Strandidylle
in Portugal
Wij lazen voor U
Visschers varen uitvrouwen
keuvelen
De overval op den
Bid- en boetedag
voor den vrede
Verloven Haagsche
politie ingetrokken
Treinongelukken
in den vreemde
kapelmeester
Duitschland's
oorlogsparaatheid
Hitiers eerewoord
Huiselijk drama
voor de rechtbank
De benzine en de fiscus
Meer schilderachtig
dan schoon!
Ia de eerste morgenstralen
wordt de visch op het strand
schoongemaakt
Nederlands onzijdigheid
onbeperkt
Cardenas is 't eens mef Oslo!
Het nobele woord van
den Vorst der Belgen
Inboorlingen slachtoffer
van cycloon
Onze correspondente mej. M. T.
Boekei bevindt zich thans in een
arm visschersdorpje ergens aan de
kust van Portugal. Nauwkeurig
neemt ze het doen en laten der
bevolking waar, en als ze de ar
moedig gekleede, doch coguette vis
schersvrouwen op een plaatje wil
zetten, komt ze in de gunst!
„Zal de Senhora niet vergeten
de plaatjes te sturen?" vragen de
vrouwen
Zóó ben ik dan in Cascaes, een arm
Portugeesch visschersdorpje aan
den grooten Oceaan, gearriveerd.
Daar kwam ik terecht in Pensao
Globe, welke naam waarschijnlijk
afgeleid is van zijn bezitter, want
dat tonnerond, van goedheid stra
lend mannetje was het eenige om,
aan of in het huis dat bol was,. Hij
sprak Fransch. D.w.z. hij kon alleen
op z'n Fransch „ja" zeggen, maar
dat is voor een Portugees genoeg
om te beweren, dat hij „een beet
je" Fransch praat.
Bovendien zei hij „hoei" inplaats van
,,'oui", maar dit volk verdraait ieder
woord, dus dat nam ik wel op den koop
toe. Hij maakte overigens een ruim gebruik
van zijn bescheiden woordenkennis en hoei-
hoeide als een goedaardige stormwind, ter
wijl hij bedrijvig voor me uit rolde van
kamer tot kamer, want ofschoon de eerste
al heel goed was, hoei, wilde hij me steeds
mooier geven, tot ik me tenslotte recht te
genover het kleine haventje installeerde en
ook maar zei: hoei, deze vond ik de beste.
Droomen in de zon.
Op het driehoekig stukje strand vóór dat
haventje, speelde driekwart van het Cascae-
sche leven zich af. Don heelen dag zaten
daar de ouwe mannen in de zon te droo
men, visschers hun netten te herstellen,
hingen jonge mannen er over een muurtje,
redeneerden, of peuterden aan hun bloote
teenen en al deze categorieën spuwden naar
stig in het zand, waarin onbezorgd de kin
deren en honden dooreenbuitelden en stoei
den. De kleinste babies hadden alleen een
hemdje aan (wat moeder veel wassehen be
spaart), maar ook de grootere kinderen
droegen alleen het allernoodzakelijkste.
Visschers in fantasiecostuum.
...Een bepaalde kleederdracht was hier niet,
maar wel was het costuum der menschen
iets bijzonders. Ik veronderstel, dat hun
voorvaders eenmaal met een nieuwe broek
en schoon buis het vak van visscher zijn
begonnen: en op dat stramien borduurt het
nageslacht nog steeds voort. Tot in het on
eindige zet men er lappen op en dat „fan-
tasiepak" hangt de mannen nonchalant om
borst en heupen, zoodat je je wel eens ang
stig afvraagt, hoe ze het op peil houden,
maar dat lukt toch op de een of andere
manier.
Avondpraatje op het strand.
's Avonds moesten de netten wor
den uitgezet en zeilden de visschers
weg in hun rood, groen, blauw of
geel geschilderde bootjes, waarvan
sommige een warmrood zeil droe
gen en tegen den schemer kwamen
ze terug. Inmiddels was dan alles
wat loopen kon naar de haven ge
komen: meisjes die tegen de solda
ten gichelden, jonge vrouwen met
een baby in haar omslagdoek gerold,
ouwe vrouwen met zorgelijke ge
zichten, alles verzamelde zich voor
een avondpraatje op het strand.
Zoodra de eerste boot weer den haven-
hoek om kwam zeilen, begon alles in actie
te komen. Er werd met planken gesleept,
waarover de schuiten op 't zand moesten
worden getrokken, er werd een dik touw
aan de boot vastgemaakt, 2030 menschen
sloegen dat touw over hun schouder en on
der veel „uma, doisch, h... ui's" waggelde
het scheepje als een logge visch uit het
water en rolde meteen slaperig op één zij.
Lagen ze zoo alle 9 naast elkaar, dan keu
velden de menschen nog een poosje na, de
ouwe vrouwtjes die reeds den heelen mid
dag achter hun snoeptafeltjes hadden zitten
dommelen deden nog even goeie zaken en
dan trok alles familie-gewijs naar de don
kere kamertjes die ze hun huizen noemen.
Meer schilderachtig dan. schoon...
Al vroeg was het weer dag bij de haven.
Nog in 't donker vertrokken de visschers
weer en kwamen in de eerste morgenstralen
met de vangst terug, opgewacht door de
vrouwen, die allen een deel kregen en met
een begonnen de visschen te kelen, kaken
en leegte halen, ze in een emmer zoet wa
ter spoelden en vervolgens in de manden
schikten. Enkele ongewasschen kindertjes
wachtten in een leege korf tot moeder
klaar zou zijn: katten sloopen rond op zoek
naar afval; het was alles meer schilder
achtig dan schoon daar op het strandje
waar straks weer de mannen, opa's en kin
deren zouden komen te spuwen, slapen en
spelen.
Geen wonder, dat hier veel akelige
ziekten heerschen, te meer. daar tot
voor kort alleen medische hulp aan
wezig was, voor wie daarvoor be
taalde en toen zelfs gebroken lede
maten e.d. niet eens behoorlijk wer
den behandeld. Vele kreupelen en
misvormden zijn er het gevolg van
Sedert de regeering van Salaza.r is hier
echter een visscherstèhuis gekomen, waar
aan o.a. een dokter is verbonden, terwijl
er verder een consultatiebureau voor ba-
bies werd opgericht en er lessen worden
gegeven in koken, naaien en hygine.
„Zal de Senhora het niet ver
geten?"
Met de vrouwen op 't strand werd ik
goeie maatjes, vooral toen ik een groep van
die (vaak ongemakkelijke' tantes) fotogra
feerde en beloofde, het kiekje later te stu
ren. Na eenig zoeken vonden we een vrouw
die kon schrijven en die met veel moeite
haar naam op een papiertje kraste, de tong
tusscben de lippen, ademloos gadeslagen
door de anderen. „Zal de Senhora ze niet
vergeten te sturen?" Dat vergat ik niet,
maar ik kon het niet helpen, dat van de
verschrikkelijk lange rij coquet poseerende
vrouwen niet de helft op het plaatje stond.
Oproep van het Nederlandsch
Episcopaat.
Namens het Nederlandsch Episcopaat
heeft de aartsbisschop van Utrecht Z.Exc.
dr. J. de Jong, zich met den volgenden op
roep tot het Katholieke volk van Nederland
gericht:
„Het hoogwaardig Episcopaat van Neder
land roept heel het Katholieke volk op tot
het houden van een algemeenen bid- en
boetedag op Zondag 27 Augustus a.s., om
God's erbarming af te smeeken. De Hoog
waardige bisschoppen schrijven voor dat in
alle kerken en kapellen het Allerheiligst
Sacrament den geheelen dag of althans
eenige uren ter aanbidding zal worden uit
gesteld. In alle heilige missen zal van nu
af worden ingevoegd het gebed „voor den
vrede" (Oratio Imperata Tamquam pro re
Gravi).
Andere eventueel voorgeschreven oratio-
nes imperate blijven voorgeschreven."
De regeeringspersdienst deelt mede:
Hier en daar zijn in de buitenlandsche
pers meeningsuitingen opgenomen, die twij
fel zouden kunnen doen ontstaan ten aan
zien van den onwrikbaren wil van Neder
land om in voorkomend geval 's lands on
zijdigheid, met name ook in de lucht, naar
alle zijden, welke dan ook, te handhaven.
Voor zulken twijfel bestaat niet de allerge
ringste grond.
Met alle te zijnen dienste staande midde
len zal Nederland zijn onzijdigheid in een
gewapend conflict, mocht het uitbreken, ook
met name in de lucht, onbeperkt en tegen
over iedereen handhaven.
De meesten melden zich vrij
willig.
Evenals bij de Amsterdamsche politie zijn
ook de verloven van het Haagsche politie
personeel ingetrokken. De meesten hadden
zich echter reeds vrijwillig in dienst ge
meld. De surveillance heeft onder de jong
ste maatregelen in het geheel niet geleden;
zij doen zich het meest gevoelen onder ;le
superieuren. Tot nader order zal geen ver
lof worden verleend dan in bijzondere ge
vallen.
Bij Lirkby op 13 kilometer van Barrow ge
legen, zijn gisterochtend twee treinen, die
van Southport (Lancashire) naar Curnber-
land reden met elkander in botsing gekomen
Er zijn 31 gewonden overgebracht naar het
ziekenhuis te Barrow en dat van Ulverston
overgebracht.
De locomotief van den sneltrein, welke
gisterochtend om 8.00 uur uit Brussel was
vertrokken, is op het station Oostende-kade
tegen een stootblok gebotst. Er zijn dertig
personen gekwetst.
Berooving waarschijnlijk het mo
tief.
Omtrent den aanval op den kapelmeester
van het ensemble Fritz Ilirsch Donderdag
avond om half twaalf op het Malieveld kan
het volgende worden medegedeeld:
Toen de kapelmeester, de heer A. baio-
mon, zich na afloop van de voorstelling huis
waarts begaf op het pad door het Malie
veld, werd hij onverhoeds aangevallen door
een individu, dat hem met een looden gas-
pi.jp op het hoofd sloeg. Aan 't einde van
de pijp was een met zeemleder omwonden
looden bal bevestigd. De heer S. viel neer
en liep om hulp.
Sambo kwam in actie!
Op dat tijdstip reed op de Boschlaan de
agent van politie P. M- Dekkers, op de fiets
naar huis met zijn Hollandschcn Herder
.Sambo naast' zich. Hij boorde het ge
schreeuw en ging het Malieveld op, waar
hij den man de vlucht zag nemen. Aan zijn
sommatie om te blijven staan, voldeed de
inan,' doch toen de agent naderbij gekomen
was, kreeg ook hij een hevigen slag mét de
pijp op het hoofd. De agent viel neer, doch
stond onmiddellijk op en trok zijn revolver.
De hond Sambo beet den man in het dij
been, waardoor deze kwam te vallen en,
daar Sambo grommende naast hem bleef
staan, durfde hij niet te vluchten. Ondanks
zijn zware verwondingen hij had een
ernstige hoofdwonde en een hersenschud
ding wist de agent den man met zijn
revolver in bedwang te houden. Door om
standers is de politie gewaarschuwd, waar
op de motorbrigade arriveerde, die den
man arresteerde en medenam.
Geen onbekende.
De dader bleek te zijn de 28 jarige J. van
der V. uit de van Limburg Styrumstraat,
die bij de politie lang geen onbekende is.
Hij is een berucht inbreker, die sinds
eenige dagen weder op vrije voeten was
na een gevangenistraf van ander
half jaar in de bijzondere gevangenis te
Scheveningen te hebben uitgezeten in ver
band met enkele inbraken. Het motief vjna
den aanval zal dus wel berooving zijn ge
weest. De kapelmeester werd per taxi naar
het militair hospitaal vervoerd, vanwaar
hij na verbonden te zijn, naar huis kon
gaan. De agent was er ernstiger aan toe.
Door den G.G.D. is hij naar het R.K. zie
kenhuis aan het Westcinde vervoerd. In
den afgeloopen nacht is hij nog niet ver
hoord kunnen worden. Zijn toestand is
redelijk.
De Mexicaansche president Cardenas heeft
de volgende verklaring afgelegd:
De Mexicaansche regeering heeft de
grootst mogelijke belangstelling voor de
ontwikkeling der zich in Europa opvolgen
de gebeurtenissen. De president zeide van
meening te zijn, dat het in verband met de
vreedzame pogingen van de Oslo-groep op
portuun is te herhalen, dat hij een innige
sympathie heeft voor de op dit gebied on
dernomen pogingen.
Zwitserland is het er volkomen
mee eens.
Hoewel Zwitserland niet vertegenwoor
digd was ter conferentie van de staten der
Oslo-groep, die dezer dagen te Brussel werd
gehouden, heeft de Bondsraad in zijn giste
ren gehouden zitting met algemeene stem
men besloten, zijn volledige adhaesie te be
tuigen aan de nobele verklaring van Ko
ning Leopol.d.
Na afloop der vergadering heeft de Bonds
raad doen weten, dat, gezien den interna
tionalen toestand, hij toch de zaak des vre-
des niet wanhopig acht. De raad is bereid
direct alle noodige maatregelen te nemen,
doch was van meening dat het nog niet
opportuun was dat te doen.
De leden van den Bondsraad zullen te
Bern blijven.
„Gebrek aan mannen en matj.
rieel".
De Europa Verlag te Zürich brengt er
onder het pseudonyni Miles uitgegeven
schrift, getiteld: „Deutschlands KriegsW
reitschaft und Kriegsaussichten?" Het j,
een beschouwing, die tot een voor Duiw.
land negatief resultaat komt. Volgens (|e.
zen schrijver is dit land alles behalve
reed voor den oorlog. Het leger zal zeker
wel zijn plicht vervullen, maar het beschikt
niet over de noodige reserves en mannen
En in materieel opzicht is het allerminst 0n
de voor een oorlog noodige hoogte. Er is Ke.
brek aan grondstoffen, aan levensmiddelen
aan arbeidskracht. En vooral, zoo betoogt
hij, ontbreken de geestelijke voorwaarden
die voor een volk noodig zijn om de span-
ningen van een modernen oorlog uit te hou
den. Met de theorie van den hliksemoorlog
rekent hij als met een fabel af. En hij legt
daartegenover den nadruk op de enorme
materieele overmacht der anderen, daarbij
tevens op Amerika als ontzaglijk reservoir
wijzend.
Poolsche Journalist herinnert
aan verklaringen van den
Fuehrer.
Het officieuze Poolsche blad „Gazeta
Polska" wijdt een hoofdartikel aan de Pool
sche politiek van Hitier. Het artikel is van
de hand van Smogorzewski, den correspon
dent van het blad te Berlijn, die herinnert
aan alle verklaringen door Hitier van 1930
tot 13 Maart 1938 afgelegd met betrekking
tot Polen. In het laatste interview te Lini
tegenover Ward Price, heeft Hitier ver
klaard: „Wanneer ik mijn woord en mijn
hand voor een belofte geef, houd ik deze
steeds".
Het blad besluit: Indien een oorlog het
'.and geheel zal vernietigen, zal Polen nim
mer de aanvullende levensruimte worden
voor Duitschland en indien Hitier zijn
plannen tegenover Polen wenscht te verwe
zenlijken, is de oorlog onvermijdelijk.
'Ramp in de buurt van Tocqut'
ville.
Een cycloon van zeldzame Hevigheid heeft
de buurt van Tocqueville (N. Afrika) ge
teisterd. Er zijn 50 slachtoffers voor het
meerendeel inboorlingen. Telefoon en tele
graaflijnen zijn vernield. Militairen zijn. ter
plaatse aangekomen.
Volgens de eerste berichten zou een hagel
bui zijn neergekomen in dit gebied, waar
door de tenten van Nomaden werden me»
gesleurd. Vooral het dorp Colbert heeft ge
leden. Te Tocqueville zijn ware stortregens
gevallen, waardoor 'groote schade aan de
huizen werd aangebracht en 21 slachtoffers
te betreuren zijn.
Man mishandelde zijn ex-echt
genoote. „Plaatsing in krankzin
nigengesticht gewenscht
Een familiedrama, dat zich op 8 Mei j.1.
in een woning in de Boomstraat te Amster
dam afspeelde, was oorzaak, dat gistermor
gen een vrouw met haar twee zoons getuig
den tegen den man, die terecht stond we
genis poging tot moord.
Verdachte, een 46-jarige petroleumventer,
leefde gescheiden van zijn vrouw en twee
kinderen, die hun intrek in een woning in
de Boomstraat hadden genomen.
Op 8 Mei kwam verdachte „afrekenen"
met zijn vrouw, zooals hij dit gisteren te
genover de rechtbank noemde.
Met een laddertje.
Zij woonde op de eerste verdieping en
daaj- hij verwachtte niet op legale wijze
binnen te kunnen komen, had hij een
laddertje mee genomen. Hij klom op het
balcon, verbrijzelde met een kleine houweel
een ruit en stapte de kamer binnen, waar
hij zijn vrouw mishandelde. Deze vluchtte
naar de derde verdieping, doch op de trap
gaf hij haar nog een paar slagen met een
houweel. Toen kwam een buurman tus-
schenbeide. De man poogde in zijn opwin
ding zijn polsslagader door te snijden. En
kele oogenblikken later waren politie en
G.G.D. ter plaatse. De vrouw was niet ern
stig gewond en ook de opgewonden echt
genoot kon na verbonden te zijn naar zijn
woning terugkeeren.
Kinderen getuigen
Be vrouw, die gisteren als getuige werd
gehoord, weigerde aanvankelijk onder eed®
verklaringen af te leggen, later kwam zij
op haar besluit terug en zij vertelde om
standig wat er dien ochtend in haar 'v0*
mng was gebeurd, verklaringen, die d°°r
de kinderen werden bevestigd. Vcrd. w®s
onderzocht door den psychiater dr. S.
Tarnmenoms Bakker, die hem ernstig d®"
hiel noemde, zoodat eigenlijk plaatsing
een krankzinnigengesticht gewenscht zo
zijn.
Verdachte gaf de feiten toe, hij ontkend®
echter de bedoeling te hebben gehad °n'
zijn vrouw, waarvan hij thans gescheiden
is, te dooden. I
Wegens poging tot doodslag, het subsi-
'Iiair ten laste jrelepde eischte de offK'.
van justitie mr. Bosch twecjaar gevangen
straf.
De verdediger mr. Th. Eskens bepleit'®
clementie.
.Vonnis 8 Sepï,
Het Handelsblad (liberaal),
schrijft:
Het is feitelijk heel vreemd
gesteld met de benzine! On
misbaar is die brandstof, alle
takken van nijverheid hebben,
benzine noodig, de productie
kosten van schier ieder arti
kel worden er door beinvloed.
Hoe hooger de benzineprijs,
hoe hooger ook de levens
standaard waarvan men zoo
vaak zegt, dat die omlaag
moet. Enorme installaties bij
de petroleumbronnen; dui
zenden mijlen lange pijplei
dingen; de raffinaderijen; de
tankvaart; de dépots in alle
beschaafde landen en de lich
ters, de tankwagens en de
benzinestations vormen de
ingewikkelde organisatie, die
is opgebouwd om de onont
beerlijke brandstof zoo goed
en zoo goedkoop mogelijk bij
de verbruikers te krijgen.
Rusteloos werkt de tech
niek om de kosten van pro
ductie en transport te verla
gen. En eindelijk is men dan
zoover dat de benzine met
een redelijke winst „en dé
tail" kan worden verkocht
voor een cent of zes.
Maar de benzineprijs be
draagt veel meer dan het
dubbele, omdat de regeerin
gen van vrijwel alle landen
fantastische percentages aan
belasting heffen!
Ook in ons land wordt
daardoor een geweldige last
op het bedrijfsleven gelegd,
want van eiken gulden, dien
de Nederlander aan benzine
betaalt, verdwijnen 53.7 cent
in de onverzadigbare geldla
van den fisous, aldus heeft
de A.N.WJ1. uitgerekend. Het
belastingpercentage behoort
tot de hoogste zes vanEuropa
Meestal beseffen wij deze
wanverhouding niet eens
meer. De waarschuwende
stemmen van hen, die er te
gen geprotesteerd hebben,
zijn tot heden nimmer ver
hoord; betrekkelijk kort ge
leden is de heffing tot 1944
verlengd. Maar als wij er
eens over nadenken, komen
wij tot de conclusie, dat, als
de benzine kostte, wat ze nu
aan de pomp kost, de over
heid ongetwijfeld hooge be
dragen aan subsidie zou ge
ven om technische verbete
ringen te bevorderen, waar
door de prijs zou kunnen
dalen. En nu de prijs laag
iswordt hij door de over
heid meer dan verdubbeld!
Kennen deze tijden dan
geen medelijden?
Uit het Volk:
's Morgens bij 't ontwaken
Krantje openmaken
en in spanning turen:
brandt het bij de buren?
Gaande naar 't kantoor
speur je nog aldoor
naar een bulletin:
zou 't al oorlog zijn?
Aan het middagmaal
let je op geen schaal
maar wacht op de krant:
wereld al in brand?
Bij de avondthee
komt het A.N.P.
proef je ieder woord:
gaat hij los, de moord?
En dan doof je 't licht
en doet d'oogen dicht,
maar van slaap geen sprake;
gaan ze oorlog maken?
's Morgens bij 't ontwaken
krantje openmaken
Kennen deze tijden
dan geen medelijden?
Die arme sloeber.
In de rubriek „Onder De
Luifel" van het Nationale
Dagblad (NSB) lezen wij het
volgende:
Gisteren kwam de man bij
ons. Hij leed aan lichte ver
giftiging, ontstaan door het
werken in chemische stoffen
Nadat de huisarts de ziekte
ontdekt had, werd hem ver
boden in het bedrijf te blij
ven werken en word de
Raad van Arbeid ingelicht.
Deze verstond zich met de
Bijksverzekerings Bank en
begin dezer maand kreeg de
man van dieze Bank een.
nummer als voor uitkeering
in aanmerking komende ver
zekerde ingevolge de Onge
vallenwet. Gisteren was het
23 Augustus, doch nog steeds
was geen enkele uitkeering
gevolgd. De man had dan
ook reeds een brief naar de
Bijksverzekerings Bank ge
zonden, met de vermelding
„Dienst", welke brief onge
opend en met 10 cents straf-
porto belast terug gekomen
was, omdat deze ongefran-
keerd zijnde door de gea
dresseerde geweigerd was.
Gisteren zond men ons een
drukwerkje van den Toipo>-
grafiischen Dienst, waarin
reclame gemaakt wordt voor
den aankoop van kaarten,
een zuiver zakendrukwerk,
waarvan de bedoeling tot
het maken van winst in de
cijfers tot uitdrukking komt.
Opmerkelijk is de vermelding
hoven dit zakendrukwerkje
„DIENST, Departement van
Defensie."
Dit zakendrukwerk" van
den Slaat, waarmede particu
liere uitgaven van kaarten be
concurreerd worden, gaat
dus wél „Portvrij", doch als
een arme sloeber, slachtof
fer van zijn plicht, door de
Rijksverzekeringg Bank we
ken tot wachten en dus
honger lijden wordt ge
doemd, krijgt hij zijn smeek
brief ongeopend terug... om
dat die brief niet portvrij is!
Hoe heerlijk en rechtvaardig
is de democratie toch! besluit
de Mussertkrant,
