NIEUWE
DUIZENDEN
ROOKERS
ELKEN DAG
PREFEREEREN
0
TRIÜMPH
DE BESTE
I? SIGARET
Slagkruisers
Zaterdag 19 Augustus 1939
Hr. Als. „Tromp" vertrokken
X* Exc* A* Q* H* Dijxhoorn neemt af
scheid van de opvarenden van
den flottieljeleider
Inspcctie en afscheidswoorden schonl-bij-nacht Jolles
Tweede Blad
FOTO-handel
JAC. DE BOER,
KEIZERSTRAAT 113.
Burgerlijke Stand van Den Helder
Jongen tegen autobus gereden
Motorrijder door auto
aangereden
H.Z.Wnieuws
Helder krijgt er een groote
concurrent bij
in J^iten en 7xmteiïie,ën
De badplaats voor jonge
menschen
Op zoek naar vrienden
Een kikvorsch zonder hare
En „De Toelast" met prima klare
Is nog steeds je ware
Atletiekwedstrijden
te Den Helder op 31 Augustus a.s*
df Mcoi^Tr run
Duizenden menschen aan de haven
Vanmorgen o mhai: elf is H. Mg.
„Tromp" uit onze haven vertrokken. Dui
zenden z(jn van dit vertrek getuige ge
weest. Het fraaie zomerweer, en de vacan-
tietijd waren oorzaak dat velen den tocht
naar de haven gemaakt hadden om dit
altijd weer imponeerende schouwspel,
boeiend en interessant, voor wie het als
buitenstaander bijwoont, maar ontroerend
voor wie familiebetrekkingen onder de op
varenden heeft, bij te wonen.
De laaste dagen is er met man en macht
gewerkt om het schip voor de groote reis klaar
te krijgen. Het inladen van commaliewant, het
leggen van de laatste hand aan duizend en een
dingen, die af moeten zijn, voordat zee ge
kozen wordt. En- toen het fraai gelijnde schip
dan ook vanmorgen de haven uitvoer, zag het
er glanzend en blinkend uit in de zon die spie
gelend in de flanken van de „Tromp" speelde.
De „Tromp" is weg. Nieuwediep heeft de
oorlogsbodem uitgeleide gedaan. De militaire
luchtvaart heeft zich niet onbetuigd gelaten
en bij afwezigheid van de Staf, was het vrij
willigerskorps van het 21e aan de haven om
als laatste groet van vaderlandschen bodem
het volkslied mee te geven aan de meer dan
driehonderd opvarenden, die de belangen van
ons land in Indië zullen handhaven en, als ze
daartoe geroepen mochten worden, verdedi
gend.
Het was een vriendelijk afscheid, een
goed begin voor de reis over den grooten
waterplas. Een zon, die alles in feestglans
zette en de droefheid van het scheiden ver
zachtte. Er waren heel wat belangstellen
den van buiten gekomen om dit speciaal
Nieuwediepsche gebeuren mee te maken.
Op de Louisebatterij stond de commandant
van de Marine, schout bij nacht H. Jolles, met
zijn waarn. adj.-luit. ter zee 2e kl. B. A. W.
Beijer, daar was de chef staf, kolonel v. d.
Berg en verschillende hoofdofficieren met hun
familie.
Het afscheid van den minister
De hoogste marine-autoriteit, de minister
van Defensie had reeds gisterenmorgen af
scheid genomen van het schip met zijn beman
ning. Gisterenmorgen om half tien was de
minister in onze stad gekomen en na kennis
making met den commandant der Marine,
schout bij nacht H. Jolles, in gezelschap van
deze met zijn adj. den chef staf, kolonel J. C.
v. d. Berg, naar H. Ms. „Tromp", die voor de
kolenloodsen ligplaats had, gewandeld.
De minister was vergezeld van den chef van
den Marinestaf, vice admiraal J. Th. Furstner
en zijn adjudant, den luit. ter zee der le kl.
J. E. A. Post Uiterweer.
Aan boord van de schepen en voor de Marine
instellingen werden den Minister de gebruike
lijke eerbewijzen gebracht. Er was bij den stei
ger van de „Tromp" heel wat belangstelling
van de zijde van de burgerij, voor dit hooge
hezoek.
Om precies 10 uur begaf de minister
zich aan boord van den flottieljeleider.
Er werd front naar bakboord geblazen,
toen de minister de valreep opkwam. De
ministersvlag, twee rood-wit-blauwe
banen, met in het midden een breede witte
baan met twee gekruiste ankers werden
in top geheschen. Daarachter wapperde
de admiraalsvlag.
De officieren, o.officieren, alsmede de eere-
wacht waren op de campagne opgesteld, de
bemanning stond langs bakboord en stuurboord
aangetreden.
Bij den valreep werd de minister en zijn ge
volg ontvangen door den commandant van
H. Ms. „Tromp", kap. luit. ter zee J. W. Ter-
mijtelen, den eersten officier van het schip,
kap. luit. ter zee P. B. M. v. Straelen en den
officier van de wacht.
De scheepskapel, opgesteld op het tentdek,
speelde de eerste strofen van het Wien Neer-
lands bloed.
De commandant van de „Tromp" stelde de
officieren van zijn schip aan den minister voor,
waarna een inspectie plaats had van de eere-
wacht. De minister maakte hierna een inspec
tietocht door het geheele schip, een rondgang,
die ongeveer een uur in beslag nam.
Na afloop van de inspectie traden officieren
bemanning aan op het achterdek, waar de
hiinistcr hen een woord ten afscheid toesprak.
Het aangewezen adres voor alle
artikelen voor fotografie.
Grootste keuze Scherpe prijzen.
Voor het ontwikkelen en afdrukken van
uw film: „Het best ingericht foto-
bedrijf ter plaatse".
Ten slotte wil ik er aan herinneren, dat
gij, overal waar gij. in het buitenland komt,
Nederland vertegenwoordigt. De achting die
men ons land toedraagt, wordt miede door
uw houding en uw daden beïnvloed.
Moge en ik richt mij in het bijzonder
tot de jongeren onder u het verblijf in
Indië en de dienst in de marine aldaar u
de voldoening geven, die gij er van ver
wacht. Keert terug als flinke miannen,
waarop ons land trotsch kan zijn.
Ik wensch u allen een voorspoedige reis.
Het ga u allen goed".
De minister nam hierna afscheid van den
commandant en officieren van de „Tromp" en
begaf zich van boord.
Door de saluutbatterij van de „Tromp"
werden 19 saluutschoten afgegeven.
Inspectie commandant Marine.
Na het vertrek van den minister van Defen
sie, heeft de commandant van de Marine in
spectie van het schip en zijn bemanning ge
houden.
Na afloop hiervan hield de Marine comman
dant een toespraak tot officieren en beman
ning, die daartoe weer op het achterschip in
carré waren opgesteld.
Commandant, officieren, onderofficieren en
bemanning, zoo zei schout bij nacht Jolles, ik
heb aan de woorden van den minister weinig
meer toe te voegen. Ook ik wensch u een goede
reis. Ik weet, uit mijn lange marine ervaring
hoe moeilijk het is om voor eenige jaren het
vaderland te verlaten. Velen van u laten hun
gezin achter, anderen zijn ongehuwd. Ik hoop,
dat in uw periode van afwezigheid gijzelf ge
zond moogt zijn en u ook van uw familiebe
trekkingen in Holland goede berichten moogt
ontvangen. Dat maakt het verblijf gemakke
lijker.
Ik zou misschien bjj deze reis iets kun
nen zeggen over den bizonderen toestand
in de wereld. Een toestand van onrust.
Maar dit mag voor U geen aanleiding zijn
met een bang hart de reis te aanvaarden.
Mocht de toestand ernstiger worden, denk
dan terug aan het vaderland en aan Hare
Majesteit de Koningin, die het groote
voorbeekl geeft van plichtsbetrachting,
van meeleven met het wel en wee van het
volk.
Met het verzoek een driewerf hoezee op de
Koningin aan te heffen, besluit de schout-bij-
nacht zijn toespraak. Uit driehonderd kelen
klonk het daverend hoezee.
SCHOUW VLIEGER'»
Oncler wijs-Instituut
Leerlingen van alle scholen 25 ct. per week
Het belang van Uw kind is een te ernstige
zaak om uit te stellen. Vanmiddag is U vrij,
spreekt U dan eens met ons.
HOOFDGRACHT SI
Versterking van de
maritieme defensie.
Indische
Toespraak van minister Dijxhoorn
„Ofliciercn, onderofficieren en manschap
pen. Ik stel er prijs op om persoonlijk blijk
te geven van mijn belangstelling op liet
oogenblik dat gij op het punt staat voor
eenige jaren het vaderland te verlaten.
De dienst bij de Koninklijke Marine is zon
der twijfel een zeer bijzondere.
Overal ter wereld en met name in de over-
zeesche gebieden van het koninkrijk kunt gij
worden geroepen ter verdediging van de Ne-
derlandsche belangen en tot de handhaving
van onze rechten. Gij behoort tot een orgaan
van den Staat, waarin wel zeer nadrukkelijk
de eenheid van het rijk, hier zoowel als over
zee is belichaamd. Dit leidt er toe dat gij
afwisselend uw dienst verricht in het moe
derland en in de overzeesche gebieden.
Gij allen staat op het oogenblik aan het
begin van een periode, waarin Indië u noo-
dig heeft.
Voor sommigen, wellicht velen van u, is
het de eerste maal, dat gij daarheen gaat. Het
is goed dat gij daarbij duidelijk voor oogen
stelt dat er aldaar in den loop van eenige
eeuwen door Nederlanders iets grootsch is
verricht naar het woord van Jan Pietersz.
Coen, den grondlegger van ons overzeesch
rijk.
Dit te beschermen en voor de komende ge
slachten de gelegenheid voor verdere ont
wikkeling te behouden is mede uw taak.
Bjj de vervulling van die taak
zal het u ongetwijfeld tot steun zijn
te weten, dat die versterking van de
maritieme defensie in Indië in het
voornemen der regeering ligt.
APOTHEKEN
Van hedenavond 9 uur tot Maandagmorgen
is alleen geopend de apotheek van W. H.
Kingma, Kanaalweg.
Van Maandag 21 Augustus tot 28 Augustus
wordt avond- en Zondagsdienst waargenomen
door D. W. de Bas, Binnenhaven.
In zjjn toespraak, die de nieuwe
minister van Defensie, Z.Excellentie
A. Q. H. Dijxhoorn, gistermorgen tot de
gezamenlijke bemanning van den flot
tieljeleider H. Sis. „Tromp" hield, heeft
hij een mededeeling gedaan, die zeker
niet alleen door de opvarenden van het
schip met instemming beluisterd is,
maar waarvan met belangstelling in de
geheele marine zal zijn kennisgenomen.
De minister gaf n.1. te kennen, dat de
versterking van de maritieme defensie
in het voornemen van de regeering ligt.
De Haagsche corr. van het „Hbl.",
die hierover zijn licht eens opgestoken
heeft ter bevoegder plaatse, schrijft aan
zijn blad:
Men zal deze mededeeling wel niet
anders kunnen uitleggen dan in den zin,
dat het besluit van den nieuwen minis
ter van Defensie vaststaat, dat uitbrei
ding aan de vloot in Indië moet worden
gegeven. Van dit standpunt heeft de
minister vandaag, aan den vooravond
van het vertrek van H. Ms. „Tromp"
in het openbaar willen doen blijken.
Langs welke wegen de viootuitbreiding
zal geschieden, moet evenwel op dit
oogenblik zijn we wel ingelicht
nog niet vast staan. Er is, zooals be
kend, een kleine commissie aan het
werk om de vraag te bestudeeren in
welke richting de viootuitbreiding ge
zocht moet worden, of al dan niet over
gegaan zal moeten worden tot den bouw
van slagkruisers. Deze commissie is nog
niet met haar rapport gereed, maar men
zal zich niet behoeven te verwonderen,
indien zjj straks als haar eindconclusie
te kennen zal geven, dat onverwijld tot
den bouw van slagkruisers behoort te
worden overgegaan.
BEVALLEN: J. A. Vrijen—Kloos, z.; M.
BlomKort, z.; W. van de WegHofman,
z.; S. WoltersBrockbals, z.
GETROUWD: G. J. Th Moree en S. Cars-
jens; C. Peters en J. de Vries,
Gisterenmorgen kwart over 10 reed op de
Kerkgracht een jeugdige wielrijder tegen een
autobus van Koningsbruggen. De rijweg was
ter plaatse dermate versmald door een aldaar
posteerende melkwagen, dat er slechts ge
noeg ruimte voor de bus overbleef om te pas-
seeren. De eenigszins haastig gebakerde jon
gen raakte in den knel. Gelukkig kwam hij
met den schrik vrij. De fiets daarentegen was
er slechter aan toe. De voorvork was gebogen
en de band lek gestoten.
JAARVERGADERING H.R.C.
We herinneren nog even aan de alg. leden
vergadering, die de v.v. H.R.C. Maandag
Botsing op den hoek Keizerstraat
Spoorstraat.
Te kwart over vijf had gistermiddag een
hevige aanrijding plaats tusschen een auto
en een motorfiets.
De motor, bestuurd door den leerling
onderofficier vliegenier Van der Velde,
met duopassagier, wilde juist uit de Kei
zerstraat oversteken naar het Juliana-
park, toen uit de richting Parallelweg een
auto met groote snelheid kwam rijden,
bestuurd door den heer V.'wonende aan
den Parallelweg.
Hoewel de bestuurder van de motor
fiets nog poogde uit te wijken, kon hij
toch niet voorkomen, dat hij van ter zijde
door den auto werd aangereden.
Het gelukte den duopassagier, eveneens een
matroos, bijtijds van het motorrijwiel te sprin
gen, maar de bestuurder werd met het voer
tuig tegen den grond geworpen en over een
afstand van eenige meters door den auto mee
gesleurd, en vloog vervolgens tegen den trot
toirband aan.
De motorrijder bleek een bloedenden been
wond aan het rechteronderbeen te hebben op-
geloopen. Hij werd bij Vroom en Dreesmann
binnengebracht, waar de wond verbonden werd
door een verpleegster, die spoedig ter plaatse
was.
Ondertusschen was ook de politie versche
nen en werd van een en ander proces-verbaal
opgemaakt.
De motor bleek behoorlijk beschadigd te
zijn, terwijl de auto er met een deuk in het
rechterspatbord af kwam.
De leerling-vliegenier werd naar het ma.rine-
hospitaal vervoerd.
Omtrent de schuldoorzaak is nog niets defi
nitiefs te zeggen. Wel staat vast, dat de auto
bestuurder veel te hard heeft gereden. Vol
gens ooggetuigen treft den motorrijder geen
schuld. In hoeverre dit juist is, zal het politie
onderzoek moeten uitwijzen.
Diploma-zwemmen.
Evenals elk jaar, zal er dit jaar op Zaterdag
26 Aug. des n.m. 3 uur, bij H.Z.V. weer ge
legenheid bestaan de proef af te leggen voor
geoefend zwemmer. Niet alleen de leden van
HZV, doch ieder die zich aan de gestelde
eischen wil onderwerpen, kan hieraan kosteloos
deelnemen.
HAVEN VAN NIEUWEDIEP.
Aangekomen van Harlingen en vertrokken
naar R'dam, Ned. m.s. „Cornelia B".
Blijkens een officieele mededeeling in de
„Sportkroniek" is de Germaan (Amsterdam)
alsnog „overgeplaatst" van III B naar III A.
De Volewijckers, de „eenige kampioene" komen
nu in haar plaats in III B uit. Deze verande
ring komt zeker niet ten goede van eventueele
kansen van Helder. Alleen de kas heeft er
wellicht meer baat bij!
Huisduinen heeft een goeden naam.
Dat feit staat vast, zonder het toevoegen
van eenige fantasie. Het heeft na paal 1
een strand, waaraan Ostende niet tip
pen kan en waarbij Scheveningen ar
moedig genoemd moet worden. Het is
hier frisch en blank en vrij. Eigenschap
pen, die lang niet op iedere badplaats
van toepassing zijn. Men ziet er dan ook
veel jonge menschen en veel ouderen,
die van het plezier van de jeugd ge
nieten.
Maar één bezwaar heeft onze bad
plaats, een bezwaar, dat ook maar weer
betrekkelijk is, zooals alle dingen op dit
ondermaansche, en dat is: Huisduinen
heeft geen verlichting. De lichtpalen
staan er wel, maar die worden alleen in
het najaar en den winter ontstoken, als
de badgasten weg zijn. Maar nü is het
er 's avonds, na bezetten tijd, Egyptisch
duister. Een badgast, die na 10 uur nog
een briefje moet posten moet een flam
bouw of zaklantaarn meenemen om het
postkantoor en later weer zijn woning
te vinden, anders brengt hij een nacht
van zijn vacantie al zoekend en tastend
door.
Er is slechts één groep van badgas
ten, die deze verduistering kunnen
waardeeren en we zijn er nog niet ach
ter kunnen komen, of het gemeentebe
stuur uit een oogpunt van bezuiniging
of wel om deze groep te gerieven, de
lantaarns niet ontsteekt. Die groep, die
Huisduinen 's avonds na 10 uur het
leukst vindt, is de groep, maar ach, ik
behoef U dat niet te zeggen. Het ge
tuigt van psychologisch inzicht van het
bestuur van een jonge badplaats, die
jong bloed naar haar ontspanningsoord
wil trekken, dat ze een dergelijke ver
lichting toepast.
Maar misschien wil men toch ook nog
even aandacht schenken aan die groep
van grijsbaarden, knikker gladden, die
ook tot de gasten van het Zeebad be-
hooren, en die 's avonds geen been bui
ten boord durven steken.
Er is nog een genoegen aan onze bad
plaats verbonden. Je kan er, bij wijze
van spreken, drie kilometer buiten de
driemijlszóne zwemmen, zonder dat
iemand het in zijn hoofd zal krijgen een
waarschuwend geluid te doen hooren.
We bespraken dit euvel van de week
op een van onze gemeentekantoren. Een
voortvarend ambtenaar was van mee
ning, dat de eenige mogelijkheid om
waaghalzerij aan het strand te voor
komen was, het plaatsen van een mitrail
leur en ieder, die zich buiten de golf
brekers begaf, neer te paffen. Als dat
twintigmaal was gebeurd, zou er geen
enkele klacht meer van het strand
komen over gevaarlijke zwemmerij.
't Was ongetwijfeld knap en origi
neel voor een gemeente-ambtenaar. Deze
radicale ambtenaar meende ook, dat
ieder die het waagde een drenkeling bui
ten de pieren vandaan te halen, gestraft
moest worden met vier jaar cellulair.
U ziet, er is nog veel originaliteit bij
onze ambtenaren. We kunnen gerust
zijn, het bestuur van onze gemeente is,
ook bij de lagere goden, in goede han
den. Als de begrooting zoo origineel in
elkaar gezet wordt, als de wethouders-
verkiezing zoo radicaal behandeld
wordt, dan staan ons in de komende
week nog verrassingen te wachten.
Nu men den weg naar vreedzame be
slechting van de geschillen in ons wereld
deel volkomen is kwijtgeraakt en dus aan
gewezen is op afweer door overmacht,
tracht men zoowel van de zijde der demo
cratische landen (Engeland en Frankrijk)
als van die van de totalitaire staten (Italië
en Duitschland) tot liet sluiten van zoo
veel mogelijk vriendschapsverdragen te
komen.
Engeland en Frankrijk pappen met Rusland
aan, ze hebben de vriendschap van Polei, reeds
en de sympathie van Roemenië en Duitsch
land doet pogingen aan zijn kant nog wat
vrienden te kweeken, die het bij een mogelijk
gewapend conflict aan zijn zijde zal vinden.
Nu is het met al die vriendschappen geen
zuivere koffie. We hebben er van de week
reeds op gewezen, dat men zich allereerst af
vraagt, voordat men er toe overgaat zijn liefde
te betuigen. „Wat word ik er beter van?" Het
is wel niet sympathiek om vriendschap te
sluiten met de vooropgezette bedoeling er iets
bij te winnen, maar in de diplomatieke wereld
is men zoo kieskeurig niet en verbindt men
zich dus heusch niet eerder, voordat men zeker
weet, dat men er geen nadeel van ondervindt.
Dit standpunt is niet in het voordeel van
Duitschland en Italië. De kleinere mogend
heden, bij wie men aan gaat kloppen, zijn er
bijna allen van overtuigd, dat wanneer het
eenmaal tot een conflict komt, de dictatoriale
staten op den duur het pleit niet zullen win
nen en dat maakt hen voorzichtig.
Er zijn tal van kleine staten, waabij
ook ons eigen land, die een beslist neu
trale houding wenschen aan te nemen.
Wij willen niet betrokken worden in de
conflicten, die de grooten maken, in diep-
sten grond om hun eigen egoïstisch ver
langen te bevredigen, om angstvallig vast
te houden wat men eenmaal verworven
heeft, of om ten koste van zwakkeren zjjn
gebied en bezittingen uit te breiden.
De Hongaarsche minister van buitenland-
sche zaken, Csaky, maakt nu een particuliere
reis door Duitschland en heeft tijdens die reis
drukke gesprekken met zijn Duitschen col
lega van buitenlandsche zaken, von Ribben-
trob. Zelfs zou hij met Hitier een langdurige
conferentie hebben gehad.
Men behoeft geen zienersblik te hebben
om te begrijpen waarover deze gesprekken
gaan. Het _ou een succes voor Hitier be-
teekenen, als hij Hongarije aan den kant
van de as-mogendheden zou krijgen. Hon
garije, dat meer sympathie heeft voor
Duitschland dan voor de democratische
staten, die het zoo zwaar hebben doen
bloeden door de na-oorlogsche vredesver
drag»»!.
Resultaat heeft Duitschland nog niet gehad
met zijn besprekingen, maar men zal niets
ongedaan laten om Hongarije aan zijn kant te
krijgen en men heeft in Berlijn nog wel pres
siemiddelen om iets te bereiken.
Ook Engeland en Rusland kwamen nog niet
tot overeenstemming. En zoo probeert men
elkaar de loef af te steken met het sluiten
van verdragen om sterk te zijn, als het een
maal komt, wat God verhoede, dat men de
wapens tegen elkaar op zal nemen.
Op verzoek van het Oranjebestuur zal
de „Heldersche Athletiek Vereeniging" op
31 Augustus a.s. athletiek-wedstrijden
organiseeren, ter afwisseling van het
overige programma op den feestmiddag.
Er zullen alleen loopnummers verwerkt
kunnen worden, daar het middenterrein voor
de andere feestelijkheden in gebruik is. De
persoonlijke nummers zijn: 200 m Dames en
Juniores en 200 m, 400 m, 800 m en 3000 m
Heeren, terwijl als vereenigingsnummer ten
slotte een Olympische estafette (800400
200200) gehouden wordt.
We wekken iedereen op om voor deze
onderlinge krachtmeting in te schrijven.
Voor opgave verwijzen we naar de betref
fende advertentie in dit nummer.
Het Oranje-Comité heeft reeds eenige gel
den voor prijzen beschikbaar gesteld. Het be
schikbaar stellen van prijzen door andere in
stanties zal natuurlijk ook van harte toe
gejuicht worden. U kunt zich daartoe wenden
tot den wedstrijdleider: E. L. de Zeeuw, Duin
weg 26, Huisduinen.
PORTRET ATELIER
JAC DE BCER
Aug. Zondags gesloten.
