Bewogen
thuisreis
Hollandsch
schip op een
mijn geloopen
„Torenvalk" met
beschilderden neus
van dc „Zaandam"
Slechte kansen
voor Polen
Kanonnen in een
vreedzaam dal
„Heete bliksem"
voor het leger
Ga ze zien en hooren
bij Uw radiohandelaar
Kristalhelder geluid.
Talrijke nieuwe vindingen!
Ramp aan de kust
van Jutland
Generaal Reynders
op Schiphol
Aankoop van graan
overzee
Postvluchtcn op Indië
Duitschland kan den Engelschen
hongeroorlog doorstaan"
Italiaansche
hulpvaardigheid
Philips
BEMANNING DRIJFT TWEE DAGEN
IN REDDINGSBOOTEN ROND.
Uit Thisted (Denemarken) wordt ge
meld, dat elf leden van de beman
ning van het Nederlandsche s.s.
„Mark", afkomstig uit Rotterdam,
in een reddingboot te Vorupoer, aan
de kust van Jutland, zijn aangeko
men.
Zij deelden mede, dat de „Mark"
Zaterdagmiddag op weg van Fin
land naar Nederland op een mijn is
geloopen en gezonken. De beman
ning, die uit 22 koppen bestond, be
gaf zich in «Rs beide reddingsloepen.
Zij voeren tot Zondagavond in el-
kaars nabijheid.
Een motorreddingboot uit Klitmoeller en
reddingbooten uit Vuropoer en Lyngby
zochten daarop naar de andere boot, welke
zij gisterochtend op eenige kilometers af
stand van de kust van Lyngby vonden. In
deze boot bevonden zich de andere elf le
den der bemanning.
Alle 22 schepelingen waren uitgeput door
de vermoeienissen, welke zij hebben door
gestaan gedurende den langen tocht in de
reddingbooten.
De kapitein van de „Mark", de heer
A. G. van Dam, en de eerste offi
cier, de heer J. Vinke, werden ten
gevolge van de mijnontploffing ge
wild. Zij bevinden zich onder ge
neeskundige behandeling.
De „Mark" behoort aan de N.V. Hout
vaart, firma Vinke en Co. te Rotterdam.
Het schip meet bruto 1514 ton en werd in
1930 gebouwd.
Direct gezonken.
„United Press" verneemt, dat die
„Mark", die op weg was van Oulu
(Finland) naar Nederland, op on
geveer 120 mijl ten zuidwesten van
Vorupoer op een mijn liep. Het
schip zonk onmiddellijk aldus
verklaarde de kapitein en de be
manning heeft in totaal 36 uur in
de booten doorgebracht.
De kapitein geïnterviewd.
Een speciale correspondent van het A.N.P.
heeft te Thisted een onderhoud gehad nuet
den kapitein van de „Mark".
De kapitein, die niet ernstig ge
wond is, verklaarde, dat de „Mark"
op weg was van Finland naar Ne
derland. Zaterdagmiddag te kwart
voor één stootte het schip op een
mijn, het schip bevond zich toen op
56 graden 45 minuten noorderbreed
te en 4 gradicn 4 minuten ooster
lengte.
In verband met het'mijnengevaar
bevonden alle officieren zich voor
de uitkijk op de brug. Geen van hen
heeft echter iets van een mijn ge
zien.
Snelle redding.
De mijn trof het schip aan de boeg stuur
boordzijde. De „Mark" maakte onmiddellijk
sterk slagzij, zoodat de bemanning onmid
dellijk in de booten moest gaan.
Dit geschiedde zeer ordelijk, doch er was
geen tijd meer om de scheepspapieren of
persoonlijke eigendommen mee te nemen.
Verscheidene leden van de bemanning
waren sterk onder den indruk.
De tocht in de reddingsbooten was
zeer vermoeiend. In de reddingssloe
pen bevonden zich, zooals voorge
schreven, de noodrantsoenen, be
schuit en water. Twee dagen lang
hebben de opvarenden in de booten
gezeten en bij slecht weer getracht
naar de kust te roeien.
De kapitein verklaarde tenslotte, dat de
„Mark" ongetwijfeld op een mijn is geloo
pen en dat er géén sprake is van torpedee
ring.
De schipbreukelingen zullen zoo spoedig
mogelijk naar Nederland terugkeeren.
EEN REIS NAAR ONZE OOST LANGS
GEHEIME ROUTE VOLBRACHT.
WAT ONZE PILOTEN WAAR
NAMEN.
Hot eerste „persoonlijk contact" tusschen
Nederland en Indië sedert het uitbreken
van den oorlog, werd tot stand gebracht
door het K.L.M.-vliegtuig „Torenvalk", dat
gistermiddag om vijf uur op Tjilitan aan
kwam.
Het toestel was aan de bovenzijde
voorzien van het met groote zwarte
letters geschilderde woord „Holland"
terwijl de neus rood-wit-blauw was
geschilderd. Dit laatste was echter
bij de aankomst op Tjilitan door de
zware regens, die de „Torenvalk" on
derweg ontmoette, grootendeels weer
afgebladerd.
Een vertegenwoordiger van Aneta sprak
bij aankomst den gezagvoerder Kooper en
eenige andere leden der bemanning, waarbij
bleek, dat zij van oorlogstoebereidselen in
Europa weinig hadden gemerkt.
Geheim traject.
Over de tusschen Amsterdam en Napels
gevlogen route werd de grootste stilzwij
gendheid in acht genomen, daar deze ge
heim was en slechts bij het vertrek den ge
zagvoerder bekend was gemaakt. De thuis-
vliegende piloten ontvangen eerst in Napels
instructies over de daarna te volgen route
tot Amsterdam. Uiteraard was dit de ge
dragslijn welke werd gevolgd voor het af
komen van het algeheel verbod tot overvlie
gen van Fransch gebied, zoodat thans niet
bekend is welke instructies thans worden
gegeven.
Ontmoeting met Engelsche vlieg
tuigen.
In Alcxandrië werd een groote concentra
tie van oorlogsschepen waargenomen, ter
wijl in Egypte een gedrukte stemming werd
opgemerkt in verband met de vrees dat
Italië evontueel aan den oorlog zou mee
doen.
Op de verschillende volgende tusschensta-
tions werden vele Engelsche militaire vlieg
tuigen ontmoet. Deze waren op weg naar
Singapore, doch door de hevige regens kon
den zij niet opschieten.
Alle filmmateriaal aan boord, benevens
camera's van de passagiers, moesten onder
weg op Engelsche tusschenstations worden
ingeleverd. Zij werden echter niet verbeurd
verklaard, doch in afwachting van de ver
betering van de situatie vastgehouden.
Overigens was gedurende de geheele reis
de stemming aan boord van de „Torenvalk"
zoowel bij de passagiers als bij de beman
ning uitstekend.
Volgens het voorloopig schema gaat de
„Torenvalk" op 14 September weer naar Ne
derland terug. Behalve op 12 September, dus
vandaag, zal, naar momenteel vaststaat, ook
19 September geen toestel uit Indië naar
Nederland vertrekken, doch het is nu uiter
aard mogelijk dat hierin nog wijziging
komt.
De opperbevelhebber van I.and- en Zee
macht. generaal I. II. Reynders, heeft gister
middag een bezoek gebracht aan de hoofd
stedelijke luchthaven Schiphol.
DE KAPITEIN VERTELT
VOOR DE ENGELSCHE KUST LIGT EEN
HANDELSVLOOT
(Van een specialen verslaggever)
Gistermiddag is het motorschip „Zaandam"
van de Holland-Amerika lijn precies op tijd
van zijn reis van New York in de Rotter-
damsche haven teruggekeerd met aan boord
42 passagiers, waaronder verscheidene Ame
rikanen, Duitschers, Engelschen en Hollan
ders.
De lading welke het schip inhad, bestond
uit stukgoed.
Als een bijzonderheid kan worden
medegedeeld, dat de „Zaandam", na
Zijn vertrek uit New York geen noe
menswaardig oponthoud heeft gehad
en dat de Engelsche Marine den ka
pitein bij aankomst in het Kanaal
geen orders heeft gegeven een Engel
sche haven binnen te loopen, het
geen wel eenigszins in den lijn der
verwachtingen had gelegen. Er is
zelfs geen Engelschman aan boord
geweest om lading, scheepspapieren
en paspoorten te onderzoeken, het
geen voor de aanwezige Duitschers
zeker wel een opluchting moet zijn
geweest.
Veel handelsschepen voor Engel
sche kust.
Als gevolg van de zeer beperkte gelegen
heid om in het Kanaal radio-berichten te
Ianceeren, is er nog weinig bekend omtrent
de belevenissen van de koopvaardij-schepen
die zich in of in de omgeving van het Ka
naal bevinden en het was daarom wel in
teressant uit den mond van een ooggetuige
den kapitein van de „Zaandam" te kunnen
vernemen, dat er momenteel een zeer groote
vloot van handelsschepen onder de Engel
sche kust geconcentreerd ligt, n.1. bij de
Downs, ter hoogte van Ramsgatè.
Ik wist niet wat ik zag
Ik wist niet wat ik zag, toen ik
de Downs passeerde zoo vertelde
ons kapitein Stampcrius liet wa
ren schepen van allerlei nationaliteit
en van de meest uiteenloopendc
soort. Ik heb nog geprobeerd ze te
tellen, maar bij 100 gekomen, heb ik
het tellen gestaakt.
Zondagavond j.1. zoo ging kapitein
Stamperius verder bereikte ik de Downs.
Het was aardedonker. De kapiteins van de
schepen hadden blijkbaar opdracht gekre
gen alle lichten aan boord der schepen te
dooven en dientengevolge was het een onmo
gelijkheid om zonder averij te maken dit
dorp van schepen te doorkruisen. Ik besloot
derhalve m'n reis te staken en te wachten tot
de dag was ingetreden. Den volgenden mor
gen heb ik ongestoord mijn reis naar Rot
terdam kunnen vervolgen.
Het schip beveiligd.
Kapitein Stamperius vertelde ons nog, dat
hij op Zaterdag 2 September j.1., dus een dag
voor het uitbreken van den oorlog, uit New
York was vertrokken. Amerikaansche radio
stations hadden de opvarenden van de
„Zaandam" onafgebroken van den gang van
de politieke gebeurtenissen op de hoogte ge
houden.
Er kwamen meer berichten uit New York
binnen dan uit Londen. Toen Chamberlain
Zondagmorgen den staat van oorlog met
Duitschland had afgekondigd zijn rede
is per radio aan boord ontvangen heeft ka
pitein Stamperius onmiddellijk de noodigc
voorzorgsmaatregelen aan boord getroffen.
In volle zee heeft men eerst de rood-wit-
blauwe kleuren en het woord „Holland" op
de zijwanden van het schip geverfd en dc
noodige veranderingen in de lichtinstallatie
aan boord aangebracht. Later heeft men
verscheidene malen midden op den Oceaan
oefeningen gehouden met de reddingslocpen
Tot de passagiers, die de reis naar Rotter
dam hebben meegemaakt, behoorde prof. dr.
Lam uit Leiden, die een congres in Califor-
nië heeft bijgewoond.
Regeeringsinkoopbureau
voorbereiding.
treft
Hte Regeerings-inkoopbureau voor Gra
nen treft reeds voorbereidingen voor den
aankoop van granen overzee. Er wordt,
naar het Hsb. meldt, gekocht f.o.b. zeeha
vens van verscheping. Het zoeken van
scheepsruimte voor de gekochte partijen is
mede een belangrijk onderdeel van deze
werkzaamheden.. Zoo mogelijk wordt met
Nederlandsche zeeschepen bevracht. In het
uiterste geval zouden dergelijke schepen
worden gerequireerd en van ons land wor
den uitgezonden. Bij voorkeur wordt na
tuurlijk scheepsruimte gezocht die ginds
aanwezig is. zooals bijv. op de Plata-rivier
meestal het geval is. De vrachten zijn ook
voor schepen, die ginds ledig beschikbaar
zijn reeds hoog genoeg.
VACATURE VAN DEN TEMPEL IN DE
TWEEDE KAMER.
Naar wij vernemen heeft de heer ir. J. W.
Albarda, die benoemd was tot opvolger van
dr. J. van den Tempel in de Tweede Kamer,
voor deze benoeming bedankt. De volgende
candidaat is dc lieer J. G. Suurhoff. die
werkzaam is op het bureau van het N.V.V.
te Amsterdam.
Koortsachtig werkt de „Arbeits-
dienst" aan de versterking der
Siegfriedlinie,
De Siegfriedlinie, die ruw geschetst van
Karisruhe in N.VV. richting naar Trier loopt,
nadert nabij Wasserbillig de Luxemburg-
sche grens, welke van hieraf door de Sauer
wordt gevormd om verder naar het noorden
door het dal van de Our te loopen.
Hier, zoowel in het Sauer- als in het Our-
dal. volgt de Siegfriedlinie alle kronkelingen
van het grillige grensverloop.
Op Luxemburgsch gebied rijdend langs
den weg, die zich eerst door het dal van de
Sauer en dan door dat van de Our slingert,
heeft men. aldus de Brusselsche correspon
dent van het Hsb., voortdurend de Duitsche
versterkingen voor oogen. De hooge heuvel
rug aan den overkant is over de geheele
lengte herschapen in een machtigen gordel
van vestingen, blokhuizen, machinegeweer
nesten en kazematten, uitgehouwen in de
rotsen, en, voor zover noodig, voorzien van
zware betonnen muren. De reeds verleden
jaar voltooide forten en vestingwerken zijn
nauwelijks te onderkennen, daar zij geheel
met gras en struikgewas begroeid zijn. De
•nieuwere, waaraan men pas kort geleden
de laatste hand heeft gelegd, zijn nog kaal
en op dezen korten afstand de dalen van
Sauer en Our zijn slechts enkele honderden
meters breed, op verschillende pünten zelfs
nog smaller met het bloote oog duidelijk
zichtbaar.
Kleine openingen in den berg
wand.
Overal in den bergwand ziet men in een
omlijsting van grauw beton de kleine vier
kante openingen, van waaruit de kanonnen
en de machinegeweren heel het vreedzame
dal bestrijken. De geheele heuvelvlakte is
ermee bespikkeld, van beneden aan den
voet der rotsen tot boven op de bergen.
En nog steeds wordt er met koorts
achtige haast gewerkt aan den bóuw
van nieuwe verdedigingswerken. Op
de berghellingen langs heel het dal
liggen tal van barakkenkampen van
den „Arbeitsdienst", waarin duizen
den jonge mannen en arbeiders zijn
ondergebracht, die hier dag aan dag
in het ingewand der rotsen wroeten
om het onderaardsche verdedigings
systeem te perfectionneeren, of die
op de hellingen boomen vellen om
het schootsveld vrij te maken.
Een dezer werkkampend roeg, naar we in
het voorbijrijden op den houten poort kon
den lezen, den lieflijken naam „Ludwig von
Beethoven."
Geen onbescheiden blikken.
Daar, waar nog gewerkt wordt aan den
aanleg van machinegeweernesten, of waar
de ingang van reeds voltooide rotsvestingen
wordt versterkt, heeft men hooge met jute
bespannen stellages opgericht, d>ie d'eze
werkzaamheden aan onbescheiden blikken
onttrekken.
En al deze duizenden verdedigingswerken
van allerlei aard vormen slechts de eerste
linie van den gordel van cement en staal,
waarmede het Derde Rijk zich naar het
Westen heeft gepantserd. In haar geheel
bestaat de Siegfriedlinie, volgens de men
schcn uit de grensstreek uit een vijf tot 10
k.m. breede strook van dergelijke, eikaar op
voLgende verdedigingslinies, Indien men be
denkt, dat er in dien strijd om Verdun ruim
800.000 man zijn gevallen, dan vraagt men
zich met ontzetting af hoeveel menschen-
levens een eventueele doorbraak door de
zen ontzaglijken vestinggordel zou vergen.
Een goede bestemming vooi
het overtollige fruit.
De enorme hoeveelheid fruit,
waarvoor geen voldoende afzetge
bied bestaat, en waarvoor nnen
zelfs overweegt, een deel als vee
voeder te gebruiken en in te kui
len, heeft het bestuur der Gel-
derschOverijselsche Maatschappij
van Landbouw doen besluiten een
request te zenden aan den minister
van Defensie om het leger een
maal per week een fruit-mienu te
verstrekken, n.1. gestoofde appelen
met aardappelen, de zgn. „heete
Bliksem", door welken maatregel
por week 150.000 kg. zoete appelen
een goede bestemming konden krij
gen.
De positie der postvliegtuigen was
gisteravond: Pelikaan te Jodhpoer,
Torenvalk en Wielewaal te Ban-
doeng, allen op de heenreis. Op de
terugreis was de Buizerd te Jodhpoer,
de Nandoe te Napels en de Gier te
Athene.
En zelfs met een contrabande,
lijst beantwoorden. De neutra
len krijgen Duitsche steenkooL
De Berliner Nachtausgabe kondigt aan, dat
in de eerstvolgende dagen een Duitsche
lijst van contrabandegoederen zal worden
gepubliceerd.
Het blad schrijft in dit verband o.m. het
volgende:
De strijd van Engeland met de scherpste
vormen van den economischen oorlog tegei\
Duitschland heeft in enkele dagen zoo'n
vorm aangenomen, dat Duitschland tegen
Engeland de vrijheid der neutralen verde
digt. Engeland wil eenvoudig den neutralen
staten de ook voor de bevolking van deze
staten noodige toevoer van industrieele
grondstoffen afsluiten. De tegenstand der
neutralen is echter essentieel harder dan
in 1914. Bovendien heeft Duitschland beslo
ten de neutralen met alle slechts mogelijke
middelen in hun strijd tegen de Engelsche
rechtsschcnding te steunen. De neutrale
staten die uit Duitschland tot dusverre
steenkool hebben gekregen, zullen deze in
dezelfde hoeveelheid blijven krijgen.
Duitschland zal dus ook, wanmeer
Engeland den neutralen staten l»j
succesvollen tegenstand tegen deai
rechtsinbreuk den invoer van Engel
sche steenkool mooht weigeren, de
voor die neutrale staten in aanmer
king kemende 9 milliocn ton steen
kool leveren. Tevens zullen de Pool-
sclue leveranties van zes roiillioen ton
steenkool aan de neutralen voortdu
ren.
Duitschland is in den door Engeland op
gedrongen economischen oorlog in staat
niet alleen iederen druk van een Engelsche
blokkade en iederen vorm van den Engel
schen hongeroorlog te doorstaan, maar met
dezelfde middelen te beantwoorden. Duitsch
land zal een dezer dagen zijn eigen contra-
bandielijst puibliceeren en onder den door
Engeland uitgeoefenden dwang ook levens
middelen opnemen. Langs anderen weg kan
de rechtsinbreuk, dien Engeland begaat
door den druk op de neutralen, niet bestre
den worden.
POLEN WAS NIET VOORBE
REID EN DRAAGT THANS
DE GEVOLGEN. ALDUS EEN
RUSSISCH BLAD.
De militaire medewerker van de Russi
sche „Iswestia" beschouwt den toestand
der Polen als hopeloos. Zoodra dc Duitsche
legers bij Warschau zich vereenigd hebben,
aldus schrijft hij, zullen ongeveer 250.000
Polen, die thans nog opereeren in de pro
vinciën Posen. Lodz en Warschau, in een
zak gevangen zijn. Het succes der Duitsche
troepen berust volgens het blad vooral op
den voorsprong der- Duitsche oorlogstech
niek, in de eerste plaats die van lucht
macht en die van gepantserde troepen. De
eerste tien dagen hebben geleid tot verlies
van een groot deel van het Poolsche gebied,
van de belangrijkste industriegebieden en
de uit industrieel en cultureel oogpunt ge
wichtigste steden. Ofschoon Polen over nog
talrijke troepen beschikt, moeten de kansen
zijner verdere verdediging buitengewoon
moeilijk genoemd worden.
De corresponden t van de „Krasnaja
Swjesda", 't blad van het roode leger, ver
klaart. dat de buitengewoon snelle ontwik
keling van de operatie der Duitsche troepen
verklaard moet worden door het feit, dat
Polen practisch niet voorbereid was op een
werkelijken afweer van een tegenstander
als Duitschland.
Fransch watervliegtuig opge
sleept.
Een Italiaansch vrachtschip heeft op
zee een Fransch watervliegtuig aangetrof
fen, dat een panne had gehad. Het Itali
aansche schip nam terstond do Fransche
bemanning van het vliegtuig aan boord en
bereidde hun een warme en vriendschappe
lijke ontvangst. Het vrachtschip bracht het
Fransche toestel naar een Algerijnsche ha
ven, waar het zonder incidenten arriveerde.
