♦tPactomanie"
ALS OORLOGSGEVAAR
IVOREN
SCHAT
DRIE MANNEN
Steeiikolenvoorziening
gewaarborgd
en hun noodlot
Radioprogramma
Het geheim van de
Wegenbelasting wordt
terugbetaald
door: A. PANDOR
Iedere staat heeft nagenoeg met
lederen anderen staat een of an
der pact gesloten. Waar het
wel en waar het niet op aan
kom! .j.
(Van eep bijzonderen medewerker.)
Om de onbegrijpelijke verwarring der
huidige internationale crisis niet nog groo-
ter te maken, zullen wij er goed aan doen
ons niet bezig te houden met de vraag of
de alom in Centraal- en West-Europa voel
bare spanning en onzekerheid nu een ge
volg is van het zonderlingste pact der jong
ste historie, het niet-aanvalsverdrag tus-
schen het Duitscbe en het Sovjet-Russische
Rijk, dan wel van de omstandigheden die
tot dat pact geleid hebben. Dat pact im
mers, nog geheel afgezien van de esscntiee-
le waarde der daarin voorkomende clausu
les, behoeft ons niet uit ons evenwicht te
brengen; het is vooralsnog niet de tijd om
vast te stellen of de waarde ervan reëel of
illusoir moet worden genoemd.
Pacten zijn in Europa nu een
maal zoo goedkoop als pruimen ge
worden; pacten werden zoo ongeveer
al door alle staten met elkander ge
sloten, tusschen democratische en
autoritaire als nu tusschen een na-
tionaal-socialistische en een bolsje
wistische staat. Laten wij vooral erg
voorzichtig zijn met overwegingen
van moreelen aard, zoodra wij ons
op het gladde ijs der politiek be
vinden: wanneer het eigen voor
deel in het geding kwam, werd al
menig principe overboord gegooid
of omver gekegeld.
Laat ons nu eens zien hoeveel vredes-,
bondgenootschaps- en niet-aanvalspacten het
Europa van thans reeds rijk is; hun aantal
is waarlijk niet gering! Sterker, het is niet
eens gemakkelijk den goeden weg te vin
den in dit pacten-labyrinth en wij moeten
bij voorbaat reeds de clementie van den le
zer inröepen, voor het geval enkele waar
schijnlijk alleszins belangrijke pacten ver
geten worden...
Schimmen
Zoo willen wij, om een enkel voorbeeld
te noemen, maar kalmpjes voorbijgaan aan
het weliswaar nog immer bestaande, maar
in de schaduw der vergetelheid reeds ver
duisterde Kellogg-Pact, waarbij alle staten,
ook de niet-Europeesche zich verplichten
om geen oorlog meer te maken. Wij willen
het ook niet over de Volkenbondsverdragen
hebben, die evenzeer nog niets aan rechts
geldigheid hebben ingeboet, maar die noch
tans helaas tot schimmen gereduceerd zijn.
Bepalen wij ons tot de speciale pacten tus-
°chen verschillende landen onderling.
Engelands verplichtingen.
Daar is dan Engeland in de eerste plaats.
Het Britsche Rijk is in het bezit van mili
taire pacten, die de clausule van wederzijd-
sche militaire hulpverieening bevatten met:
Frankrijk, Portugal, Polen, Turkije, Egypte
en Irak. Voorts ging Engeland eenzijdige
waarborg-overeenkomsten aan met België,
Roemenië, en Griekenland. Ten derde kent
Engeland zijn status-quo-pact met Italië en
ten slotte een accoord met Duitschland,
krachtens hetwelk alle conflicten die onver
hoopt de kop mochten opsteken, door direct
contact moeten worden opgelost,
Fransche verdragen.
Niet minder talrijk zijn de verdragen die
Frankrijk met do verschillende staten geslo
ten heeft. Daar zijn dan in de eerste plaats
FEUILLETON.
Naar het Amerikaansch van
Morgan S. Roscue
50.
Schenk was op den grond gevallen en
wrong en kronkelde zich. Terwijl hij viel lie
ten Mc Girk en Bleekneus hun armen zak
ken, doken omlaag en schoten op O'Malley
toe. De kamer was zoo klein dat ze zich
direct op hem stortten.
O'Malley deed wat het meest natuurlijk
was in de gegeven omstandigheden. Hij liet
zijn revolver vallen, stak snel zijn armen uit
en greep Mc Girk met kracht in de keel. Door
het geweld van zijn tegenaanval vloog Mc
Girck achteruit en bonsde tegen Bleekneus
op, met het gevolg, dat ze beiden op den
vloer smakten. Terzelfder tijd knalde Barrets
revolver opnieuw en de kogel plofte in de
planken voor hun voeten.
O'Malley bukte zich haastig en raapte zijn
revolver op. Onder de bedreiging der twee
loopen krabbelden Mc Girk en Bleekneus
overeind; volkomen gedwee hieven ze hun
armen weer omhoog en liepen terug naar den
versten hoek van het vertrek. Schenk wen
telde zich nog op den grond; zijn bovenbeen
met beide handen vasthoudend.
Barrett ging langzaam naar hem toe.
Het spijt me, dat het eerste schot niet
het effect had waarmee het bedoeld was.
Schenk, zei hij, want ik wilde je niet onnoo-
dig laten lijden. Maar ik zal het nu beter
doen. Bereid je voor!
Schenk hief zijn doodsbleek gezicht op,
waarover tranen van pijn stroomden.
Wacht' huilde hij, schiet niet voor den
tweeden keer! Ik zal bekennen! Ik zal alles
doen wat je verlangt! Je kunt me niet in koe
len bloede doodschieten!
Barrett ging achteruit en scheen te aar
zelen.
Met O'Malley als getuige zal ik door een
volledige bekentenis in het vervolg geen last
de militaire allianties met Engeland, Polen
en Turkije en de garanties tegenover Bel
gië. Roemenië en Griekenland.
Dan heeft Frankrijk een verdrag met Rus
land tot wederzijdsehe hulpverleening in
geval van oorlog. Ten vierde bezit de
E ransche Republiek een overeenkomst met
Joegoslavië, gegrondvest op wederzijdsehe
advies en overleg tegen dreigende agressie.
En dan ten slotte kent Frankrijk, namelijk
sedert 6 December 1938, evenals Engeland
de bewuste overeenkomst met Duitschland
die beide landen verplicht in geval van een
conflict terstond overleg te plegen ten einde
een oplossing voor de moeilijkheden te zoe
ken.
Afspraken van Rusland.
Wat de Sovjet-Unie betreft: men kan het
Duitsch-Russische niet-aanvalsverdrag hoog
stens zien als „weer een ander verdrag"' in
het kader van een dozijn vorige. Daar is
allereerst het Rapallo-verdrag, in 1922 tus
schen beide staten gesloten en waarvan de
geldigheid nimmer geannuleerd werd. Ten
tweede heeft Sovjet-Rusland in den loop
der jaren met de volgende landen accoorden
tot wederzijdsehe steun in geval van een
conflict gesloten: Frankrijk, Afghanistan,
China, Estland, Finland, Italië, Letland,
Littauen en Polen.
Ook de as beloofde
Wat de beide „as"-staten Duitschland en
Italië betreft, die bezitten niet alleen verdra
gen met elkander en met „gelijkgezinden",
maar met de geheele overige wereld en in
het bijzonder met hun „erfvijanden". Zoo be
zit Italië al sedert lang een wederzijdsch
pact met Rusland, hetgeen het land blijk
baar niet belette tot het Anti-Komintern-
Pact toe te treden. En zoo heeft laatstge
noemd pact Rusland tot heden toe geen
aanleiding gegeven het pact met Rome op te
zeggen. Voorts bezit Italië een neutraliteits
verdrag met Joegoslavië en een status-quo-
verdrag met Griekenland.
Duitschland en het anti-Komsti-
ternpact.
Duitschland kent, buiten zijn militaire
alliantie met Italië en Slowakije en het
anti-Kominternpact (geteekend door Duitsch
I-and, Italië, Japan, Spanje en Hongarije),
nog niet-aanvalsverdragen met Denemar
ken, Estland, Letland en Littauen.
Gelijk men dus uit deze zonder
twijfel onvolledige lijst terstond
ziet, bestaan er tusschen alle groote
staten, zij het sedert langen tijd,
dan wel sindskort, verdragen, pac
ten en accoorden, die eigenlijk vol
doende moesten zijn om iedere cri
sis bij voorbaat onmogelijk te ma
ken om maar te zwijgen van het
uitbreken van een oorlog.
In dat licht gezien (maar dan ook al
léén in dat licht), bestaan er geen fronten
die elkander vijandig zijn op grond van
het feit, dat de eene staat den andere
steunt, adviseert of de veiligheid garandeert
Ideologieën en regimes spelen daarbij hoe
genaamd geen rol; de hoofdgedachte van
al die pacten is de handhaving van den
vrede, de bereidheid tot vredelievend
overleg en de paraatheid om iederen der
de die het mocht wagen de rust te ver
storen op zijn vingers te tikken. Strikt
genomen bestaat er nimmer zulk een
derde die den vrede in gevaar zou kun
nen brengen, want die vrede wordt van
alle kanten gewaarborgd.
Ra-ra
Hoe het dan mogelijk is dat er toch cri
ses bestaan? Waarom wij ons dan des
ondanks voortdurend in dreigend gevaar
bevinden en wij er bijna aan gewend ge
raakt zijn op den rand van een vulkaan
te leven? Och, die vraag is gemakkelijk te
beantwoorden: eenvoudig omdat het groot
ste deel van alle deftige pacten het papier
niet waard zijn waarop zij geschreven
staan, of wel omdat zij denken wij
slechts aan het Locarno-pact verbroken
werden. Laten we wel zijn. Het is wel
degelijk zoo, dat het niet op het verdrag
aankomt maar op de oprechtheid van den
onderteekenaar die al of niet bereid blijkt
meer van je hebben, gaf hij op nadenkenden
tcon toe.
Ja, ja! schreeuwde Schenk, zich met in
spanning half overeind werkend, ik zal alles
bekennen! En we zullen het je nooit meer
lastig maken, Barrett, dat zweer ik je!
Barrett staarde op hem neer.
Je bekent hierbij, dat alles wat ik ge
zegd heb, de waarheid io? vroeg hij eindelijk.
Ja, ja, het is allemaal waar! kreunde
Schenk, zonder acht te slaan op het gemom
pel van zijn handlangers.
Je hebt Chester bestolen en het plan in
elkaar gezet, dat Bleekneus Bindles zou ver
moorden? drong Barrett;
Ja! Ja! Verdraaid, je hebt mijn been ge
broken! jammerde Schenk.
Bindles heeft de bende van de groene
inktvlek georganiseerd, zette Barrett zijn
onbarmhartig requisitoir voort. Maar nadat
Bleekneus nem doodgesch' ten had, werd jij
de leider en nam het groene inktkussen mee
naar huis, hè?
Ja! Ja! Dat is zoo!
Hoe was het je mogelijk al mijn gangen
na te gaan?
Mc Girk huurde je broer, Hunt, af, om
op je te letten en ons op de hoogte houden,
vertelde Schenk.
Een lichte schok ging door Barrett heen.
Maar het volgend oogenblik was hij zichzek
weer meester en vroeg verder:
En je'dacht dat ik het op jouw gemunt
had, nietwaar? Je dacht dat jij nu aar, de
beurt zou zijn, wat?
Ja, kwam het benauwde antwoord. Ik
zag je bij Chester even voordat O'Malley dien
nacht de bibliotheek binnenkwam. Toen zorg
den we dat je naar Bindles' huis gmg om
zoo in de val te loopen. Ik veronderstelde dat
in de practijk de theorie der pacten te
verwezenlijken. Wanneer alle betrokkenen
die tegenwoordig verdragen afsluiten het
hardnekkige voornemen koesterden zich er
aan te houden, dan zouden er ten eerste
minder crisishaarden en ten tweede min
der pacten bestaan...
De treinen disponibel!
Ten aanzien van het vervoer van
steenkolen kan worden medegedeeld,
dat het wagenpark van de Spoorwe
gen geheel ten dienste is gebleven
van de Nederlandsche Spoorwegen,
daar dit wagentype niet geschikt is
voor militaire doeleinden.
Daarde productie van onze mijnen
vrijwel gelijk is met het binnen-
landsch verbruik, geeft dit den waar
borg voor den komenden winter, adt
alle dan voorhanden voorraden brand
stoffen door het geheele land per
spoor kunnen worden aangevoerd.
Aan hen, wier motorrijtuig ge
vorderd is.
Door den minister van Financiën is be
slist, dat, „aan houders van motorrijtuigen,
die door het departement van Defensie in
Augustus 1939 zijn gerequireerd, restitutie
van de door hen betaalde motorrijtuigen-be
lasting kan worden verleend van 1 Sept. '39
af". De belasting wordt terugbetaald op het
kantoor, waar de belastingkaart is afgege
ven.
Indien zij, die op bovengenoemde wijze
restitutie van vooruit betaalde wegenbelas
ting hebben verkregen, in den loop van een
der i^aandcn van het belastingjaar 1939—
1940 opnieuw een motorrijtuig gaan gebrui-
kep, zijn zij van den eersten van die maand
af opnieuw motorrijtuigenbelasting verschul
digd.
OLYMPISCHE SPELEN IN 1940 GAAN
DOOR.
Het organisatie-comité der 12e Olympi
ade, die volgend jaar te Helsinki zal wor
den gehouden, heeft een verklaring samen
gesteld, waarin de verzekering wordt ge
geven, dat de Spelen 1940 doorgang zullen
vinden, als het noodzakelijk mocht zijn ook
in kleineren omvang. De bouwwerken staan
er, de organisatie is gereed en Finland is.
bereid als haard van den vrede zijn gasten
te onvangen.
DINSJAG 5 SEPTEMBER 1939.
Hilversum I. 1875 en 414,4 m.
AVRO-uitzending.
8.00 Gramofoonmuziek. (Ca. 8.15 berichten).
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gewijde muziek (gr.pl.).
10.30 Voor de Vrouw.
10.35 AVRO-Amusementsorkest (opn.).
11.00 Causerie „De vrouw en het wereldbeeld".
11.10 Huishoudelijke wenken.
11.35 Het Sylvestre-trio.
12.15 Berichten.
12.17 Gramofoonmuziek.
1.00 De Romancers en soliste.
2.00 Omroeporkest.
2.45 Bert van Dinteren's ensemble en „The
Hodlars".
4.30 Kinderkoor.
5.00 Kinderhalfuur.
5.30 Bram Kwist's Hawaiian-ensemble.
6.00 Orgelspel.
6.15 AVRO-Amusementsorkest en soliste.
(Ca. 6.25 berichten).
7.00 De Staalmeesters.
7.45 Causerie „De 41e Jaarbeurs te Utrecht".
8.00 Berichten ANP, rauiojournaal,'mededeel.
ik de volgende zou zijn, als ik je niet tijdig
uit den weg ruimde.
Ik begreep het, knikte Barret grimmig:
het drietal, dat mijn vader geruïneerd heeft
En nu ben jij alleen nog over, Schenk!
Met deze woorden deed Barret een paar
stappen achterwaarts en bracht zijn linker
hand naar zijn mond.
Schiet niet! gilde Schenk in doodsangst.
Hij probeerde over den grond naar Barrett
toe te kruipen. Maar eensklaps deed een
schril fluiten van Barrett O'Malley naar de
deur van de eetkamer snellen. In de volgende
seconde werd hij met kra~ht opzij geduwd.
Hij draaide zich om. Een politieagent schoot
langs hem heen.
Twee agenten volgden den eersten op den
voet. Bij de deur achter Barret verscheen
een rechercheur in burger. O'Malley herkende
hem als den politieman, di. hem dien morgen
ondervraagd had, toen hij naar Louise Ches
ter was gegaan. Een moment later kwam
nog iemand uit d- hall binnenwandelen... in-
■epecteur Brady!
"arrett keerde zich om.
U hebt zeker wel genoeg gehoord, in
specteur? vroeg hij ka'm.
Met de andere aanwijzingen en gegevens
waarove' u beschikt is het ewijs zoo wel
aardig compleet, dunkt me.
Inderdaad, bevestigde inspecteur Brady
tervijl hij den verbaasde*- O'Malley grinni
kend toeknikte. Reken de heeren maar in,
jongens!
Met een wild tumult van woede en pijn
probeerde Schenk op te staan. Het volgend
oogenblik draaide Mc Gira zich snel om en
rende naar het venster lakbij hem. Maar hij
was nog bezig met zyn pogingen om het
Een aiontuurlijke reis naar de ontoegan
kelijke oerwouden van Afrikaop zoek naar
de plaats, waar de olifanten hun laatste le
vensdaden slijten.
21
21.
Met de stok die hij in zijn linkerhand
hield, trachtte Lopez René een klap op het
hoofd te geven. René doek precies op tijd.
Woedend wilde Lopez zich bukken om zijn
revolver op te rapen, maar voordat zijn vin
gers den grond aanraakten, zag Lopez zijn
revolver in de Congorivier terecht komen,
door een mooi raak schot van Rcné's voet.
,,Eo, nu staan we gelijk tegenover elkaar,"
zei René lachend. „Je kunt me toch niet
kwalijk nemen, dat ik er niet van houd een
pistool op mijn borst gericht te zien."
23.
Booloo-la achtte het beneden zijn waardig
heid om den Braziliaan te antwoorden. Ter
wijl hij zich zijwaarts dcor de nauwe deur
wrong, stapte hij op de pier en kwam naar
hen toe.
„Deze man is in mijn dienst", bromde Lo
pez. „Mijn agenten hebben het met hem in
orde gemaakt. Is het waar of niet, jij zwart-
huid. Geef antwoord, is het waar of niet?"
„Ik denk, dat Boo-lco-la jeu niet graag
als baas heeft", merkte René op. Opnieuw
kwam er een trek van razernij over het ge
zicht van Lopez, dat van doodsbleek vuur
rood werd.
8.15 Causerie „De bewegelijke wereld".
8.30 Omroporkest en solist.
9.30 Radiotooneel.
10.20 Het Renova-septet.
10.50 Hans Feth's dansorkest. (11.0011.10
berichten ANP).
11.29 Zie Droitwich.
11.5012.00 Orgelspel.
Hilversum II. 301.5 m.
KRO- Uitzending.
8.009.15 Gramofoonmuziek. (Cak. 8.15 ber.)
10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstig halfuur.
12.00 Be-ichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
2.00 Vrouwenuur.
3.00 Gramofoonmuziek.
4.00 Russisch koor en Balalaika-orkest.
In de pauze Gramofoonmuziek.
5.00 KRO-Melodisten en solist
5.456.05 Felicitatiebezoek en ca. 6.20 ber.).
6.35 Sportpraatje.
7.00 Berichten.
raam open te schuiven, toen de agenten al bij
hem waren en hem wegtrekken.
Barrett wendde zich tot Brady, zonder het
brieschende, tegenepartelende trio verder een
blik waardig te keuren.
Het spijt me, inspecteur, verontschul
digde h:j zich glimlachend, als de methode om
de bekentenis te krrjgen eenigszins onwettig
was. Maar ze hadden wij in een hoek gedre
ven en ik vocht voor mijn leven.
Breekt u daar het hoofd maar niet over,
mr. Barrett, lachte inspecteur Brady terug.
Er op gedempten toon voegde hij er bij: We
kunnen ons niet altijd aan de letter van de
wet houden, als het recht er mee gediend is.
Daarom heb ik u de vrije hand gelaten.
Barret bedankte hem met een knikje en
keerde zich naar O'Malley.
Kom mee, zei hij, ik geloof dat wij nu
allemaal wel naar huis kunnen gaan!
HOOFDSTUK XXV.
Hoe de vork precies in den steel zat.
O'Malley was een beetje van de wijs door de
snelle opeenvolging der gebeurtenissen, waar
aan hij zoojuist actief had deelgenomen. Maar
zelfs een dergelijk melodramatisch bezoek was
niet in staat Claudia langer dan een oogenblik
uit zijn verbijsterende gedachten te verdrijven.
Toen Barrett voorstelde om naar huis te gaan,
schudde O'Malley dan ook het hoofd.
Wacht eens even, antwoordde hij, ik moet
eerst Claudia's lievelingshoed zien te vinden!
Deze repliek had tot gevolg, dat Barrett be
gon te grinniken en Brady lang en hartelijk
lachte. Een paar van de agenten lachten mee,
meer omdat, na de emoties van den avond,
hun zenuwen, waarvan veel gevergd was, be
hoefte hadden zich te ontspannen, dan dat zij
22.
Het magere gezicht werd bleek van woede;
met zenuwachtige vingers draaide Lopez
aan de punten van zijn zwarte snor, die op
en neer ging bij het hijgen, dat hij deed.
Opeens kwam een zwart hoofd door de ca
binedeur van de Zilveren Albatros kijken.
Lopez zag dit door zijn ooghoeken en draaide
zich om naar het gelaat van den bronzen
reus. „Boo-loo-la!" riep hij verwonderd. „Mijn
agent heeft in orde gemaakt, dat ik jou hier
in Matodi zou ontmoeten. V/at doe je daar
in de vliegmachine? Die is van René Marcel-
les, stommeling!"
24.
En buiten zichzelf van woede door het
zwijgen van den kaffer en de ironische op
merking van René, hief Lopez plotseling zijn
stok op om er den olifantsman mee te slaan.
„Dat zul je wel laten," riep René, terwijl
hij een stap voorwaarts deed.
„Bemoei je er niet mee!" brulde Lopez. Hij
keerde zich om en sloeg nu naar René. Deze
dook op zij, maar de stok floot langs zijn oor
en kwam met een hevige slag op zijn schouder
terecht.
7.15 Causerie „Huwelijksprocessen: Schandaal
of laster".
7.35 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten ANP, mededeelingen
8.15 KRO-orkest.
9.00 Gramofoonmuziek.
9.20 JtO-Kamerorkest,
10.00 Gramofoonmuziek.
10.30 Berichten ANP.
10.40 KRO-Boys en solist. (11.0011.10 gr.m.)
11.3012.00 Gramofoonmuziek.
de mop begrepen. Maar op de gezichten van
de drie gevangenen was zelfs geen schaduw
van een glimlach. Voor hen begonnen de
emoties pas goed!
O'Malley werd vuurrood en grinnikte even
eens.
De hoed en de tasch van de jongedame
zijn in de kamer hierboven, lichtte Brady hem
in. We zagen ze liggen, toen we daar bij de
luisterpost wachtten. Ik wilde ze nog mee
brengen, maar we moesten zoo vlug hier naar
toe, dat ik er niet meer aan gedacht heb. Zeg,
O'Malley, voegde hij er aan toe, mr. Barrett
vertelde mij van je redding. Kranig stuk werk!
Je moest maar bij ons komen!
Kwaad op zichzelf om zijn kleur, haastte
O'Malley zich de kamer uit en liep bij twee
treden tegelijk de trap op. Lucifer na lucifer
aanstrijkend zocht hij zijn weg naar den voor
kant van het huis. Daar, in een slaapkamer
met als eenig meubilair een wankel ledikant
en een stoel, vond hij den hoed en de tasch,
pathetische herinneringen aan den nacht van
gevangenschap, die het meisje hier had door
gebracht. Een kleine metalen plaat op den
vloer, draden, batterijen en een kleine telefoon
ontvanger, verrieden hoe de politie de beken
tenis had afgeluisterd. Maar O'Malley schonk
verder geen aandacht aan de installatie.
Toen hij in de benedenhal terugkwam, had
Barrett de politiedienaren goeden nacht gezegd
en wachtte in de deuropening op hem. Ze
gingen de deur uit, juist toen een arrestanten
wagen bonzend en rammelend voor het huis
kwam gereden. Hoed en tasch in de hand, riep
O'Malley Brady over zijn schouder goeden
nacht toe. Daarop zochten hij en Barrett hun
weg door de duisternis naar de plek waar
Barretts auto op hen wachtte.
De man, dien Barrett met „Dick" aangespro
ken had, liep op en neer bij den wagen, bezorgd
in hun richting turend. Toen zij uit het duister
te voorschijn kwamen, slaakte hij een zucht
van verlichting en liep vlug naar den auto om
het portier te openen.
Blij u terug te zien, meneer, begroette hij
Barrett, alsof deze na een lange afwezigheid
was teruggekeerd.
Blrj weer terug te zijn. Richard, gaf Bar
rett grimmig ten antwoord.
Alles goed gegaan, meneer?
Best Dick; dank je.
Ze stapten in den auto.
(Wordt vervolad.)
