Van apen en menschen
Robinson Crusoe's in
de Middellandsche Zee
Directeur van
financieele instelling
gearresteerd
Dieren hebben wel degelijk een gevoelsleven
Eerst betalen!
Het Roemeensche
mysterie
TWIJGEN
Veertigduizend vluchfelingetjes
wachten op redding
Schipper spoorloos
verdwenen
De nalatenschap van
dr, Mannheimer
Onze Oost
K.L.M. OOK NAAR DE WEST?
Truus Eygenhuy-
sen vertelt in
haar boek: ..Die
ren vragen onze
aandacht", hoe
menigmaal een
bezoeker in Artis
teleurgesteld is,
wanneer hij op
zijn vriendelijk
lachen door een
aap beantwoord
wordt met kreten
van woede. Als
een mensch zoo
zou reageeren, zou
hij niet ten on
rechte een zonder
ling heeten. Maar
bij een dier de
schrijfster heeft
hierin natuurlijk
gelijk - moet men
voor zulk een ge
volgtrekking op
passen. Een
mensch, die al
is het dan ook
heel vriendelijk glimlachend aan een
dier de tanden laat zien, is in diens oogen
een vijand, die hem met zijn tanden be
dreigt, zoodat hij als reactie zich bij voor
baat gaat te weer stellen. Hoe harder het
publiek lacht, hoe woedender de apen ge
woonlijk worden en niet zelden beginnen
zij dan, uit pure nijd èn angst, uit verdedi-
gings- en uit vechtdrift, met schillen en
doppen de menschen te gooien. Daarbij
gebruiken zij weer menigmaal hun dierlijke
intelligentie, hetgeen een baviaan in Artis
bewees, die het brood, waarmee hij de
lachende menschen smeet, eerst in zijn
drinkbak nat ging maken, nadat hij eens
ondervonden had, dat men met nat brood
beter gooit dan met droog.
Het intellect van den mensch
aap.
Geen dieren zijn intelligenter dan de z.g.
menschapen toch is het maar een bitter
beetje wat zij met hun intelligentie kunnen
doen, vergeleken bij wat een kind presteert
van laat ons zeggen vijf, zes jaar. Dat wijst
trouwens zijn herseninhoud al uit. Een vol
wassen orang oetan, die tot de grootste
menschapen behoort, heeft aan hersenen
nooit grooter gewicht dan 400 gram, tegen
een volwassen mensch 1350 a 1500 gram.
Niet overdrijven!
De Haagsche Post schrijft in een bespre
king van bovenstaand boek:
Intusschen gaat men in de Portielje-
school (Portielje, de directeur van Artis)
naar onze meening wel eens een beetje ver
in de behoefte het dier van den mensch te
onderscheiden. Het is volkomen juist, dat -r-
poëtiseerende of enkel sentimenteel aange
legde menschen zichzelf al te gaarne
„verdiepen" in liet dier, en daar dan als het
ware een fragment in herkennen van de
menschelijke psyche. Maar men kan ook in
omgekeerden zin overdrijven De schrijf
ster haalt het geval aan van een olifant in
het bekende circus Barnum en Baily, die
vaak door een tot het personeel behooren
den neger ruw en wreed was behandeld en
die na zich op een dag van zijn kettingen
te hebben kunnen bevrijden, aanstonds den
neger achterna liep, hem tenslotte te pak
ken kreeg en toen totaal vermorzelde. „Daar
na", gaat de schrijfster voort, „ging het dier
rustig naar zijn plaats terug en liet zich
weer kalm vastleggen". En zij vervolgt:
„Geen bewuste wraakneming natuurlijk,
maar een uiting van aanvals- en verdedi
gingsdrift, opgewekt bij het zien van den ne
ger, wiens verschijning herinneringen op
riep aan ondervonden onlust, waarbij de
zelfde verschijning betrokken was"
Menschapen hengelen
Wij kunnen het nu wel intelligentie noe
men, en dan de intelligentie behandelen als
iets dat buiten het redelijke verstand kan
worden gedacht, maar nemen wij nu eens
het verhaal van dr. Kuiper, den directeur
van de Rotterdamsche Diergaarde de
schrijfster haalt liet zelf aan over mensch
apen, die door twee 75 c.M. van elkaar staan
de vlechtdraadwanden van het publiek ge
scheiden, tóch een middel vonden om etens
waren van het publiek naar zich toe te „hen
gelen". Sedert jaren kon ik", aldus dr. Kui
per, „bij verschillende jonge orang oetans
en chimpansee's vaststellen, dat zij, onafhan
kelijk van elkaar, dus zonder imitatie, een
langen, stijven stroohalm uit hun kooi steken
in de richting van liet publiek en daarmee
naar lekkers hengelen. Bindt namelijk een
bezoeker een versnapering aan den stroo
halm vast. dan wordt deze terstond inge
haald. De lekkernij wordt door den henge
lenden aap losgemaakt en verorberd, waar
na de hengel opnieuw ingelegd wordt. Blijkt
deze door het gebruik geknakt of te kort
geworden, dan onderzoekt de aap hem, pro
beert hem recht te strijken en lukt dat niet,
dan laat hij hem vallen en zoekt met aan
dacht een nieuwe, waarbij verschil gemaakt
wordt tusschen korte en lange, slappe en
stijve halmen". Als men zooiets leest, dan
wil men toch wel, met de poëten en de sen-
timenteele ondeskundigen mee, een beetje
terug van die al te geweldige onderschei
ding tusschen mensch en hooger ontwikkeld
dier. Er is een onmetelijk veld van mensche
lijke geestelijke eigenschappen, die ons van
elk dier onderscheiden, maar wat het gewo
ne practische verstand betreft
Moederliefde?
Eén van de dingen waar de school
van Portielje altijd weer op wijst,
is dat men bij dieren liefst niet van
moederliefde moet spreken, maar
eenvoudig van de vervulling van
blinde driften, die niets met het voor
werp zelf van de „liefde' te maken
hebben.
Een voorbeeld. Daar fladdert in een der
kooien een Vlaamsche gaai met hoog opge
zette kopvceren, nu hij een oppasser in de
volière van zijn buren bezig ziet. Maar er
wordt bij hem zelf een bakje met voer in
zijn bereik geze', en haastig gaat de Vlaani-
Net als de menschen.,
sche gaai er nu wat uit pikken en brengt
het naar een andere Vlaamsche gaai, die
ergens verderop in de volière op een boom
tak zit, en stopt dezen het voer in den wijd
opengesperden snavel. Dieren voederen hun
onmondige kinderen, is dit dan soms een
jong van den Vlaamschen gaai? „Weineen,
heelemaal niet!" antwoordt de oppasser.
„Het is al een volwassen vogel!" En dan weet
ik, zegt de schrijfster, dat ik hier heb te doen
met een van die merkwaardige verschijnse
len bij vogels, waarbij zij omstreeks den
broedtijd bij gebrek aan jongen hun ouder
lijk gevoel uitleven aan een ander object, ter
wijl in dien tijd het wijfje, eigenlijk best in
staat zelf voedsel tot zich te nemen, zich als
een om voer bedelend jong aan het manne
tje opdringt
Men ziet dat óók bij menschen...
Datgene waarop juffrouw Eygen-
huysen hier wijst, ziet men niet alleen bij
vogels en andere dieren, men ziet precies
hetzelfde, zij het minder uitgedrukt in het
geven van voedsel en meer in een algemee-
ne verzorging, bij menschen, als zij ge
huwd of ongehuwd geen kinderen hebben.
Wie even dieper over deze dingen nadenkt
bemerkt aanstonds, dat er geen redenen zijn
om aan het dier een echt gevoelsleven te ont
zeggen; het werkelijk onderscheid ligt in de
redelijke overdenking van gevoelsreacties,
in het bewuste beleven van zijn gevoelens,
maar de gevoelens zelf nemen, zou men zeg
gen, bij dier en mensch vaak nauwelijks an
dere vormen aan.
LOTGEVALLEN VAN AVONTUURLIJKE
KLUIZENAARS.
Men behoeft niet heel ver te zoeken
op de landkaart van Europa om een
gebied te vinden waar nog heden
ten dage Robinson Crusoe's een pa
radijsachtig bestaan slijten
(Van een bijzonderen medewerker.)
De politieke gebeurtenissen in en rondom
de Middellandsche Zee hebben ertoe geleid
dat zelfs de kleinste eilanden van deze groo-
te zee alsmede van de Adriatische Zee en de
Zee van Marmora onverwacht een niet ge
ringe strategische beteekenis hebben gekre
gen. Hoe ongelooflijk het ook moge klinken,
nog heden ten dage bevinden zich in deze
zeeën honderden kleine eilandjes die nog
niet ontdekt zijn en die men vergeefs zelfs
op de meest nauwkeurige land- en zeekaar
ten zal zoeken. Ten Oosten van Griekenland
en langs de kust van Dalmatië zijn er zelfs
wel duizenden.
Slechts rotsblokken of zandban
ken.
De meeste van deze eilanden zijn natuur
lijk niet veel meer dan riffen, rotsblokken
of wel uit zee opstekende zandbanken, waar
mee niet zoo heel veel te beginnen is. Maar
er zijn ook wel degelijk grootere eilanden bij
die met weelderige plantengroei bedekt zijn
'en die heel wel bewoonbaar zijn. Zij zouden
zich ook voortreffelijk voor het inrichten
van marine-stations leenen; voor onderzee-
booten bijvoorbeeld zouden de tallooze klei
ne bochten prachtige schuilplaatsen vormen.
Inderdaad bleken dan ook vele dozijnen van
deze eilanden bewoond en zij zijn dat ook
heden ten dage nog; voornamelijk door ro
mantische kluizenaars die er zich juist op
verlaten hebben dat niemand hen daar zou
vinden omdat hun toevluchtsoord onbekend
was.
Een aardige vondst
De kluizenaar Wagner, wiens geschiedenis
wij aan de vergetelheid ontrukken, is niet de
componist van de „Tannhaüser". Johan Wag
ner, een jeugdige Berlijner, een hartstochte
lijk sportsman, besloot te emigrecren. Met
een kano peddelde hij langs de kusten van
Dalmatië en Albanië, landde vervolgens op
het kleine en op zijn kaart niet aangetee-
kende eiland Kithi en vond er het is de
pure waarheid! een knap jong meisje,
die juist met waschgoed bezig was.
Zij knikte hem onbevangen en vriendelijk
vanaf het strand toe en tot zijn niet geringe
verbazing ontdekte de verraste Duitscherdat
dit meisje en haar ouders de eenigc bewo
ners van het eiland vormden. Zij bezaten
een aardig, door cypressen omgeven huisje,
een olijvenboschje en een stukje grond waar
ze wijn verbouwden zij leefden in het her
rezen oude Hellas,
Sedert drie jaar huist Johann Wagner
er en de kleine, blondgelokte Apollo die nu
al twee jaar oud is, maakt het paradijsgeluk
volkomen.
Het gelukkigste echtpaar ter we
reld.
Het zal zoo wat twintig jaar geleden zijn
toen een Oostenrijksch echtpaar op een klein,
onbekend en naamloos eiland ten Zuiden
van Chalcydike voet aan wal zette. Eigenlijk
hadden zij een tocht op de Zuidzee willen
maken, maar dat bleek te ver en te duur.
Daar, in het Oostelijk deel van de Middel
landsche Zee vonden zij hun toevluchtsoord.
Zij bouwden er een huisje, legden een groen-
tentuin aan, schaften zich enkele geiten aan
en omringden zich, als eenige concessie aan
de civilisatie van het avondland, met boeken,
leder jaar trekken zij eenmaal naar Athene
om vóór alles hun bibliotheek te completee-
ren. Toen zij in hun dorado aankwamen,
waren zij beiden blond, thans zijn hun haren
zilvergrijs geworden. Maar de weinige toeris
ten die een enkel maal des zomers in hun
buurt verdwalen, verzekeren met klem dat
zij zelden ergens ter wereld een gelukkiger
echtpaar hebben aangetroffen.
De roman van een legionnair
Tragischer verliep het avontuur van den
Franschman Jean Duvivier, die op het klei
ne eiland Itlios nabij Sainos een nieuwe
verblijfplaats had gevonden. De lust naar
avonturen had hem vóór den oorlog naar
het vreemdelingen legioen gedreven. Hij ver
wierf zes onderscheidingsteekenen, ook het
Oorlogskruis. Toen echter deserteerde hij;
midden in den oorlog had hij vernomen dat
zijn geliefde hem bedroog. Toen hij aan
kwam was zij verdwenen en dat alleen
spaarde hem ervoor een moordenaar te wor
den. Maar nu moest de deserteur de vlucht
nemen. Hij zag kans Griekenland te berei
ken de Krijgsraad had hem bij verstek
ter dood veroordeeld vond daar een vrouw
en vluchtte naar het kleine eiland. Enkele
jaren geleden werd hij, in het licht van zijn
militaire prestaties, begenadigd. Hij kon als
vrij man naar Frankrijk terugkeeren, maar
hij geeft er de voorkeur aan met zijn vrouw
en zijn drie kinderen op Ithos zijn verder le
ven te slijten.
Aan de rand van een scheiding
Het echtpaar Hartmann stond aan de
rand van een scheiding. In een sentimen-
teele en vergevensgezinde bui besloten zij
het nog éénmaal met elkander te probee-
ren en op hetzelfde zeiljacht waarmee zij
hun huwelijksreis hadden gemaakt, een
tocht te ondernemen door de Middellandsche
en de Adriatische Zee. Nabij het kleine rots
eiland Bran ten zuiden van Dubrovnik leed
het jacht schipbreuk en het paar leidde er
enkele weken een noodgedwongen Robin-
son-bestaan. Hartmann meende dat nu alles
weer goed zou worden tusschen hen bei
den. Maar de vrouw verdween met een toe
vallig passeerend schip want zelfs het be
staan naast haar man in een dergelijke idyl
lische omgeving hield zij niet uit. Sedert
jaren nu reeds tracht de heer Hartmann
deze dubbele ontgoocheling door zijn para
dijsachtig leven op het eiland langzamer
hand te overwinnen
Ook onze tijd, helaas' veelal ontbloot van
romantiek, kent nog zijn Robinson Crusoe's
Roemeensche petroleumlevering
aan Duitschland gestaakt.
De laatste twee dagen zijn geen tankboo
ten meer uit Gonstantza naar Duitschland
vertrokken. Tot voor kort kocht Duitsch
land aanzienlijke hoeveelheden petroleum
in Roemenië, welke blijkbaar bestemd was
voor Tsjecho-Slowakije en via Bremen ver
scheept werd.
Naar vernomen wordt, is de reden voor
de stopzetting der leveringen, dat Duitsch
land geen contanten meer beschikbaar heeft
om de orders te betalen. Men gelooft echter
dat de leveringen hervat worden, zoodra
Duitschland het saldo aanzuivert.
Amsterdammer maakte 1 UtiOO
aan effecten zoek.
De Amsterdam sche Justitie ar-
resteerde gisteren den directeur
van een financieele instelling, dr.
D. H. B., verdacht van verduistering
van een pak effecten ter waarde van
f 12.500.uitgegeven door een
Utrechtsche financieringsmaatschap
pij en eigendom van een Hagenaar.
Deze laatste had de effecten aan B. ter
hand gesteld om een bepaald object te fi
nancieren. In plaats bieivan beleende hij de
incourante aandeelen zonder er den eige
naar in te kennen. Met een derden persoon
ging hij met de opbrengst zaken doen.
Hoe de verduistering ontdekt
werd.
Het ongeluk wilde voor B., dat de effec
ten, waarop jarenlang geen dividend was
uitgekeerd, 4h» pet. gaven. De eigenaar wil
de van dit voordeeltje profiteeren en eischte
de effecten, nominaal waard f 25.000.
doch afgestempeld op 50 pet., terug. Dr. B.
kon aan dezen eisch geen gevolg geven. De
eigenaar stapte naar het hoofdbureau en
op de afdeeling handelspolitie, waarvan in
specteur Dijkstra de leiding heeft, depo
neerde hij een klacht tegen B. wegens ver
duistering. Inspecteur Dijkstra ontbood dr.
B., deze gaf echter een andere lezing van
het geval. Hij werd in arrest gesteld en gis
termorgen voor den officier van Justitie
geleid. De rechteir-commissaris heeft zijn
insluiting in het Huis van Bewaring bevo
len.
Connecties met een sinistere fi
guur.
Dr. B. deed indertijd naar zijn zeggen
dikwijls zaken met de vroegere Spaansche
regeering. Jaren geleden onderhield hij con
necties met Barmat. Volgens zijn verkla
ring heeft hij van een Spaansolie universi
teit en van een Amierikaansche hooger on
derwijs instelling een doctorsbul ontvan
gen.
Herhaaldelijk heeft de handelspolitie pro-
ces-verbaal tegen den nuan opgemaakt, zon
der dat evenwel later tot een vervolging
kon worden overgegaan.
Een man stapte weg met den
tasch vol geheime strikken.
Aangaande den diefstal van een tasch
met belangrijke Roemeensche staatsdocu
menten en den zelfmoord van kapitein Pau-
litsu, die koerier was van de Roemeensche
legatie te Sofia vernemen wij nader het
volgende:
Paulitsu was Woensdag uit Boekarest in
Sofia aangekomen, was zijn hotel binnenge
gaan en had de tasch in het huurrijtuig la
ten liggen. Toen hij terugkwam, was de
tasch verdwenen. Iemand, die tot den koet
sier gezegd had, dat hij den koerier ken
de, was met de tasch weggestapt. Ondanks
het onmiddellijk ingesteld politie-onderzoek
in de buurt en het uitloven van een beloo
ning, werd noch de dief noch de tasch te
ruggevonden.
Een andere lezing van het geval is, dat
de diefstal gepleegd is in het hotel, toen
een man, die op den koerier geleek, oiri de
tasch vroeg, welke hem overhandigd werd.
Volgens deze lezing was Paulitsu toen naar
't rijtuig teruggekeerd en had hij zich ern
stig verwond bij een poging tot zelfmoord.
Vóórdat zij te Southampton In de vllegfeoot
stapte, die haar naar de V. S. zon brengen,
maakte onze fotograaf nog Juist dit kiekje
van MeJ. Marjorie Farradge, de Britsóhe
schoonheidskampioene van dit JaaiL
Vele geëmigreerde kinderen ge
scheiden van hun ouders.
Sir John Hope Simipson heeft een over.
zicht samengesteld over de situatie der
Joodsche vluchtelingen, dat ten aanzien van
de jeugdige uitgedrevenen de volgende pas.
sage behelst:
Door de comité's, die de zorg voor
de kinderen op zich nemen, is uit
gerekend, dat zich in Duitschland
en Oostenrijk nog ongeveer 40.000
Joodsche kinderen beneden den
leeftijd van zestien jaar bevinden,
die nog moeten worden gered.
Voor Groot-Duitsobland inclusief Bohe-
men en Moravië wordt door deze comité's
het aantal Joodsche en niet-Arische Chris
telijke kinderen geschat op 85.675. In hoe
verre de niet-Arische Christelijke kinderen
werkelijk zullen emigreeren, is afhankelijk
van de graad van discriminatie, welke te
gen hun ouders en henzelf wordt toegepast.
Bij het tegenwoordige tekort aan arbeid in
Duitschland is de regeering niet bereid, de
emigratie van niet-Arische kinderen toe te
staan, tenzij van hun ouders bekend is, dat
zij het regiem vijandig gezind zijn. Velen
zullen echter met hun familie emigreeren.
Indien het vertrek in het tegenwoordige
tempo voortgaat, zullen er na verloop van
twee jaar nog 50.000 kinderen zijn achter
gebleven.
Gescheiden van hun ouders.
Inmiddels zijn gescheiden van hun
ouders tusschen November 1938 en Mei
1939 7.900 kinderen geëmigreerd, van wie
een onderdak kregen in Engeland 4800 (op
15 Juni j.1. waren er reeds 6600 aangeko
men), Nederland 1500, België 600, Frankrijk
600, Zweden 250, Vereenigde Staten 240. Het
ergste van deze emigratie is, dat de kinde
ren van hun ouders worden gescheiden,
doch gelukkigerwijze is het dikwijls moge
lijk, later de gezinnen weer bijeen te breru-
gen.
Vermoedelijk verdronken.
In den vorigen nacht omstreeks twaalf
uur moest de lichter „Ophir", welke lig
plaats had gekozen in de Vulcaanhaven ta
Vlaardingen, worden verhaald langszij van
het s.s. „Schiedam" om te laden.
De kapitein van de sleepboot wekte hier
voor schipper A. Kalkman van de „Ophir",
die zich met zijn vrouw aan boord bevond
en zich ter ruste had begeven. Kalkman
was spoedig aan dek om de noodige instruc
ties iin ontvangst te nemen, doch tijdens het
uitvoeren daarvan was hij op een gegeven
f togen bi ik verdwenen. Vemioed wordt, dat
hij bij het verhalen is gestruikeld en over
boord is gevallen.
De rivierpolitie heeft den geheelen nacht
gedregd, doch tot nu toe is dit zonder re
sultaat gebleven. Schipper Kalkman was 47
jaar oud en vader van twee kinderen. Hij
woonde te Rotterdam.
Faillissement aangevraagd.
Naar ons ter oore komt is door de firma
Mendelssohn en Co. Amsterdam en de be
windvoerders een aanvrage tot faillietverkla
ring van de nalatenschap van wijlen dr. F.
Mannheimer bij de rechtbank aldaar inge
diend.
In den Volksraad heeft de regecringsge-
machUgile, ir. van Haeften, medegedeeld dat
•ie K.L.M. een luclitverbinding tusschen Ne-
j dei land en West-Indië e-nstig in overwe
ging heeft.