Engelaods ster ging
op in Hongkong
„De geldduivel
op een troon
van kaas'
Het is
thans
f
weer zomert
Verdragen
zijn slechts
doode letters
Brand ontstaan in
dienstbodenkamer
Ernstige
kindermishandeling
Dc K.L.M. houdt
uitverkoop
Postvlucbten op Indi'6
De man met het
centenbakje
Oud.... en rijk
De goddelijke
geheimen
Dure bloemetjes
buiten gezet
H M. de Koningin naar de
Spoorwegtentoonstelling
Buitenland
Toespraak van Forster
Scherpe aanval op
Polen
Zal Japan haar glans verduisteren?
t*
Van een uitschen dominéé, die
niet naar Holland wilde.
De perioden van overvloed en schaarschte
in candidaten voor het predikambt wisselen
elkaar in ons land af. Thans zijn er erg
veel adspirant-zieleherders, doch mocht hier
in een kentering komen, dan zal men
zoolang de internationale toestand zoo be
denkelijk blijft als de laatste jaren, be
zwaarlijk naar het middel kunnen grijpen,
waarvan men zich althans in de Ned. Luth.
Kerk vroeger bediende, namelijk dat men
predikanten uit Duitschland beriep.
Dat echter de animo om in Nedcrlandschen
dienst te treden bij alle Duitsclie predikan
ten niet even groot was, moge, aldus het
Hdbld., blijken uit het volgende versje, dat
ds. J. H. Manné, .Luth. pred. te Haarlem, in
een in 1719 van zijn hand verschenen werk
citeert. Ds. Joan Keizer heeft een aanbieding
gekregen om de ambtsbediening te Kleef
voor een in ons vaderland te verwisselen,
maar hij voelt er niet veel voor! In een
geestig rijmpje legt hij zijn bezwaren bloot,
wij laten het vers hier in vertaling volgen:
Mijn vriend, naar Nederland kom ik
niet, waar 't werk zwaar is en wei
nig baten oplevert, waar aan vele
vromen onrecht geschiedt en de ele
menten schadelijk zijn; waar het
aan liefde en eendracht faalt en me
nige dominé verdragen moet, dat Jan
en Alleman- tegen hem opstaat en
met zijn addertong hem lastig valt.
Dit mijn gedicht is geen verdichtsel.
Zoo blijf ik dan te Kleef kleven,
waar nooit zoo menige deugniet God
en menschen weerstreven mag. Mijn
vriend, naar Nederland kom ik niet!
„De geldduivel op een troon van
kaas".
Met instemming haalt de Klevenaar verder
het woord aan van een Franschen historicus,
dien hij niet met name noemt: „In Neder
land zit de geld-duivel met tabaksrollen ge
kroond op een troon van kaas".
Neen, dan is het in het Kleefsche toch veel
beter! Want daar hebben wij, merkt hij ten
slotte op, een „hoogloffelijken" magistraat
die het Jan Hagel niet de baas laat zijn!
En nu?
Zou het gedicht van den Kleefschen pastor
ook uit zijn pen gevloeid zijn, als hij in
1939 had geleefd? Zou hij even geestdriftig
zijn geweest over de schutse van den hoog
loffelijken magistraat, de bescherming, die
de overheid Laar burgers genieten laat?
Wie zal liet zeggen?
Rookwolken stijgen op uit wo
ning van oud-gezant.
Gistermiddag te ongeveer drie uur is
brand uitgebroken in het perceel Sophialaan
11 te Den Haag, dat bewoond wordt door
jhr. O. F. A. M. van Nispen tot Sevenaer,
oud-gezant te Brussel en te Rome.
Jhr. van Nispen en zijn echtgenoote ver
toeven momenteel in Zwitserland en zij zou
den heden naar Den Haag terugkeeren.
Het perceel was evenwel bewoond door
een huisknecht en twee dienstboden, die bij
het uitbreken van den brand evenwel niet
thuis waren.
Om 1 uur belde een tuinmansknecht aan
het perceel aan, doch hem werd niet open
gedaan, waarna hij door een zijpoortje in
den grooten tuin kwam. Bezig met zijn
werkzaamheden zag hij te ongeveer te drie
uur, dat uit eon der dakramen dikke rook
wolken opstegen. Telefonisch waarschuwde
hij de brandweer, die spoedig met twee mo
torspuiten aanwezig was. Men verschafte
zich toegang tot de woning en het vuur, dat
woedde op de zolderverdieping werd met
twee stralen crp de waterleiding bestreden.
De vuurhaard was waarschijnlijk gelegen
in de dienstbodenkamer, doch hoe de brand
is ontstaan, kon nog niet worden vastge
steld.
Broeder en zuster D. te Pijnacker, over
wie eenige weken heel wat te doen was, om
dat in hun woning, welke in zeer vervuilden
staat verkeerde, een belangrijk bedrag aan
geld was gevonden, zijn naar de N.R.Ct.
meldt, uit het St. Hypolitusgasthuis te Delft
ontslagen en voor korten tijd naar hun wo
ning teruggekeerd. Binnenkort zullen zij
naar Schiedam vertrekken, waar zij in hel
St. Lidwinagesticht hun laatste levensjaren
goed verzorgd hopen te slijten. De beide
oudjes zijn er goed aan toe; hun vermogen
wordt nu door vertrouwde handen beheerd.
Een evangelie van Johannes
gevonden.
Een Zweedsche geleerde, dr. Oscar Loef-
gren, docent in de Semitische talen aan de
universiteit te Upsala, heeft in Milaan tus-
schen ruim 2000 Oostersche manuscripten
van de biblioteca Ambrosiana een apocryph
evangelie volgens Johannes gevonden, ge
schreven in het Arabisch. Het manuscript
beslaat 270 bladzijden en het zou uit het
Oudsyrisch vertaald zijn.
Volgens I.oefgren heeft men nog nooit een
zoodanig Evangelie gevonden en kan de
tekst een groote verrassing genoemd wor
den voor de theologen. Het manuscript da-
'eert uit 1342 en draagt den titel „De Godde-
:;ke geheimen''.
Zonaanbidders krijgen een goede
kans.
Het heeft heel wat moeite gekost om na
de regenperiode die een week geleden ein
digde tot werkelijk mooi zomerweer te
komen; aldus schrijft de weerkundige me
dewerker van het Hsbl. Reeds vorige Za
terdag zag het er gunstig uit: de barome
ter stond hoog en steeg nog verder, door
dat de hooge druk uit het Wiesten zich over
deze omgeving uitbreidde. De verwachting
voor den Zondag luidde toen dan ook: „licht
tot halfbewolkt" en nadien wisselde deze
term soms af met helder tot lichtbewolkt"
waarvoor alle reden scheen te zijn bij het
naderen van de kern van den hoogen druk.
Tot en met Woensdag werd het nog da-
gelijk zwaar bewolkt en de zonneschijn
was belangrijk getemperd. Zelfs gisteroch
tend toen het in Amsterdam eindelijk
eens onbewolkt is gebleven vormde zich
boven het midden van het land vóór 8 uur
nog een wolkendek.
Stijging van temperatuur.
Doch intusschen is de situatie toch
zoo verbeterd, dat wij ons nu wer
kelijk in het regiem van den hoogen
druk bevinden. De wind is nog
meer Oostelijk geworden en behalve
door de meerdere werking van de
zonnestraling kan nu ook de rich
ting waaruit de lucht wordt aange
voerd medewerken tot verdere stij
ging van de temperatuur.
De ontwikkeling van het weer doet ver
moeden, dat de eerstkomende dagen den
zomer waardig zullen zijn, zoodat menigeen
misschien al weer de koele schaduw zal
preferee ren. Maar in ieder geval is voor
zonaanbidders eindelijk weer de tijd geko
men.
13-jarig meisje wil niet meer
naar haar moeder terug.
Voor de rechtbank te Assen stond gis
ter terecht Lea G„ vrouw van S. M. C. te
Exterveenschekanaal wegens ernstige mis
handeling van haar 13-jarig dochtertje
Sophia.
Een tweetal buren, J. Pot en zijn vrouw,
hadden gezien, dat de vrouw haar doch
tertje op 20 Juli had geschopt en geslagen.
Het kind had een goed heenkomen ge
zocht bij de fam. Pot.
De volgende dag kwam het meisje weer
bij hen en vertelde, dat zij geen eten had
gekregen en dat zij liefst naar haar groot
vader in Stadskanaal wilde. De vrouw
van Pot had het kind eon paar boterham
men gegeven en geld voor de bus naar
Stadskanaal. Dezelfde avond was zij ech
ter loopend terug gekomen, omdat haar
grootvader niet thuis was. Haar moeder
wenschte haar echter ook niet in huis,
waarop Pot de marechaussee had gewaar
schuwd. Het kind werd tijdelijk bij den
hoofdonderwij zer ondergebracht.
Sophia werd zelf ook als getuige ge
hoord en zij verklaarde, dat moeder haar
dikwijls had geschopt en geslagen. Ook de
andere kinderen in huis kregen wel slaag.
Zij was nu niet meer thuis, doch in Sant
poort en zij wilde niet meer naar moeder
terug.
De inlichtingen over verdachte waren zeer
slecht, zelfs de inlichtingen, die haar ei
gen vader had verstrekt. Haar gedrag ter
terechtzitting maakte dezen indruk voor
al niet beter.
De officier van justitie eischte 6 maan
den gevangenisstraf.
Uitspraak over 14 dagen.
Haarlemmer vermist f 500.
Een Haarlemmer is in de hoofdstad duur
uit geweest. Hij had reeds verschillende oa-
fé's en andere oorden van vermaak bezocht,
toen hij eens zijn portefeuille nakeek. Tot
zijn schrik ontdekte hij, dat hij vijfhonderd
gulden kwijt was..
Hoe en waar hij deze kwijt was geraakt,
wist hij zich echter niet meer te herinneren.
Straks heeft ze zeil gebrek aan
vliegtuigen
Zooals men weet, heeft de K. L. M. de
Lockheed Super Electra „Lepelaar" aan de
British Overseas Airways Ltd. verkocht.
Thans voert onze luchtvaartmaatschappij
onderhandelingen over den verkoop naar
Engeland van de F 36 „Arend" en de laat
ste Fokker F 22 „Papegaai". Ook schijnt
de Iv. L. M. in den loop van dit jaar twee
Douglas D C 2-vliegtuigen naar het buiten
land te hebben verkocht.
Mocht dit zoo zijn. aldus het Hsb., dan mag
men zich met eenige verwondering afvra
gen of het wel dringend noodzakelijk is,
thans reeds met den verkoop van de Douglas
I)C2-vliegtuigen te beginnen. Meermalen is
reeds gebleken, dat het materieel van de
maatschappij in het volle seizoen maar
nauwelijks toereikend is. En wel zijn de nieu
we Douglas DC5-vliegtuigen van de K. L. M.
zoo goed als gereed, rnaar als men nu weer
begint met de DC2-machines te verkoopen,
zal de situatie in het volgend jaar zomer
seizoen, niet veel beter zijn dan thans.
Waarschijnlijk zal op 13 September
a.s. H. M. de Koningin èen be
zoek brengen aan de Spoorwegten
toonstelling, welke dan in de hoofd
stad wordt gehouden.
Burgemeester de Vlugt zal deze
tentoonstelling op 8 September of
ficiéél openen.
Het komt aan op de zorg voor
zelfbehoud zegt oouwleider
Forster tegen de soldaten van
Dantzig.
Gouwleider Forster heeft gisteravond bij
de uitreiking van een vaandel aan de s. s.
Heimwehr een toespraak gehouden. Hij zei-
de o.m.: In het bijzonder in de laatste maan
den heeft de politieke toestand zich zoo
ontwikkeld, dat Dantzig door den staat, wel
ke het volgens het besluit van den volken
bond zou beschermen, voortdurend wordt
bedreigd en er op moet rekenen op een dag
door Polen te worden overvallen.
Vertrek van Aankomst t«
Pelikaan I j0dhp. 18 Aug. 1 Rang. 18 Aug
(heenreis) I l
Nandoe I jotjpp. 18 Aug. Basra 18 Aug
(terugreis) I I
Oehoe (Athene, 18 Aug. Basra 18 Aug,
(heenreis) I I
Gier kledan 18 Aug. Rang. 18 Aug.
(terugreis) I I
FöRSTER.
De Poolsche staat, welke er door
den Volkenbond toe uitverkoren
was, verdediger te zijn van Dantzig
is plotseling de eenig mogelijke aan
valler geworden. In dezen dreigen
den toestand bleef ons niets anders
over dan dat wij er naar uitzagen
hoe wij ons zelf zouden kunnen hel
pen. Iedere zich van haar verant
woordelijkheid bewuste staatslei
ding; om het even in welk land,
zou niets anders hebben gedaan dan
wij in de laatste acht weken heb
ben gedaan. Wij hebben er voor
gezorgd, dat Dantzig en zijn bevol
king niet meer weerloos zijn.
In tijden, zooals thans zijn niet de doode
letters van een of ander verdrag of van een
of andere grondwet toonaangevend, doch de
drijfveer tot zelfbehoud van 400.000 menschen
Het was voor ons als verantwoordelijke man
nen bij voorbaat duidelijk, dat, wanneer wij
afweerorganisaties zouden stichten, wij haar
de voor dat doel noodige meest moderne wa
pens zouden geven, die bestaan.
Een dezer afweerorganisaties vormt gij jn
de S S. Heimwehr. De naam Heimwehr zegt
op zichzelf reeds alles. Gij, mijn jonge ka
meraden, hebt u enkele weken geleden ip
Dantzig vrijwillig gemeld, toen men u zeide,
waarom het gaat. Gij wilt als jonge Dantzi-
gers niet terzijde staan, wanneer het er op
aankomt de eigen haardstede te bescher
men. In korten tijd zijt gij afgericht. Uw
enthousiasme en de vreugdevolle overgave
aan de zaak heeft het mogelijk gemaakt, dat
gij in betrekkelijk weinig weken soldaten
zijt geworden.
Op u, zooals op uw kameraden in de lands-
politie, bouwt de bevolking van Dantzig haar
verwachtingen. Gij zijt er toe bestemd de
mooie oude Duitsche stad en haar menschen
in geval van een Poolsehen overval te be
schermen hetzij deze van binnen-, hetzij
van buitenaf komt.
Ten slotte reikte Forster als gouwleider
en vertegenwoordiger van den Fuehrer com
mandeur Goetze het vaandel uit, dat een
doodskop voor het hakenkruis en daarnaast
het runenteeken der s. s. en het wapen van
Dantzig vertoont. Hij sprak daarbij de hoop
uit, dat het vaandel steeds hoog in eere zal
worden gehouden.
Zich aan den gemeenschappelijk
ken pot vergrepen.
Het gilde der Amsterdarnsche orgeldraai
ers heelt om allerlei redenen een zeer
goeden naam bij de burgerij, die het nog
steeds niet verkroppen kan, dat de draaior
gels indertijd uit de binnenstad zijn verdre
ven, waar zij zooveel Amsterdammers da
gelijks gelukkig maakten. Deze verbanning
blijkt ook den orgeldraaiers zelf geen goed
te doen Wat nog nooit bij de politie gcrappor
teerd werd, is deze week, aldus de Msb., een
feit geworden: een orgeldraaier heeft zijn
maat bedrogen door de centen, die hij op
haalde, gedeeltelijk uit den gemeenschap-
pelijkeu pot in zijn eigen zak over te heve
len.
Het gebeurde in de Westerstraat, in het
hartje van de Jordaan nog wel, waar nog
altijd heel wat ramen openvliegen en even
veel centen in het bakje regenen wanneer
het orgel zijn deunen komt spelen waar tie
Jordaners zoo gevoelig voor zijn.
De man met het centenbakje heeft die
gevoeligheid en vrijgevigheid een leelijken
knak bezorgd. Nooit zullen de Jordaners
het hem vergeven, dat hij zijn maat liet
draaien en zelf de helft van de centen in
zijn broekzak liet schuiven. De maat zag
het en zei niks. Dat komt straks wel te
recht, dacht hij en koos den gemakkelijk-
sten weg: Hij waar-schuwde even later een
agent, die toevallig voorbijkwam. Deze ar
resteerde den geldophaler en bracht hem
naar het politiebureau, waar de centen bij
fouilleering uit zijn zakken te voorschijn
kwamen. Voorloopig zal hij nu moetefr
brommen en af moeten wachten wat „me
neertje" te zeggen heeft over dit gebrek
aan collegialiteit.
Verwikkelingen in Europa dra
gen de verantwoording.
(Van onzen Londenschen correspondent.)
Londen, Augustus 1939.
Het is bijna honderd jaren gele
den, dat het toenmalige keizerrijk
China het eiland Hongkong aan de
Engelschen moest afstaan. Waarom?
Omdat in den zoogenaamden „Opi
umoorlog" van 18391842 Groot-
Brittanje overwinnaar over de mili
tair veel zwakkere Chineezen bleef.
De Opiumoorlog ontstond, toen de Chi-
neesche regeering begon, zich tegen de over
strooming van het land met opium, dat
zoon verschrikkelijke uitwerking op de be
volking had, te verzetten.
De Engelschen verdienden echter kapita
len aan het van Bengalen en Indië naar
China ingevoerde opium en dachten er niet
aan zich deze voordeelige zaak te laten ont
nemen. Ten slotte verbood China in 1839 op
straffe des doods den invoer van opium.
Daaruit ontstond de Opium-oorlog,
waarvan het resultaat een Britsch—
Chinecsch verdrag was, waarin o.a. het
eiland Hongkong „voor eeuwig" aan Groot-
Brit tanje werd afgestaan.
Hierbij is op te merken, dat honderd ja
ren geleden de dollar een geheel andere
koopkracht had dan op het oogenblik. En
geland dankt derhalve de overhecrschende
handcis- cn militair-politieke positie, welke
liet zich in het Verre Oosten verworven
heeft, een positie, waarmede het de basis
van zijn rijkdom kon leggen, aan het feil,
dat het een van de dichtst bevolkte landen
der aarde dwong, liet opium te blijven ge
bruiken.
Engeland's positie verzwakh
Maar niet slechts op dit gebied heeft zich
een verandering voltrokken. Op het oogen
blik is, om met de woorden van een der
bekendste marinepublicisten, Hcctor C. By-
water, medewerker van de „Üailv Tele-
graph" cn niet ten onrechte beschouwd als
de spreekbuis van de Britsclic admiraliteit,
te spreken, het Verre Oosten, eens een dei-
sterkste posities van Groot-Brittanje, tot de
zwakste schakel in den verdedigingsgordel
van het Britsche wereldrijk geworden. Hong
kong, dat, zooals boven gezegd, het uit
gangspunt van de overheerschende positie
der Britten in het Verre Oosten was, is op
het oogenblik in een eventueelen Engelsch
Japanschen oorlog naar de Britten zelf
toegeven slechts gedurende enkele maan
den te houden. Dc Engelsche minister-presi
dent zei bij de verdaging van het parlement
woordelijk: „Op het oogenblik hebben wij
in het Verre Oosten geen sterkere vloot dan
de Japanners. Wij hebben een dergelijke
vloot hier. Onder bepaalde omstandigheden
zouden wij kunnen besluiten, een vloot naar
het Verre Oosten te sturen. Dit meen ik niet
als een bedreiging, maar slechts als een
waarschuwing."
Chambex-lain had rustig kunnen zeggen,
dat de Engelsche zeestrijdkrachten in het
Verre Oosten op het oogenblik zooveel zwak
ker zijn dan de Japansche dat een conflict
ongetwijfeld in een voor Japan gunstigen
zin zou worden beslist. Dat is op zichzelf
niets nieuws. Interessant is slechts, dat
Cliamberlain eigenlijk te kennen gaf, dat
nadat de dingen in Europa, d.w.z. Duitsch
land en Italië „geliquideerd" zijn Japan
aan de beurt zal komen.
Singapore's gemis aan slagsche
pen.
Ook in Engeland weet men echter, dat
dit dreigement onder de huidige omstandig
heden weinig indruk op Tokio kan maken.
Wel is Singapore eigenlijk Singha-Puras
(Leeuwenstad) tot liet sterkste vlootsteun-
punt der wereld gemaakt, maar aan dit
steunpunt ontbreekt een ruggegraat, in den
vorm van werkelijk sterke slagschepen; die
zoo noodig ook offensief tegen een te
genstander zouden kunnen optreden. Er
kan geen sprake van zijn, dat ook slechts
een van de vijftien slagschepen, welke En
geland op het oogenblik bezit, buiten Euro
pa gebruikt kan worden, zoolang in den
politicken toestand van ons werelddeel geen
groote verandering is gekomen. Toen Charn-
berlain dan ook over een evcntueelc actie
in komende jaren sprak, moet hij daarbij
gedacht hebben aan de op stapel liggend"
nieuwe slagschepen. Hoe is hier de stand
van zaken? Volgens de nieuwste, betrouw
bare berichten zullen met §roote waarschijn
lijkheid de volgende slagschepen in dienst
worden gesteld: twee in den herfst van '46
-V-n™'? hct ,bcgin van ]m het vijfde der
.>.)000 ton-schepen in den zomer van 1041-
'wee 10.000 ton-schepcn in het begin van '13
en twee verdere schepen van eveneens 40
duizend ton in den zomer van 19li
Engeland zal zich moeten be-
helpen.
Zooals men ziet, zal de Britsche vloot in
de komende vijf jaren een enorme verster
king ondergaan, want naast deze negen
slagschepen wordt er natuurlijk ook nog
een groot aantal kleinere eenheden gebouwd
Daartegenover staat echter, dat ook de ande
re marino's in een koortsachtig tempo laten
bouwen. Zoo zullen b.v. in hetzelfde tijdperk,
naar alle waarschijnlijkheid in Italië de vier
slagschepen „Vittoria Veneto", „Littorio",
„Roma" en „Impero" in dienst genomen wor
den. Engeland zal zich aus en dat is ook
de meening van talrijke Britsche vlootdes-
kundigen in het Verre Oosten wel moeten
behelpen met de daar aanwezige lichte ze®'
strijdkrachten.
Rekent men alles tezamen, wat.
aan schepen voor een oorlog in het
Verre O.osten in aanmerking kan ko
men, dan komt men tot ongeveer 106
eenheden: 15 kruisers, 14 torpedoboot-
jagers, 15 duikbooten, 12 mijnenleg-
gers, 30 kanonneerbooten, 6 sneb®
torpedobooten en eenige speciale
schepen.
Dat met een uit dergelijke lichte vaartuig®11
samengestelde .vloot een-oorlog met kans °P
succes tegen de Japansche vloot niet gevoerd
kan worden, staat buiten twijfel. Deze zo11
waarschijnlijk niet liet verlies v. Hongkong
en de daaruit voor Engeland voortvloeiend®
gevolgen leiden.
En Amerika?
Of de Vereenigde Staten van Amerika, waar
op Engeland klaarblijkelijk in stilte hoopk
er toe over zullen gaan. een oorlog teg®P
Japan le voeren, is nog niet geheel zek®1-
Wel is waar zijn ook Amerika's commercie®"
e belangen in het Verre Oosten groot, zu
het ook bij lange na niet zoo groot als va
Groot Briltanje. maar het is de vraag, of de
ze den prijs van een oorlog waard zijn. 119
Japansche vlooi immers is een niachtsfac'01'
waarmede ook Amerika te rekenen heeft-
Honderd jaren geleden ging de ster
van Engeland in het Verre Oosten i11
Hongkong op. Wil het noodlot, dat
thans in Hongkong de op den Opi
umoorlog gebaseerde machtspositie
van Groot Britta-gyi aan het wanke
len raakt?