TRiUMPH
ENORM
Het drukwerk
S
Hitier in de
knel?
EN 'N TRIOMI
IN SMAAK!
Vergaderingen en uitvoeringen
argelast, bioscopen gesloten
drukkerij De Boer
We blijven gelooven in den vrede
Interessante
weerkundige
gegevens
©,e w-eed in J^iien en ^antalieën
Gemberbrood...
f 0.25
Tweede Blad
Denk aan de menschen,
die opgeroepen werden
dus:
Het gemeentepersoneel
van verlof teruggeroepen
1938 irns een siormjaar
De heer Schoeffelenberger contra
wethouder v. d. Vaart
COR KRIGEE Tel. 399
"c utuuuiiix
Sympathiek gebaar van de
padvinders
De geschiedenis herhaalt zich.
Wie gisterenmorgen de stad doorfietste van
de Binnenhaven naar de Langestraat en van
de Tuinstraat tot het Havenplein, die heeft
iets van het beeld gezien, dat de eerste Augus
tusdagen van 1914 te zien gaven, 't Was alles
militairen. Hier lagen ze op het trottoir, moe
van den vaak langen en onverwachten reis,
down door de stemming, dat ze van huis wer
den gehaald, voor onbestemden tijd. Bij de ka
zerne Langestraat hadden ze het beter ge
troffen en lagen de jongens op een zacht stuk
je gras. Overigens nemen de meesten de zaak
nogal rustig op, ze passen zich aan de omstan-
digheden aan en schikken zich in het onver
mijdelijke. De Hollander is van huis uit geen
militair, we zijn een te vrede lievende natie,
dan dat we enthousiast worden voor den mi
litairen dienst. Dat valt je te sterker op in
onze stad, die uit den aard der zaak zooveel
goede militairen heeft.
Er is met bekwamen spoed gewerkt aan de
ontvangst van de jongens uit het binnenland.
Alle scholen, zoowel de openbare- als bijzon
dere scholen, zijn ontruimd en ingericht voor
kazerneering van de opgeroepen soldaten.
We kunnen het wel als vaststaand beschou
wen, dat de vacanties verlengd zullen wor
den. Voor hoelang? Dat zal afhangen van de
omstandigheden. We hopen dat dit alles van
korten duur zal zijn, want we hebben nog al
tijd het vertrouwen, dat een oorlogsramp ons
werelddeel bespaard zal blijven.
Doordat ook openbare gebouwen, bios
copen, Musis en Casino, in beslag geno
men werden zijn alle uitvoeringen en bios
coopvoorstellingen afgelast. De Chr. Oran-
jevereeniging, die volgende week een op
voering zou geven van een revue in Ca
sino, als feestelijke herdenking van de ge
boorte van Prinses Irene en den verjaar
dag van H. M. de Koningin, heeft deze
voor onbepaalden tijd uit moeten stellen.
Wel hoopt men de opvoering binnen af-
zienbaren tijd te geven.
Meer openbare gebeurtenissen zullen moe
ten worden afgeschreven.
Zoo staat onze stad in de branding van
de gebeurtenissen, die allen een uitvloeisel
zijn van de internationale spanningen. We
zeiden het hierboven reeds, dat we nog
steeds gelooven, dat ons de ramp van een
oorlog bespaard zal worden. We gelooven,
dat zoowel van den kant van Engeland als
van dien van Duitschland een psycholo
gisch spel aan den gang is, dat denkelijk
zijn ontknooping zal vinden in een breed
gebaar van Hitier, waarbij hij wijst
op den vredeswil van Duitschland en Rus
land, die in een pact van non-agressie de
wereld hebben willen laten zien, dat ze
maar één begeeren hebben, handhaving
van den vrede, terwijl hij dan met felheid
van woorden zal wijzen op de oorlogspsy
chose, gekweekt door de z.g. democrati
sche landen. Vooral Engeland zal heel wat
te incasseeren krijgen. Natuurlijk zal Hit-
moet een aanbeveling
en een introductie voor
Uw zaak zijn
Laat het daarom
vervaardigen in
een bedrijf dat
technisch „bij is
Ier aandringen op de vervulling van de
rechtvaardige eischen, die zoowel Duitsch
land en Rusland hebben voor hun „vitale
levensbelangen" en de oplossing van het
Oost-Europeesche probleem, dat de rust
van de wereld steeds dreigt te verstoren.
Maar het wil er nog niet bij ons in, dat
hijzelf onmiddellijk zal overgaan tot de
vervulUng van deze eisehefl
Is deze hoop te optimistisch We zullen
afwachten. We meenen dat er verschillende
symptonen zijn, die dit optimisme niet zullen
beschamen. Het feit b.v. dat de Duitsche re
geering het absoluut niet noodzakelijk schijnt
te vinden, dat de Duitschers uit Engeland zou
den terugkeeren, zegt ook wel iets. Als men
waarlijk Zondag een oorlog zou ontketenen,
zou men dit risico voor zijn diplomatieke amb
tenaren en voor alle Duitschers, die op het
oogenbik nog in Engeland vertoeven, allicht
niet willen dragen.
Intusschen zijn er in onze stad een groot
aantal militairen ondergebracht. Jongens
en mannen, die de gezelligheid van het
eigen huis moeten ruilen voor het primi
tieve en allesbehalve gezellige leven van
den kazerne-soldaat. Dien mannen het ver
blijf in onze stad te verlichten, zij ons
doel! Laat men z'n huis openstellen, zoo
als zoovelen dat in 1914 gedaan hebben.
Laat ons in ernst trachten de menschen
het gemis van eigen haard te vergoeden,
door ze een tweede huis te bezorgen. Denk
er aan, dat het ook uw jongen of man zou
kunnen zijn, die tot de verdediging van
het land op zijn post geroepen wordt.
Groep I van de N.P.V. heeft besloten tot
een sympathiek gebaar. De jongelui zullen,
ieder in hun eigen buurt,de kranten van de
vorige dag ophalen én diè 's avonds bezor
gen' op alle plaatsen waar veel militairen zijn.
In kazernes en scholen en openbare gebouwen
dus.
Wij twijfelen er niet aan, of het beroep van
de jongelui zal niet tevergeefs zijn. Men
legge zijn gelezen krant klaar voor de mili
tairen, van wie de meesten ook van radio
ontspanning verstoken zijn, en lectuur een
welkome afwisseling is.
In ons nummer van gisteren deed de ad
ministrateur van het eerste det. kustartillerie
een beroep op onze stadgenooten, om behalve
krantenlectuur, zoo mogelijk ook boeken voor
de militairen ter beschikking te stellen en ge
zelschapsspelen. Wellicht kan men de jonge
padvinders, als ze de kranten komen halen,
dit tevens meegeven. Zij zorgen, dat het op
de goede plaatsen komen.
SCHOUW VLIEGER'»
Onder wijs-Instituut
Leerlingen van alle scholen 25 ct. per week
Het belang van Uw kind is een te ernstige
zaak om uit te stellen. Vanmiddag isU vrij,
spreekt U dan eens met ons.
HOOFDGRACHT 51
De spaarbank R.K. Volksbank
Tijdelijk Molengracht 12.
Den spaarders van de Spaarbank R. K.
Volksbond kunnen wij hierbij, onder verwij
zing naar de desbetreffende advertentie in
dit blad mededeelen, dat deze in verband met
de militaire bezetting van het gebouw, de
bank aldaar, tijdelijk gesloten is. De zittin
gen zullen nu plaats hebben in het perceel
Molengracht 12, op de gewone uren.
Tot nadere bekendmaking zal deze spaar
bank in genoemd gebouw gevestigd zijn.
Naar wij vernemen heeft de burgemees
ter in den ernstigen toestand aanleiding
gevonden het gemeentepersoneel, dat met
verlof was, terug te roepen, terwijl alle
verloven zgn stopgezet.
DE Wf)f)K1TF FOTO
r" PORTRET - AT L LI ER-
f~ JAC.de E5CEP
Aug. Zonaags gesloten.
APOTHEKEN.
Van hedenavond 9 uur tot Maandagmor
gen is alleen geopend de apotheek van D. W.
de Bas, Binnenhaven.
Van Maandag 28 Aug. tot 4 Sept. wordt
avond- en Zondagdienst waargenomen door
de firma SmeetsSnel, Weststraat.
I
Hoe vaak en hoe erg stormt het aan de
Nederlandsche kust en speciaal in Den
Helder, is een vraag, die velen zich on
willekeurig gesteld zullen hebben, als zij
's winters zagen hoe de Noordwester
beukte op het strand en de golven tot op
den dijk en vlak aan den duinvoet stonden.
En het is interessant, dit na te gaan, te
meer, daar Den Helder den naam heeft,
dat „het er altijd waait".
Dat dit laatste juist is, blijkt overdui
delijk uit de meteorologische gegevens. Er
is bijna geen dag, dat Den Helder vol
komen windvrij is.
Toch komen ook de zware stormen in Ne
derland betrekkelijk weinig voor, en winden
van een allesvernielende kracht, als de orka
nen zijn in ons land zeer zeldzaam en blijven
dan nog beperkt tot de kust. Meer komen
voor de hevige windstooten, die zulk een ver
nielende uitwerking kunnen hebben.
Zooals men weet, bestaat er een toestel,
waarmee de windsterkte gemeten kan wor
den, de zoogenaamde schaal van Beaufort.
Deze schaalverdeeling loopt van 1 tot twaalf,
waarbij acht of hooger storm beteekent, in
verschillende graad van hevigheid, die bij 11
en 12 is overgegaan tot een orkaan.
En wat blijkt nu?
Dat windkracht 11 slechts 0.7 maal op de
10.000 is voorgekomen en windkracht 12
slechts eenmaal op de 50.000 stormen.
Zooals men ziet, komen orkanen hier prac-
tisch dus niet voor.
In de enkele hevige windstooten bereikt de
wind natuurlijk een veel grootere sterkte.
Hoe staat het nu met het stormweer in
1938,
Daarbij denken we in de eerste plaats te
rug aan voor- en najaar.
En we vergeten zoo licht, dat het in Mei
en in Juni nog behoorlijk heeft gestormd.
Nu deze maanden dit jaar zoo mooi ge
weest zijn, zouden we haast vergeten, dat
zij vorig jaar verre van fraai waren. Want
immers er blijkt uit de officieele gegevens,
die doorh et metereologisch Instituut be
kend zijn gemaakt, dat het aantal storm-
uren in deze maanden abnormaal groot is
geweest.
Het jaar 1938 is een echt storm- en buien-
jaar geweest. Gaan we de gegevens na dan
blijkt dit allereerst uit die over de maanden
Januari en Februari.
Humor en tragiek m de raadzaal
't Is gelukkig, dat er niettegenstaan
de het feit, dat de wereld er nu heusch
niet zóó uitziet, dat je er jaloers op be
hoeft te zijn, als mensch op dit onder-
maansche rond te kuieren, er toch ook
nog humor is. Humor, die wat glans
brengt in het vrij kleurlooze bestaan
van dezen tijd.
Daar hadden we van de week een
raadsvergadering. De bedoeling daar
van is overigens waarlijk niet een
amusante vertooning van min of meer
intelligente schermutselingen, tusschen
de edelste" vertegenwoordigers van
onze goede gemeenschap. Er is vaak
weinig scherpzinnigheid en slagvaar
digheid. Al zijn er raadsleden, die sterk
zijn in het uiten van hun meening, als
ze een getikt vel folio voor zich hebben,
zoodra ze hun program hebben afge
draaid is de geest weg en zijn de inter
rupties meest zoutelooze opmerkingen.
De gunstige uitzonderingen daarge
laten.
Van de week hebben we het steek
spel beleeft tusschen onzen wethouder
van financiën, grijs van hoofd maar
jong van hart en onzen opposant, we
zouden bijna schrijven wijlen onzen
opposant, SchoeffelenbergerMen
weet, de opposant Schoeffelenber
ger is bij de laatste verkiezingen ge
storven en is als vertegenwoordiger
van de economische groep uit zijn poli
tieke graf herrezen. Schoef dan werd
van de zijde van wethouder v. d. Vaart
hevig bestookt om het feit, dat hij den
wethouder als leugenaar voor de gan-
sche Heldersche gemeenschap in zijn
flanelletje had gezet. Wat was de
financier van onze gemeente-penningen
daarover slecht te spreken! Hij sabelde
den opposant volkomen neer en deze
noemde het. met bloedend hart, „geen
mannenwerk'' wat de heer v. d. Vaart
deed. Neen. de wethouder had min
stens van tevoren kennis moeten geven,
aan het huis des heeren Schoeffelen
berger. dat hij van plan was, hem de
oor en te wasschen, dan had Schoef
voor een baddoek kunnen zorgen, om
den S.D.A.P.-wethouder af te drogen,
want er stond nog wat op het vuur van
de economische groep voor de S.D.A.P.
Dat potje is gaar bij de volgende raads
vergadering en de heer Schoeffelen
berger is van plan om den sociaal
democraten er eenige lepels van toe te
dienen, die naar zijn oordeel aan deze
groep bitter zullen smaken.
Maar om terug te komen op het
„verweer" van den heer S., 't zou niet
gek zijn als alle voorgenomen aanvallen
eerst aan de betreffende tegenpartij ter
inzage werden aangeboden. Het zou de
replieken bij de a.s. begrooting kunnen
besparen en wat een geld zou daardoor
weer in de gemeentekas blijven. Hoe
veel gemoedelijker zouden de raadsver
gaderingen worden, hoeveel dorpscher,
om het woord van wethouder v. d.
Vaart te bezigen.
In een sfeer van vriendelijkheid en
eensgezindheid zou de begrooting af
gehandeld kunnen worden. En dat
hebben we juist noodig in onze dagen,
waarin de onvriendelijkheid hoogtij
viert.
Hulde aan onze ex-opposant Schoef
felenberger, voor dit menschlievend
voorstel.
De heer KL F. O., geestelijke vader
van „de Middenstandsgroep met een
gaatje in hun hoofd", zooals wethouder
v. d. V. ze pleegde te noemen, zat zich
op het schellinkie te verbijten, dat hem
die gelegenheid van een worstelpar-
tijtje met de S.D.A.P. ontging.
Dat het leven soms ook wreed kan
zijn ondervond wethouder Smits, die
geroepen werd zijn eigen politieke graf
rede uit te spreken. Inplaats dat hij
zich uit den mond van burgemeester
Ritmeester den lof hoorde toe
zwaaien, die hem rechtelijk na zooveel
jaar trouwen dienst toekwam, moest hij
zichzelf in alle bescheidenheid een af
scheidswoord toevoegen, 't Was geluk
kig, dat wethouder v. d. Vaart nog een
vriendelijk en vaderlijk woord sprak,
't Was anders al te cru geweest.
Daarvan was Januari nog het rustigste.
Want in deze maand stormde het in het ge
heel slechts vier dagen: 24 uur van den 15den
op den 16en uit Z.Z.W.- en westelijke richting.
De snelheidsmeter wees den 29sten Januari
zelfs een windkracht 9 aan, terwijl het den
geheelen vorigen dag reeds had gestormd uit
W.N.W. richting. In Februari was het aantal
stormdagen veel hooger n.m. 9. Den dertien
den en den zeventienden stond er een krach
tige N.O. wind, die de groote koude aanvoerde
uit Finland en Noord Duitschland.
Van den lOden 9 uur, tot 14 uur den
elfden bleef de wind steeds boven den storm-
grens. In den nacht van 14 op 15 bereikte de
wind eveneens een kracht, die met 8 geregi
streerd werd.
Na deze winter- en bijna weer voorjaars
maanden komen de najaarsmaanden met een
behoorlijk aantal stormen en stormpjes, waar
bij October er al zeer ongunstig afkomt.
In totaal werden in die maand negen
stormdagen genoteerd. Lijkt dit op het
eerste gezicht nog niet veel, dan moet men
niet vergeten, dat alles, wat men in het
gewone spraakgebruik storm pleegt te
noemen, maar wat volgens de windmeters
niet boven de kracht 8 uitkomt wordt
weggelaten.
Telkens gedurende de geheele maand luwde
de wind voor enkele dagen, om daarna weer
met verniewde kracht door te zetten. Den
4den, en den 8sten werden zelfs sterkten van
9 waargenomen, terwijl het op 9 October den
ganschen dag bleef stormen.
Ook later in diezelfde maand en in Novem
ber weer hetzelfde liedje. Van 23 Nov. 11 uur
tot 24 November twee uur was de storm zoo
hevig dat de schaal van acht tot negen en
zelfs tot tien liep,
Gelukkig was de windrichting Zuid en Zuid
west, wat voor onze kust van groot belang is.
Immers bjj Zuiden wind staan stroom en wind
en golven schuin op vaak nagenoeg langs de
kust. Hierdoor is de afslag van duinen en
strand veel minder dan bij Westen en Noord
westen wind.
Uit deze gegevens blijkt, dat October in
1938 zeer slechte weersomstandigheden heeft
gehad, vooral als we gaan vergelijken met
1937 en het gemiddelde nemen.
In het jaar 1937 had October 15 storm-
uren (gemiddeld 20), in '38 63. Voor Novem
ber zijn deze cijfers: 1937 geen stormuren,
(gem. 31), in 1938 45. Deze cijfers spreken
voor zichzelf.
Ook de andere maanden van 1938 waren
met uitzondering van Juli en Sept. geen van
allen stormvrij. Zoo hadden April, Mei. Juni,
Juli en Augustus in 1937 in het geheel geen
Een wanhoopsdaad of zal het ge
zond verstand nog een woordje
meespreken
De wereldtoestand is er sinds gisteren niet
overzichtelijker op geworden en het staat
niet te bezien, dat de dag van heden of mor
gen klaarheid zal brengen in den waanzinni
gen toestand, waarin onze wereld op het
oogenblik verkeert. De rede, die Hitier mor
gen op Tannenberg zou houden is uitgesteld,
het nationaal-socialisch partij-congres, dat 2
September a.s. te Neurenberg zou worden
gehouden, zal eerst over drie weken plaats
hebben, alle Duitschers, die voor militairen
dienst in aanmerking komen, zijn opgeroe
pen, ministerie van luchtvaart, marine en
oorlog zijn overgeplaatst naar de voorsteden
van Berlijn, waar reeds gedeeltelijk onder den
grond, gedeeltelijk boven den grond gebou
wen voor hen gereserveerd zijn.
Dit zijn zoo ongeveer de onrustbarende be
richten, die tot vanmorgen bekend waren
geworden. De situatie kan chter ieder uur
veranderen; er moet een v- gebeuren,
wil de ramp van een oorlog afgewend
worden.
Overigens, de mogelijkheid daartoe is
nog niet buitengesloten. Ook als Hitier
zijn gezond verstand nog een woordje
mee laat spreken, zal hij niet tot deze
laatste wanhoopsdaad overgaan. Er is
bovendien aanleiding voor hem, om zon
der dat dit zijn prestige al te veel zal
schaden, de kwestie van oorlog of vrede
nog eenigen tijd te verschuiven.
Het feit, dat Polen vanmorgen bereid
was, naar aanleiding van het daartoe door
Roosevelt gedaan verzoek, met Duitsch
land te onderhandelen, is een van de licht
punten, die de dag van heden heeft.
Roosevelt heeft deze bereidverklaring
oogenblikkelijk aangegrepen om een
tweede hartstochtelijk beroep te doen op
Hitier om de onderhandelingen te aan
vaarden en daardoor den vrede te redden.
Zal Hitier deze gelegenheid aangrijpen? We
willen het van harte hopen. Het is op dit
oogenblik de eenige mogelijkheid aan een
oorlog te ontkomen en nogmaals, als Hitier
zijn gezond verstand laat spreken, dan zal hij
tot onderhandeling bereid zijn. Gisteren hebben
Engeland en Frankrijk opnieuw hun onver-
zettelijken wil tegen iedere verdere agressie
aan den Duitschen Führer kenbaar gemaakt.
De onderteekening van het Britsch-Poolsche
verdrag spreekt een duidelijke taal. Uit den
tekst blijkt, dat Engeland nog veel verder
met zijn hulpverleening aan Polen gaat, dan
aanvankelijk verwacht was. Japan heeft den
band met Duitschland doorgesneden. Neen, als
Hitier zich niet al te sterk laat verblinden
door zijn militaire machthebbers, o.w. Goering
als de gevaarlijkste wordt aangemerkt, dan
zal hij de gelegenheid, die hem vanmorgen
geboden is, dankbaar aangrijpen.
Hij voorkomt daardoor den ondergang
van het Derde Rijk en de vernietiging
van Europa.
Morgen zal in de katholieke kerken, en wij
twijfelen er niet aan, ook in de Protestansche
kerken, ernstig voor den vrede worden ge
beden.
Zal het telaat zijn of zal deze ramp nog van
onze wereld worden afgewend? We wachten
af
stormuren, terwijl de cijfers voor 1938 respec
tievelijk zijn: 19, 31, 36 en 15.
Uit al deze gegevens blijkt welk een
„wind-jaar" 1938 geweest is. Steeds was
het enkele dagen mooi weer, storm, wind,
regen, enz.
Alleen de Julimaand heeft zich in dat jaar
goed gehouden, de maand, waarin ieder bijna
aan zijn vacantie toe is, en voortdurend in
de hoop leeft, dat het weer zoo zal blijven.
Augustus, de vacantie-maand, gaf steeds wis
selvallig weer. Zoodat 1938 tot een van de
ongunstige jaren, wat het weer betreft, kan
worden gerekend.
De heer Schoeffelenberger verzoekt ons mee
te willen deelen, dat hij niet bjj de begrooting.
maar in de eerstvolgende raadsvergadering
den aanval van wethouder v. d. Vaart hoopt
te weerleggen.
nog steeds een delicatesse
Heden slaagde voor het examen hloenibin-
den te Aalsmeer de heer P. Trap, alhier.