Duitschland's Grimmig verzet
zorg voor de
neutralen
Wij lazen voor U
Een groot uur
gaat voorbij
Groote slag in
Polen te wachten
Hitier in de
voorste linies
■1 w*
Marchant contra Colijn
Duitsche ziekenhuizen
vol gewonden
Het neutrale blok moet
Engeland de tanden laten zien
Onze Oost
Prijsopdrijving gestraft
Roemenië helpt
Poolsche vluchtelingen
Eenden wreed mishandeld
„De volkeren plegen te staren
naar de Britsche boa constrictor".
De diplomatieke medewerker van de „Ber-
liner Boersenzeitung" houdt zich onder het
opschrift: „De Britsche diktatuur" bezig
met het Engelsche optreden tegen de neu
tralen. Engeland, aldus de schrijver o.a.,
houdt rekening met de militaire zwakte der
neutralen, met hun afhankelijkheid van de
Britsche welwillendheid ter zee en met de
omstandigheid, dat het gemakkelijk is elk
hunner afzonderlijk te brengen tot het ac
cepteeren van neutraliteitsschendingen.
Dit standpunt is slechts zoolang
houdbaar, als de neutralen afstand
doen van die solidaire neutraliteit,
die te allen tijde verwezenlijkt en
met succes tot gelding gebracht
kan worden. Hoe eerder zij de tan
den laten zieil, hoe vastberadener
zij de belangen van het neutrale
blok behartigen, des te ongestoor
der zullen zij in het genot van den
vrede blijven en bevrijd worden van
die beperkingen van hun handel,
die hun door de Engelsche dikta
tuur ter zee opgelegd zijn.
Duitsehland neemt deze ontwikkeling met
toenemende aandacht waar en zou het niet
begrijpen, wanneer iets, wat ook nagelaten
zou worden of wanneer de Engelsche ver
grijpen met bevangen toegeeflijkheid gepas
seerd zouden worden.
Engeland verwacht, dat de wereld Enge
land als het internationale bureau tot uit
gifte van broodkaarten en bon-boekjes zal
aanvaarden. Wanneer er een wereldheer
schappij bestaat, die de volkeren móeten
vreezen, dan is het de wereldheerschappij
ter zee.
Want, hij het aangewezen zijn van bijna
alle landen op goederenruil en aanvulling
van grondstoffen en voedingsmiddelen over
zee, beteekent de Britsche controle ter zee
de facto een controle op de onafhankelijk
heid en vrijheid van alle andere volkeren.
De doodzonde van Duitsehland in Engel
sche oogen is niet Bohemen of Polen, maar
bestaat in de poging om zich door het vier
jarenplan en de beveiliging van zijn econo
mische levensruimte in het Oosten en Zuid-
Oosten, te willen onttrekken aan de Brit
sche controle en daarmede aan de afhan
kelijkheid van Engeland. Hoe komt Enge
land er echter hij zich dit hoogste controle
recht over allen aan te matigen? Heeft het
dit recht langs den weg van onderhandelin
gen door de toestemming der volkeren toe
gewezen gekregen? Ieder weet. dat het het
resultaat is van toepassing van gebruik van
geweld. Zijn wet is slechts een gemoderni
seerd recht der zeeschuimerij. In stand ge
houden en vooral uitgeoefend tegen zwakke
neutralen, wordt deze dictatuur met de mid
delen van het geweld en de bedreiging met
geweld tot afwijzing van een voor alle na
ties verplicht internalionaal recht en van
de vrijheid ter zee. Engeland vreest daar
om niets zoo zeer als dat het voor de eerste
maal aan een natie zou kunnen gelukken
zich te onttrekken aan de Engelsche supre
matie en daarmede den band te breken,
waarmede de volkeren plegen te staren naar
de Engelsche boa constrictor.
Italië wacht de orders van Mus-
solini af.
Alle Italiaansche bladen publiceeren thans
een artikel, dat Zod-ag ondier het op
schrift „Italië en zijn lotsbesteimming" cur
sief gedrukt in de „Popoio d'Italia" was
verschenen. In dit artikel wordt met name
verklaard:
Op de wijzerplaat der geschiede
nis gaat een groot uur voorbij, één
van die verschrikkelijke en beslis
sende uren, welker voorbereiding bij
wijlen tientallen jaren vergt.. Dit is
het uur van Versailles, welks voor
bereiding teruggaat tot 23 Maart
1919, toen de eerste fascistische
groep werd gesticht, die rond Mus-
solind een handjevol overlevenden
vereenigde, die zoo juist den strijd
hadden geëindigd, niettemin weer
tot denstrijd werden geroepen.
Deze eerste fascistische strijdgroep vorm
de de eerste onmiddellijke reactie van de
troepen, die uit het bloedbad waren geko
men en de illusie liaddem gevonden, dat de
overwinning, waarvoor Italië een enorme bij
drage in bloed had geleverd, was verminkt
geworden en verijdeld, door vier vampyrs,
die aan een operatietafel hadden plaatsge
nomen alsof het een diner betrof. Wij allen
gevoelden de woede voor de wijze, waarop
Italië behandeld was geworden. En wij zwoe
ren de herovering daarvan om Italië terug
te geven wat aan dit land was ontstolen.
De orders van Mussolini.
Sedert 23 Maart 1919 gelooft en gehoor
zaamt het Italiaansche volk aan den duce
in den strijd tegen Versailles. Het is met
deze. trouw, dat het Italiaansche volk het
Keizerrijk heeft heroverd en het zal verde
digen. Het is met deze zelfde trouw, dat
het fascistische Italië vandaag, zoonis het
dat gisteren deed, de orders van Mussolini
afwacht. Het fascistische Italië weet, dat
het zich op dit oogenblik voor zijn eigen
lotsbestemming geplaatst ziet en gelooft,
daarom meer dan ooit aan den Duce.
Indrukken van den Havas-cor-
respondent te Warschau.
De correspondent van Havas te Warschau
is de PoolschRoemeensche grens overge
komen. Tot Lublin had hij geconstateerd,
dat de Duitsche luchtmacht den eenigen
spoorweg in dat gebied, zoomede de voor
naamste strategische punten intensief had
gebombardeerd. Duitsche vliegtuigen hebben
van Dinsdagavond tot Donderdagmiddag
tusschen Lublin en Warschau bommen ge
worpen op alle stations, bruggen, straat- en
spoorwegen. Op deze wijze hebben zij de
evacuatie van gewonden naar Lwow (Lem
berg) en het transport van versterkingen
naar de hoofdstad vertraagd. Een groot aan
tal ploegen arbeiders werkt zonder onder
breking aan het herstel der spoorwegen,
teneinde op die wijze den treinen gelegen
heid te geven door te gaan.
De stemming ongeschokt.
Indien de omstandigheden in dezen oor
log voor Polen minder gunstig zijn met het
oog op de meerderheid in aantal en mate
riaal van den aanvaller, de psychologische
omstandigheden zouden niet beter kunnen
zijn dan nu.
Alle soldaten, zelfs de gewonde, behouden
een uitstekend moreel.
Zoowel te Lwow als te Lublin verkeert de
burgerbevolking in voortdurenden staat van
luchtalarm. Toch heerscht overal dezelfde
grimmige vastberadenheid voor de verdedi
ging van het vaderland, den vijand tot het
laatste tegemoet te treden,
De mededeeling over de operaties aan het
Fransche front en de door de plaatselijke
pers gegeven berichten over de ontruiming
van Mainz, Stuttgart, en Frankfort hebben
een enthousiasme ontketend, dat overal den
wil verhoogt vast te houden, teneinde de
bondgenooten in staat te stellen de beoog
de doelen te bereiken.
De verscheiden communiqué's verbergen
niet. dat terrein werd verloren, doch dal
heeft het moreel der Poolsche bevolking in
niets geschokt.
Fransche vluchtelingen gehul
digd.
Een trein met Fransche vluchtelingen
heeft op het grensstation van Swiatin de
hulde in ontvangst genomen van het stati-
onspersoneel, dat salueerde en innig bewo
gen het vertrek gadesloeg. Het Poolsche
volkslied werd gezongen. De correspondent
besluit zijn relaas met te verklaren, dat
„Polen nog niet verloren is."
Vijf toko's jesloten.
In onze Oost Wordt de prijsopdrijvingswet
nog al eens overtreden. De Borneo Sumatra
Handel Mij. te Batavia liep deswege een
proces-verbaal op. In Cheribon en omgeving
zag de politie zich genoodzaakt vijf toko's
te sluiten, daar de eigenaars hun artikelen
tegen ongehoord hooge prijzen van de hand
trachtten te doen. Te Tjiannies liepen eeni-
ge tokohouders boeten van f 50.op.
Duitsche berichten zeer optimis
tisch.
Volgens de Duitsche legerberich-
ten van gisteren nadert de groote
slag in Polen zijn hoogtepunt: de
vernietiging van het Poolsche veld
leger ten westen van den Weichsel.
Terwijl in Zuid Polen de zich taai
verwerende tegenstander over den
San werd teruggedrongen en de
overgang over de rivier in den sector
Sano Jawornik Polski, bij Radymno
en Jaroslaw werd bezet, begonnen
de in de verschillende gebieden in
gesloten troepen de wapens neer
te leggen. Overal werden pogingen
der ingesloten troepenafdeelingen
door te breken, verhinderd.
Het is na harden strijd om de Poolsche
versterkingen aan den Narew gelukt bij
Nowgorod en Wizna brughoofden te vor
men aan den zuidelijken oever.
Poolsche artillerie van ieder kaliber heeft,
van de oostelijke deelen van Warschau uit,
het vuur geopend op onze zich in het weste
lijke deel der stad bevindende troepen.
De insluiting van de Poolsche oorlogsha
ven Gdingen werd voortgezet.
Neustadt en Putzig bevinden zich in Duit
sche handen.
Zeestrijdkrachten ondersteunen het optre
den van het leger door een succesrijke be
schieting van Poolsche batterijen en van de
oorlogshaven Gdingen.
Het luchtwapen heeft de wegen en spoor
lijnen ten Oosten van Warschau en in de
gebieden van Lemberg en Lublin-Chelm her
haaldelijk aangevallen en de zich aldaar be
vindende colonnes en troepentransporten
verslagen. Te Lemberg werd het station-
West verwoest.
Inspectie per vliegmachine.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit het
hoofdkwartier van den Fuehrer: Weder
om heeft de Fuehrer zich per vliegtuig
naar de voorste frontlinie begeven, waar op
het oogeniblik de beslissing van den grooten
slag in Polen zich onweerstaanbaar vol
trekt. Deze tweede vlucht vam den Fuehrer
leidde naar het centrum van bet operatiege
bied tusschen Lodz en Warschau, waar de
ingesloten Poolsche troepen wanhopig
trachten naar het oosten door te breken.
Evenals gisteren landde de Fuehrer op een
der oorl'ogsvli-egvelden, enkele kilometers
achter het front, waar een formatie ge
vechtsvliegtuigen gestat ion neerd was. De
commandant kon dien Fuehrer begroeten
niet het mededeele-n der resultaten van den
vorigen dag: vier en veertig Poolsche vlieg
tuigen vernield en talrijke vliegvelden, ver
naar het oosten gelegen, vernietigd.
Gedurende den rit naar de voorste frontli
nies werd de Fuehrer geestdriftig door de
troepen toegejuicht. Terwijl de tocht aan
vankelijk leidde door een gebied waar hier
en daar stukken Poolsch geschut, munitie
wagens, uitrustingsvoorwerpen en ook eeni-
ge Poolsche tanks, stukgeschoten en immo
biel, soms ook uitgebrand, lagen, namen de
teekenen, die op strijd wezen, weldra toe.
Op de velden stonden zware Duitsche bat
terijen, beschermd door afweergeschut, ge
reed tot vuren. De Fuehrer reed midden
.'V r'
V*111
Het Centraalstation van Krakau, door brand totaal verwoest, na de hevige gevechte#
tusschen de Poolsche en Duitsche strijdkrachten om het bezit van de stad.
De strijd in Polen. Het oogenblik, waarop de Duitsche troepen hij hun intocht in Lodz
defileeren voor den commandeerenden generaal.
door de voorste artilleriestelling. De divisie
staf, die in een half vervallen boerenhuis
was ondergebracht, meldde, dat alle Pool
sche pogingen met zware verliezen waren
gestrand op het Duitsche vuur. Toen de
Fuehrer den staf verliet, trokken juist Duit
sche pantserwagens, gevolgd door artillerie
en licht veldgeschut voorbij. Eerst des na
middags verliet de Fuehrer de voorste linie
om naar zijn hoofdkwartier terug te kee-
ren.
Twee treinen met politie naar
de grens.
Twee speciale treinen met gewapende po
litiebeambten zijn naar de Roemeensche
grens gezonden.
Het verluidt, dat de Roemeensche auto
riteiten de vluchtelingen op sympathieke
wijze zullen behandelen.
De „Timpul" schrijft dienaangaande: Het
lijden van Polen vindt bij ons een natuur
lijke sympathie. Als goede buren zullen wij
al het mogelijke doen om het lot van deze
uitgeworpenen te verlichten.
WAT MEENEN ZIJ?
In het Volk (S.D.A.P.) lezen
wij onder het hoofd „stuur
loos" het volgende stukje:
De ontreddering, diie het
Duitsch-Rusisische verdrag in
communistische kringen
heeft aangericht, vindt haar
dagelijksche neerslag in „Het
Volksdagblad." De voorzitter
der C.P.N., K. Beuzemaker,
schreef op 31 Augustus j.1.
in dit orgaan o.m.:
„Vandaar, dat het volko
men juist is, dat de verkla
ring van het politieke bu
reau der C. P. N. zegt: „Er
moet een einde komen aan de
„neutraliteitspolitiek en eraan
herinnerd dat Polen verleden
jaar neutraal bleef, zelfs een
stukje van de buit meepikte
en... thans zelf aan de beurt
is.
Wat deze politiek voor Ne
derland zou beteekenen zette
de politicus Beuzemaker in
dit artikel nog aldus uiteen:
„Het beteekent, dat de ar
beiders moeten eischen, dat
er een eind komt aan de
„neutraliteitspolitiek" van
die regeeringDe Geer Al-
barda."
Woensdag 6 September,
schreef de hoofdredacteur
van hetzelfde orgaan. P. de
Groot, een hoofdartikel: „Ne
derland moet er buiten blij
ven". waaruit wij den vol
genden zin lichten:
„Daarom, besliste verdedi
ging van de Nedetflandsche
onafhankelijkheid, door geen
enkele concessie toe te laten,
noch aan de eene noch aan
de andere partij. Zulk een
houding kan Nederland bui
ten de oorlog houden."
De communisten zouden ver
standiger doen, zoo besluit
het Volk, met hun mond te
houden .totdat zij weten,
wat zij nu eigenlijk meenen,
in plaats van, zooals thans,
zich bloot te geven aan de
lachlust en de verachting
der openbaarheid.
VERKLAARDE Dr. COLIJN
DEN OORLOG AAN ONS
PARLEMENTAIR STELSEL?
„Het Nationale stelsel ge
red" schrijft oud-minister H.
P. Marchant boven een na
beschouwing, in de Maasbode
(r.k.), gewijd aan de voorbije
kabinetscrisis. De schr. be
handelt eerst dr. Colijns eer
ste mislukte poging, een ka
binet. te formeeren. Toen dit
bedrijf, aldus mr. Marchant,
was gesloten met een nega
tieve uitkomst, bleef de for-
mator vasthouden aan het
eenmaal bepaalde aprioristi-
sche uitgangspunt. Hij moest
het zijn. die het nieuwe kabi
net zou formeeren; dus bleef
hij doorwerken, toen hij zich
had overtuigd, dat hij de
groote meerderheid van het
parlement tegenover zich
zou zien.
Het gevolg kon niet uit.blij
ven: het moest uitloopen op
een oorlogsverklaring aan
ons parlementaire stelsel. Zij,
die dit stelsel willen gehand
haafd zien, ook nu. ia juist
nu. omdat de handhaving
ernstig werd bedreigd, kon
den onmogelijk hun medewer
king geven aan een formatie,
welke tegen dit beproefde
stelsel lijnrecht inging. De
strijd herhaalde zich, die
hier te lande tusschen 1848
en 1868 is gestreden, toen
het parlementaire stelsel, te
gen de pogingen om het de
weg te versperren, nog moest
worden gevestigd: Thorbecke
moest worden geweerd.
Thans ontbrak eer» groote
persoonlijkheid van zijn „for
maat", in wie het was geïn
carneerd; maar daartegen
over stond, dat het reeds his
torisch was gevestigd en be
zwaarlijk was omver te halen
Niettemin heeft de heer
Colijn het beproefd. De uit
slag van zijn poging liet aan
gegevens tot veroordeeling
niets te wenschen: het was
aan het parlementaire stel
sel een oorlogsverklaring, zóó
sprekend als maar mogelijK
was. Elk spoor van het his
torisch gevestigde Neder-
landsch-nationa le staatkun
dige bestel was uitgewischt Op
25 Juli leidde de heer Colijn
een uitheemsch gezelschap
de Tweede Kamer binnen,
alsof het een Nederlandsch
ministerie ware.
Het is, zoo besluit de schr.
een zegen voor ons land ge
weest, dat althans toen onze
volksvertegenwoordiging op
deze staaitkundiig-revoluttio-
naire aanslag op haar be
staan meteen het passende
antwoord heeft gegeven: wc
ermee!
SPIJKERS OP LAAG
WATER.
In het Nationale Dagblad
(n.s.b.) lezen wij:
In deze veelbewogen dagen
nu drie groote mogendheden
en een kleine staat in vollen
oorlog zijn, nu Nederland
gemobiliseerd heeft en de
handhaving onzer onzijdig
heid reeds enkele tientallen
volksgenooten het leven heeft
gekost, beware men toch
vooral zijn koelbloedigheid.
Men late zich niet van
streek brengen door de alar-
meerende berichten over de
radio en niet door de wereld
schokkende gebeurtenissen,
die men in zijn ochtendblad
leest.
Men leze veeleer zijn och
tendblad met een open oog
voor nieuws, dat geschikt is
om het gemoed rustig te
stemmen en een onbewogen
heid des geestes te bewaren,
die zich vol aandacht over
het onbelangrijke buigt.
In dit verband vragen wij
aandacht voor enkele feiten
van den dag, die ons heden
bij de lezing van het ochtend
blad van een bekend groot
dagblad troffen als rustuit-
stralende middelpunten in
een verdwaasde wereld.
Wij aanschouwden met in
nig genoegen het bloemzoet
glimlachend aangelaat van
minister Albarda, die in het
oude treintje van 1839 rond
reed op de spoorwegtentoon
stelling te Amsterdam.
Wij stelden met genoegen
vast, dat de directeur van
den Haagschen Dierentuin
schuldig verklaard is (zonder-
oplegging van straf) wegens
overtreding van de oeroude
Zondagswet.
Wij bekeken met groote be
langstelling het prentje van
de modeshow, door een Am
sterdamsch modehuis gehou
den ten bate van het fonds
„Ontwikkeling en Ontspan
ning van Militairen", met de
van schoonheidsvetten glim
mende gezichten der achter-
snoezige witte tafeltjes geze
ten. mooie aangedane dames.
Wij zagen met welbehagen
tenslotte, dat burgemeester
Lambooy van Hilversum
(tweede van recht) de post
zegeltentoonstelling aldaar
niet enkel heeft geopend,
maar zich ook deskundig
heeft laten voorlichten over
het tentoongestelde.
Zoolang het leven in Ne
derland zoo zijn gangetje
gaat, bestaat er geen vrees,
dat wij plotseling neiging
zouden kunnen gaan gevoe
len, om, gelijk weleer ons
voorgeslacht, wereldpolitiek
te gaan voeren.
Rantsoeneering van brood
Te Berlijn en in de omgeving is de helft
der scholen als ziekenhuis ingericht. Alle
universiteiten zijn gesloten, behalve die te
Berlijn, Weenen, Muenchen, Leipzig en Jena.
Bij decreet is vastgesteld, dat de medische
examens vervroegd worden, opdat men het
hoofd kan bieden aan de behoefte van het
oogenblik. Om op benzine te bezuinigen
heeft men bepaald, dat slechts de automobi
listen, die een officieel kenteeken dragen,
het recht zouden hebben van hun wagen
gebruik te maken.
Het goederenvervoer naar Oostpruisen ge
schiedt slechts te water In de restaurants
zijn Maandag en Vrijdag vleeschlooze dagen.
In een groot hotel te Berlijn bestond het.me
nu gisteren uit soep, rijst en bloemkool en
gehak als dessert, de prijzen zijn hetzelfde
gebleven.
Stijgende ontevredenheid der
Oostenrijkers.
Te Weenen zijn de beperkingen minder
streng. Daar is ook het aantal gemobiliseer-
den geringer. Het schijnt, aldus Havas, dat
de autoriteiten met liet oog op de groeiende
ontevredenheid der Oostenrijkers aarzelen
nieuwe beperkingen op te leggen en er naar
streven het dagelijksch leven zijn normalen
aanzien te doen behouden. De ziekenhuizen
en de in hospitalen veranderde scholen zijn
vol gewonden, een getuigenis van het ern
stige karakter van den oorlog.
Distributie van brood.
Officieel wordt meegedeeld, dat met in
gang van 25 September het brood in Duitseh
land zal worden gerantsoeneerd. Het zal dan
alleen verkrijgbaar zijn op distributiekaar
ten, zooals reeds voor andere artikelen het
geval is. De hoeveelheid per persoon en per
dag, welke zal worden beschikbaar gesteld,
is nog niet bepaald.
BALDADIG STEUNTREKKER.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft een 35-jarige werklooze op den Oude-
zijds Achterburgwal te Amsterdam een ruit
van het stadhuis ingeworpen, als protest,
omdat hij geen steun ontving. Later heeft
hij zich bij de politie aangemeld. De man
is in het bureau Singel opgesloten om voor
den officier van Justitie te worden geleid-
Een oude methode...
Gisternacht is in de hoofdstad aan den
overkant van het IJ, op een terrein aan den
Ivlaprozenweg een gonjezak, waarin vijftien
doode wilde eenden waren gestopt, gevon
den. De verwondingen aan den hals, wezen
er op dat de dieren aan een haak waren
gevangen. De vogels worden door middel
van een snoer met aas gelokt en wanneer
zij hehben toegehapt, naar den wal getrok
ken. De haak, welke in den hals zit ge
klemd, worilt dan uitgesneden.
Dit is een bekende oude methode, en af
gezien van het feit dat het een overtreding
van de jachtwet beteekent, is het een er
gerlijke dierenmishandeling.
De politie verzoekt dengenen, die hiervan
getuige zijn, dergelijke gevallen bij haar te
willen aangeven.
