DUITSCHERS STUITEN
op moeilijk terrein
Duitsch
tegen-offensief
aan de Moezel
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS "NOORDERKWARTIER
Verbitterde strijd
vóór de Poolsche
weerstandslinie
De „Bremen"
Ita liaansch
Felle rede van Eden
Tusschen weg is
niet mogelijk
Franschen banen zich
een weg naar
de Saar
KONINGSTRAAT 28, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Onze schepen via
de Kaap
Het Saargebied
bij Saarbrücken
Dc val van Polen
beteekent geen vrede
Dit nummer bevat 8 pagina's
Vj/EERBERICHT
DE BILT SEINTi
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
12 SEPTEMBER 1939
67eJAARG.No. 8719
POLEN, OVERTUIGD DAT
HIER GROOTE BELANGEN
OP HET SPEL STAAN, VER
DEDIGT ZICH TOT HET
UITERSTE.
De belangrijkste operaties in Polen
zijn thans die bij de Boeg-Weichsel-
Sanlinie, waar verbitterd wordt ge
vochten en volgens de Poolsche be
richten de Duitschers er nog steeds
niet in zijn geslaagd door de Pool
sche verdedigingslinie te breken. Het
is te begrijpen, dat de Polen zich zoo
hardnekkig verdedigen, want hier
staan groote belangen op het spel.
Trekken de Duitschers over de Boeg,
dan zal de groote verbindingsweg
Warschau-Bialystok zijn afgesneden
en resten Polen nog slechts twee be
hoorlijke wegen naar het Oosten, die
naar Brest-Litowsk en die naar
Lublin. Om 23 uur meldde Radio
Warschau:
Alle pogingen der Duitsche troepen om de
Poolsche verdedigingslinie aan Narez en
oeg te verbreken, zijn mislukt. Aanvallen
van snelle gemotoriseerde afdeelingen, die
ten doel hadden de verblijven en woningen
in brand te steken of te vernielen, worden
door detachementen van de tweede linie ver
ijdeld. Het commando te Warschau deelt
mede: bij de luchtaanvallen op de hoofdstad
is ongeveer 20 procent der vijandelijke vlieg
tuigen neergeschoten. Een bombardements
vliegtuig is midden in de stad gevallen. Ten
noorden van Warschau is de vijand terugge
slagen. Onze afdeelingen in den westelijken
sector blijven de verdediging voorbereiden,
na op doeltreffende wijze slag te hebben ge
leverd".
De situatie thans.
Volgens Havas is na den tienden dag der
.vijandelijkheden de situatie aldus:
De Poolsche strijdkrachten-linies die een
soort ontzaggelijke accolade vormen welker
knoop zou worden gevormd door het gebied
van Warschau en Modlin, de boventak zou
dan beginnen bij Suwalki tot aan de Oost-
Pruisische grens en Litauen en de beneden-
tak zou worden gevormd door het middendal
van de Weichsel, verlengd door den loop van
de San. Op dit onmetelijke front v. ruim 700
k.m. strijden de Polen overal ten noorden
of westen van den loop van de Boeg, de
Weichs eeln de San, d.w.z. nog vóór hun
weerstandslinie. De gevechten zijn bijzonder
levendig in het uiterste noorden van het ge
bied van Suwalki, in het centrum in den
driehoek der samenvloeiing van Bucli en
Weichsel, rondom Serok, Modlin en War
schau en in het uiterste zuiden van het front
aan den linkeroever van de San. De ernsti
ge bedreigingen voor de Polen zijn gelegen in
de aanvallen in het noorden en in het zui
den Gelijk bekend is heeft de DuitsChe stra
tegie sedert haar stichters Yon Steins, Clau-
jewitz en von Moltke steecis onder den ban
gestaan van het voorbeeld van den slag bij
Canae, d.w.z. de omvatting van den vijand
door de beide oprukkende vleugels. De Duit
sche militaire leiders schijnen een soortge
lijke manoeuvre ten uitvoer te trachten te
leggen. Maar deze stuit op een bijzonder
moeilijk terrein, zij het ook om zeer verschil
lende redenen in deze beide sectoren van
tien slag.
BIJ HET KAARTJE:
De zwarte pijlen geven den Duitschen op-
marsch weer naar de Poolsche hoofdstad; de
stad Modlin ten westen van Warschau wordt
thans eveneens sterk bedreigd.
In het noorden van de streek Suwalki ligt
een gebied van bosschen en meren.
Meer naar het oosten, langs de stad
Bialystock, strekt zich het onmetelij
ke woud van Augustow uit en nog
meer naar het oosten ligt tenslotte
het beruchte woud van Biaiowiez,
het grootste bosch van Europa,
waar nog kudden bizons in vrijheid
leven: bosch en nuoerasgebiedcn die
weinig gunstig zijn voor het mas
sale gebruik van gemotoriseerde
corpsen, die de kracht uitmaken
van de Duitsche legers aan het oos
telijke front.
In het uiterste zuiden ligt een bergachtig
gebied de eerste uitloopers van de Karpathen
De algemeene richting van deze uitloopers
is Zuid-Noord. Aan weerskanten loopen tal
rijke rivieren die aan de rechterzijde in den
Weichsel stroomen, de Ropa, de Istoka, de
Vistok of Oslawa, een zijstroom van de San.
Al deze terremdoorsnijdingen, heuvels
en waterstroomen, staan loodrecht op de as
van de opmarsch van het Duitsche leger, het
z.g. leger van Slowakije.
Ieder dezer insnijdingen voor den loop
van de San kan aanleiding bieden tot een
krachtigen weerstand tot vertraging van den
kant der Poolsche troepen, die daarbij kun
nen steunen op het fort van Prezemyl.
Felle strijd om Lwow.
Volgens een Russisch radiostation is de
stad Lwow gisteren verscheidene malen ge
bombardeerd. Gemeld wordt, dat het Pool
sche leger in de omgeving van Tsjestotsjowa
en Posnan zich met succes een weg baant
naar het gros van het Poolsche leger rond
om Warschau.
Ten noorden van den Weichsel naderen de
Duitsche troepen zonder op tegenstand te
stuiten de vesting Modlin. De brug over den
Weichsel ligt reeds binnen het bereik van
de Duitsche artillerie, aldus de Duitsche
nieuwsberichten.
De Rotterdamsche Lloyd deelt mede, dat
haar passagiersschepen „Dempo" en „Baloe-
ran" bestemd om op 13 September resp. van
Rotterdam en van Batavia te vertrekken, de
route langs Kaap de Goede Hoop zullen ne-
In volle zee verkocht.
Zooals men weet, zegt de N. R. Crt. is
over het lot van het Duitsche s.s. Bremen
nog steeds officieel niets bekend geworden.
Het schip verliet vlak voordat Engeland en
Frankrijk aan Duitschland den oorlog ver
klaarden, New York met vrij groote vertra
ging en zonder passagiers aan boord. Nadien
kwamen er berichten, dat de Bremen voor
dat do oorlog uitbrak, reeds op een afstand
door een oorlogsschip werd gevolgd. Van
Duitsche zijde werd alleen bekend gemaakt
dat het mailschip in veiligheid was.
Wij vernemen thans, dat schepen, die om
trent denzelfden tijd als de Bremen den oce
aan van West naar Oost overstaken radio
berichten hebben opgevangen, waaruit men
opmaakte, dat de Bremen twee dagen na
haar vertrek van New York, dat op 30 Au
gustus plaats had, dus zeer kort voordat
Engeland aan Duitschland den oorlog ver
klaarde, in Italiaansche handen overging.
De Bremen zou dus als Duitsch schip New
York hebben verlaten, terwijl alles voor een
evcntueelen overgang tot Italiaansche natio
naliteit in orde was gebracht, welke over
gang definitief werd toen het schip op den
oceaan voer. Den kapitein zou hiervan dooi
de radio mededecling zijn gedaan, waarbij
hij opdracht zou hebben gekregen om de
Italiaansche vlag te hijschen. De noodige pa
pieren moeten zich ook reeds aan boord heb
ben bevonden.
Het is bekend, dat de kapiteins van Duit
sche zeeschepen reeds geruimen tijd in het
bezit waren van verzegelde enveloppen, wel
ke instructies bevatten voor tijd van oorlog.
Deze enveloppen mochten alleen nadat be
richt ontvangen is van het uitbreken van
oorlog geopend worden.
De Bremen zou thans als Italiaansch schip
naar een Italiaansche haven onderweg zijn,
of daar reeds zijn aangekomen.
Onderstaande kaart geeft de omge
ving van Saarbrücken weer.
De Fransche troepen zijn in den
aanval en bedreigen Klarenthal,
Fürstenhausen en Völklingen; men
zou dit moeten afleiden uit de Fran
sche berichten, die vermelden, dat
de vijand de bruggen over de Lauter-
bach heeft vernield. De Fransche
troepen zouden in deze richting be
langrijke posities hebben veroverd,
waaromtrent men thans het stilzwij
gen wil bewaren.
Ook in het bosch van Warndt (dat
grootendeels op Duitschen bodem
ligt) zijn de Franschen opgerukt;
eenige dorpen werden door hen be
zet.
De Duitsche verdedigingslinie, die
zich vóór de rivier de Saar uitstrekt,
bestaat uit forten, welke in '38 ge
bouwd zijn en zouden behooren tot
de Siegfriedlinie; hiervan maakte
Ilitler in October '38 gewag, toen hij
besloot, ook het gebied van Saar
brücken, te fortificeeren.
Toen de Britsche minister Eden
gisteravond een radiorede hield voor
Engeland en de Vereenigde Staten
en daarbij de opmerkelijk eensge
zindheid besprak der Engelschen, gaf
hij daarvoor de volgende redenen:
„Wij hebben een goed geweten, wij
hebben een goed geheugen". Daarom
is, aldus Eden, het volk van dit
land bereid een zeer langen oorlog
te voeren tot het bittere einde, wan
neer dat noodig mocht zijn om de
wereld te bevrijden van het Hitle-
risme en van alles wat dit Hitleris-
me met zich mede brengt.
Door Hitiers eigen beslissing, vervolgde
de minister, moet onze nieuwe beschaving
opgebouwd worden door een in oorlog
zijnde wereld. Wij zouden het anders ge
wild hebben, maar onze nieuwe beschaving
zou even goed opgebouwd worden, want
sommige krachten zijn grooter dan de men
sehen en in die nieuwe beschaving zal
vrijheid en gelegenheid en hoop voor allen
gevonden worden.
Engeland heeft bewezen groote risico's
voor den vrede te willen nemen, zeide
Eden, doch ook deden wij, voor de oorlog
uitbrak, alles wat woorden kunnen doen
om onze houding ondubbelzinnig duidelijk
EDEN.
te maken aan de Duitsche heerschers opdat
en hier maak in gebruik van de eigen
woorden van den eersten minister er
geen „tragische dubbelzinnigheid" zou kun
nen bestaan. Noch deze Duitsche regee-
ring, noch eenige andere Duitsche regee
ring zal ooit een rechtvaardiging hebben
om te zeggen, dat er twijfel bestond ten
aanzien van de actie die wij moesten on
dernemen.
Hitier kreeg nog alle kansen.
Alle beweegredenen zijn Hitier aangeboden,
aldus vervolgde Eden, om den weg te betre
den van vreedzame onderhandelingen en de
Poolsche regeering had dit beginsel aan
vaard. Maar Hitier heeft opzettelijk en met
vaste bedoeling onderhandelingen onmoge
lijk gemaakt! De Duitsche rijkskanselier
ging zoover met zijn cynisch veinzen, dat
hij eindelijk Polen binnenviel omdat Polen
in gebreke bleef de vredesvoorstellen te
aanvaarden dit het zelfs nooit van de Duit
sche regeering had ontvangen. Er heeft
nooit een meer flagrante bespotting van dien
internationalen goeden trouw bestaan.
Hitier verkoos geweld. Hij heeft
de keuze gemaakt en moet de beslis
sing ondergaan. Voor ons is er thans
geen terugkeer. Wij hebben geen
twist met het Duitsche vofk, maar
er kan geen blijvende vrede zijn
voordat het nationaal socialisme en
alles wat het vertegenwoordigt aan
onderdrukking, geweld en gebroken
trouw, van de aarde is verbannen.
Dit is een zaak, die geen compromis
toelaat.
In de eerste plaats d'us zoo herhaalde
Eden is ons geweten zuiver maar in de
tweede plaats hebben wij een goed geheu
gen. Na vervolgens de reeks van Hitiers ge
broken beloften en der zijde geschoven ver
bintenissen te hebben opgesomd, vroeg Eden
hoe het mogelijk was aan de conclusie te
ontkomen, dat het verdrag van Versailles
geen grief was die hei-stel behoefde, maar
een voorwendsel voor het gebruik van ge
weld.
Laat de nationaal sociaJisitische leiders
zich thans afvragen naar welk lot zij het
Duitsche volk leiden.
Sprekende over wat hij vreemde waanvoor
stellingen onder de nationaal socialistische
leiders noemde, welke het best onmiddellijk
opgeheven kunnen worden, verklaarde Eden
„Onze vastberandeniheid om dezen oorlog
tot hot einde toe door te zetten, is onge
schokt en wij moeten het den nationaal so
cialistische leiders duidelijk maken, en
wanneer wij kunnen ook het Duitsche volk
dat dit land, zooals de eerste minister reeds
gezegd heeft, niet ten oorlog is getrokken
om het lot van een verafgelegen stad im
een vreemd land maar om te toonen, dat
agressie niet loont en dat het Duitsche
volk moet begrijpen dat dit land van zins
is voort te gaan met den strijd totdat het
doel is bereikt. Een snelle overwinning in
Polen zal niet gevolgd worden door onver
schilligheid of capitulatie van de westelijke
democratieën!
Verwachting: Matige, meest
Westelijke wind, gedeelte
lijk bewolkt tot betrokken,
waarschijnlijk enkele regen
buien, iets koeler.
Het laatste Fransche legerbericht luidt:
Ondanks den vijandelijken weerstand zijn
onze aanvallen voortgegaan' belangrijke vor
deringen te verwezenlijken op een front van
ongeveer 20 k.m. ten Oosten van de Saar.
Havas geeft hierop het volgende commen
taar:
De vandaag door het Fransche hoofdkwar
tier gepubliceerde communiqué's bevestigen,
dat sedert twee dagen een belangrijke ope-
ratie wordt uitgevoerd „tusschen de Saar
en de Kleine Vogezen", d.w.z. in het grens
gebied tusschen de stadjes Sarreguemines en
Bitche aan Fransche zijde en Klieskastel en
twee bruggen aan Duitsche zijde. De opera
tie, waarvan reeds gesproken werd in het
vorige communiqué speelt zich af over een
front van 20 k.m. Het is dus reeds een be
langrijke beweging, die de afmetingen van
een eenvoudig optrekken der voorhoede
overtreft. Het schijnt, dat althans op dit
deel van het Westelijk front de phaze van
slaagsraken is gevolgd op die van contact
en nadering. Opgemerkt moet worden, dat
de Fransche troepen nog ver van de eigen
lijke Siegfriedlinie verwijderd zijn, hoewel
in dit gebied ten Oosten van de Saar deze
linie niet zoo ver van de grens ligt als in
het gedeelte ten Westen van de Saarstreek,
waar de afstand tusschen de Fransche en
Duitsche versterkte linies bijna twintig k.m.
bedraagt. Men zou den geografischen toe
stand in dit gebied niet beter kunnen karak-
teriseeren dan door de Siegfriedlinie te ver
gelijken niet een soort ringmuur, De Saar
en de Blies met een gracht en de bebosch-
te hellingen, die van Fransche zijde naar
Saar en Blies afdalen, met de contrescarp
van deze gracht.
De Fransche troepen banen zich op het
oogenblik een weg naar de Saar langs de
Contrescarp. De vijandelijke tegenaanvallen
en de afleidingimianoeuvredie gisteren in
den sector langs de Moezel werd ondiemo
men, hebben ten doel zoo lang mogelijk het
momienit uit te stellen, waarop de Fransche
troepen in staat zullen zijn den muur van
de eigenlijke Siegfriedlinie doeltreffend aan
te vallen. Aan het westelijk front zullen dus
zelfs die operaties op groote schaal langen
tijd het kenmerk van een reusachtige fortifi-
catieoorlog behouden.
Sinds een paar dagen schijnen de Duit-
schors hun voorposten niet zonder strijd
te willen afstaan. Zij betwisten hardnekkig
de plaatsen, die voor ons winstig zouden
kunnen zijn voor artilleriewaarnemingen.
Zij hebben een aantal tegenaanvallen ont
ketend, die bijwijlen een zeer ernstig karak
ter hadden. Plaatselijke aanvallen onzer
troepen worden voortgezet op 50 k.m. van
het front. De voorhoede trekt normaal ver
der over twee derden van diit -gebied. Over
het andere derde deel gaat het moeilijker.
DUITSCH TEGENOFFENSIEF BIJ DE
MOEZEL VOLGENS DE FRANSCHEN
MISLUKT.
Een Duitsch tegenoffensief bij de grens
van Luxemburg, heeft, volgens U. P„ den
aanval welke de Franschen hier hadden on
dernomen op Duitsch gebied tot staan ge
bracht De operaties zijn in dezen sector
beperkt gebleven tot den driehoek, die be
grensd wordt door de Saar, de Moezel en
de grens. Volgens een correspondent van
United Press heeft de Duitsche aanval ech
ter een zoodanige kracht bereikt, dat het
op verschillende plaatsen tot bajonetge-
vechten is gekomen in het bouwland aan
weerskanten van den weg van Sierk naar
■Saarburg. Ten slotte werd, volgens be
richten uit Fransche bron de Duitsche te
genaanval echter volkomen teruggeslagen.
