Geen andere handen
aan ons mme
onrustbarend?
De Engelsche troepen in Frankrijk
Militaire actie verwacht
Keulen
II
sterk bedreigd
Chamberlain in Frankrijk
Duitsche verliezen
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Lodz door de
Polen heroverdl
Eogelaod en Frankrijk
vast besloten
in Polen
„Zoons van hen, die
bij Yperen en aan
de Somme streden
Russische mobilisatie
veelbeteekeneod
Verbod van vermelding
•■SM jsa-güy.» «mm»
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
Polen zal hulp
worden geboden
Luchtafweergeschut in stelling
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT
Ongewone vischvangst
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
HE LDERSCHE COURANT
Polen in gevaarlijke
positie. WARSCHAU
13 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8720
De volkomen beheersching der
lucht en de superioriteit van hun ge
mechaniseerde stoottroepen hebben
de Duitscliers in staat gesteld de bij
Plock en Kutno, ten westen van
Warschau strijdende Poolsche leger
corpsen in een zeer moeilijke positie
te brengen. De van uit het Noorden
dus Oost-Pruisen, komende gemecha
niseerde afdeelingen hebben het
Poolsche front bij Radzymin door
broken en bedreigen daardoor niet
alleen Warschau vanuit het Oosten,
maar dreigen groote Poolsche leger
scharen, welke in het Westen moe
dig stand houden, af te snijden.
Voor de Polen is het gelukkig, dat
hevige regens zijn losgebarsten, zoo
dra de schier onbegaanbaré wegen
het snel opruken der Duitschers ver
hinderen.
Hierdoor is de Poolsche generale
staf misschien in staat het kleine
gaatje bij Warschau, waardoor de al
strijdend terugtrekkende Polen zich
weer bij het gros van het leger zou
den kunnen voegen, open te houden.
Dat hier van weerszijden alles op al
les wordt gezet is begrijpelijk en het
bericht dat Lodz door de Polen is
heroverd moet dan ook in dit licht
worden gezien. Het is vrij zeker een
poging der Polen om den druk op
Warschau te verlichten, want Lodz
is, in het kader van het weerstands
plan der Polen toch op den duur on
houdbaar.'
Slagen de Polen er echter in het
Duitsche front bij Lodz naar het Zui
den te drukken, dan zal de Teutoon-
sche greep om Warschau aanmerke
lijk worden verlicht en de Polen ge
legenheid krijgen tot een hergroepee
ring van hun legers.
KALMTE OM WARSCHAU.
P
Volgens Havas was het in de sectoren
om Warschau gisteren betrekkelijk kalm.
Het garnizoen der stad heeft, gesteund
door gepantserde afdeelingen, eenige ge
slaagde aanvallen ondernomen, waarbij drie
vijandelijke gevechtswagens vernield wer
den. Kolonel Cbmoera is gesneuveld.
Bij de gevechten in de omgeving van
Warschau is-mgr. Gawlina, bisschop en le
geraalmoezenier, gewond.
Een groep van eenige tientallen Bulga
ren, die een reis door Polen hebben ge
maakt, zijn in hun land teruggekeerd. Zij
hebben een bombardement van Warschau
door Duitsche vliegtuigen bijgewoond, waar
bij zeventig toesfelcn, gedurende veertig
minuten tonnen bommen op de stad heb
ben uitgeworpen, waardoor talrijke bran
den zijn ontstaen.
DE DUITSCHE LEGERBERICHTEN.
Volgens het D.N.B. rukken de Duitsche
troepen aan het Zuidelijke front snel op
naar Lwow. Ten Zuidoosten van Przemvsl
hebben bergtroepen de stad Sambor geno
men en do Dnjestr bereikt. Snelle troepen
hebben Krakovvicc ten Noordoosten van
Przemvsl genomen.
In den loop van gisteren is de tegenstand
der ten Zuiden van Radom ingesloten Pool
sche strijdkrachten gebroken. De buit aan
krijgsgevangenen en oorlogsmateriaal is,
volgens het Duitsche legerbericht, niet bij
benadering te overzien.
Gevechtsvliegtuigen en groepen bomibar-
dcmentsfoestellen van het Duitsche lucht-
wanen zijn ook gisteren in den grooten slag
in Polen in het gebied rodom Kutno in den
strijd geworpen tegen de ingesloten tegen
standers. Zij hebben met buin aanvallen het
optreden van het leger vergemakkelijkt. Ge
vechtsgroepen hebben door het werpen van
bommen de spoorwegtrajecten Samlbor-Lem-
berg, St.ryjLom berg. KrasnikLublin, War
schauLuckow en BilskCzeremrh op ve
le plaatsen verbroken. Op de van Warschau
naar het Oosten en Zuidoosten leidende we
gen zijn marsch- en voertuigcolonnes
effectief bestreden.
Het Slowaaksclxe hiehtwapen ontwikkelt
een drukke bedrijvigheid, en heeft iedere
poging tot artie van de Poolsche vliegers
onderdrukt. Met bijzondere voldoening con
stateert het Slowaaksche legerbericht ten
slotte de voorbeeldige samenwerking met
li*e eenheden van de Duitsche weermacht.
Ook Britsche ongerustheid.
Wel blijven de Britsche deskundigen opti
mistisch omdat zij van oordeel zijn dat het
Poolsche leger tijd wint om zich in te gra
ven, maar toch kunnen zij hun ongerust
heid niet verbergen ten aanzien van de po
sitie der Poolsche troepen in dc z.g. zak
van Posen.
De Duitschers brengen aanvallen tot ont
wikkeling op de rechter en linker flanken
van de nieuwe Poolsche stellingen tusschen
Weichsel en Boeg. Het weer zal de grootste
bondgenoot van de Polen zijn en de „Dailv
Mail" meldt .dat de drie maanden geduurd
hebbende droogte gister geëindigd is en dat
zware regenval spoedig moeilijkheden zal
veroorzaken voor d'e Duitsche zware voer
tuigen enz.
Hoewel de Poolsche ambassade in Londen
van dit laatste bericht geen bevestiging
heeft gekregen, verklaart zij toch, dat in
dezen tijd van het jaar zware regenval het
waarschijnlijkst is. Sedert de dagen van Na
poleon is de modder van Polen berucht ge
weest.
Roosevelt als beschermheer.
In de persconferentie herinnerde Roose
velt eraan, dat de Monroe-leer van haar ont
staan af, bedoelde te verhinderen, dat nieu
we rijken zich zouden meester maken van
Amerikaansch gebied of van in Amerika ge
legen gebied, dat onder souvereiniteit van
andere Europeesche mogendheden staat. De
president verklaarde, dat de Amerikaansche
regeering zich uitstekend verstaat met d>
mogendheden op het Amerikaansche vaste
land en met de landen, die hun souvereini
teit uitoefenen over een bepaald gebied in
Amerika. Hij zeide wantrouwen te koeste
ren ten aanzien van een nieuwe Europeesche
overheersching van dit gebied. Onder hel
tot Europeesche mogendheden behoorende
gebied, dat de Amerikaansche regeering
niet in andere handen wenscht te zien over
gaan, noemde Roosevelt bij wijze van voor
beeld St. Pierre en Miquelon, Martinique,
Guadeloupe, de Nederlandsche bezittingen
en Britsch Guyana.
Het bureau van den Franschen mi
nister-president deelt mede:
Vandaag is op Franschen bodem
een vergadering van den Intergeal-
lieerden Hoogen Raad gehouden.
Hieraan werd voor Groot-Brittannië
deelgenomen door minister president
Chamberlain en Lord Chatfield, mi
nister voor de coördinatie, terwijl
Frankrijk werd vertegenwoordigd
door minister-president Daladier en
den opperbevelhebber van het Fran-
sche leger, generaal Gamelin.
In deze vergadering is opnieuw het
vaste besluit van Frankrijk en Enge
land gebleken al hun krachten en al
hun hulpmiddelen aan te wenden
om het hoofd te bieden aan het con
flict, dat hun is opgedrongen. Zij heb
ben besloten, Polen, dat met zooveel
moed weerstand biedt aan den inval
op zijn gebied, zoover in hun vermo
gen ligt hulp te bieden".
Chamberlain en Lord Chatfield maakten
de reis naar Frankrijk in een militair vlieg
tuig. Zij keerden 's middags naar Engeland
terug.
Verrassing in Londen.
De publicatie van de mededeeling betref
fende de bijeenkomst van den Intergealli-
eerden Raad in Frankrijk heeft te Londen
veel verrassing en voldoening gewekt. Ver
rassing, omdat niemand kennis droeg van
de reis van Chamberlain en Chatfield, en
voldoening, omdat men van meening is, dat
een dergelijke bijeenkomst binnen tien da
gen na het uitbreken dpr vijandelijkheden
een aanwijzing is, dat er reeds belangrijke
vorderingen zijn gemaakt bij de gemeen
schappelijke pi.annen en dat men vastbeslo
ten is den strijd tegen Duitschland voort te
zetten.
Op het ministerie van voorlichting ver
klaarde men gisteravond, dat de Raad zijn
volkomen sanctie had gegeven aan het be
sluit der beide landen om al hun krachten
en al hun hulpbronnen aan den strijd te
wijden en alle mogelijke hulp te verleenen
aan het verbonden Polen. Men voegde hier
aan toe, dat de gedachtenvvisseling niet al
leen betrekking heeft gehad op den toestand
van het oogenblik, maai' ook op de maat
regelen, die in onmiddellijke toekomst geno
men zullen worden.
Als één natie.
Havas meldt, uit Parijs, dat de conferen
tie door andere gevolgd zal worden. Hier is
opnieuw een bewijs geleverd van de volko
men overeenstemming, die tusschen de bei
de westelijke mogendheden bestaat. Zij zijn
vastbesloten, niet slechts volgens evenwijdi
ge lijnen te handelen, maar op te treden in
volkomen eenheid, alsof er inderdaad sprake
was van één enkele natie.
Hospitalen te Berlijn en Weenen
meer dan voL
„VERVROEGING MEDISCHE EXAMENS
IN VERBAND BESTAANDE OMSTANDIG
HEDEN".
De „Basler Nachrichten" verneemt uit
Berlijn, dat men in welingelichte kringen
te Berlijn verwacht, dat bij den strijd om
Warschau door het Duitsche leger groote
verliezen zijn geleden tengevolge van het
optreden van fractireurs en geïsoleerde
groepen soldaten, die het Duitsche leger in
den rug bestoken.
De Duitsche mededeelingen hebben de ver
liezen slechts in percentages genoemd. Het
blijkt, dat het aantal dooden en gewonden
oneindig hooger is dan de officieele berich
ten melden. De verliezen waren zóo hoog
en overtroffen zoozeer de verwachtingen
van het legercommando, dat het corps ver
pleegsters en doktere onvoldoende was.
Het vervoer der gewonden was geheel ge
desorganiseerd, waard-eor liet-aantal dooden
nog steeg. Deze inlichtingen, aldus Havas,
geven licht in een geheele reeks berichten,
waarvan sommige door de Duitsche bladen
zelf gepubliceerd zijn. Het groote aantal
Poolsche krijgsgevangenen toont reeds aan,
hoe hardnekkig de tegenstand was. Te
Berlijn wordt de helft der scholen als hos
pitaal gebruikt. Te Weenen zijn ziekenhui
zen en scholen vol gewonden. In een offici
eele mededeeling is nadruk gelegd op nood
zakelijkheid van vervroeging der medische
examens „in verband met de bestaande om
standigheden,aldus besluit Havas.
In stilte vertrokken. Aantal groo-
ter dan in 1914.
Geestdriftige ontvangst door de
Fransche bevolking.
De Britsche troepen zijn in Frank
rijk aangekomen. Men weet dat ze
er zijn en men verklaart dat het aan
tal grooter is dan in 1914. Meer weet
men niet want er wordt van offici
eele zijde een volledig stilzwijgen in
acht genomen over de bewegingen
der Britsche troepen en vliegers in
Frankrijk.
Uit verscheidene steden en dorpen
is nieuws ontvangen over hert harte
lijk welkom, dat hun van de zijde
der bevolking ten deel valt.
Bij de havens zijn reeds basiskampen in
gericht. Er zijn voorzieningen getroffen voor
de voedselvoorziening. Er worden opslag
plaatsen verzorgd en ziekenhuizen worden
ingericht.
Opnieuw trekken Britsche troepen door
Frankrijk in de bekende goederenwagen dei-
spoorwegen voor „veertig man acht paar
den". De Fransche meisjes wuiven de solda
ten toe, wanneer de treinen door de rustige
landelijke streken rijden.
Geheim was goed bewaard ge
bleven!
Het geheim van het vertrek van liet Brit
sche expeditieleger naar Frankrijk is goed
bewaard gebleven en eerst gisterochtend ver
nam het F.ngelsche volk, dat de troepen zich
reeds op het vasteland bevonden. Het zorg
vuldig voorbereide vertrok voltrok zich
zonder eenig incident.
In 1914 vertrokken de eerste Engelsche de
tachementen tien dagen na de oorlogsverkla
ring. liet expeditieleger bestond toenuit
vier divisies infanterie en een divisie cava
lerie, in totaal ongeveer honderdduizend
man. Deze troepen waren op 22 Augustus
aan het front bij Bergen en op den avond
van denzelfden dag begon de slag. De troe
pen, die in de atgeloopen week in Frank
rijk zijn aangekomen, zijn anders en beter
voorbereid. De manschappen zijn niet onder-
het oog van familieleden en vrienden en
onder den klank van militaire muziek aan
boord gegaan Zij hadden den avond tevoren
afscheid genomen. Bij het vallen van den
avond gingen zij in stilte aan boord van de
schepen, die langs de kaden lagen en on
der vlootgeleide vertrokken zij naai Frank
rijk. Het vertrek had niets spectaculairs,
doch het was zeer ontroerend.
„De oorlog dus ook Britsch".
De Daily Express schrijft, dat de oorlog
thans ook in feite Briisch is geworden.
„Wie zijn deze soldaten, die de linies be
trekken? Het zijn de zonen en jonge broe
ders der mannen van Yperen en de Somme,
van die mannen, van wier vijanden een heeft
gesproken over „een hardnekkigheid die tot
het uiterste met alle middelen volhardt
zonder te denken aan den tijd van opoffe
ring en die recht op de overwinning afgaat".
Ja Ilitler, aldus de correspondent, het zijn
dezelfde naar den geest en in vastberaden
heid als de strijders die jij aan de Somme
ontmoette en die je in Mein Kampf hebt op
gehemeld!
i
Verwachting: zwakke tot mati
ge Z.O. tot N.O. wind, be
trokken tot zwaar of half
bewolkt, waarschijnlijk nog
eenige regen, weinig veran
dering in temperatuur, in
den ochtend plaatselijk mist
Zij overtreft de Duitsche ver
wachting ver. Grooter deel van
de buit dan afgesproken?
De mobilisafiemaatregelen in Rusland
zijn, op zichzelf beschouwd, te Berlijn aller
minst een verrassing. Het was een openbaar
geheim, dat er in deze richting een afspraak
bestond. Nochtans had men algemeen ge
schat, dat een Russische troepenmacht van
800.000 tot 1 miljoen man volkomen voldoen
de zou zijn om de Poolsche grens te bewa
ken., en eventueel, nadat hel Poolsche leger
door de Duitschers uit elkaar zou zijn ge
slagen, de Poolsche streken te bezetten,
waarop Rusland, in overeenstemming met
Duitschland. aanspraak zou kunnen maken.
Thans blijkt, aldus de N. R. Crt., dat
Rusland een op zijn minst tweemaal zoo
groote troepenmacht (meer dan twee milli-
oen man) op de been brengt, waardoor niet
alleen aan de Russiche westgrens tegen
over Polen, maar aan de heele Russische
westgrens van Finland tot Roemenië, troe
pen worden samengetrokken.
In politieke kj-ingen worden aan deze
omstandigheden allei'lei vermoedens vast
geknoopt, waarvan in ailen gevalle dit
voor de hand ligt, dat het actieve aandeel,
hetwelk Rusland in „de nieuwe regeling
in Oost-Europa zal nemen, en de aanspra
ken welke het daar zal willen verwezen
lijken, aanzienlijk verder gaat dan eerst
werd aangenomen.
De stad echter nog niet ont
ruimd.
De „Neue Zurcher Zeitung" meldt uit Ber
lijn, dat Keulen nog niet ontruimd is, doch
dat do hurgei'bevolking der plaatsen in de
versterkte zone reeds naar het binnenland
is overgebracht. De Duitschers zouden bij
Keulen een aanzienlijke militaire actie ver
wachten.
Het duistere Berlijn.
Weenen en Praag hebben ontheffing van
het verbod tot straatvei-lichting gekregen
terwijl men te Bei-lijn streeft naar verzach
ting der verduisteringsmaatregelen, die in
de afgeloopcn dagen talrijke verkeersonge
vallen hebben veroorzaakt.
Een der vele Duitsche koopvaar
dijschepen. die de wijk hebben ge
nomen in Vigo, heeft 500 ton ba
nanen overboord geworpen, die het
uit Marokko naar Duitschland ver
voerde. toen de oorlog uitbrak. An
dere deelen der lading worden te
gen lage prijzen op ^de plaatselijke
markten verkocht. Honderden vis-
schersbooten zijn naar de haven
teruggekeerd met netten vol vruch
ten. die zij op de gewone visch-
markten verkochten.
Y.oorA7 buitenlandsche schepen
die Nederlandsche havens verla-
kinl |S' naaü het Hsb- een beschik
ten omtrent de" bTwSgen'dieT^e^