Van apen en menschen Robinson Crusoe's in de Middellandsche Zee Directeur van financieele instelling gearresteerd Dieren hebben wel degelijk een gevoelsleven Eerst betalen! Het Roemeensche mysterie TWIJGEN Veertigduizend vluchfelingetjes wachten op redding Schipper spoorloos verdwenen De nalatenschap van dr, Mannheimer Onze Oost K.L.M. OOK NAAR DE WEST? Truus Eygenhuy- sen vertelt in haar boek: ..Die ren vragen onze aandacht", hoe menigmaal een bezoeker in Artis teleurgesteld is, wanneer hij op zijn vriendelijk lachen door een aap beantwoord wordt met kreten van woede. Als een mensch zoo zou reageeren, zou hij niet ten on rechte een zonder ling heeten. Maar bij een dier de schrijfster heeft hierin natuurlijk gelijk - moet men voor zulk een ge volgtrekking op passen. Een mensch, die al is het dan ook heel vriendelijk glimlachend aan een dier de tanden laat zien, is in diens oogen een vijand, die hem met zijn tanden be dreigt, zoodat hij als reactie zich bij voor baat gaat te weer stellen. Hoe harder het publiek lacht, hoe woedender de apen ge woonlijk worden en niet zelden beginnen zij dan, uit pure nijd èn angst, uit verdedi- gings- en uit vechtdrift, met schillen en doppen de menschen te gooien. Daarbij gebruiken zij weer menigmaal hun dierlijke intelligentie, hetgeen een baviaan in Artis bewees, die het brood, waarmee hij de lachende menschen smeet, eerst in zijn drinkbak nat ging maken, nadat hij eens ondervonden had, dat men met nat brood beter gooit dan met droog. Het intellect van den mensch aap. Geen dieren zijn intelligenter dan de z.g. menschapen toch is het maar een bitter beetje wat zij met hun intelligentie kunnen doen, vergeleken bij wat een kind presteert van laat ons zeggen vijf, zes jaar. Dat wijst trouwens zijn herseninhoud al uit. Een vol wassen orang oetan, die tot de grootste menschapen behoort, heeft aan hersenen nooit grooter gewicht dan 400 gram, tegen een volwassen mensch 1350 a 1500 gram. Niet overdrijven! De Haagsche Post schrijft in een bespre king van bovenstaand boek: Intusschen gaat men in de Portielje- school (Portielje, de directeur van Artis) naar onze meening wel eens een beetje ver in de behoefte het dier van den mensch te onderscheiden. Het is volkomen juist, dat -r- poëtiseerende of enkel sentimenteel aange legde menschen zichzelf al te gaarne „verdiepen" in liet dier, en daar dan als het ware een fragment in herkennen van de menschelijke psyche. Maar men kan ook in omgekeerden zin overdrijven De schrijf ster haalt het geval aan van een olifant in het bekende circus Barnum en Baily, die vaak door een tot het personeel behooren den neger ruw en wreed was behandeld en die na zich op een dag van zijn kettingen te hebben kunnen bevrijden, aanstonds den neger achterna liep, hem tenslotte te pak ken kreeg en toen totaal vermorzelde. „Daar na", gaat de schrijfster voort, „ging het dier rustig naar zijn plaats terug en liet zich weer kalm vastleggen". En zij vervolgt: „Geen bewuste wraakneming natuurlijk, maar een uiting van aanvals- en verdedi gingsdrift, opgewekt bij het zien van den ne ger, wiens verschijning herinneringen op riep aan ondervonden onlust, waarbij de zelfde verschijning betrokken was" Menschapen hengelen Wij kunnen het nu wel intelligentie noe men, en dan de intelligentie behandelen als iets dat buiten het redelijke verstand kan worden gedacht, maar nemen wij nu eens het verhaal van dr. Kuiper, den directeur van de Rotterdamsche Diergaarde de schrijfster haalt liet zelf aan over mensch apen, die door twee 75 c.M. van elkaar staan de vlechtdraadwanden van het publiek ge scheiden, tóch een middel vonden om etens waren van het publiek naar zich toe te „hen gelen". Sedert jaren kon ik", aldus dr. Kui per, „bij verschillende jonge orang oetans en chimpansee's vaststellen, dat zij, onafhan kelijk van elkaar, dus zonder imitatie, een langen, stijven stroohalm uit hun kooi steken in de richting van liet publiek en daarmee naar lekkers hengelen. Bindt namelijk een bezoeker een versnapering aan den stroo halm vast. dan wordt deze terstond inge haald. De lekkernij wordt door den henge lenden aap losgemaakt en verorberd, waar na de hengel opnieuw ingelegd wordt. Blijkt deze door het gebruik geknakt of te kort geworden, dan onderzoekt de aap hem, pro beert hem recht te strijken en lukt dat niet, dan laat hij hem vallen en zoekt met aan dacht een nieuwe, waarbij verschil gemaakt wordt tusschen korte en lange, slappe en stijve halmen". Als men zooiets leest, dan wil men toch wel, met de poëten en de sen- timenteele ondeskundigen mee, een beetje terug van die al te geweldige onderschei ding tusschen mensch en hooger ontwikkeld dier. Er is een onmetelijk veld van mensche lijke geestelijke eigenschappen, die ons van elk dier onderscheiden, maar wat het gewo ne practische verstand betreft Moederliefde? Eén van de dingen waar de school van Portielje altijd weer op wijst, is dat men bij dieren liefst niet van moederliefde moet spreken, maar eenvoudig van de vervulling van blinde driften, die niets met het voor werp zelf van de „liefde' te maken hebben. Een voorbeeld. Daar fladdert in een der kooien een Vlaamsche gaai met hoog opge zette kopvceren, nu hij een oppasser in de volière van zijn buren bezig ziet. Maar er wordt bij hem zelf een bakje met voer in zijn bereik geze', en haastig gaat de Vlaani- Net als de menschen., sche gaai er nu wat uit pikken en brengt het naar een andere Vlaamsche gaai, die ergens verderop in de volière op een boom tak zit, en stopt dezen het voer in den wijd opengesperden snavel. Dieren voederen hun onmondige kinderen, is dit dan soms een jong van den Vlaamschen gaai? „Weineen, heelemaal niet!" antwoordt de oppasser. „Het is al een volwassen vogel!" En dan weet ik, zegt de schrijfster, dat ik hier heb te doen met een van die merkwaardige verschijnse len bij vogels, waarbij zij omstreeks den broedtijd bij gebrek aan jongen hun ouder lijk gevoel uitleven aan een ander object, ter wijl in dien tijd het wijfje, eigenlijk best in staat zelf voedsel tot zich te nemen, zich als een om voer bedelend jong aan het manne tje opdringt Men ziet dat óók bij menschen... Datgene waarop juffrouw Eygen- huysen hier wijst, ziet men niet alleen bij vogels en andere dieren, men ziet precies hetzelfde, zij het minder uitgedrukt in het geven van voedsel en meer in een algemee- ne verzorging, bij menschen, als zij ge huwd of ongehuwd geen kinderen hebben. Wie even dieper over deze dingen nadenkt bemerkt aanstonds, dat er geen redenen zijn om aan het dier een echt gevoelsleven te ont zeggen; het werkelijk onderscheid ligt in de redelijke overdenking van gevoelsreacties, in het bewuste beleven van zijn gevoelens, maar de gevoelens zelf nemen, zou men zeg gen, bij dier en mensch vaak nauwelijks an dere vormen aan. LOTGEVALLEN VAN AVONTUURLIJKE KLUIZENAARS. Men behoeft niet heel ver te zoeken op de landkaart van Europa om een gebied te vinden waar nog heden ten dage Robinson Crusoe's een pa radijsachtig bestaan slijten (Van een bijzonderen medewerker.) De politieke gebeurtenissen in en rondom de Middellandsche Zee hebben ertoe geleid dat zelfs de kleinste eilanden van deze groo- te zee alsmede van de Adriatische Zee en de Zee van Marmora onverwacht een niet ge ringe strategische beteekenis hebben gekre gen. Hoe ongelooflijk het ook moge klinken, nog heden ten dage bevinden zich in deze zeeën honderden kleine eilandjes die nog niet ontdekt zijn en die men vergeefs zelfs op de meest nauwkeurige land- en zeekaar ten zal zoeken. Ten Oosten van Griekenland en langs de kust van Dalmatië zijn er zelfs wel duizenden. Slechts rotsblokken of zandban ken. De meeste van deze eilanden zijn natuur lijk niet veel meer dan riffen, rotsblokken of wel uit zee opstekende zandbanken, waar mee niet zoo heel veel te beginnen is. Maar er zijn ook wel degelijk grootere eilanden bij die met weelderige plantengroei bedekt zijn 'en die heel wel bewoonbaar zijn. Zij zouden zich ook voortreffelijk voor het inrichten van marine-stations leenen; voor onderzee- booten bijvoorbeeld zouden de tallooze klei ne bochten prachtige schuilplaatsen vormen. Inderdaad bleken dan ook vele dozijnen van deze eilanden bewoond en zij zijn dat ook heden ten dage nog; voornamelijk door ro mantische kluizenaars die er zich juist op verlaten hebben dat niemand hen daar zou vinden omdat hun toevluchtsoord onbekend was. Een aardige vondst De kluizenaar Wagner, wiens geschiedenis wij aan de vergetelheid ontrukken, is niet de componist van de „Tannhaüser". Johan Wag ner, een jeugdige Berlijner, een hartstochte lijk sportsman, besloot te emigrecren. Met een kano peddelde hij langs de kusten van Dalmatië en Albanië, landde vervolgens op het kleine en op zijn kaart niet aangetee- kende eiland Kithi en vond er het is de pure waarheid! een knap jong meisje, die juist met waschgoed bezig was. Zij knikte hem onbevangen en vriendelijk vanaf het strand toe en tot zijn niet geringe verbazing ontdekte de verraste Duitscherdat dit meisje en haar ouders de eenigc bewo ners van het eiland vormden. Zij bezaten een aardig, door cypressen omgeven huisje, een olijvenboschje en een stukje grond waar ze wijn verbouwden zij leefden in het her rezen oude Hellas, Sedert drie jaar huist Johann Wagner er en de kleine, blondgelokte Apollo die nu al twee jaar oud is, maakt het paradijsgeluk volkomen. Het gelukkigste echtpaar ter we reld. Het zal zoo wat twintig jaar geleden zijn toen een Oostenrijksch echtpaar op een klein, onbekend en naamloos eiland ten Zuiden van Chalcydike voet aan wal zette. Eigenlijk hadden zij een tocht op de Zuidzee willen maken, maar dat bleek te ver en te duur. Daar, in het Oostelijk deel van de Middel landsche Zee vonden zij hun toevluchtsoord. Zij bouwden er een huisje, legden een groen- tentuin aan, schaften zich enkele geiten aan en omringden zich, als eenige concessie aan de civilisatie van het avondland, met boeken, leder jaar trekken zij eenmaal naar Athene om vóór alles hun bibliotheek te completee- ren. Toen zij in hun dorado aankwamen, waren zij beiden blond, thans zijn hun haren zilvergrijs geworden. Maar de weinige toeris ten die een enkel maal des zomers in hun buurt verdwalen, verzekeren met klem dat zij zelden ergens ter wereld een gelukkiger echtpaar hebben aangetroffen. De roman van een legionnair Tragischer verliep het avontuur van den Franschman Jean Duvivier, die op het klei ne eiland Itlios nabij Sainos een nieuwe verblijfplaats had gevonden. De lust naar avonturen had hem vóór den oorlog naar het vreemdelingen legioen gedreven. Hij ver wierf zes onderscheidingsteekenen, ook het Oorlogskruis. Toen echter deserteerde hij; midden in den oorlog had hij vernomen dat zijn geliefde hem bedroog. Toen hij aan kwam was zij verdwenen en dat alleen spaarde hem ervoor een moordenaar te wor den. Maar nu moest de deserteur de vlucht nemen. Hij zag kans Griekenland te berei ken de Krijgsraad had hem bij verstek ter dood veroordeeld vond daar een vrouw en vluchtte naar het kleine eiland. Enkele jaren geleden werd hij, in het licht van zijn militaire prestaties, begenadigd. Hij kon als vrij man naar Frankrijk terugkeeren, maar hij geeft er de voorkeur aan met zijn vrouw en zijn drie kinderen op Ithos zijn verder le ven te slijten. Aan de rand van een scheiding Het echtpaar Hartmann stond aan de rand van een scheiding. In een sentimen- teele en vergevensgezinde bui besloten zij het nog éénmaal met elkander te probee- ren en op hetzelfde zeiljacht waarmee zij hun huwelijksreis hadden gemaakt, een tocht te ondernemen door de Middellandsche en de Adriatische Zee. Nabij het kleine rots eiland Bran ten zuiden van Dubrovnik leed het jacht schipbreuk en het paar leidde er enkele weken een noodgedwongen Robin- son-bestaan. Hartmann meende dat nu alles weer goed zou worden tusschen hen bei den. Maar de vrouw verdween met een toe vallig passeerend schip want zelfs het be staan naast haar man in een dergelijke idyl lische omgeving hield zij niet uit. Sedert jaren nu reeds tracht de heer Hartmann deze dubbele ontgoocheling door zijn para dijsachtig leven op het eiland langzamer hand te overwinnen Ook onze tijd, helaas' veelal ontbloot van romantiek, kent nog zijn Robinson Crusoe's Roemeensche petroleumlevering aan Duitschland gestaakt. De laatste twee dagen zijn geen tankboo ten meer uit Gonstantza naar Duitschland vertrokken. Tot voor kort kocht Duitsch land aanzienlijke hoeveelheden petroleum in Roemenië, welke blijkbaar bestemd was voor Tsjecho-Slowakije en via Bremen ver scheept werd. Naar vernomen wordt, is de reden voor de stopzetting der leveringen, dat Duitsch land geen contanten meer beschikbaar heeft om de orders te betalen. Men gelooft echter dat de leveringen hervat worden, zoodra Duitschland het saldo aanzuivert. Amsterdammer maakte 1 UtiOO aan effecten zoek. De Amsterdam sche Justitie ar- resteerde gisteren den directeur van een financieele instelling, dr. D. H. B., verdacht van verduistering van een pak effecten ter waarde van f 12.500.uitgegeven door een Utrechtsche financieringsmaatschap pij en eigendom van een Hagenaar. Deze laatste had de effecten aan B. ter hand gesteld om een bepaald object te fi nancieren. In plaats bieivan beleende hij de incourante aandeelen zonder er den eige naar in te kennen. Met een derden persoon ging hij met de opbrengst zaken doen. Hoe de verduistering ontdekt werd. Het ongeluk wilde voor B., dat de effec ten, waarop jarenlang geen dividend was uitgekeerd, 4h» pet. gaven. De eigenaar wil de van dit voordeeltje profiteeren en eischte de effecten, nominaal waard f 25.000. doch afgestempeld op 50 pet., terug. Dr. B. kon aan dezen eisch geen gevolg geven. De eigenaar stapte naar het hoofdbureau en op de afdeeling handelspolitie, waarvan in specteur Dijkstra de leiding heeft, depo neerde hij een klacht tegen B. wegens ver duistering. Inspecteur Dijkstra ontbood dr. B., deze gaf echter een andere lezing van het geval. Hij werd in arrest gesteld en gis termorgen voor den officier van Justitie geleid. De rechteir-commissaris heeft zijn insluiting in het Huis van Bewaring bevo len. Connecties met een sinistere fi guur. Dr. B. deed indertijd naar zijn zeggen dikwijls zaken met de vroegere Spaansche regeering. Jaren geleden onderhield hij con necties met Barmat. Volgens zijn verkla ring heeft hij van een Spaansolie universi teit en van een Amierikaansche hooger on derwijs instelling een doctorsbul ontvan gen. Herhaaldelijk heeft de handelspolitie pro- ces-verbaal tegen den nuan opgemaakt, zon der dat evenwel later tot een vervolging kon worden overgegaan. Een man stapte weg met den tasch vol geheime strikken. Aangaande den diefstal van een tasch met belangrijke Roemeensche staatsdocu menten en den zelfmoord van kapitein Pau- litsu, die koerier was van de Roemeensche legatie te Sofia vernemen wij nader het volgende: Paulitsu was Woensdag uit Boekarest in Sofia aangekomen, was zijn hotel binnenge gaan en had de tasch in het huurrijtuig la ten liggen. Toen hij terugkwam, was de tasch verdwenen. Iemand, die tot den koet sier gezegd had, dat hij den koerier ken de, was met de tasch weggestapt. Ondanks het onmiddellijk ingesteld politie-onderzoek in de buurt en het uitloven van een beloo ning, werd noch de dief noch de tasch te ruggevonden. Een andere lezing van het geval is, dat de diefstal gepleegd is in het hotel, toen een man, die op den koerier geleek, oiri de tasch vroeg, welke hem overhandigd werd. Volgens deze lezing was Paulitsu toen naar 't rijtuig teruggekeerd en had hij zich ern stig verwond bij een poging tot zelfmoord. Vóórdat zij te Southampton In de vllegfeoot stapte, die haar naar de V. S. zon brengen, maakte onze fotograaf nog Juist dit kiekje van MeJ. Marjorie Farradge, de Britsóhe schoonheidskampioene van dit JaaiL Vele geëmigreerde kinderen ge scheiden van hun ouders. Sir John Hope Simipson heeft een over. zicht samengesteld over de situatie der Joodsche vluchtelingen, dat ten aanzien van de jeugdige uitgedrevenen de volgende pas. sage behelst: Door de comité's, die de zorg voor de kinderen op zich nemen, is uit gerekend, dat zich in Duitschland en Oostenrijk nog ongeveer 40.000 Joodsche kinderen beneden den leeftijd van zestien jaar bevinden, die nog moeten worden gered. Voor Groot-Duitsobland inclusief Bohe- men en Moravië wordt door deze comité's het aantal Joodsche en niet-Arische Chris telijke kinderen geschat op 85.675. In hoe verre de niet-Arische Christelijke kinderen werkelijk zullen emigreeren, is afhankelijk van de graad van discriminatie, welke te gen hun ouders en henzelf wordt toegepast. Bij het tegenwoordige tekort aan arbeid in Duitschland is de regeering niet bereid, de emigratie van niet-Arische kinderen toe te staan, tenzij van hun ouders bekend is, dat zij het regiem vijandig gezind zijn. Velen zullen echter met hun familie emigreeren. Indien het vertrek in het tegenwoordige tempo voortgaat, zullen er na verloop van twee jaar nog 50.000 kinderen zijn achter gebleven. Gescheiden van hun ouders. Inmiddels zijn gescheiden van hun ouders tusschen November 1938 en Mei 1939 7.900 kinderen geëmigreerd, van wie een onderdak kregen in Engeland 4800 (op 15 Juni j.1. waren er reeds 6600 aangeko men), Nederland 1500, België 600, Frankrijk 600, Zweden 250, Vereenigde Staten 240. Het ergste van deze emigratie is, dat de kinde ren van hun ouders worden gescheiden, doch gelukkigerwijze is het dikwijls moge lijk, later de gezinnen weer bijeen te breru- gen. Vermoedelijk verdronken. In den vorigen nacht omstreeks twaalf uur moest de lichter „Ophir", welke lig plaats had gekozen in de Vulcaanhaven ta Vlaardingen, worden verhaald langszij van het s.s. „Schiedam" om te laden. De kapitein van de sleepboot wekte hier voor schipper A. Kalkman van de „Ophir", die zich met zijn vrouw aan boord bevond en zich ter ruste had begeven. Kalkman was spoedig aan dek om de noodige instruc ties iin ontvangst te nemen, doch tijdens het uitvoeren daarvan was hij op een gegeven f togen bi ik verdwenen. Vemioed wordt, dat hij bij het verhalen is gestruikeld en over boord is gevallen. De rivierpolitie heeft den geheelen nacht gedregd, doch tot nu toe is dit zonder re sultaat gebleven. Schipper Kalkman was 47 jaar oud en vader van twee kinderen. Hij woonde te Rotterdam. Faillissement aangevraagd. Naar ons ter oore komt is door de firma Mendelssohn en Co. Amsterdam en de be windvoerders een aanvrage tot faillietverkla ring van de nalatenschap van wijlen dr. F. Mannheimer bij de rechtbank aldaar inge diend. In den Volksraad heeft de regecringsge- machUgile, ir. van Haeften, medegedeeld dat •ie K.L.M. een luclitverbinding tusschen Ne- j dei land en West-Indië e-nstig in overwe ging heeft.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 8