Dantzig is de long
van Polen
William Strang naar
Londen terug
DA II LAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Spanning neemt toe
Moeder en Kind
maken het wel
Felle rede van Smigly Rydz
Legercommandant bij den
Kabinetsformateur
400 gemeenten weer
finantieel zelfstandig?
Italië en Duitschland schouder aan schouder
koningstraat 76, din helder. telefoon 50 (2 lijnen)
Senaat van
Dantzig
doet concessies
Ook feest voor
dienstplichtigen
Duitsch vliegtuig verongelukt
Duitschland laat zich
niets dicteeren
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Hoeveel Nederlanders
hebben radio?
heldersche courant
Uitgave der Uitg.Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
7 AUGUSTUS 1939
67e JAARG. No. 8688
lei w ijl hij zijn woorden vergezeld deed gaan van vuist
slagen op de lessenaar, zeide maarschalk Smigly 'Rydz,
de dictator van Polen, gisteren te Krakau:
Dantzig vormt de long van onze economische organi
satie. Polen heeft zijn standpunt uiteengezet op een wel
omlijnde wijze, die geen ruimte laat voor tweeërlei uitleg.
Niemand denkt, dat onze vaderlandsliefde ons minder
plichten oplegt, dan zijn vaderlandsliefde hem. (Een zin
speling op Hitier, hoewel de naam niet werd uitgesproken.)
Deze woorden werden gevolgd door een langdurig ap
plaus van de aanwezigen, die herhaaldelijk riep: „Wij wil
len Dantzig".
Naadt Smigly Rydz zijn rede had beëindigd, hief de
menigte de handen op en sprak den volgenden eed uit:
„Wij zweren plechtig, voor de eeuwige macht van Polen
in een oorlog onversaagd te zullen strijden tot de overwin
ning en in tijd van vrede alle krachten van alle burgers
te zullen vereenigen in nuttigen arbeid en samenwerking
van allen.
De spanning te Warschau en Berlijn om
Dantzig neemt de laatste dagen weer zien-
deroogen toe. Warschau verwacht klaar
blijkelijk geen staatsgreep, doch neemt in-
tusschen alle maatregelen de etappe-gewij-
ze politiek van Duitschland te ontzenuwen.
Tot heden heeft Duitschland Dantzig vol
doende bewapend en bovendien tracht het
de douanesouvereiniteit van Polen op te
heffen.
Het laatste nieuws was het bouwen van
een brug over don Weichsel en de Nogat.
Hierdoor zal een rechtstreeksche verbinding
geboren zijn tusschen Dantzig en Oostprui
sen.
SMIGLY RYDZ.
Polen heeft tot dusverre weinig in het
openhaar gedaan zich tegen de Duitsche
taktiek te verzetten, zelfs verneemt de cor
respondent van de N.R.Crt., dat Polen be
zig is het moeilijk verdedigbaar gebied van
den Corridor te ontruimen. Als blijk van
vaste wil niet voor Duitsche intimidatie tc
wijken, wordt echter beschouwd de maat
regel waarbij de
Poolsche douane-inspecteurs be
wapend
worden.
Dit is ook tot uitdrukking gekomen in de
nota, welke Chodacki, de Poolsche commis
saris-generaal tc Dantzig, aan den senaat
heeft overhandigd en waarin werd gezegd,
dat Polen de economische rechten in Dantzig
met alle ten dienste staande middelen wil
handhaven Hij voegde hier evenwel aan toe,
flat Polen bereid is met Dantzig de zaak in
détails te bespreken om tot een vreedzame
oplossing te komen.
De propaganda-loidcr tc Dantzig, Zarske,
heeft in zijn commentaar op deze nota ge
zegd, dat Polen blijkbaar zijn politiek, welke
Een dag later zich melden!
In verband met den Xationalen Feestdag
moeten de dienstplichtige onderofficieren,
korporaals en soldaten, voor wie vandaag
de herhalingsoefeningen zouden aanvangen,
z-ich op 8 Aug. d.a.v. bij hun corps melden,
°P tijd en plaats, in de kennisgeving betrei-
fendo hun oproeping aangegeven.
bo hun verstrekte vervoerde wij zen blijven
°P 8 Aug. geldig.
vijandig is jegens de economische belangen
van Dantzig', voort wil zetten.
Dantzig doet concessies!
Men verneemt, dat de senaat van
Dantzig na een krachtige Poolsche
nota besloten heeft den boycot van
de meerdeiheid der Poolsche douane
ambtenaren in de vrije stad op te
heffen.
Wat deze nota en die van Dantzig aan Po
len betreft, verneemt Havas uit Warschau
nog de volgende bijzonderheden:
De autoriteiten van de Vrije Stad hadden
den inspecteurs der Poolsche douane mede
gedeeld, dat zij zekere groepen onder hen
niet langer erkenden en dat die groepen dus
met ingang van 6 Aug.. haar functie niet
meer zouden kunnen uitoefenen. De Pool
sche regeering heeft toen een krachtig ge
stelde nota geftmden, waarin verlangd werd
dat deze maatregel niet zou worden toege
past en dat de Senaat zoo spoedig mogelyk
zou antwoorden. Gistermorgen heeft de Se
naat doen weten, dat de maatregel niet zou
worden ten uitvoer gelegd en dat hij dc
volgende week in een volledige nota op alle
punten de Poolsche nota zou beantwoorden.
Do Poolsche regeering heeft toen uiting ge
geven aan dc hoop, dat de Senaat het
vraagstuk zal kunnen oplossen op een voor
Polen bevredigende wijze.
POOLSCHE MOBILISATIE
WORDT VOORTGEZET.
Met het oog op de Duitsche troepencon
centraties aan de grenzen van Zuid- en
West-Polen wordt de Poolsche mobilisatie
voortgezet. Om de paar dagen worden offi
cieren en manschappen opgeroepen. De mo
bilisatie zal haar hoogtepunt bereiken tegen
het einde van deze maand.
Dc „Koerjeb Polski" schrijft, dat de Duit
sche militaire voorbereidingen zóó intens
zijn en op zóó groote schaal gescheiden en
dat de toestand zóó gespannen is, dat de
waakzaamheid van Polen en zijn bondge-
nooten wel verscherpt moet worden.
Forster vol zelfvertrouwen.
Een speciale correspondent van de „Dai
ly Express" te Dantzig, Sefton Delmer,
meldt aan zijn blad, dat hij een onderhoud
heeft gehad met Forster. Toen Delmer tegen
over den gouwleider verklaarde, dat Pool
sche autoriteiten hem zouden hebben beves
tigd, dat het in hun voornemen lag troepen
naar Dantzig te zenden, ingeval er een
douane-unie werd ingesteld tusschen de
Vrije Stad en Oost-Pruisen, riep Forster
lachend uit: „Onmogelijk; u hebt gezien,
dat zich hier in Dantzig troepen bevinden.
Ze zijn niet heel talrijk, maar zouden vol
doend zijn om wat het ook zij van dien
aard tegen te houden. Bovendien heeft Hit-
Ier duidelijk te kennen gegeven, dat iedere
aanval op Dantzig beschouwd zou worden
als gelijkstaande met een aanval op Duitsch
land.
„Wanneer dc de Polen er bij blijven ons
de rechten te onthouden, die ons door de
verdragen gegeven worden om een markt
tev inden in Polen en wanneer ons econo
misch bestaan in gevaar wordt gebracht,
welnu, dan zal er geen ander middel voor
ons zijn dan naar Duitschland terug tc kec-
ren!
Communiqué van Dr. dc
Groot.
De toestand van Prinses Juliana
zoowel als die van de jonggeboren
Prinses blijft alle reden tot volle te
vredenheid geven.
(w.g.) Dr. J. de Groot.
Nog steeds regeeringscrisis.
De Kabinetsformateur, Jhr. Mr. D. .T. de
Geer, heeft gistermiddag ten zijnen huize ont
vangen den chef van de afdeeling Diploma
tieke Zaken van liet Departement van Bui-
tenlandsche Zaken, Mr. E. X. van Kleffens,
die onlangs benoemd is tot gezant te Bern.
Tevens vernemen wij, dat de heer De Geer
dezer dagen contact heeft gehad met oud
minister Weiter.
Verder heeft de formateur ontvangen den
luitenant-generaal J. J. G. baron van Voorst
tot Voorst, commandant van het veldleger.
Liberalen vergaderen.
Naar ons ter oore komt, hebben eenige
vooraanstaande liberalen, onder wie Jhr. Ir.
O. C. A. van Lidth de Jeude, Zaterdag in het
secretariaat van dc Liberale Staatspartij ver
gaderd om zich over den politieken toestand
te beraden.
WETSONTWERP IN VOORBEREIDING.
In de vergadering van de Tweede
Kamer van 25 Juli j.1. is door de
regeering medegedeeld, dat een wets
ontwerp tot saneering van de ge-
meentefinanciën in voorbereiding is.
Naar wij uit goede bron vernemen,
zal het desbetreffende wetsontwerp
binnenkort het departement van
binnenlandsche zaken verlaten. Zijn
onze inlichtingen juist, dan zouden
de pl.m. 400 gemeenten, welke thans
op rijkssteun zijn aangewezen, hij
totstandkoming van het ontwerp, op
een 40 tal na, hun financieele zelf
standigheid herkrijgen.
„Iets volkomen nieuws
Het Handeslblad herinnert, aldus de ver
klaring van het vijfde ééndagskabinet-Co-
lijn, waarin de regeering als één van de
hoofdzaken harer politiek aanduidde het
streven, om de gemeentelijke autonomie te
herstellen.
Het is, aldus het blad, iets volkomen
nieuws, dat de regeering erkent, dat vroe
gere regeeringsmaatregelen tot de noodlij
dendheid van vele gemeenten hebben moe
ten voeren. Wanneer vroeger, bepaalde re
geeringsmaatregelen ten aanzien der ge
meenten getroffen, werden becritiscerd o.a.
met het bezwaar, dat hierdoor opnieuw
noodlijdende gemeenten zouden worden ge
maakt, dan was liet antwoord der regeering
dat de maatregel zelf goed was (d.w.z. dat
de maatregel goed was bedoeld) cn de
noodlijdendhcid van vele gemeenten een te
betreuren kwaad, dat „tijdelijk" moest wor
den gedragen.
't Moet anders worden aanyepakl!
Het is thans van overgroote beteekenis,
dat de regeering gesteund door regeerings-
bureaux en regeéringsinstanties', welke over
dit onderwerp 'moeten oordcelen, blijkbaar
de meening is gaan huldigen, dat de betrek
king tusschen rijk en gemeenten van een
andere zijde moet worden aangepakt.
Twaalf dooden.
Het Duitsche lijnvliegtuig Berlijn—Ma
drid „Hans Wende" dat Zaterdagmiddag een
bijzonderen vlucht tusschen Madrid cn Bar-
celona uitvoerde, heeft zijn doel niet be
reikt. Terstond is met dc nasporingen begon
nen. Bij Hospitalct is de vernielde machine
gevonden. De bemanning alsmede de pas
sagiers w.o. kolonel von Schcele, luchtvaart-
attaché, bleken te zijn omgekomen, in to
taal 12 man.
Groote rede van maarschalk
Göring.
HET DUITSCHE LUCHTWAPEN
DE GROOTE KRACHT.
Ons imponeeren dreigingen noch
liefdesbrieven, betoogde maarschalk
Göring gisteren tijdens een redevoe
ring voor 8000 arbeiders van de Jun-
kersiabrieken te Dessau. Wij willen
geen oorlog, zeide hij, Ik ken hem
en weet, dat hij de geweldigste ver
antwoordelijkheid beteekent, die een
staatsman op zich kan nemen. Wan
neer wij niettemin zoo koortsachtig
bewapenen, is dat om den strijd, die
ons wordt opgedrongen, zegerijk te
bestaan. Wij zullen ons in de toe
komst geen levensrecht meer laten
betwisten.
De laatste jaren waren vpl geweldige ge
schiedkundige gebeurtenissen en wel, om
dat Duitschland weer over een geweldige
luchtvloot beschikt. Want. ,indien het ons
verleden jaar bij de bevrijding van het Su-
detenland gelukte, was daarbij beslissend,
dat Duitschland, in tegenstelling met an
dere landen een modern en slagvaardig
luchtwapen had. En zoo is het ook thans.
Wij hooren vandaag dezelfde muziek van
de andere zijde van het kanaal.
Engeland vasbesloten.
Wij hooren bijna dezelfde woorden en re
devoeringen, welke ook een jaar geleden
werden gehouden voor de intimidatie van 't
Duitsche volk. Het is vooral Engeland dat
vastbesloten is het drama van 1914 te her
halen om Duitschland een vrede te kunnen
dicteeren. erger dan het dictaat van Ver-
sailles. Slechts één ding is grondig veran
derd: Wij zijn thans allen vervuld van den
brandenden en eenvormigen wil ons staande
te houden en het nimmer meer te laten ko
men tot een vrede van Versailles. Het is een
groot verschil of de mensch strijdt om zijn
eer en zijn levensrechten te waarborgen of
om zich zonder grond te mengen in de be
langen van anderen.
Wij bedreigen Engeland niel. Wanneer het
echter gelool't ons overal in den weg te kun
nen treden, moet het ook de verantwoorde
lijkheid op zich nemen voor de verzekering
van den vrede. De bedreiging Duitschland
weer te blokkeeren cn tot honger te brengen,
zulen '11 tweeden keer omogelijk worden
gemaakt. Daarvoor zal liet Duitsche lucht
wapen zorgen en niet in de laatste plaats
ook dc groote voorraad broodgraan, dien wij
in Duitschland hebben opgeslagen!
Verwachting: Wisselend be
wolkt, in den namiddag en
-avond enkele plaatselijke
regenbuien, met kans op on
weer, meest matige Zuid
westelijke tot Zuidelijken
wind, vrij warm weer.
Het aantal radiolusteraars, dat blijkens
aangiften eigen ontvangtoestel bezit, bedroeg
ultimo Juni 1939 839.542. Het aantal aanslui
tingen op radio-centralen bedroeg op denzell'-
den datum 368.710, dus een totaal aan ge
registreerde radioluisteraars van 1.208.252, of
138 op 1000 inwoners.
Bespreking in Moskou zoover ge
vorderd, dat zijn aanwezigheid
niet meer noodig is.
DE MILITAIRE MISSIE VERTROKKEN.
Reuter verneemt, dat Strang, de Britsche
onderhandelaar, in het begin van de volgen
de week uit Moskou naar Londen zal terug-
keeren.
Verklaard wordt, dat redenen voor dezen
terugkeer zijn:
1. De enorme hoeveelheid werk op het
centrale departement van het Foreign Office,
waarvan Strang de leiding heeft.
2. De politieke problemen, die te Moskou
besproken worden, zijn thans tot een zoo
smal terrein beperkt geworden, dat Seeds
de Britsche ambassadeur in Moskou, de on
derhandelingen zonder den bijstand van
Strang kan-voortzetten.
Nader wordt gemeld, dat Strang heden
per vliegtuig naar Londen zal terugkeeren.
De militaire missie vertrokken-
Be Britsche en Fransche militaire missies
zijn uit Londen naar Moskou vertrokken
voor de te voeren stafbesprekingen. Haar
werd aan het St. Pancrasstation uitgeleide
gedaan door den Russische ambassadeur
Maisky.
Potemkin, plaatsvervangend volkscommis
saris voor buitenlandsche zaken heeft Za
terdag de ambassadeurs van Frankrijk en
Engeland ontvangen om het programma
voor de ontvangst der Britsche en Fransche
militaire delegaties te bespreken.
Men verwacht dat de onderhandelingen
zich niet verder zullen ontwikkelen, zoolang
Strang niet zijn persoonlijk rapport te Lon
den zal hebben uitgebracht. De militaire
besprekingen zullen, naar men gelooft, de
politieke onderhanclingen voorloopig op den
achtergrond dringen en waarschijnlijk zal
geen definitieve overeenkomst tot stand ko
men, alvorens de militaire besprekingen
aanzienlijk gevorderd zijn.
Berlijn wacht in spanning op
uitslag der Italiaansche legeroe-
leningen.
De officieuze „Realzoni Internazionali" treft
een vergelijking tusschen den toestand in
Augustus iöli en dien van thans en zegt
dan: „Het is thans niet meer aan Duitsch
land of Italië een initiatief te nemen, dat
kan leiden tot opheldering van den toe
stand, Reeds lang geledon hebben de re
geeringen te Rome cn Berlijn hun wen-
schen nauwkeurig kenibaar gemaakt. Men
moet zich dan ook riiet verwonderen, als
de nagatieve houding van democratieën re
gelrecht tot een onvermijdelijk conflict leidt
Men weet echter wel zoowel te Londen als
te Parijs, dat bij spanning of internationaal
conflict Italië en Duitschland schouder aan
schouder zouden staan, omdat hier niet al
leen een solidariteit van belangen, maar ook
een identiteit op ideologisch gebied bestaat.
Groote manoeuvres de graadmeter
Gisteren is het derde stadium van de
groote manoeuvres van het Italiaansche le-
geger begonnen. Het groote aantal DuitSöho
journalisten cn andere waarnemers, dat
dc manoeuvres bijwoont heeft de aandacht
getrokken en men is van meening, dat men
te Berlijn met spanning wacht op de offi-
cieele rapporten over de waarde van de
Italiaansche troepen en over de practische
waarde van det Italiaansche theorie over
een oorlog met snelle beslissing.
Een gemotoriseerde divisie trekt tijdens de Italiaansche legermanoeuvres over
een pontonbrug, welke in oorlogstijd de verbinding tusschen dc beide oevers
van den Tessin tot stand kan brengen.