VOOr iihiiü
TERUGGESLAGEN
Een korte oorlog,
Duitschland niet
in een roes
van geestdrift
Ook Canada
of een verloten
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
I
Duitschers doen
in het Westen
tegenaanvallen
verklaart Duitschland
den oorlog
Het lijden der Tsjechen
niet vergeten
Berlijn kondigt een rustpooze aan
Het bezette gebied moet eerst
veilig worden gesteld
De „Van Ewijck
in drijfzand?
Duitschland naar
een grootere ramp
dan 18 jaar geleden
Ex-Keizer Wilhelm
waarschuwde
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Langzaam schuiven
de Franschen
voorwaarts
DI4 nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT:
*r
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
11 SEPTEMBER 1939
67e JAAR G.No. 8718
„DE DUITSCHE ROEP: „WARSCHAU IS GEVALLEN" BLIJKT
WEL WAT VOORBARIG TE ZIJN GEWEEST, WANT MET EEN
ELAN EN ZELFOPOFFERING, WELKE MEN NA DE HARDE SLA
GEN VAN DE VORIGE WEEK NIET ZOU HEBBEN VERWACHT,
HEBBEN DE POLEN ZICH TEWEER GESTELD EN MET SUCCES.
De Duitsche gemotoriseerde eenheden, welke de voorsteden van
de Poolsche hoofdstad waren binnengedrongen, werden terugge
worpen en mqt verbetenheid hielp jong en oud, arm en rijk om loop
graven te maken, waarin thans het Poolsche leger zich verder in
graaft, vastbesloten om den vijand een halt toe te roepen.
Dat de samentrekking der Poolsche troe
pen op een korter, gemakkelijker te verdedi
gen front, de snelle Duitsche opmarsch heeft
gestuit blijkt ook uit een mededeeling van
den omroeper van het Duitsche nieuws in
de Duitsche uitzending van middernacht die
zeide: wat de operaties aan 't Poolsche front
betreft moet het Duitsche volk begrijpen, dat
van onze troepen niet verwacht kan worden
dat zij het verrassende tempo van hun op
marsch kunnen volhouden. Er is noodzakelij
kerwijs aanzienlijk veel tijd voor noodig om
het tot nu toe bezette gebied veilig te stellen.
De Führer boven het veroverde
gebied.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit het
hoofdkwartier van den Fuehrer:
„Nu de militaire operaties in het corridor-
gebied als beëindigd beschouwd kunnen wor
den heeft zich de Fuehrer naar de Silezische
legergroep begeven, die den opmarsch in
noordoostelijke richting over Tschenstocahu,
Kielce, en Konskie over Radom en verder in
de richting van Warschau heeft uitgevoerd.
De Duitsche troepen hebben in de afgeloo-
pen acht dagen bij dezen opmarsch afstan
den afgelegd, welker verovering in den we
reldoorlog een vol jaar eischten.
In Kielce zijn allo gevangenenkampen over-
.vol en nog steeds stroomen duizenden krijgs
gevangenen toe, begeleid door Duitsche sol
daten.
De Fuehrer heeft in het gebied Kielce-Ra-
dom, in het Westen waarvan de Weichsel
verscheidene Poolsche divisies, die weldra
ontbonden zullen zijn, gevangen houdt, -en
vlucht langs het front gemaakt. De vlucht
ging eerst over de eerste strijdposities van
een week geleden en vervolgens op duizend
meter hoogte over de wegen waarlangs de
verslagen Poolsche legers terugtrokken. In
het midden van het gebied van Radom land-
,de het vliegtuig van den Fuehrer op een
groot stoppelveld waarvan een ideaal vlieg
veld is gemaakt.
De verdere vlucht van Hitier voerde in de
richting van Warschau tot de plaats, waar
de Poolsche doorbraakpogingen van de wes
telijk van Warschau ingesloten divisies even
als de w-anhopige pogingen van de in het
gebied van Radom vastgezette Poolsche troe
pen in het concentrische vuur van de Duit
sche artillerie en pantserdivisies bloedig
mislukten.
Gruwelen.
Het Poolsche telegraaf agentschap P.A.T.
publiceert bijzonderheden over wat genoemd
wordt het regime van terreur en wreedheid,
Lichten zou onmogelijk zijn.
Nog geen lijken aangespoeld.
H. Ms. mijnenveger „Willem van Ewijck"
bevindt zich, naar de verslaggever voor
West-Terschelling van het Rott. Nwsbl. be
richt, in ongeveer 15 meter diep water op
een plek, waar het schip spoedig zal ver
zakken in een laag zgn. loopend zand, van
circa 10 meter dikte. Door deze ongelukkige
positie zou er geen spraae van zijn, den mij
nenveger te lichten. Deze moet overigens
nagenoeg geheel vernield en versplinterd
zijn. Tot heden zijn de stoffelijke resten van
de vermisten nog niet aangespoeld.
waaraan de burgerbevolking in de Poolsche
provincies, die tijdelijk door Duitsche troe
pen bezet zijn, is onderworpen. In deze pu
blicatie van P.A.T. wordt o.m. het volgende
gezegd:
„Austilgen und ausrotten", „verdelgen en
uitroeien" dat zijn de beginselen, volgens
welke dé Duitschers op het oogenblik in Po
len optreden. In Zloczew ten zuiden van
Sieradz heeft de commandant der Duitsche
legers de bewoners doen bijeenkomen op
het Raadhuisplein. Hij liet iedere tiende oer
soon fusilleeren, terwijl de rest der bevol
king gemeenschappelijke graven groef.
In Brzenica. Koniecpol, Janow. Pilica,
Zarnowiec hebben de Duitschers de burge
meesters en de leden der gemeenteraden
gefusilleerd. In Bromberg waar de bevolking
van Duitsche nationaliteit niet meer dan 2
procent bedraagt, is een der verschrikkelijk
ste slach'ingen der geschiedenis georgani
seerd: Vrouwen, grijsaards en kinderen, die
gedwongen waren de huizen te verlaten
werden afgemaakt, duizenden gedooden en
gewonden werden met benzine overgoten en
in brand gestoken. De wreedheden werden
gepleegd door S.S.-afdeelingen.
ELKE HONDERD METER DIENT
GEZUIVERD.
Het laatste oorlogscommuniqué
van de Fransche Generale Staf luidt,
dat een reeks stelselmatige opera
ties aan het front vorderingen tus-
schen de Saar en de Vogezen heeft
mogelijk gemaakt. De vijand heeft
een aanvallende beweging onmiddel
lijk ten oosten van de Moezel, in de
streek ten N.O. van Sierk, voorbe
reid.
Havas zegt. dat op het oogenblik, waarop
op het Oostelijk tooneel der krijgsverrichtin
gen een groote slag wordt ingezet om War
schau, een soort respiit aan den dag is getre
den op het front tusschen Rijn en Moezel.
Het communiqué van den grooten genera-
len staf. betreffende de tegenaanvallen, die
dooi de Duitschers ondernomen zijn om den
Franschen opmarsch naar de vooruitgescho
ven posten van de Siegfriedlinie te belemme
ren, wijst op een sterker contact
De Fransche troepen, die opgerukt waren
op verschillende punten van het Niemands
land tusschen Maginotlinie en Siegfriedlinie
hebben den nacht doorgebracht in de ver
overde stellingen, welke ondanks de vijande
lijke tegenaanvallen bleven behouden Al
heeft de nacht volgens do bewoordingen van
het communiqué „geen wijzigingen in den
toestand" gebracht, hij was toch vol bedrij
vigheid voor de troepen die de veroverde
stellingen in orde brachten en verbindingen
vestigden met de uitgangsstellingen over het
moeilijke terrein der beboschte heuvels, die
oprijzen boven het dal van de Saar en in
het bijzonder het Warrdtbosch.
Bevestigd wordt dat de vijand zijn vernie
lingen gericht heeft op de bruggen en brug
getjes over het riviertje I.auterbach, dat door
het industrieplaatsje Volkiingen stroomt.
Gisteren was het een dag van bijzonder
levendigen strijd welke geheel ten voordeele
van de Fransche troepen verliep, die niet al
leen 'n belangrijke stelling veroverden om
trent welker indentiteit het opperbevel nog
volstrekt stilzwijgen bewaart, maar die bo
vendien de Duitsche tegenaanvallen braken
welke op talrijke punten van het front wa
ren ingezet.
De Duitsche tegenaanvallen zijn grootelijks
vergemakkelijkt door den aard van het ter
rein. Behalve over blokhuizen van betonen
loopgraven met onderkomens beschikken de
Duitsche troepen in deze streek zelfs vóór
de Siegfriedlinie over diepe gangen, de gan
gen van de zeer talrijke steenkoolmijnen van
dit gebied, waarin zij zich kunnen dekken
tegen artilleriebombardementen en luchtaan
vallen. De aldus gedekte troepen kunnen p
het uitgekozen oogenblik tot oen tegenaan
val overgaan.
In dezen zeer bijzonderen sector gaat het
dus om een oorlog, die een buitengewoon
technischen aard heeft, waarhij iedere hon
derd meter terrein en wat onder den grond
zit op deze 100 meter mogelijkheden verbergt
tot aanzienlijken actieven of passie ven weer
stand.
Een expeditiekorps naar Europa.
Het aantal tegenstanders van
Duitschland is met één vermeerderd,
Canada heeft het Derde Rijk den oor
log verklaard.
Zaterdag deelde minister-president Macken-
zie King in het Canadeesche Lagerhuis me
de, dat indien het adres van antwoord op de
troonrede werd aangenomen. Canada
Duitschland den oorlog zou verklaren. En
toen zoowel Senaat als Lagerhuis hun goed
keuring aan dit adres verleenden, is de oor
logsverklaring ook prompt gevolgd.
Intusschen hoeft de Amerikaansche re
geering medegedeeld, dat de bepalingen der
neutraliteitswet thans ook van toepassing
zijn op Canada.
Canada kon niet anders!
Tijdens de zitting van het Lagerhuis, die
zooals gemeld, eindigde piet aanvaarding
van het adres van antwoord op de troon
rede, heeft de minister van Justitie, Lapoin-
te, verklaard: „Canada kon niet anders doen
dan den oorlog in trekken, want de Cana
deesche vrijheden en de democratische in
stellingen stonden op 't spel. Wanneer Ca
nada het optreden van Hitier begunstigde
zou de meerderheid der Canadeezen vijan
dig staan tegenover de neutraliteit". Voorts
zeide hij: „Onze koning is in oorlog en het
parlement beslui', om zijn taak tot de onze,
te maken. Groot Brittannië heeft voor den
vrede gewerkt. Het is laster te zeggen, dat
Groot Brittannië verantwoordelijk is voor
het huidige conflict." Na een een geweldige
In een beschouwing over de eco
nomische positie van Duitschland
zegt het Fransche agentschap Havas,
dat Duitschland voor de keus staat:
een korte oorlog of een verloren oor
log.
Een gemotoriseerde divisie gebruikt dui
zend liter benzine per kilometer. De wereld
productie van petroleum bedraagt onge
veer 290 millioen ton, waarvan 182 millioen
uit dö Vereenigde Staten komen, millioen
uit de Sovjetunie, 26 millioen uit Venezuela,
10 millioen uit Iran, 7 millioen uit Roeme
nië en 4 millioen ton uit Irak. Sedert den
aanvang der vijandelijkheden zijn al deze
landen op twee na in feite gesloten \oor
Duitschland. De eenige eventueele uitzonde
ringen zijn de Sovjetunie en Roemenië, maar
de Roemeensche productie, aangenomen dat
het Duitsche Rijk er de volle beschikking
over zou hebben, vormt slechts een gering
gedeelte van de behoefte van Duitschland in
oorlogstijd. Wat de Sovjetunie betreft, haar
productie is bijna geheel noodig voor hel
binnenlandsch gebruik, zoodat het voor uit
voer beschikbare overschot nauwelijks
millioen ton bedraagt. De Poolsche produc
tie samen bedraagt ongeveer l.oOO.OOO ton.
Ondanks al hun pogingen hebben de Duit
sche technici het niet verder kunnen bren
gen dan 1.200.00 a 1.700.000 ton synthetische
benzine tegen een prijs die viermaal hooger
is dan de wereldprijs.
Duitschland zal weldra benzine-
gebrek hebben.
Aangenomen dat voor een enkel front van
duizend kilometer Duitschland meer dan
30.000.000 ton benzine zou noodig hebben om
den oorlog een jaar te voeren, kan hieruit
de conclusie worden afgeleid, dat na uitput
ting van de noodzakelijk beperkte voorra
den, Duitschland weldra benzinegebrek zal
hebben. De laatste geschriften van de mili
taire deskundigen aan de andere zijde van
den Rijn bevatten alle een pertinente weer
legging van de hersenschim van een ver
pletterende overwinning. In een boek, ge
titeld „een militaire politiek" geeft generaal
von Metzch de volgende uiteenzetting:
„Elke kans op succes gaat voor
ons verloren als wij niet op verras
sende wijze kunnen opereeren. Nooit
zullen wij een totale numerieke meer
derheid hebben. Laten wij ook de be-
teekenis van het effect, veroorzaakt
door een strategische verrassing niet
overschatten. Het oogenschijnlijke
succes bij het begin garandeert in
geen enkel opzicht het eindsucces
En de afschuw, veroorzaakt door een
brutale verbreking van den vrede,
met veronachtzaming van alle ge
bruikelijke gewoonten kan zelfs een
verergering van de militaire situatie
veroorzaken uit het oogpunt der bui-
tenlandsche politiek. Onweerstaan
bare stootkracht, dat is voor ons
Duitschers de eenige kans om den
oorlog te winnen.
De groote vlootmogendheden zullen altijd
trachten den strijd tegen de continentale
mogendheden te voeren door middel van
den economischen oorlog. Zoodra de groote
vlootmogendheden aan den orlog deelnemen
moet men dus rekenen op een oorlog van
langen duur".
Generaal von Metzch noemt twee argu
menten die hem doen vreezen, dat deze
economischen oorlog voor Duitschliand ho
peloos is. in de eerste plaats de meerder
heid der Vereenigde Engelsche en Fransche
vloot en in de tweede plaats de eenheid
van Frankrijk waar binnenllanclsche crises
minder militaire beteekenis hebben dan in
andere landen en dat ingeval van nood als
een man zal marcheeren.
Voorspellingen, die stuk voor
stuk uitkomen.
Havas voegt hieraan toe, dat de voorspel
lingen van von Metzch op het oogenblik
stuk voor stuk uitkomen. Duitschland zoekt
de overwinning in Polen door een „onweer
staanbare stootkracht" maar voordat zelfs
een gedeeltelijke beslissing is gevallen, heb
ben Groot Brittannië en Frankrijk, die de
zeeën beheerschen, den economischen strijd
aangebonden, waarvan Goering zelf reeds
de eerste resultaten moet erkennen. Wat
Frankrijk betreft, het marcheert inderdaad
als één man en het Duitsche volk begint
zich daai*van bewust te worden ondanks de
wanhopige pogingen der leidende nazi-krin
gen om dit te verbergen.
Nog verbazingwekkender is het onlangs
gepubliceerde handboek van kolonel
Foertsch, de „krijgskunst gisteren en he
den."
De schrijver leidt persoonlijk den persdienst
van het rijksministerie van oorlog en kan
dus beschouwd worden als de woordvoer
der van het opperbevel. Zijn voornaamste
conclusies omtrent de moderne legers zijn,
dat hoe machtig zij ook zijn, zij bijna auto
matisch de geëigende verdedigingsmiddelen
verwekken. Een bij verrassing begonnen
oorlog acht hij nauwelijks mogelijk omdat
er altijd een politieke voorbereiding moet
zijn, een periode van crisis en spanning,
eedurende welke maatregelen aan beide
zijden zullen worden genomen. Men kan
niet in het geheim de groote middelen bij
een brengen die noodzakelijk zijn om het
vijandelijke front te doorbreken. Tenslotte
toont Foertsch aan dat de luchtmacht nooit
een beslissende rol kan spelen en dat gemo
toriseerde divisies nooit voldoende zijn om
het terrein te bezetten, wat toch voorwaar
de blijft voor de overwinning. Ook 21 jaar
geleden bleef de debacle niet uit.
Het is 21 jaar geleden dat de Duitsche
legers niet alleen Polen bezetten, maar Roe.
menië, Joegoslavië, Hongarije, de Oekraine
en de Baltische landen. Ondanks deze
graanschuren en voorraden waarvan geen
enkele is verdwenen, bleef de debacle niet
uit. Havas besluit met uit genoemd boek te
citeeren, dat het aldus begrijpelijk is dat de
ex-keizer, geleerd door de ervaring, den
Führer zou hebben gewaarschuwd, dat deze
op weg is naar een veel grootere ramp dan
die van 18 jaar geleden.
Verwachting: Meest matige,
wellicht toenemende Zuid
westelijke tot Westelijken
wind, betrokken tot zwaar
of half bewolkt, waarschijn
lijk eenige regen, koeler.
ovatie deelde de minister mede, dat talrijke
verzoeken waren ontvangen om dienst te
mogen nemen in een expeditiekorps, dat
naar Europa zou worden gezonden. De iso-
lationist Torson verklaarde dat hij zonder
aarzeling de maatregelen der regeering
goedkeurde.
De Duitsche pers over de afgeloopen
week.
WAARSCHUWDE EX-KEIZER WILHELM
HITLER?
Onder het opschrift „balans van een
week" geeft de „Frankfurter Zeitung" een
overzicht van den strategischen en politie-
ken toestand een week na het uittoreken
der vijandelijkheden. Het blad stelt daarbij
het .volgende vast.
Het Duitsche volk van thans leeft welis
waar niet in den roes van geestdrift, die in
de eerste oorlogsmaanden van '14 heèrsch-
te, doch het staat met open oog voor zlj'i
lot en heeft alles gedaan om zich met: de
grootste en laatste inspanning te handha
ven.
Verder betoogt het blad, dat Duitschland
zijn oorlogsdoel kent. Er wordt naar ge
streefd, dat in de betrekkingen van
Duitschland tot Polen e'en wending komt,
die een vreedzaam naast elkander leven ver
zekert. Tegenover het Westen geen oorlogs-
doeleneinden, en tegenover de neutralen
heeft het zich geen andér doel gesteld dan
de neutralen zelf: de striktste handhaving
van echte neutraliteit.
Waarschuwt ex-keizer
Hitier?
Wilhelm
Een Britsch dagblad heeft uit goe
den bron vernomen, dat ex-keizer
Wilhelm door tusschenkomst van
den ordonnans-officier baron Moel
ier een boodschap aan Hitier heeft
gericht, waarin hij zou hebben ver
klaard: „Gij staat tegenover een
rampspoed, die oneindig aanzienlij
ker zou kunnen blijken dan die van
1918." Hieler zou hebben geweigerd
Moelier te ontvangen, die vervol
gens door von Halem van het mi
nisterie van buifenlandsche ziaken,
ontvangen zou zijn.
Ongerustheid onder de Katho
lieken.
Reizigers die uit Duitschland komien dee-
len mede, dat in Katholieke kringen groote
ongei ustheid heerscht. De vervolgingen
welke eenige maanden voor den oorlog wa
ren gestaakt, worden hervat. Het doel
schijnt te zijn de priesters te dwingen het
goed, dat in bezit is van de kerk uit te le
veren voor de oorlogskas. Reeds voor de oor
logsverklaring verschenen in alle dorpen
ambtenaren om op de „moraal" te letten.
De soldaten, die niet voldoende te eten
krijgen, durven niet klagen, uit vrees te
worden aangebracht, Ambtenaren, die uit
Uustenrijk terugkeeren, brengen schilderijen
en andere kunstvoorwerpen mede, welke
blijkbaar bh Joden in beslag zijn genomen.
VeJ D,'ltsche omroep heeft medegedeeld,
dat de Dantzigsche gulden zal worden ver
vangen door de Duitsche mark.
Minister-president Chamberlain heeft het
volgende antwoord gezonden op het telegram
dat hij 3 September heeft ontvangen van
oud-president Benesj: „Ik heb met dankbaar
heid uw edelmoedig telegram van sympathie
en steun in dit moeilijk uur van uwe Excel
lentie ontvangen. Het lijden van de Tsjechi
sche natie is niet vergeten en wij zien voor
waarts naar de overwinning van de beginse
len, waarvoor wij de wapens hebben opgeno
men om het Tsjechische volk te verlossen
van de vreemde heerschappij.