De wil om te leven
voor den vrede
Wij lazen voor U
Kleine gemeenten
niet opgewassen
tegen hun taak?
OSLO-STATEN BIJEEN Zeemansdrama
in de Maasstad
Geest van zeer
vriendschappelijke
samenwerking
Kapitein Grabs
is de gelukkige!
Met 46 vischjes begonnen.
Ook politieke
bedrijvigheid
in ons land
Verlof van vele
burgemeesters
ingetrokken
Postvlucbten op Indië
14 September doopplech
tigheid in de hoofdstad
Trein defect
Fabrieksmeisjes en spellings-chaos
TUSSCHEN DE LANDEN VAN DE
OSLO-GROEP IS EEN HECHTE
BAND ONTSTAAN IN DE KRITIE
KE OMSTANDIGHEDEN, WAARIN
WE THANS LEVEN.
De conferentie der staten van de
Oslo-groep is gisterochtend om
kwart over tien te Brussel begon
nen onder voorzitterschap van mi
nisterpresident Pierlot. Alle gedele
geerden waren aanwezig. De be
sprekingen begonnen met een over
wicht van den internationalen toe
stand.
Tal van nieuwsgierigen stonden voor den
ingang van het ministerie in de Wet
straat om de komist gade te slaan van de
buitenlandsche gedelegeerden.
De ministers van buitenlandsche zaken
van Denemarken, Finland, Luxemburg,
Noorwegen, Nederland, en Zweden, gevolgd
door hun medewerkers arriveerden tegen
tien uur op het ministerie, waar zij wer
den verwelkomd door den heer Pierlot,
eersten minister van België.
Vervolgens werden zij naar de roode sa
lon van het ministerie geleid, waar de ka
binetszittingen worden gehouden en welke
nu voor de conferentie is ingericht.
Om kwart over tien opende de heer
Pierlot de bijeenkomst
Eenige o ogenblik ken later werd door tus-
schenkomst van 'n ambtenaar van den pers
dienst vernomen, dat het eerste deel der
besprekingen gewijd zou zijn aan de bestu
deering van den internationale toestand.
-
Verklaring van pierlot voor de pers.
De conferentie der staten leden van de
Oslogroep werd om 13 uur 25 geschorst.
pierlot* heeft de journalisten ontvangen
en -tegenover hen de volgende verklaring
afgelegd:
Wij hebben den ochtend in een geest van
zeer vriendschappelijke samenwerking be
raadslaagd over de verschillende vraagstuk
ken, welke op de agenda der conferentie
zijn. geplaatst. Tot mijn groote spijt ben ik
nog niet in staat u inlichtingen te geven
over het resultaat der beraadslagingen.
Men stelt thans de teksten op, waarover
wij het eens zijn geworden. Deze teksten
moeten in onze volgende zitting, vanmid
dag, worden bezien. Overigens wenschen dc
hoofden der delegaties zich in verbinding
te stellen met hun onderscheiden regeerin-
gen, wat zij begin van dqn middag telefo
nisch zullen, doen.
De beraadslagingen zullen tegen vier uur
worden hervat, liet is niet uitgesloten, dat
de besprekingen over andere onderwerpen
morgenochtend worden voortgezet.
Het resultaat van de gistermiddag gehou
den, besprekingen vindt de lezer in onder
staand communiqué vervak
Een officieel communiqué
Gistermiddag te kwart over vijf heeft het
ministerie van buitenlandsche zaken te
Brussel een communiqué uitgegeven over
de conferentie der Oslo-Stuten, waarvan
hier de officieele Vlaamsche tekst volgt:
In Juni 1938 zijn Zweden, Noorwegen,
Finland, Denemarken, Nederland, Luxem
burg en België, te Kopenhagen door hun
ministers van buitenlandsche zaken verte
genwoordigd, „overeengekomen om het on
derlinge contact door onderzoek van de
vraagstukken van gemeenschappelijk belang
te handhaven, bovendien hebben zij beves
tigd, dat zij, wat hen betreft, bereid zijn
metterdaad mede te werken aan elke in
ternationale verzoeningspoging in oen geest
van onpartijdigheid en onafhankelijkheid
ten aanzien van de verschillende groepen
van mogendheden".
Aldus zijn de moreele banden, welke tus-
schen deze natiën bestaan, en welker bui
tenlandsche politiek doordrongen is van
dezelfde beginselen: Leven voor den vrede
en de wil om in een conflict slechts ter
verdediging van de eigen bedreigde onaf-
hankelijkheid tuschenbeitle te komen, be
vestigd. Uit een dergelijke gelijksoortige
houding tegenover het internationale vraag
stuk en uit de eensgezindheid, welke uit
hun gehechtheid aan dezelfde beginsclci\
is geboren, is tusschen deze landen een
gemeenschap van belangen ontstaan in de
kritieke omstandigheden, welke wij thans
heieven. Dit is de reden, waarom deze
staten in gemeenschappelijk overleg heslo
ten hebben een samenkomst te houden tc
Brussel, waarop zij vertegenwoordigd zijn
door hun ministers van buitenlandsche za
ken. Deze zelfde mogendheden hebben bij
monde van hun vertegenwoordigers hun
instemming betuigd met de bewoordingen
van de verklaring, die Zijne Majesteit dc
Koning der Belgen vandaag zal afleggen in
naam van de hoofden der betrokken sta
ten. (Zie voor deze verklaring de voor
pagina van dit nummer). De beraadsla
gingen, die zooeven hebben plaats gehad,
hebben den wil bevestigd van de vertegen
woordigde staten met 'elkander contact te
houden voor de vrijwaring hunner ge
meenschappelijke belangen.
Koning Leopold biedt vertegen
woordigers der Oslostaten diner
aan.
De koning heeft gisteravond in het pa
leis te Brussel een groot banket gegeven ter
eere van de delegaties, die aan de confe
rentie der Oslo-Staten hebben deelgenomen.
Aan het slot van den maaltijd heeft Ko
ning Leopold enkelle woorden gesproken.
Hij dankte de ministers van buitenlandsche
zaken der Oslo-Staten, en bracht een toast
uit op de gezondheid der vertegenwoordigde
staatshoofden en op het succes van het
werk der conferentie. De Koning besloot
met den wensch uit te spreken, dat zijn
oproep gehoor zou vinden.
Na afloop van de receptie verklaarde de
Koning tegenover de drie Vertegenwoordi
gers van de pers: „Wij rekenen op U, opdat
wij begrepen worden. Het is noodig, dat
gij iets laat hooren, dat tot de harten der
menschen spreekt."
Hij wordt gehuldigd, omdat zijn
schip het (tienduizendste is, dat
de Rotterdamsche haven binnen
vaart.
Gistermiddag heeft het bestuur van de
Stichting Havenbelangen te Rotterdam zich
met een boot van den Havendienst, verge
zeld o.a. van den havenmeester en enkele
gemeentelijke autoriteiten, naar het tiendui
zendste in de Rotterdamisohe haven aan
gekomen schip, het uit Duitschland afkom
stige 4240 ton metende s.s. „Vogesen" van
de reederij Vogeman in de Waalhaven be
geven.
Aan boord werd het gezelschap ontvangen
door dep kapitein, (Jen heer Alwin .Grabs.
Men begaf zich naar een der brugdekken,
waar de voorzitter van de Stichting Haven-
belangen, Mr. Jacq. Dutith, dén kapitein toe
sprak. De gezagvoerders v. de schepen, wel
ke in den loop van het jaar de Rotterdamsche
haven binnenvallen, zoo zeide spr., spelen on
bewust in een loterij. De hoofdprijs valt den
gezagvoerder van het tienduizendste schip
ten deel en gij, kapitein, zijt ditmaal de ge
lukkige prijswinnaar. Deze prijs wordt dit
jaar vroeger dan anders getrokken. Vijftien
jaar geleden vond de trekking eerst op 27
December plaats en vorig jaar op 30 Augus
tus. Het stemt tot vreugde den kapitein van
een reederij, die een goeden naam in Rotter
dam heeft, vandaag als prijswinnaar te kun
nen begroeten en u den gebruikelijken prijs,
een sigarettenkoker met inscriptie te mo
gen overhandigen.
Rotterdam een snelle losplaats.
Kapitein Grabs beantwoordde deze rede
met een korte speech, waarin hij zijn dank
baarheid voor deze attentie tot uiting bracht.
Spr. noemde Rotterdam, welke haven hij
iedere veertien dagen aandoet, een snelle
losplaats en hij hoopte er nog langen tijd
te komen.
Hierna begaven de genoodigden zich naar
de officierskamer, die getooid was met een
fraai bloemstuk van de agenten van de ree
derij, waar men nog eenigen tijd in gezel-
ligen kring bijeen is gebleven.
Een Griek verraderlijk doodae-
stoken. Moordenaar vlucht
achter schoorsteen.
Gisteravond omstreeks kwart voor acht
heeft zich op Katendrecht te Rotterdam, in
de Veerlaan, een drama tusschen twee
Grieksche zeelieden afgespeeld, dat den dood
van een hunner tengevolge heeft gehad.
De voorgeschiedenis van de zaak is, dat
zeven Grieksche zeelieden hadden gemon
sterd. Toen de 30-jarige zeeman Rabile D.
Critsas, tijdelijk verblijvende te Rotterdam,
eveneens wilde monsteren, maakten zijn
collega's hem duidelijk, dat zij er dan van
zouden af zien. Dit heeft de woede van C.
opgewekt en gisteravond heeft hij zijn af
schuwelijk voornemen tot uitvoering ge
bracht.
Omstreeks kwart over zeven
kocht hij in een winkel een knip
mes, en daarmede gewapend ont
moette hij een zijner landgenooten,
den 24-jarigen George Georgiedu.
Onverwacht viel hij hem aan en
bracht hem snel zes diepe wonden
toe onder heide amien, in den rug
en in de hartstreek.
G. liep nog even door, maar zakte in de
Atjëhstraat ineen. Per auto werd hij naar
het ziekenhuis aan den Coolsingel'vervoerd,
waar hij kort na aankomst overleed.
De dader was een pand in de Atjëhstraat
binnengevlucht naar de derde étage en er
vervolgens het dak opgerend en achter een
schoorsteen weggekropen Twee agenten wis
ten hein eindelijk te arresteeren. De man
werd in het politiebureau ingesloten.
Naar wij vernemen, bestaat het
voornemen, de doopplechtigheid
\an Prinses Irene in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam te doen plaats
vinden op Donderdag 14 September
a.s.
De hofprediker, prof. dr. H. T.
Obbink, is uitgenoodigd dezen
dienst te leiden.
PRINSES JULIANA GEHEEL
HERSTELD.
HET SLOT BULLETIN
Het volgende bulletin werd aan
het A.N.P. verstrekt:
De gezondheidstoestand van H.
K.H. Prinses Juliana is uitstee
kend. H.K.H. heeft thans weer
het normale leven hervat.
De zorg voor Prinses Irene, die
het eveneens uitstekend maakt
is verder overgedragen aan dr.
Carstens.
(w.g.) dr. J. de Groot.
Naar wij vernemen
laatste bulletin, dat
wordt.
is dit het
uitgegeven
Vertrek van Aankomst te
Valk iRanff. 23 Au*,
(heenreis) I
Buizerd Basra 23 Au*,
(terugreis)
Spoorwegverkeer op lijn Amster
damUtrecht gestagneerd.
Zeer snelle voortplanting
„voedselvisch" in Indië.
LIJK VAN VERMIST MEISJE GEVONDEN.
Het lichaam van de achttienjarige mei.
A. K., die sedert 30 Juli uit de ouderlijke
woning te St. Anthonis werd vermist, is
gisteren in Xanten (Duitschland) uit den
Rijn opgehaald.
In het Tempe-meer, Midden-Celebes, wer
den nog geen twee jaar geleden 46 vischjes
n.1. Ikan Sepat Siain (een bekende „voed
selvisch" in Indië) losgelaten.
Deze dieren hebben zich, naar de „Makas-
saarsche Courant" bericht, op een onge-
loofelijk snelle wijze vermenigvuldigd, want
reeds sinds eenigen tijd worden ze dagelijks
bij duizenden gevangen.
Zóó groot is de vangst, dat zich daar een
heel bedrijf van de bevolking heeft ontwik
keld. Toen namelijk de opbrengst de cou-
suniptievraag van de omgeving ging over
treffen, is men zich gaan toeleggen op het
zouten en dragen van de visch, teneinde ze
geschikt te maken voor export.
Het resultaat is, dat reeds een vrij belang
rijke export naar Borneo bestaat, waarheen
de gedroogde visch in hoofdzaak met prau
wen wordt vervoerd.
De kwaliteit van het gedroogde gezou
ten product rhoet vrij behoorlijk zijn, hoe
wel zij bij die van Java achter staat.
Het ligt in de bedoeling binnenkort een
onderzoek door deskundigen te doen instel
len naar de mogelijkheden, die deze jonge
export biedt.
De electrische trein EindhovenUtrecht
Amsterdam, die gisteravond te 9.10 uur het
I station Abcoude passeerde, raakte enkele ki
lometers verder, nabij Blokpost 1, defect. Het
gevolg was, dat de zeer druk bezette lijn Am-
sterdamUtrecht tusschen het Weesper-
poortstation en het station Abcoude gerui-
men tijd over één spoor moest worden ge
leid, waardoor in het treinverkeer tusschen
Amsterdam en Utrecht belangrijke vertra
ging ontstond.
Kort na middernacht heeft een locomotief
de defect geraakte trein het station Abcoude
binnengesleept en op een zijspoor geleid.
Eerst toen was normaal treinverkeer tus
schen Amsterdam en Utrecht weer mogelijk.
De stagnatie gaf op het Weesperpoortsta-
tion een groote drukte.
Singap. 23 Atiq.
Athene 23 AuR
Uil Athene 23 Aug Basra 23 Aug
(heenreis)
Wielewaal kfe(jan 23 Aug Rang. 23 Aug
(terugreis) I i
DE MINISTERRAAD VERGADERT.
De Nederlandsche ministerraad Is
gisteravond om tien uur bijeenge
komen ter bespreking van de Inter
nationale politieke situatie.
De minister-president Jhr. de Geer
is gisteren van zijn vacantie In het
Schwarzwald ln ons land terugge
keerd.
JU—90 TE GROOT.
Zooals men zich herinneren zal, was
eenigen tijd geleden de viermotorige Jon
kers JU90, het enorme toestel van de
Deutsche Lufthansa, op Schiphol te bewon
deren. Dit type vliegmachine werd nl. eeni
gen tijd op de lijn BerlijnAmsterdam-
Londen gebruikt, doch thans vliegt de drie-
motorige JU52 weer op genoemde route.
Het is n.1. gebleken, dat er te weinig pas
sagiers voor de JU99 zijn en men met het
kleinere toestel gemakkelijk kan volstaan.
RIJKSPERSONEEL MAG NIET NAAR
HET BUITENLAND.
Naar wij vernemen, heeft de Minis
ter van Binnenlandsche Zaken de
burgemeesters van de groote en
middelgroote gemeenten, die thans
met verlof zijn, teruggeroepen.
Verder heeft de minister een clr-
oulaire tot het geheele Rijksperso
neel gericht, waarin bepaald woirdt,
dat dit personeel zijn vacantie niet
ih het buitenland mag doorbrengen.
Bovendien worden de Rijksambtena
ren verplicht, nauwkeurig op te
geven, waar zij tijdens hun verlof
vertoeven. Genoemde maatregelen
zijn genomen in verband met den
gespannen internationalen toestand.
Stemmen voor en tegen samen
voeging der kleine gemeenten.
In de algemeene vergadering van de Ne
derlandsche Vereeniging voor Gemeentebe
langen, welke op 8 en 9 September in de
Statenzaal van het Provinciehuis te Gronin
gen zal worden gehouden, zullen de heeren
dr. J. W. Noteboom te '-Gravenhage, J. A.
J. Robbers te 's-Hertogenbosch en P. Sikkes
te Sneek een inleiding houden over de
vraag:
Is het in het belang van de behar
tiging van de aan de gemeenten toe
vertrouwde belangen noodig of ge-
wenseht om op groote schaal:
hetzij kleine gemeenten samen te
voegen
hetzij meer dan tot dusver er naar
te streven, dat gemeenten met ande
re tezamen één burgemeester, één
secretaris of één ontvanger erlan
gen?
Voor en tegen.
Dr. Noteboom komt, naar het Hsbl. meldt,
tot de conclusie, dat, mede met het oog op
de uiteenloopende zedelijke en stoffelijke
volksbelangen, samenvoeging van kleine
gemeenten op groote schaal onwenschelijk
moet worden geacht.
Daarentegen verdient volgens hem het
streven om het ambt van burgemeester,
secretaris of ontvanger in meerdere gemeen
ten door denzelfden persoon te doen vervul
len, aanbeveling.
De heer Robbers is daarentegen van mee
ning dat samenvoeging van kleine gemeen
ten te verkiezen is boven de vereeniging der
ambten van burgemeester, van secretaris, of
van ontvanger van een aantal gemeenten in
één persoon.
137 gemeenten verdwenen.
De heer Sikkes, die zijn oordeel niet in een
aantal stellingen heeft samengevat, zegt
van meening te zijn, dat er sedert de tot
standkoming van de Gemeentewet, in het
algemeen vaak al te groote schroomvallig
heid is betracht bij de beantwoording van
de vraag of het wcnschelijk was bepaalde
gemeenten tot een grootere tezamen te voe
gen. Op het oogenblik van invoering der
Gemeentewet bestonden er in ons
land 1209 gemeenten; op 1 Januari
1933 dus in een tijdperk van ruim 80
jaar was dit aantal teruggebracht tot
Ten hemel schreien
de toestanden.
In het Nationale Dagblad
(n.s.b.) lezen wij:
„Ons Noorden" (r.k. s.p.) is
geschrokken van den „ten
hemel schreiende toestan
den", gelijk de redactie zelf
zegt, welke mgr. Frenckeii
onlangs heeft onthuld en wel
ke wij aan onze lezers heb
ben medegedeeld.
Het blad schrijft:
„Hoezeer het echt katholie
ke godsdienstige leven ook
onder het eenvoudige Bra-
bantsche volk reeds is onder
mijnd, heeft de ontstellende
aanklacht van Mgr. Frencken
opnieuw bewezen. Een aan
klacht zóó verschrikkelijk en
zóó ontzettend in zijn conse
quenties, dat het toch niet
anders kan of geheel Neder
land, en dan wel op de aller
eerste plaats katholiek Ne
derland, moet zijn wakker
geschud uit de dommel en
zich diep bewust zijn gewor
den, dat het toch meer dan
hoog tijd wordt, dat aan deze
verschrikkelijke toestand, die
onze jeugd vergiftigt en onze
volkskracht volkomen onder
mijnt, met alle middelen,
waarover wij beschikken,
paal en perk gesteld wordt.
We behoeven de sensatio-
neele reclame, waarmee de
N.S.B. deze onthullingen van
dezen socialen priester thans
'tracht te exploiteeren voor
haar politieke actie op geen
enkele wijze bij te vallen, om
het als onze eerste en dure
plicht te beschouwen,, dat dit
zoo dreigende kwaad, nu
eens krachtig wordt aange
pakt.
En tevens eerlijk te beken
nen, dat in de grief van die
zijde aan ons adres uitgespro
ken, dat aan dit verschrikke
lijk kwaad tot nu toe niets is
gedaan vanwege de christe
lijke regeerders, wel een ern
stige overdrijving schuilt,
maar toch ook een kern van
waarheid. Waarbij wij be
schaamd het hoofd hebben te
buigen, omdat in het Kath.
Brabant jarenlang deze toe
standen, die reeds lang be
kend waren, ongehinderd
konden blijven voortbestaan,
waardoor honderden zielen
voor kerk en maatschappij
zijn verloren gegaan."
Het schijnt, aldus de Mus-
sertkrant, dat in onze ,,sen-
sationeele reclame" dan toch
maar weer ecu flintje hoe
veelheid waarheid school.
De politieke bladen, die in
dertijd zoo met ons telegram
adres „Waarheid" den spot
hebben gedreven, moeten den
laatsten tijd wèl vaak erken
nen, dat wij de waarheid
schrijven!
De tijd is rijp
Het Volk is heel goed te
spreken over de beslissing
van minister Bolkestein, de
inwerkingtreding der Spel-
lingsbesluiten uit te stellen.
De oorspronkelijke datum
was op 1 Sept. bepaald. Het
handhaven van de uitgangs-n,
aldus het blad, was een ijdcl
pogen om iets, wat door do
practijk reeds lang ten dode
was opgeschreven, nieuw le
ven in te blazen. De toch
reeds nameloze verwarring
op spellingsgebied dreigde
hierdoor nogmaals te worden
vergroot.
Daarvoor is nu in elk geval
een stokje gestoken. Het
wachten is thans op de da
den van minister Bolkestein.
Moge hij dit door vele on
zuivere elementen vertroebel
de vraagstuk spoedig tot een
bevredigende oplossing bren
gen.
De tijd is rijp voor het weg
vagen van allerlei spinrag en
vooroordeel. Het spellings-
vraagstuk waarbij het in
wezen om heel eenvoudige
dingen gaat is helaas met
veel hallast bezwaard. In ons
blad hebben wij aldus het
olk, dc Marchantse spelling
van den beginne af aan toe
gepast, zonds* ooit te stuiten
op de schrTkbarende euvelen,
die de bestrijders dezer schrijf
wijze haar toelichtten.
1072. Een vermindering dus met 137. Dit
tempo bevredigt hem niet; toch is hij in
geen enkel opzicht een voorstander van ruw
ingrijpen in deze materie en bekent gaarne
te behooren tot de vurige voorstanders van
behoud der gemeentelijke zelfstandigheid.
Opgewassen tegen de taak?
Wat de geschiktheid van de klei
ne gemeente betreft voor de vervul
ling van de taak, welke zij in ons
staatsbestel hebben te verrichten,
merkt hij op, dat de ervaring geen
recht geeft bevestigend te antwoor
den op de vraag of onze kleine ge
meenten zich in elk opzicht opge
wassen zullen toonen tegen deze
taak.
De financieele gevolgen van samenvoe^
ging nagaande, schaart hij zich aan de zij
de van hen, die meenen, dat samenvoeging
in bepaalde gevallen tot vermindering van
uitgaven zal leiden; maar dat daarbij niet
alleen moet worden gedacht .aan de vraag,
wat betaal ik, maar ook en misschien nog
meer: wat heb ik er voor.
Het saamhoorigheidsqevoeL
pat de samenvoeging het saamhoorig-
heiclsgevoel, dat een wezenlijk bestanddeel
van elke gemeenschap en dus ook van de
gemeente moet zijn. zou verbreken, meent
hij te mogen betwijfelen. Hij wijst daarbij
op de groote Friesche plattelandsgemeenten
met ettelijke dorpen, sommige met meer
dan twintig, waar het aangeduide bezwaar
met in die mate wordt gevoeld als men zou
denken.
legen de opvatting, dat samenvoeging
inclruisclit tegen de historische lijn merkt
ni.1 op, dat. het beroep op het historisch ge-
voidene er niet van mag weerhouden, vol"
nig open te staan voor maatschappelijke
erandertngen, die om wijziging van orga
nen vragen. Het beroep op het historisch
ge worde ne zou anders leiden tot verstar
ring.
De vraag stellende Of in vele ge-
allen niet beter gebruik gemaakt
kan worden van het middel der
samenwerking dan van dat der sa
menvoeging. antwoordt hij. dat er
%an samenwerking weinig baat is
te verwachten als algemeene ver
houdingen en belangen in het geding
zijn.
Ten slotte deelt de heer Sikkes mede.
geen bewonderaar te zijn van cumulatie
ais in het tweede deel der aan de orde zijn-
1 e N raag is bedoeld. Het probleem waar
over het hier gaat wordt er z.i. niet door
t oplossing gebracht, eerder geremd, voor
zoovei liet den burgemeester betreft. Voor
1 en secretaris spreken de door hem aange*
voerde argumenten in mindere mate e11
\oor den ontvanger in het geheel niet.
