Duitsche herfstmanoeuvres begonnen Besprekingen Dantzig- Polen ophanden De Kabinetsbasis steeds smaller DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Britsche burgerluchtvaart iu moeilijkheden Massale oefening der Britsche luchtmacht KONINGSTRAAT 78, DIN HILDH. TELEFOON 50 (J LIJNEN) WOENSDAG 9 AUGUSTUS 1939 67e JAARG. No. 8690 Veel verzet in Zuid-Tirol: „Hitier heeft dit land verkoch t* China's wegenaanleg eischt 2000 dooden Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT De volkenbond ruimt op Ook liberalen weigeren portefeuille HE LDERSCHE COURANT Het Duitsche volk mag geen bijzonderhe den weten over de groote legeroefeningen en niets over den toestand in Zuid-Tirol. AANVANG DER LEGEROEFENINGEN GEPAARD MET FELLE PERSCAM PAGNE. De groote Duitsche herfstmanoeuvres zijn gisteren be gonnen en tegelijkertijd heeft de Duitsche pers een felle actie ingezet tegen Polen en zijn bondgenooten. Naar de „Daily Telegraph" verneemt, hield Hitier gis teren in Munchen een bespreking, welke is bijgewoond door generaal von Brauchitsch, generaal Keitel en andere hooge officieren, alsmede door politieke leiders. Onderwerp van bespreking was de huidige toestand in Europa uit een militair en strategisch standpunt. Te Berlijn wordt een aantal scholen in gereedheid ge bracht voor de legering van militairen, die aan de ma noeuvres zullen deelnemen. Er wordt een opmerkelijke geheimhouding in acht ge. nomen over de manoeuvres der gemotoriseerde afdeelin- gen en hoewel Britsche officieren officieel aanwezig zijn, zijn geen bijzonderheden ter kennis van het publiek ge bracht. Ook over den toestand in Zuid-Tirol, waar de uit tocht lang niet vlot gaat, wordt officieel een diep stilzwij gen bewaard. De manoeuvres zijn begonnen met bet leggen van pontons over de Elbe ten Noord westen van Dresden. Waarschijnlijk zullen de manoeuvres in de volgende weken wor den uitgebreid tot een meer Noordelijk en Oostelijk gebied. De krappe benzinenood. Het is nog steeds mogelijk voldoen de hoeveelheden benzine in Berlijn te krijgen, docih berichten uit de provincie doen veronderstellen, dat een tekort steeds dreigerder wordt. De aan tankstations gegeven in structies reservevoorraden voor mi litaire doeleinden aan te leggen, heb ben het in vele gevallen voor parti culieren moeilijk gemaakt zooveel benzine te krijgen als zij noodig hadden. Nog kunnen de omsingelaars na denken. Wat de toon in de Duitsche bladen be treft, deze is weer fel en dreigend. Men wil blijkbaar den indruk wekken, dat Polen ge reed is voor den aanval en heeft daardoor zooals gewoonlijk volop gelegenheid op de eigen kwaliteiten te wijzen. Opnieuw wordt weer een beroep gedaan op het zelfbeschikkingsrecht, en de huidige Perscampagne lijkt dus als twee druppels water op die voor de inlijving van het Su- detenland. Evenals het vorige jaar worden de demo cratische staten er van beschuldigd den "toestand te vergiftigen door Polen aan te moedigen. De dreigende waarschuwingen der Duitsche bladen "worden heftiger. Zoo schrijft het „Frankfurter Volksblatt": „De omsingelaars hebben nog tijd om kalm over bet vraagstuk-Dantzig na te denken. De Duitsche regeering heeft zich op geenerlei wiize gebonden, doch haar edelmoedig voor del is verworpen en zoo valt de verantwoor delijkheid voor wat kan gebeuren op de om- SlnRclaars. Het Duitsche volk weet wat er °P het spel staat. Zijn leger is bereid. Zijn Sraanschuren zijn vol." „Zwoelf Uhr-Blatt" schrijft: „Het Duit- Sche volk waarschuwt Polen: tot hier toe on niet verder." Hot „Hamburger Frcmden- b'att" vraagt: „Hoe lang zullen deze uit dagingen nog duren?" Intusschen moet worden opgemerkt, dat de Duitsche leiders de grootste kalmte be daren. Hitier en von Ribbentrop brengen hun vacantie door te Berchtesgaden en kal'üburg, terwijl Goebbels de Biënnale te venetië bezoekt. De toestand in Zuid-TiroL Zooals ook elders in dit nummer aan gegeven, blijft de uittocht v^n Duitsohers ..Ti rol voor het Duitsche publiek zorg- u'dig verborgen. De DuitschItaliaan- N1® regeling voor de overplaatsing van p; Duitsche bevolking naar Duitsch ge- 1& niet in bijzonderheden bekend. Men eet slechts, dat de verhuizing is begonnen naanks (je heftige protesten van de Duit- w leiders in Zuid Tirol. Deze leiders Hitio vergeefs getracht persoonlijk tot eon or *e dringen ^un ffrieven. ui 611 metten. Een deel der Duitsche bevolking, dat overtuigd Roomsch-Katholiek is en welks voorvaderen sedert dc zesde eeuw in Tirol woonden, wei gert te vertrekken. Volgens een gerucht zou het Vaticaan trachten te verkrijgen, dat een deel dezer Duitschers naar een ander Alpen gebied wordt overgebracht. EEN BEROEP VAN HET OPPOSITIE- COMITé. Het z.g. Duitsche comité van actie en op positie deelt den tekst mede van een beroep van zijn voorzitter, Heinrioh Mann, verblijf houdende in Parijs, welken deze in Zuid- Duitschland heeft laten verspreiden. De voornaamste passages hiervan luiden als volgt „Sedert ruim tien eeuwen hebben geslachten Duitsche boeren Zuid-Tirol be woond. Sedert twintig jaar is hun land Italiaansch, maar zij zijn hun land, hun taal en hun gewoonten trouw gebleven. Nu moeten zij vertrekken, Hitier heeft hen verkocht. Niet voor geld heeft hij ze verkocht. Voor de bewoners van Zuid Tirol krijgt hij de haven van Triest. Hij heeft die haven voor den handel van zijn protectoraat niet noodig. Hij wil haar gebruiken om onrust te zaaien in de Mid- deilandsche Zee, zich in een oorlog te stor ten en Duitschland een ramp te bezorgen. Daarom verkoopt hij 250.000 Tyrolers. Duitschers, ziet in het lot van die Tyrolers uw eigen lot, ziet nu, wat ge voor hem waard zijt, wat ge hem zult verschuldigd zijn, tenzij ge u verheft en met hem ophoudt voordat het te laat is." Aan de grens van China en Ti bet bevorderen de Chineezen hel verkeerswezen. Volgens te Tsjoenking ontvangen geloof waardige berichten hebben 2000 Chineesche arbeiders het leven verloren bij den aan leg van een weg dwars door de bergen bij de grens tusschen de provincies Szechuen en Siking in het Chineesch-Tibetaansche grens gebied. Gemeld wordt, dat de Chineezen den aan leg bespoedigen van nieuwe verkeerswegen voor de verbinding van Sikong met Calcutta en Koenming (provincie Yoeannan) en mei Sining, de hoofdstad der provincie Kokonor. Ook wordt verklaard, dat 120.000 arbeiders zullen beginnen met den aanleg van een nieuwen verkeersweg tusschen Tachienloe, de hoofdstad van Sikong met Tsjengoe, de hoofdstad van Szechuen. Men verwacht, dat deze wc£ het, olgend voorjaar in gebruik zal worden genomen. Zoo mogelijk zal de douane kwestie geregeld worden. Men verwacht, dat de president van den Senaat, Greiser, Donderdag met den Poolschen commissaris-generaal, Chodacki, een onderhoud zal hebben over de mogelijkheid van bespreking der douanekwestie. Het schijnt nog niet zeker te zijn, dat de Poolsche regeering momenteel een antwoord voorbereidt op de Dantzigsche nota van ear gisteren, de berichten hieromtrent spreken elkaar tegen. In antwoord op het Duitsche commentaar op de Poolsche pers en de hevige campagne van de Duitsche pers protesteert het Pool sche agentschap P.A.T. tegen de Duitsche bewering, dat Polen aanvallende bedoelingen zou hebben. Het agentschap voegt hieraan toe, dat algemeen bekend is, dat Polen zijn rechten vastberaden zal beschermen, en het vraagt zich af of de heftige campagne in de Duitsche pers soms beteekent, dat men zich er rekenschap van geeft dat Dantzig zich in een uiterst moeilijke positie bevindt en dat dit niet door het meerendeel van de inwo ners der vrije stad wordt gewenscht! De nota, die de Senaat van Dantzig aan de Poolsche regeering hoeft gezonden, ver hoogt noch vermindert de Poolsch-Dantzig- sche spanning als gevolg van het geschil over het instituut der Poolsche douanecon trole aan de grenzen der Vrije Stad, aldus is de indruk, dien men te Warschau krijgt. De juiste inhoud der nota is nog niet be kend en het is niet uitgesloten dat zij in 't geheel niet gepubliceerd zal worden. Forster te Berchtesgaden. Gemeld wordt, dat gouwleider Forster, die gisteravond te Berchtesgaden was aan gekomen, direct tot Hitier werd toegelaten. Gisteren werden de besprekingen voortge zet. Aan Forster's bezoek aan Hitier wordt, aldus meldt de „U P." uit Berlijn, groote beteekenis gehecht. Dit blijkt wel uit een opmerking van de Wilhelmstrasse, dat dc besprekingen belangrijk geacht moeten wor den. Men noemt het een stap op den weg tot regeling van de Dantzigsche kwestie. Sommige good-ingeliehte personen gelooven, dat Forster .er bij Hit- Ier op aan zal dringen in een even- tueelen crisis aan Dantzig diploma- tieken steun te verleenen. Sommi gen gaan zóóver, dat zij beweren, dat Duitschland de zorg voor Dant- zigs buitenlandsche politiek zal over nemen. Men verwacht geen afneming van de spanning in Dantzig voor de beëindiging van den nationaal-socialistischen partijdag in Neurenberg. De geruchten houden aan, dat de volken bondscommissaris Burckhardt spoedig zich geheel uit Dantzig zal terugtrekken. Burck hardt treedt in de practijk op als een vriend schappelijk bemiddelaar tusschen Polen en Dantzig ondanks het feit, dat de volken bond vele jaren geleden besloten heeft geen beslissende rol meer te spelen in de Dant zigsche kwesties. Imperial Airways beperkt de passagiersdiensten. GEVECHTSVLIEGTUIGENBOUW GAAT VOOR. De directie der Imperial Airways deelt mede, dat zij tot haar leedwezen heeft moe ten besluiten tot een onmiddellijke en aan zienlijke beperking van het passagiersver voer op de lijnen binnen het Britsche rijk. 't Wapeningsprogramma der regeering heeft tot een ernstig tekort aan materiaal bij de Imperial Airways geleid, doordat het minis terie van luchtvaart bij de afleveringen voorrang geniet Tot het besluit van de directie hebben nog bijgedragen de toeneming van het postver voer (in het eerste half jaar van 1939 is een millioen kg. post vervoerd, een stijging van 50 procent in vergelijking met het vorige jaar) en de wenschelijkheid van het meevoe ren van een grootere brandstofreserve in verband met moesons en het gebrek aan tusschenlandingsterreinen op zekere trajec ten. De directie besloot al het mogelijke te doen om in den toestand verbetering te brengen. Toch vertrouwen in de toekomst. Hoewel het verslag van de Imperial Air ways, waarbij het publiek volledig in het vertrouwen wordt genomen, pessimistisch klinkt, wordt in officieele kringen, waar men gewend is verder te kijken, vebklaard, dat de toestand nog niet zoo slecht is als wel schijnt. Na de periode van consolidatie zal de toestand zelfs zeer goed zijn Verder wordt medegedeeld, dat de lijnen buiten het Britsche imperium niet beperkt zullen wor den. 1300 vliegtuigen nemen deel aan een driedaagschen „oorlog." 500 Britsche bommenwerpers raasden gisteravond boven het Ka naal. Zij stelden een strijdmacht voor, welke „Oostland" aanviel, een denkbeeldig gebied ergens in de Noordzee. De oefening begon met de mededeeling van het Ministerie van Luchtvaart, dat de betrekkingen tusschen Oostland en West- land zeer gespannen waren 't communiqué van het Ministerie van luchtvaart werd om 22 uur 10 uitgegeven. Er werd o.m. in ver klaard, dat de vijandelijkheden om 20 uur waren begonnen. De oorlogsverklaring tusschen Oostland en Westland werd spoedig gevolgd door bom aanvallen door Oostland langs de kust van Westland van de Wash-Baai (aan de Oost kust van Engeland) tot een punt ten Noor den van de monding van de Theems. Gedurende de eerste veertig minuten van den oorlog werden boven dit gebied elf on verwachte aanvallen uitgevoerd. Ondanks de intense activiteit der aanval lers en ondanks het onbestendige weer en DE BILT SEINTt Verwachting: Gedeeltelijk be wolkt, geen regen van be teekenis, zelfde temperatuui als gisteren, zwakke tot matigen wind uit Westelijke richtingen. het slechte zicht boven de oostelijke Graaf schappen werkte de luchtwachtdienst uit stekend. Alle vliegtuigen welke de kust passeerden werden door de luisterposten van den lucht wachtdienst gemeld. Vele eskaders West landsche bommenwerpers werden er direct op uitgestuurd. Zij deden tegenaanvallen op Oostland, terwijl Westlandsthe gevechts vliegtuigen den strijd tegen den vijand aan bonden. Er werden twee aanvallen ten zuiden van Londen gedaan. De luchtdoelartillerie heeft druk werk gehad. Met deze vijandelijkheden zijn drie „oor logsdagen" begonnen. Aan de manoeuvres zullen in totaal 1300 vliegtuigen deelnemen, terwijl er 60.000 man bij betrokken zijn. Ook de geheele luchtbeschermingsorganisatie neemt aan de oefeningen deel. Zwitserland doet een bod op het radiostation. De Zwitsersche regeering onderhandelt met den Volkenbond over den koo-p van het radiostation van den Volkenbond. Naar vernomen wordt is men het nog niet eens over den prijs. De Volkenbond heeft een hooger bedrag voorgesteld dan de Zwitsersche regeering bereid is te betalen, doch men gelooft, dat overeenstemming zal worden bereikt. Er zijn, naar men zegt, twee overwegingen, welke secretaris-generaal Avenol aanlei ding hebben gegeven machtiging te geven tot de onderhavige onderhandelingen. 1. De uitgaven van den Volkenbond zijn de laatste jaren hooger geweest dan de in komsten en de achteruitgang van het le dental van den bond heeft het noodig ge maakt de begrooting aanzienlijk te be snoeien. 2. Bij overeenkomst met de Zwitsersche regeering waren het radio-station extra ter ritoriale rechten verleend. De Zwitsersche geering is daarom eenigszins ongerust over het gebruik, dat in oorlogstijd mogelijk van het station zal worden gemaakt. Mr. Steenberghe de portefeuille van Economische Zaken aange boden. Mr. M. P. L. Steenberghe, oud-mi nister van Economische Zaken, heeft gistermiddag een bezoek van ander half uur gebracht aan den Kabinets formateur, Jhr. Mr. D. J. de Geer. Toen de heer Steenberghe om half zes het huis van den heer de Geer verliet, deelde hij mede, dat hem de portefeuille van Economische Zaken was aangeboden. Zult gij deze portefeuille aanvaar den? vroegen wij den heer Steen berghe. Daarover wensch ik mij niet uit te laten, was het antwoord. Op de vraag of hij meende, dat de heer de Geer spoedig zal slagen, met de formatie van een Kabinet, vvenschte de heer Steen berghe evenmin te antwoorden. Om vijf uur, toen de heer Steenberghe dus nog bij den formateur was, h«eft luitenant kolonel Dijxhoorn van den Generalen Staf opnieuw een bezoek aan den heer de Geer gebracht. Dit bezoek duurde drie kwartier. Tusschen zes en half zeven heeft de for mateur den directeur van het Kabinet der Koningin, jhr. mr. G. C. W. van Tets van Goudriaan, te zijnen huize ontvangen. Ver der confereerde jhr. de Geer gedurende twee uren met den Amsterdamschcn hoogleeraar dr. R. H. Woltjer, lid van de Eerste Kamer en sprak hij met den demissionnairen mi nister van Financiën, den heer C. W. Bo- denhausen. Voorts had een onderhoud plaats met prof. mr. Gerbrandy, hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Liberalen weigeren. Jhr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeu- de heeft, na overleg met vooraan staande partijgenooten. den Kabi netsformateur medegedeeld, dat hij geen portefeuille wenscht te aan vaarden in het Kabinet, dat de heer De Geer zich thans voorstelt te vormen. Het is verder, naar wij vernemen, in het geheel niet zeker, of de vrijz.- democraten mr. Oud of mr. Joe- kes lust hebben in een ministerie- de Geer zitting te nemen. Ondanks alle tegenslagen, waar mede de formateur heeft te kampen, gelooft men in politieke kringen tóch, dat hij aan het eind van deze week zal slagen. Van een kabinet van dc „breedst mogelijke samenstelling", hetwelk de formateur, zooals hij terstond na het ontvangen van zijn op dracht. aan de pers mededeelde, voor oogen stond, blijft niet veel meer over. De anti-re- volutionnairen weigerden, de liberalen doen niet mee, de medewerking der V.D. is on zeker. dus de basis wordt steeds smaller.... Waarom weigeren Lib. en A.-R.? Naar het Hdbld. meldt, weigert Jhr. van Lidt de -Teudc een portefeuille, omdat hij niet voldoende waarborgen aanwezig acht, dat de te volgen regeeringskoers in de prak tijk* met zijn opvattingen zou strooken. Bo vendien is hij van meening, dat in het ka binet het aantal en de invloed van hen, die tegen de motic-Deckers hebben gestemd, on voldoende zou zijn. En tenslotte acht hij het door het feit, dat van de sociaal-democraten, juist de leider der Tweede Kamerfractie, ir. Albarda, dus iemand van sterk gepronon ceerd politiek karakter in het kabinet zou zitting nemen, waarschijnlijk, dat het ge heele ministerie er een bepaald stempel door zou verkrijgen. Een sterke aanwijzing. De anti-revolutionnairen lichten hun be zwaren tegen deelneming in De Standaard als volgt toe: De Sociaal-Democraten hebben het ver zoek van Jhr. de Geer, mede te werken aan de formatie van het Kabinet onder zijn lei ding, blijkbaar niet van de hand gewezen. Zij schijnen dus te hebben aangenomen, dat het program van dien aard mocht worden geacht, dat nader overleg en hun intreden in het Kabinet mogelijk was. Dit geeft ons een sterke aanwijzing, dat het program, waaroD de heer De Geer de formatie van een Kabinet nastreeft, voor de Anti-Revolution- nairen niet acceptabel is. Een program, dat voor de Sociaal-Demo craten aannemelijk is, kan voor de Anti-Re- volutionnairen niet aannemelijk zijn. De controverse tusschen Sociaal-Democraten en Anti-Revolutionairen met betrekking tot het financieel-economische beleid is daarvoor te diep ingrijpend. Vervolgens schijnt er groote bereidheid bij de Roomsch-Katholieken te zijn, om de poging van den heer De Geer te steunen. Ook daarin ligt een aanwijzing, welke de Anti-Revolutionairen tot voorzichtigheid maant.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1