n politieke van
maken, zoodat niet alleen de generaals kun
nen spreken, doch dat iemand met Stalin
kan spreken en pogen alles binnen een
week te regelen.
BESTRIJDING TUBERCULOSE ONDER
HET RUNDVEE.
Nieuwe- technische leider be
noemd.
Tot leider van de technische werkzaam
heden van de vex-eeniging tot bestrijding
van de tubex-culose onder het rundvee en
van andere veeziekten in Nooi-d-Holland
is benoemd de heer Venema, diei'enai-ts te
Bedum (Gr.)
Spoedige opdracht te verwachten.
H.M. de Koningin heelt gistermiddag 4 uur
op den Ruigenhoek ontvangen Dr. L. N.
Deckers, voorzitter van de R.K. fractie in
de Tweede Kamer. Om 5 uur confereerde
Hare Majesteit met ir. J. W. Albarda, voox--
zitter van de Sociaal-democratische Tweede
Kamerfractie en om 6 uur ontving het
Staatshoofd den elider der A.R. fractie, den
heer J. Schouten.
Naar alle waarschijnlijkheid zul
len in den loop van dezen dag ook
de voorzitters der liberale, Chr. His
torische en Vrijzinnig-democratische
fracties op den Ruigenhoek verschij
nen.
Verwacht wordt, dat de Koninklij
ke opdracht tot vorming van een
kabinet ongeveer in het midden van
deze week zal worden gegeven. In
parlementaire kx-ingen verluidt dat
voor de opdracht in aanmerking ko
men de heeren Dr. L. N. Deckers,
Mr. J. R. H. van Schaik, J. I. M.
Weiter en Mr. T. J. Verschuur, allen
R.K.
Ministerraad.
Gistei'en is op het departement van Ju
stitie de eerste gewone ministeri'aad gehou
den van het demissionnaire kabinet.
Als de giftige propaganda gestuit
kan worden, ?s de oorlogsgeest
meteen gedood.
Een giftige propaganda in de pers en in
andere bronnen, aldus Chamberlain in het
Lagerhuis, braakt dagelijks 'n selchte ge
zindheid tusschen de volken uit. Ik kan de
gedachte niet van mij afzetten, dat, wanneer
wij slechts een einde zouden maken aan
dezen woordenoorlog eix in aansluiting daar
op een actie zouden ondernemen tot herstel
van het vex-trouwen der volken in de vrede
lievende bedoelingen van alle Europeesche
staten, er geen vraagstuk zou zijn, dat niet
door vx-eedzame bespreking opgelost zou
kunnen en moeten worden.
Indien daarentegeix een oorlog zou uitbre;
ken, dan is welke partij ook de eindoveri
winning zou behalen niets zekei'der dan
dit: overwinnaar en overwonnene zouden 'n
afschuwelijken oogst van menschelijk lijden
en menschelijke ellende hebben in te zame
len. Ik geloof, dat die groote, diepe en fun
damenteele waarheid begint door te werken,
in den geest van de regeerders en dien van
volken tegelijkertijd en slechts op dat ge
loof, aldus eindigde Chamberlain, steunt
mijn hoop, dat wij nog een middel zullen
vinden om te ontkomen aan de nachtmerrie
van het oogexxblik en terug tè treden in het
zonlicht van den vrede."
IN OPDRACHT VAN DE
ENGELSCHE REGEERING?
Naar de N. R. Crt. van een zijner
correspondenten uit Berlijn ver
neemt, is de heer Henderson, En-
gelsch ambassadeur te Berlijn,
Zondag onverwacht naar Bayreuth
gereisd, waar hij een lang onder
houd met Hitier heeft gehad Gister is
hij naar Berlijn teruggekeerd In Ber-
lijnsche diplomatieke kringen heeft
deze korte reis veel opschudding
verwekt.
Men veronderstelt, dat de heer
Henderson in opdracht van zijn re
geering naar Bayreuth is geweest.
In kringen van de Engelsche am
bassade wordt de reis bevestigd.
Men beweert echter, dat de heer
Henderson alleen naar Bayreuth is
geweest om het Wagner festival bij
te hetgeen gezien zijn zeer
korte aanwezigheid in die stad
eenigszins onwaarschijnlijk lijkt.
Ongeluk op het Sneekermeer
Opvarenden met groote moeite
gered.
Gistenniddag omstreeks half een is op
het Sneekex-meer een zevenmeter luxe mo
torboot, gehuurd van den heer Drijver te
Leeuwarden, door de stoomboot „Watersport
2", eveneens thuisbehoorende te Leeuwax--
den, overvaren.
In de motorboot zaten een dame, haar
echtgenoot en een vriend. De aanvaring ge
schiedde met zulk een kracht, dat de boot
in zeer korten tijd zonk.
Met groote moeite werden de drie opva
renden door pei'sonen op de stoomboot
gei-cd.
Een deel van de boot steekt boven water
uit. Van lichten was gisteren bij den krach-
tigen wind en den sterken golfslag geen
spi'ake. Daar de boot niet ver van het gi'oote
scheepvaartwater ligt, zal er een roode vlag
bij donker een rood licht bij geplaatst
worden.
Nadat de drie „schipbreukelingen" zich in
het paviljoen aan het Sneekermeer van dro
ge kleeren hadden voorzien, zijn zij naar
Leeuwai'den teruggekeei-d.
De gemeentepolitie van Wymbritseradeel
en de rijksveldwacht leiden het onderzoek
naar de oorzaak van de aanvaring, welke
nog niet tot klaarheid is gebracht.
Luchtmacht assisteerde.
Vaix 24 tot 30 Juli zijn op de Middelland-
sche Zee belangrijke manoeuvi-es gehouden
waaraan niet alleen bijna alle schepen en
duikbootcn van de marine, en watervlieg
tuigen, doch ook uitgebx-eide formaties van
de luchtmacht van het leger hebben deel
genomen. De manoeuvres stonden onder
leiding van admix-aal Cavagnari, die zich
aan boord bevond van den lu-uiser Pola.
Pertinente verklaring van Cham
berlain in het Lagerhuis.
OPZEGGING VAN HET BRITSCH-
JAPANSCHE HANDELSVERDRAG
GEEISCHT.
Sprekende over het Verre Oosten zeide
Chamberlain in het Lagerhuis: „Ook hier
wil ik zeggen, dat het onze zaak niet be
vordert, wanneer men suggereert, dat in de
formule (van de overeenkomst te Tokio)
dingen moeten worden gelezen, die de re
geering reeds heeft tegengesproken, die aan
leiding moeten geven tot bezorgdheid en
verslagenheid in China en die niet een voor
zichtig en onpartijdig onderzoek van de fox--
mule onderstellen.
De formule is de vaststelling van
een feit. Zij beteekende geen wijzi
ging in de politiek, noch de toeken
ning van de rechten van oorlogvoe-
i-ende aan Japan. Zij is ook geen
verraad aan de Britsche belangen in
China en bedoelt niet de rechten van
derde partijen af te staan.
Er is gevraagd of de foi'mule be-
teekent, dat wij Japan zullen helpen
te behouden wat het heeft en dat wij
het niet in den weg zullen staan, in
dien het meer wil hebben. Wat een
uitstekende munitie voor hen, die
ons geen goeds toewenschen!
Deze gedachten zijn niet alleen beleedigend
voor onzen goeden naam, maar zij zouden
onzen invloed in de wereld ook kunnen ver
minderen, indien men er geloof aan hecht
te. Laat mij herhalen, dat deze regeering
haar politiek in het Verre Oosten niet om
werpt op verzoek vaxx een andere mogend
heid en dat Jaxxan dat ook niet gevraagd
heeft. Ongetwijfeld zijn er vele moeilijkhe
den bij de kiesche ondeiTiandelingcn, die
worden voox-tgezet en niet de minste van
die moeilijkheden is het aanhouden van de
anti-Bi-itsche agitatie in Noord China, welke
geleid wordt door menschen, die door de
Japanneezen hein vloed, geïnspireerd en ge-
conti'oleerd worden.
Ik voel mij verplicht te zeggen, dat
de Bx-itsche regeering genoodzaakt
zal zijn de toestand zeer ernstig on
der oogen te zien, indien deze agitatie,
deze aanvallen op Britsche belangen
en Britsche rechten ongebreideld
voortduren. Dat zou een succesvol
einde der onderhandelingen zeer
moeilijk maken.
Het doel, dat wij ons voor oogen houden,
is een billijke en rechtvaardige x-egeling van
den strijd in China.
Verscheidene leden opperden de gedach
te van opzegging van het Britsch-Japan-
sche handelsvex-drag in navolging van de
Vex-eenigde Staten. Chambex-lain antwooi'd-
de hierop: „Deze aangelegenheid vereischt
een nauwkeurig onderzoek en tot mijn spijt
ben ik niet in staat vandaag een verklaring
af te leggen. Overleg met de dominions zou
noodzakelijk zijn." De arbeidersafgevaax--
digde Henderson betoogde, dat Engeland en
de Vereenigde Staten ten aanzien van den
Japanschen inval in China dezelfde politiek
moeten volgen.
De premier antwoordde, dat de doeleinden
der regeeringen van Engeland en de Ver
eenigde Staten in het algemeen hetzelfde
zijn, doch dat de omstandigheden niet ge-
DE BILT SEINTt
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, geen regen van betee-
genis, iets warmer, matige,
aan de kust tijdelijk krach
tige, Zuidwestelijke tot Wes
telijken wind.
Verschillende opvattingen
Japanners en Engelschen.
der
heel overeenkomen. De arbeidersafgevaar
digde Noel Baker zeide toen, dat een van -de
verschillen daai'in bestaat, dat de Engel
schen veel meer uitdagingen te vei'dragen
hebben. Hij drong er op aan. dat onverwijld
besprekingen met de dominions zouden wor
den geopend, om tot een actie te komen, die
evenwijdig zou zijn aan die van de Vereenig
de Staten. Chamberlain gaf de toezegging,
dat hij met de dominions in contact zou blij
ven.
Eden zei over de kwestie in het Verre
Oosten, dat het duidelijk is, dat Japan er
niet in geslaagd is China te veroveren. Het
einde van den oorlog is thans nog verder
verwijderd dan toen deze begon. Sedert den
val van Hankau en Kanton in October van
het vorig jaar, heeft Japan geen militaire
successexx behaald en sedert den hex-fst van
het vorig jaar zijn de moreele en organisa-
torische kracht van de Chineezen aanmer
kelijk toegenomen.
Spreker twijfelt er niet aan of velen in
Japan betreuren thans diep de fout, welke
Japan heeft gemaakt Japan, dat geen vol
ledige militaire overwinning heeft kunnen
behalen, zoekt thans een anderen weg om
hetzelfde resultaat te bei'ciken.
Het doel van Japan is zich den bijstand
van Groot-Brittannië of een welwillend toe
zien te verkrijgen bij een poging de Chinee-
sche economie te vernielen. Eden is derhalve
verheugd te vernemen, dat de minister-pre
sident in zoo krachtige bewoordingen over
het Verre Oosten heeft gesproken. Hij hoopt
dat de regeering nog iets verder zal gaan
en duidelijk zal maken, dat Engeland zijn
politiek om alles te doen tot steun van de
Chineesche economie zal voortzetten,
Mexx meent te weten, dat, terwijl de Japan
neezen zich op het standpunt stelden, dat
aaxx de economische kwesties vooi'rang moest
worden gegeven boven de kwestie van de
handhaving van orde en rust te Tientsin, de
Bx-itsche gedelegeerden er op aan gedrongen
hebben, dat de laatste kwestie bij de bespx-e-
kingen te Tokio het eerst zou worden afge
handeld. Aangezien Vrijdag, toen de confe
rentie werd verdaagd, nog geen oyereenstem-
xning was bereikt, zijn de economische kwes
ties vei'wezen naar een commissie van viex-,
waarvan de bijeenkomst gisterochtend, zoo
als wij x-eeds mededeelden, is uitgesteld.
Een communiqué van het ministerie van
buitenlandsche zaken meldt, dat de voltalli
ge Br-itschJapansche conferentie gistermid
dag bijeen is geweest, teneinde de kwesties
vei'band houdende met de handhaving van
orde en rust te Tientsin nader te bespx-eken,
Dennis, het hoofd van de Britsche politie te
Tientsin gaf een xuteenzetting van bepaalde
punten, voortvloeiende uit de ingediende
voorstellen.
Besloten werd sommige dezer punten voor te
leggen aan een ondercommissie, die onmid
dellijk na de vei'daging van de voltallige
vei'gadering bijeenkwam, met het doel den
weg te effenen vor een accoord, waarbij een
meer doeltreffende samenwerking tixsschen
de Japansche autoriteiten exi de Bx-itsche
gemeentepolitie word' gewaai-box-gd.
Hedenochtend zal een andere ondercom
missie bijeenkomeix teneinde de economi
sche aangelegenheden verder te bespreken.
Anti-Britsche betoogingen.
De Japansche politie heeft gisterochtend
tijdens een geweldige anti-Britsche betoo
ging voor de Bx-itsche ambassade te Tokio,
verscheidene arrestaties vex-richt.
De woordvoexder van het Japansche leger
in China heeft aan de pex-s vex-klaard, dat
het Japansche leger geen maatx-egelen tegen
de anti-Britsche beweging zal nemen, zoo
lang deze beweging niet de perken der wet
tigheid te buiten gaat.
De moeilijkheden in Palestina.
Den Palestijnschen terroristenleider Aboe
doex-ra, die naar Transjordanië is gevlucht,
is te Kerach een gedwongen verblijfplaats
aangewezen. De Transjordaansche regee-
i'ing wijst er in een officieel communiqué
p, dat deze maatregel bij wijze van uit
zondering wordt toegepast op den rebellen
leider, doch niet van toepassing zal zijn op
andere opstandelingen, die zich over den
Jordaan in veiligheid bi-engen.
Niets kon worden gered dan ma
chines en rijtuigen.
Gisteren is de kapitale boerderij
van den heer A. Lont in de Berk
meer, gemeente Heerhugowaard, tot
den grond toe afgebrand. Wel was
de motorspuit spoedig ter plaatse,
maar veel heeft dit niet mogen ba
ten. Rappe handen wisten de machi
nes en rijtuigen naar buiten te bren
gen, maar door de hevige hitte en
den sterken wind was er verder
niets meer te redden.
Het blusschingswerk onder leiding van
den gemeente-opzichter Besteman had een
vlot vex-loop, en zoo wist men de nabijgele
gen schuur, waarin zich ook nog eenige vax--
kens bevonden, te behouden. Dank zij de
gunstige windrichting liepen de belenden
de perceelen geen gevaax-. De schade wordt
door verzekering gedekt.
De boerderij was verleden jaar nog geheel
„opgeknapt", zoodat men hiervan niet veel
plezier heeft gehad.
Daar het kennis-Maandag was, trok een
en ander veel belangstelling.
