BOMBARDEMENT -
van Poolsche steden
vastgelegd
Ook Indië zorgde
Tweede Kamer
Maandag bijeen
„Leve het
Vaderland P
staat van oorlog
Io
Vrijwillige
legerdienst
Warschau toont een
normaal aspect
Duitschers rukken
van drie zijden op
BAKKERS
WEEKEND
Hongarije neemt
maatregelen
Postkantoor als
Poolsche vesting
Nederlanders te
Dantzig
roept de Koningin
Engelsche
garantie aan Nederland
Het Poolsche telegraafagentschap meldt,
dat gisterenavond omstreeks zes uur zes
Duitsche vliegtuigen de steden Jedlitz, Mo-
derowka-en Iwonicz in het district Krosno
hebben gebombardeerd, terwijl 20 minuten
later vijftien Duitsche vliegtuigen den aan
val op deze steden hebben herhaald. De toe
stellen wierpen brandbommen uit. Een der
machines werd neergeschoten drie Duitsche
onderofficieren, die uit het brandende toe-
tel gered konden worden, werden door de
politie gearresteerd en ter beschikking van
de militaire autoriteiten gesteld. Ook in de
beide andere genoemde districten zou
den Duitsche vliegtuigen zijn neergeschoten.
Op het bekende kuur-oord Iwonicz wierpen
de Duitsche toestellen twaalf bommen. Hier
bij werden vier personen gedood en zes ge
wond, terwijl een huis verwoest werd. Op
Warka werden 55 bommen geworpen.
De Duitsche vliegers namen bovendien
het marktplein onder militair vuur, waarbij
een persoon werd gedood en drie werden
gewond.
Nabij Pultusk vloog een Duitsch vliegtuig
in brand. Er bevonden zich vier personen
in, waarvan twee gewond werden. Zij wer
den door de politie eveneens ter beschik
king van de militaire autoriteiten gesteld.
Duitsche bombardementsvliegtuigen pro
beerden verder opnieuw Warschau te be
reiken, dat 's morgens vroeg een lichte
luchtaanval had te doorstaan, doch werden
verdreven. Zij vielen een vliegveld aan, 24
kilometer ten oosten van Warschau, waar
bij een Duitsche machine werd neergescho
ten.
Een Poolsch communiqué zegt voorts, dat
Duitsche vliegtuigen een trein met vluch
telingen uit Pozan nabij Koetno heeft ge
bombardeerd, waarbij vele slachtoffers zou
den zijn gevallen, terwijl ook Zuuow in
Poolsch Pommeren gebombardeerd zou
zijn. Al deze aanvallen zoudeh echter wei
nig succes hebben gehad.
Een escadrille Duitsche vliegtuigen heeft
den weg bij Warka gebombardeerd. Tijdens
het bombardement van Warschau zijn bom
men gevallen op het weeshuis voor Jood-
sche achterlijke kinderen, waardoor velen
werden gedood.
Gebombardeerd werden de Poolsche ste
den Augustof, Nowydwor, Ostrog Mazowiec-
ka, Tczew, Puck, Zambrof, Radomsko, To-
run, Tunel, Krakau, Grodno, Trzesinia,
Gdynia, Jaslo, Tomaszowmazowiecki en
Katowitz. In de gebombardeerde steden
waren er dooden en gewonden onder bur
gerbevolking. Bij Koetno is een trein die
dienst deed bij de evacuatie der bevolking,
door de vliegtuigen met bommen en machi
negeweervuur bestookt. Te Grodno is de
Roomsche-Katholieke, te Bialapodlaska de
orthodoxe kerk getroffen. Er blijven be
richten over de voortgezette bombardemen
ten binnenkomen. Bij Dantzig wordt een
sterke luchtaanval ondernomen tegen Gdynia
De verliezen van den vijand: gisteren zijn
in totaal 16 Duitsche vliegtuigen neerge
haald, terwijl Polen 2 vliegtuigen verloor.
De troepen, welke uit Oost-Pruisen op
rukken zijn ver op Poolsch gebied in strijd
gewikkeld.
De Duitsche luchtmacht heeft in herhaal
de krachtige aanvallen de militaire objec
ten op verscheidene Poolsche vliegvelden
bestookt en vandaag de heerschappij in de
luc'ht boven Polen behaald, hoewel sterke
afdeelingen in Midden en West-Duitsch-
land teruggehouden worden.
Afdeelingen van de Duitsche zeemacht
hebben een stelling ingenomen voor de
Dantziger Bocht en beveiligen de Oostzee.
Het sclioolschip „Schleswig Holstein", dat
in het Neufahrwasser bij Dantzig ligt, heeft
de door Polen bezette Westerplatte onder
vuur genomen.
Op het landfront.
Het Poolsche legerbericht zegt verder dat
tegelijk met de luchtaanvallen de actie der
Duitsche troepen begon, die op verschillen-
Voor vele maanden voorraad.
Ook in Nederlandsch-Indië is, met ingang
van gisteren, een verbod tot prijsopdrijving
en met ingang van morgen de uitvoer van
een aantal goederen verboden.
Verder is de verdedigingsvoorbereiding
van onzen Archipel sinds geruimen tijd
krachtig aangepakt, zoodat voor vele maan
den voorraad, zoowel aan levensmiddelen
als industrie-producten, aanwezig is.
Speciale regeling in verband met
mobilisatie.
De regeeringspersdienst meldt:
De minister van Sociale Zaken heeft
goedgevonden te vergunnen, dat, voor zoo
ver dit in verband met de door of namens
den minister van defensie verstrekte op
drachten noodig is, in het belang van de ver
zorging van krijgsvolk, in broodbakkerijen,
zulks in afwijking van het bij de wet be
paalde, door hoofden en bestuurders en
door bakkersgezellen, bakkersarbeid wordt
verricht tusschen Zaterdag 2 September 1939,
des namiddags te S uur en Maandag 4 Sep
tember 1939, des voorniiddags te 5 uur.
de punten op Poolsch gebied doordrongen.
De gevechten in de grensstreek duren nog
voort. De strijd is het meest intensief in
Silezië. Bij onze actie hebben we tot dus
verre een geblindeerden (rein van den vij
and door geschutvuur vernietigd. Ecnige
tanks werden immobiel gemaakt. Op ver-
verscheidene punten hebben wij krijgsgevan
genen gemaakt.
De Duitsche generale staf meldt:
De Duitsche oorlogshandelingen vanuit Si
lezië, Pommeren en Oost-Pruisen hebben aan
alle fronten reeds vandaag 't gestelde doel
bereikt. De troepen, welke uit het Zuiden
over het gebergte zijn opgerukt hebben de
lijn NeumarkSucha bereikt. Ten Zuiden
van Moravisch Ostrawa is de Olsa bij
Teschen overschreden. Ten Zuiden van het
industriegebied rukken de Duitsche troepen
ter hoogte van Kattowitz op.
De troepen, welke uit Silezië zijn vertrok
ken, zijn op marsch in de richting van
Tsjenstoohau en noordelijk daarvan. In de
corridor naderen de troepen de Brahe en is
de Netze bij Nakel bereikt.
De Tweede Kamer zal Maandag 4
Sept., des middags om twee uur
bijeenkomen. In de afdeelingen zul
len worden onderzocht het wetsont
werp regelen betreffende de genees
kundige voorziening onder de bur
gerbevolking in oorlogstijd, zoomede
eenige andere wetsontwerpen, waar
van de indiening voordien is te ver
wachten. Het ligt in de bedoeling
deze wetsontwerpen nog denzeliden
middag in openbare behandeling te
nemen.
Er is aanleiding voor
Het Hongaarsche officieele staatsblad be
vat een proclamatie van minister-president
Teleki aan het Hongaarsche volk, waarin
verklaard wordt, dat de maatregelen die in
verschillende landen zijn genomen, de Hon
gaarsche regeering aanleiding hebben gege
ven eveneens een serie maatregelen te ne
men. Met het oog op de speciale volmachten
wordt het recht van vereeniging en verga
dering verder beperkt, terwijl verschillen
de politiemaatregelen worden afgekondigd.
Tegelijkertijd wordt de pcrscerasuur inge
voerd en worden verschillende distributie
maatregelen voor levensmiddelen en grond
stoffen aangekondigd.
Door de Duitschers te Dantzig
belegerd.
ONTROERENDE OOGENBLIKKEN
IN DE RESIDENTIE.
De rijtoer van de Prinselijke Familie
door de residentie is gisteren tot een
ontroerende manifestatie van vader-
landstrouw geworden.
Den Haag was uitgeloopen om Prinses en
Prins met hun beide kinderen te begroeten.
Om ongeveer twaalf uur rijdt een open hof-
auto de stad binnen. Op de achterbank zien
wij Prinses Juliana en Prins Bernhard. Tus
schen de Prinses en den Prins is freule
Feith gezeten met Prinses Beatrix op haar
schoot. En er is een tipje zichtbaar van Prin-
De schuld
Engelsch witboek inzake de cor
respondentie tusschen Londen
en Berlijn. De werkelijke gang
der gebeurtenissen.
ses Irene, die in een reiswiegje ligt. Als de
auto voor het paleis stilhoudt, treedt de Ko
ningin naar buiten. Eerst wordt Prinses
Irene uit den auto gedragen en het paleis
binnengebracht, dan stapt Prins Bernhard
uit en daarna Prinses Juliana.
Prinses Beatrix wuift.
Na de begroeting tilt Prins Bernhard zijn
oudste dochter uit den auto. Het prinsesje
heeft een witte jurk aan en een pop in de
hand. Verwonderd kijkt zij naar al die men-
schen, die haar toejuichen en toezwaaien.
Even aarzelt zij maar dan volgt zij het voor
beeld van haar grootmoeder en van haar
ouders en wuift terug. Slechts korten tijd
blijft de Koninklijke familie op het bordes
en dan gebeurt er iets, dat eerst verbaast,
maar dan het enthousiasme nog doet toene
men.
De Koningin, Prinses Juliana en
Prins Bernhard wandelen over het
voorplein naar de menschen toe en
de Prins draagt Prinses Beatrix in de
armen. Dat hebben wij nog nooit be
leefd. Vlak voor al die juichende
menschen wandelt de Koninklijke fa-
te dat zij haar ambassadeur gemachtigd
had de Duitsche regeering mede te deelen,
dat Polen de Britsche voorstellen inzake het
voeren van onderhandelingen accepteerde.
De Poolsche ambassadeur te Berlijn, Lipsky
werd door von Ribbentrop niet eerder ont
vangen dan in den avond van 31 Augustus.
Na dit onderhoud deed de Duitsche regee
ring onmiddellijk per radio mededeeling
van haar voorstellen. Lipsky probeerde on
middellijk vofling te krijgen met Warschau
doch slaagde daarin niet, aangezien alle
communicatiemiddelen tusschen Polen en
Duitschland door de Duitsche regeering wa
ren verbroken.
Hun belangen veilig.
Naar uit bij liet departement van Buiten-
landsche Zaken ingekomen ambtsberichten
blijkt, heeft de Senaat van Dantzig den Ne-
derlandschen consul-generaal aldaar officieel
medegedeeld de veiligheid en de bescher
ming van de Nederlandsche kolonie te ga
randeeren.
De Nederlandsche kolonie bevindt zich in
goeden welstand.
DUITSCH VERZOEK AAN DEN
HAAG.
De Regeeringspersdienst meldt:
De Duitsche Regeering heeft de Ne
derlandsche regeering verzocht de
behartiging van de Duitsche belan
gen in Polen op zich te willen ne
men.
De Nederlandsche regeering heeft in
dit verzoek toegestemd.
ONZE NEUTRALITEIT
GEëERBIEDIGD.
De regeeringspersdienst meldt, da,
naar de Britsche regeering aan de
Nederlandsche regeering heeft ver
klaard, zij, in geval een Europee-
sche oorlog mocht uitbreken en Ne
derland daarin een onzijdige hou
ding aanneemt, vast besloten is, die
onzijdigheid overeenkomstig haar
traditioneel beleid ten volle te eer
biedigen, mits die onzijdigheid ook
door andere mogendheden geëerbie
digd wordt.
UITVOER VLAS EN SLACHTAFVAL.
Men verzoekt ons van bevoegde zijde er
op te wijzen, dat met ingang van 2 Sep
tember 1939 een algemeene dispensatie wordt
verleend van de volgende uitvoerverboden:
Vlas al dan niet bewerkt, afval van vlas
en van linnen garens, dierlijke organen en
ander slachtafval.
milie en eensklaps roept de Konin
gin: „Leve het Vaderland, hoezee,
hoezee, hoezee!" Daverend stemt de
menigte in met dien roepen. Velen
kunnen hun ontroering niet bedwin
gen Ten tweeden, ten derden
male klinkt uit den vorstelijken
mond: „Leve het Vaderland!" Innig
weet het volk zich in deze moeilijke
dagen verbonden met Oranje.
Een Koninklijke wenk.
Op het voorplein teruggekeerd geeft de
Koningin een wenk en het publiek krijgt
verlof om de afzetting te doorbreken en na*
derbij te komen; de menschen juichen en
zingen het WilhelmusDe geestdrift is
onbeschrijflijk.
Het duurt nog eenigen tijd voordat de
menschen langzaam huns weegs gaan. Al
len zijn geheel vervuld van de onvergetelij
ke oogenblikken, die zij heibben meegemaakt^
De Landsvrouwe heeft gisterochtend het
vertrek der grenadiers en jagers, die dë
hofstad verlaten, bijgewoond. Ook Prins
Bernhard sloeg eenige troepentransporten
gade.
Teneine de noodzakelijke mi*
litaire maatregelen te kunnen
nemen.
Gister is afgekondigd het Konink
lijk Besluit van 1 September 1939
(Staatsblad 187), waarhij het ge-
heele grondgebied des Rijks wordt
verklaard te zijn in staat van oor
log.
Het besluit treedt onmiddellijk in
werking.
De Regeeringspersdienst meldt:
Teneinde de noodzakelijke militaire maat
regelen, welke noodig zijn in het belang van
de geoefendheid en de paraatheid van onze
weermacht, te kunnen nemen, heeft de
Regeering zich noodzaakt gezien het grond
gebied des Rijks in staat van oorlog te ver
klaren.
De tengevolge van dezen rechtstoestand
aan het militair gezag toevallende bevoegd
heden zullen zich voorshands beperken tot
vorderingen, welke verband houden miet het
oefenien van den troep (het betreden van
particuliere terreinen) en den aanleg van
verdedigingswerken.
Voorloopig alleen voor onder
officieren.
De Regeeringspersdienst meldt:
Ten vervolge op de mededeeling van den
Regeeringspersdienst van 28 Augustus j.1.
wordt bij deze ter algemeene kennis ge
bracht dat voor het tegenwoordige alleen zij
zich voor den duur der mobilisatie bij de
Koninklijke Landmacht als vrijwilliger kun
ncn verbinden, die in een der onderofficiers
rangen den militairen dienst eervol heb
ben verlaten.
Zoodra ook vrijwilligers in den stand van
soldaat mogen worden aangenomen, zal
hiervan mededeeling worden gedaan.
Zij, die hun diensten reeds schriftelijk
aan den minister van defensie hebben aan
geboden, dan wel om toelating tot een vrij
willige verbintenis hebben verzocht, gelie
ven in het vorenstaande een antwoord op
hun schrijven te zien. Met het oog op de
vele werkzaamheden bij het departement
van defensie blijft een persoonlijk antwoord
achterwege.
KAASLEVERING EN MOBILISATIE.
Men deelt ons van bevoegde zijde mede,
dat degenen, die belang hebben bij de le
vering van een hoeveelheid kaas aan de
Nederlandsche Zniveleentrale afdeeling zui
vel, Laan van Meerdervoort, 84, te Den Haag
zich vóór Dinsdag 5 Sept. a.s. tot (leze cen
trale kunnen wenden met verzoek in ken
nis te worden gesteld van de voorwaarden
waarop moet worden ingeschreven.
In den loop van den morgen, zoo meldt
het D.N.B., zijn in Dantzig de kantoren
van de Poolsche spoorwegen gisteren bijna
zonder eenige wrijving door de plaatselijke
autoriteiten bezet.
Het eenige punt, waar verzet geboden
werd, aldus het Duitsche Nieuwsbureau,
was het gebouw der Poolsche posterijen,
dat zwaar gebaricadeerd was en waar zich
blijkbaar modern oorlogsmateriaal bevindt.
Men verwachtte echter, dat het in den
loop van den dag zou worden ingenomen.
Voorts zijn te Dantzig eenige honderden
Polen gearresteerd. In de Poolsche gebou
wen heeft men ontelbare zware en lichte
wapens van allerlei aard gevonden.
De groote uittocht
uit Londen
begonnen
Bij het aanbreken van den dag is gister de
groote uittocht uit Londen begonnen. Het
was de eerste dag van de ontzaglijke taak,
die vier dagen in beslag zal nemen, om
drie millioen kinderen, moeders, blinden en
verminkten te evacueeren. Uit alle deelen
des lands, zoowel uit de te ontruimen ge
bieden als uit de gebieden, waarheen de ge
evacueerden worden overgebracht, zijn berich
ten ontvangen omtrent een vlotte function-
neering van het plan, zonder dat zich hape
ringen voordeden. Het ministerie van ge
zondheid heeft ook een verklaring uitgege
ven, waarin voldoening tot uitdrukking
wordt gebracht over de vorderingen van
het plan. Er werd weinig geschreid.
Ouders aanvaarden de scheiding van hun
kinderen met kalme vastberadenheid, ge
steund door de wetenschap, dat hun kinde
ren in goede handen zijn en naar veilige
plaatsen worden gebracht. Voor de kinde
ren was het een opwindend avontuur een
vacantie aan zee of op het land bij vrien
den.
Tezelfdertijd begon een aantal zieken
huizen met de evacuatie van de patiënten
en ook hier werden de werkzaamheden rus
tig en doelmatig verricht. Vele auto's die
veranderd waren in ambulances, zijn in
gebruik genomen. Intusschen heeft de Lon-
denaar zich opgewekt onderworpen aan het
geringe ongemak, dat veroorzaakt werd dooi
de beperking van eenige zijner reisfacilitei-
ten.
De Engelsche regeering publiceert in den
vorm van een witboek de correspondentie,
welke zij sedert 22 Augustus jl. heeft gewis
seld met de Duitsche rijksregeering, en voegt
hieraan toe eenige „verklarende noten over
den werkelijken gang der gebeurtenissen".
Deze tekst luidt: Het Duitsche antwoord,
gedateerd 28 Augustus werd voor zijn over
handiging medegedeeld aan -de Fransche en
de Poolsche regeering. De Poolsche regee
ring machtigde de regeering van Groot-
Brittannië om de Duitsche rijksregeering
mee te deelen. dat zij onmiddellijk bereid
was in directe onderhandeling met Duitsch
land te treden. Men zal zien, dat paragraaf
4 van het Britsche antwoord van 28 Augus
tus de houding van de Poolsche regeering
op dit punt preciseerde. Het Britsche ant
woord werd Hitier te 2230 ter hand ge
steld. Op 28 Augustus beloofde Hitier den
volgenden dag een schriftelijk antwoord te
zullen geven. Het schriftelijk antwoord werd
den ambassadeur van Groot-Brittannië over
handigd op 29 Augustus te 19.15 uur.
Onafhankelijk van een volkomen misvor
ming der gebeurtenissen, die. op een crisis
uitliep, eischte het antwoord der Duitsche
regeering de komst naar Berlijn van een
Poolsche afgevaardigde, voorzien van vol
machten. in den loop van den volgenden
dag. liet antwoord der Britsche regcering
spreekt voor zichzelf. Door den Engelschen
gezant werd het op 30 Augustus te midder
nacht aan den Duitschcn rijksminister van
buitenlandsche zaken medegedeeld.
Von Ribbentrop toonde een uit
voerig document en las het in snel
tempo in het Duitsch voor. Het be
trof klaarblijkelijk het voorstel van
zestien punten, dat de Duitsche re
geering naderhand gepubliceerd
heeft. Neville Ilenderson vroeg toen
den tekst van deze voorstellen, over
eenkomstig de toezegging die gege
ven was in het Duitsche antwoord
van 29 Augustus. Von Ribbentrop
beweerde toen. dat het te laat was,
aangezien de Poolsche gevolmachtig
de niet voor middernacht te Berlijn
was aangekomen, zooals de Duitsche
regeering het in haar mededeeling
van den vorigen avond had goëischt.
Toen de Poolsche regeering dit vernam,
stelde zij de Engelsche regeering in den na
middag van 31 Augustus ex-van op de hoog-
