Berlijn geeft
Duitschland zal
neutrale
handelsverkeer
sparen
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Ook Roemenië prooi?
Amerikanen krijgen
raad Rusland
te verlaten
Oostzee vrij voor
de neutralen
Sergeant gedood
Duitsch vliegtuig
neergeschoten
Zal Vaals
ontruimd
worden
Militair ingrijpen van
de Russen spoedig verwacht
steden ontruiming toe
Bregman
EERBERICHT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ZATERDAG
16 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8723
Fraoscben steeds in
gunstiger positie
LEERAAR M. O.
Dit nummer bevat 12 pagina's
DE BILT SEINTt
Uitgave der Ultg. MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
HELDESSCHE COURANT
Vrede tusschen
JAPAN-RUSLAND
ONDERHANDELINGEN, DIE DE LAATSTE DAGEN GEVOERD
ZIJN DOOR DEN JAPANSCHEN AMBASSADEUR, TOGO EN DEN
VOLKSCOMMISSARIS VAN EUITENLANDSCHE ZAKEN, MOLO-
TOF, HEBBEN GELEID TOT DE VOLGENDE OVEREENKOMST
TUSSCHEN JAPAN EN MANSJOEKWO EENERZIJDS EN DE SOV
JET-UNIE EN BUITEN-MONGOLIë ANDERZIJDS:
1. De Japansch-Mansjoerijsche en Russisch-Mongoolsche troe
pen staken alle vijandelijkheden op 16 September te twee uur Mos-
kouschen tijd.
2. De Japansch-Mansjoerijsche en Russisch-Mongoolsche troe
pen blijven in de liniën, die zij bezetten op 15 September te 13 uur.
3. De vertegenwoordigers der troepen aan beide zijden gaan on
verwijld over de tot de tenuitvoerlegging van de artikelen 1 en 2 der
overeenkomst.
4. De krijgsgevangenen en gesneuvelden aan beide zijden zullen
worden uitgewisseld: de vertegenwoordigers der troepen zullen zich
te dezen aanzien onmiddellijk verstaan en tot de tenuitvoerlegging
dezer bepaling overgaan.
Bovendien zijn Togo en Molotof overeengekomen, dat zoo spoe
dig mogelijk een commissie bestaande uit twee vertegenwoordigers
van Russisch-Mongoolsche en twee van Japansch Mandsjoerijsclie
zijde zal worden ingesteld voor de nauwkeurige vaststelling van de
grenslijn tusschen de Mongoolsche volksrepubliek en Mansjoekwo
in het gebied waar het tot een conflict was gekomen. Deze commis
sie zal haar arbeid aanvangen zoodra zij gevormd is.
Dit bericht dat in meer normale tijden tot
verheugenis zou stemmen, omdat het vrede
en overleg verkondigt en het kanon het stil
zwijgen oplegt, doet, nu Rusland millioenen
soldaten aan zijn Westgrens heeft samen
getrokken en nog steeds voortgaat met mo-
biliseeren, zeer onheilspellend aan.
De berichten uit Berlijn, die een spoedig
ingrijpen van de Sovjets in Oost-Europee-
sche zaken voorspellen, nemen er door in
waarschijnlijkheid toe.
Alleen vraagt men zich af waar Rusland,
als het tot oorlog heeft besloten, nog lan
ger op wacht. Met verrassend groote spoed
dringen de Duitschers in Poolsch Oekraïne
door en zij naderen reeds de Poolsche
Zuidoost grens. Als de Sovjets de Oekrai-
ners en Wit-Russen onder hun zorgzame
vleugels willen nemen, wordt het tijd, dat
zij toehappen. Anders staan de Duitsche
troepen op de door Rusland begeerde plek
ken.
Of richten zich de Russische verlangens
in een andere richting?
Het is moeilijk uit de sphinxachtige hou
ding van Moskou iets wijzer te worden, maar
de geruchten over Russische aspiraties naar
het thans aan Roemenië toebehoorende Bes-
sarabië houden aan.
In Londen acht men het niet on
waarschijnlijk, dat na Polen, Roe
menië aan de beurt komt, waarbij
de Duitsche vazal Hongarije, Zeven
bergen zou krijgen toebedeeld.
Deze geruchten vinden hun beves
tiging in het feit, dat alle Roeme
nen in het buitenland, behoorend tot
de legerreserve, zich hij hun consu
laten moeten melden.
Voor de Duitschers heeft een Russisch op
treden, indien de grensscheiding van tevo
ren goed is vastgesteld, nog het voordeel
dat zij hun geheele macht op het Y\ esten
kunnen concentreeren.
Komt inderdaad de Russische kolos in de
Roemecnsche richting in actie dan wordt
het Britsche wereldrijk wel zeer zwaar aan
de tand gevoeld en is een uitbreiding van
den oorlog tot een wereldbrand haast onver
mijdelijk. Engeland heeft immers ook de
zelfstandigheid van Roemenië gegarandeerd
en komt dus automatisch in conflict met de
Russin, waarna ook Turkije en mogelijk
Itali in den maalstroom worden medoge-
slee.pt.
De Russisch- .Tapansche overeenkomst doet
helaas mogelijkheden veronderstellen, die
weinig in overeenstemming zijn met de
vreedzame inhoud daarvan.
Laat ons hopen, dat de vrees, waardoor
de wereld thans opnieuw bevangen wordt,
in de komende dagen plaats kan maken
voor een groeiend optimisme.
Helaas ziet het er niet naar uit!
SAARBRüCKEN'S POSITIE
WEINIG BENIJDENSWAARDIG.
Officieel wordt in Berlijn bevestigd,
dat verscheidene steden hij de Sieg-
friedlinie uit voorzorg zijn ontruimd
Men ontkent echter dat steden in 't
Rijnland als Keulen en andere zijn
geëvacueerd.
Uit een bestudeering van het Fran-
sche legercommuniqué meent men te
kunnen opmaken, dat de Fransche
troepen aan beide zijden van Saar-
brücken naar voren zijn geschoven,
waardoor deze stad vrijwel omsin
geld zou zijn. De Fransche zware ar
tillerie is naar voren verplaatst, na
dat tanks en infanterie Duitsch ge
bied waren binnengetrokken.
Volgens de laatste berichten hebben de
Fransche troepen Perl tegenover het Luxem-
burgsche plaasje Schengen volledig bezet,
nadat den geheelen dag een zwaar artille
rievuur van beide zijden had gewoed.
De activiteit der luchtmacht wórdt nog
steeds bemoeilijkt door zwaren regen. Vol
gens militaire kringen hadden de Fran-
schen den val van Saarbruecken ongetwij
feld reeds kunnen aankondigen, doch zij
wachten, tot hun omsingelingsbeweging zoo
volledig is. dat geen mislukking mogelijk is
Het schijnt, dat het nog steeds het algc-
meene plan is, dat de vele uitspringende
punten der bochtige grens weggewerkt
worden, met Saarbruecken als onmiddellijk
doel.
Het Fransche oorlogscommunique
maakt melding van verscheidene tegen
aanvallen der Duitschers vanuit de Sieg-
friedlinie. Allereerst is daarom noodig dat
de Franschen de veroverde stellingen con-
solideercn.
Het feit, dat de Duitschers steeds talrij
ker en gevarieerder afleidingsmanoeuvres
VAN AMRASSADE TE
MOSKOU.
Naar Reuter uit Washington meldt
heeft het Amerikaansche departe
ment van buitenlandsche zaken be
vestigt, dat de Amerikaansche am
bassade te Moskou den Amerikaan-
schen onderdanen den raad heeft ge
geven de U.S.S.R. te verlaten.
Deze raad, zoo zegt men, is in over
eenstemming met de permanente in
structies over den door de ambassa
de te volgen gang van zaken wan
neer gevaar dreigt.
Vraaggesprek met grootadmiraal
Raeder, opperbevelhebber der
Duitsche marine.
De opperbevelhebber van de Duitsche oor-
logsmarine, grootadrrtiiaal Dr. Raeder, heeft
eenige vragen beantwoord, welke van bij
zonder belang kunnen zijn voor Nederland
sche scheepvaart en handelskringen. De
eerste vraag, die de correspondent van het
Hshl. den admiraal stelde, was:
Iloe voert Duitschland den onder
zeebootoorlog? Kan heden reeds, om
een leuze uit den wereldoorlog te ge
bruiken, van een „onbeperkten duik
bootoorlog" worden gesproken? En
zoo niet, kan het onder omstandig
heden later daartoe komen?
Groot-admiraal Raeder antwoordde:
„Duitschland voert den duikbootoorlog op
grond van de door hem op 28 Aug. 1939 uit
gevaardigde „Prisenordnung". Deze houdt
zich streng binnen de grenzen van de er
kende regelen van het zeeoorlogsrecht. De
bepalingen van het Londensche onderzee-
boot-protocol zijn, wat den inhoud betreft,
volledig erin opgenomen. De duikbooten
hebben het strikte bevel .zich aan deze be
palingen te houden. In overeenstemming
met de voorschriften van het onderzeeboot
protocol hebben wij echter het recht om ge-
wapenden tegenstand met alle middelen te
breken. Het is duidelijk, dat schepen, welke
aan oorlogshandelingen deelnemen, of door
vijandelijke oorlogsschepen begeleid worden
zichzelf in gevaar begeven, en zich niet kun
nen beklagen als zij in het verloop van zich
ontwikkelende gevechtshandelingen worden
beschadigd of vernield. Dat is door het vol
kenrecht erkend.
in het werk stellen, zooals dagelijksche te
genaanvallen, spervuur van zware artillerie
luchtaanvallen op geringe hoogte, schijnt
er op te wijzen, dat de Fransche druk langs
de werken der SiegfriodlLnie steeds gevaar
lijker en bezwaarlijker wordt voor de verde
digers.
Over het algemeen blijft dc Fransche ge
nerale staf de grootst mogelijk discretie in
aoht nemen ten aanzien van de juiste lig
ging dezer plaatsen teneinde den vijand
niet in staat te stellen inlichtingea te krij
gen zij het indirect en achteraf, over den
juisten omvang van de Fransche vorderin
gen.
Accountantskantoor
Lid N. L V. B.
Lid Ned. Gen. v. Acc.
Loodsgracht 72 - Tel. 560
ADMIRAAL RAEDER.
De tweede vraag was:
Wat is de Duitsche opvatting inzake
contrabande, en wat beschouwt
Duitschland als scheepscontraban-
de?
De groot-admiraal antwoordde:
„Duitschland streeft ernaar den neutralen
handel zoover als dat maar eenigszins mo
gelijk is, te sparen. Het is daarom bereid
slechts het eigenlijke oorlogsmateriaal als
besliste contrabande te beschouwen.
Derde vraag: Hoe gedragen zich
Duitschlands oorlogsschepen, en in
het bijzonder duikbooten, jegens
neutralen, vooral Nederlandsche en
Amerikaansche schepen? Kunnen
Nederlandsche koopvaardijschepen
zonder door Duitschland te worden
gehinderd, ruwe grondstoffen uit
Nederlandsch Indië en Amerika
naar huis brengen?
Antwoord: ,Uit de antwoorden op de eer
ste en de tweede vraag blijkt reeds, dat
neutrale schepen, welke ruwe grondstoffen
naar Nederland brengen, geen gevaar loo-
pen. Het spreekt vanzelf dat zich de Duit
sche oorlogsschepen op en onder water,
welke voor den handelsoorlog zijn aange
wezen, het recht voorbehouden, zulke sche
pen aan te houden om ze op contrabande
te onderzoeken".
Vierde vraag: Bestaat van Duitsche
zijde bet voornemen den waterweg
door de Sont, die voor Nederland
van groote beteekenis is, moeilijk
bevaarbaar te maken?
Antwoord: „De mijnversperri ngendie
aan den uitgang van de Sont zijn gelegd,
zijn uitsluitend tot afweer van vijandelijke
militaire ondernemingen in de Oostzee be
stemd. Het instellen van een loodsdienst be
wijst, dat alles wordt gedaan om het ge
vaar loopen en bemoeilijken van het neu
trale verkeer door de toegangswegen naar
de Oostzee buiten te sluiten. De Nederland
sche schepen kunnen erop rekenen, dat zij
ongehinderd de Oostzee-toegangen kunnen
passeeren, als zij van de loodsen gebruik
maken."
Vijfde vraag: In hoeverre zuilen
Duitsche mijnenvelden voor de Ne
derlandsche schepen een gevaar be-
teekenen? In den wereldoorlog heb
ben Duitschland en Engeland de
positie der mijnenvelden op kaar
ten aangegeven, en zoo noodig
loodsen ter beschikking gesteld, Zal
dat van Duitsche zijde ook nu ge
schieden?
Antwoord: „Bij het leggen van mijnen
zal, gelijk tot nu toe, ook in die toekomst
streng gehandeld worden naar de voor
schriften van de Haagsche overeenkomst
van 1907. In overeenstemming met deze
overeenkomst zijn de uitgelegde mijnenvel
den niet alleen aan de neutrale regeeringen
genotificeerd, maar ook door radio en door
den nautischen waarschuwingsdienst her
haaldelijk bekend gemaakt, en in de „Nach-
richten für den Seefahrer" gepubliceerd."
Doodelijk verkeersongeval ie
Amsterdam.
Tegen middernacht is in dc Witte de With-
straat te Amsterdam een ernstig verkeers
ongeval gebeurd, waarbij de 30-jarige ser
geant J. Veen, afkomstig uit Haarlem en ge
detacheerd bij de motordienst aldaar het le
ven liet.
Volgens ooggetuigen reed V. in genoemde
straat achter een auto welke hij links wil
de passeeren. Hij lette er daarbij evenwel
niet op, dat uit tegenovergestelde richting
een tramwagen van lijn 7 naderde. Op het
laatste oogenblik trachtte hij nog voor de
tram uit te komen hetgeen hem waarschijn
lijk zou gelukt zijn, indien hij niet met het
rechterbeen tegen de treeplank van de tram
was gebotst Hierdoor geraakte hij de macht
over het stuur kwijt en vloog het trottoir op.
De motor sloeg over den kop en de berijder
bleef bewusteloos op straat liggen. In aller
ijl heeft men hem naar het Wilhelminagast-
huis overgebracht, waar hij in den loop van
den nacht aan de bekomen verwondingen is
overleden.
Verwachting: Koude ochtend
met plaatselijk mist, over
dag helder tot half bewolkt,
droog weer, iets warmer
dan gisteren, zwakke tot
matige Noordelijke tot Oos-
telijken wind. V
Bevond zich boven Russisch
grondgebied.
Het Telegraafagentschap van de
Sovjet Unie meldt, dat een onbekend
vliegtuig boven de stad Olevsk (Oe-
kraine) is verschenen.
Het vliegtuig werd met machine
geweervuur der Sovjet-Russische
troepen gedwongen bij het dorp Loe-
gino te landen. Het bleek een Duitsch
tweemotorig bomvliegtuig te zijn.
De bemanning, bestaande uit vijf
personen, werd naar Kief gezonden,
terwijl het toestel onder bewaking
is geplaatst.
AKEN IN AFWACHTING.
Naar het Hsbl. meldt, zijn de Duit
schers gistermorgen begonnen het
Vaalserkwartier. onmiddellijk over
de Nederlandsche grens bij Vaals, te
ontruimen door zieken en gebrekki
ge menschen en vrouwen boven 60
jaar naar elders over te bren
gen.
In Vaals, dat eenige honderden
meters van de Duitsche vestingen af
ligt. wordt gevreesd, dat nu ook
Vaals zal moeten worden ontruimd.
Intusschen is de evacuatie van Aken uit
gesteld, waardoor de gemoederen daar ter
stede eenigszins zijn gekalmeerd. Wat de
oorzaak hiervan is geweest?
Precies is dat niet te zeggen. Wel
schijnt de opgewondenheid der bevol
king den eersten dag toen de voor
bereidingen moesten beginnen, een
der redenen te zijn.
Berlijn heeft de opperste autoriteiten een
verwijt gemaakt van deze onverwachte ge
volgen, maar die opperste autoriteiten kaats
ten het verwijt terug naar ook weer opper
ste autoriteiten, die de bevelen uitvaardig
den. Ook moet niet worden vergeten, dat de
geëvacueerden in de verschillende deelen
van Duitschland ongewild en onopzettelijk
een toestand onderlijnen, dien men door
Duitsche radio en bladen anders niet te we
ten komt.
Gezinnen uiteengerukt.
Als men hoort, dat een moeedr met negen
kinderen, uit de buurt van Trier, drie dagen
en nachten met vele anderen in een vracht
auto reisde en dit gezin, terwijl de vader en
een jongen waren achtergebleven voorloopig,
in vijf groepen werd uiteengerukt ergens ver
weg, dan grijpt dit diep in het hart en
spreekt dit ook tot de Duitschers zelf.
Geen gezin blijft intact en het duurt dagen
en dagen voor men heeft kunnen achterha
len waar men is te land gekomen. En zoo is
er zooveel, dat verre van aanmoedigend pro
pagandistisch werkt.
Wat Aken betreft kunnen we nog melden,
dat het „Priesterseminar" naar München-
Gladbach is verplaatst. De schatten uit den
Dom zijn naar andere oorden overgebracht
zooals in 191-4 In de „Alexiancrgraben" be
vindt zich een groot gesticht, waar door
Alcxianenbroeders krankzinnigen en zenuw
zieken worden verpleegd. Ook deze patiën
ten zijn begin dezer week naar elders ge
transporteerd. Ilct gebouw is thans ingeno
men door politie cn militairen.
Wanneer volgt de verdere ontruiming van
de oude l:;izersstad? Men wacht af, gei-eed.
De bewoners van de omgeving van den West-
wall in de onmiddellijke nabijheid van de
Nederlandsche grens doen hetzelfde. Wij ver
namen nog, dat het ook in Keulen onrustig
begint te worden, daar de bevolking vreest,
dat ook daar ontruiming kan worden ver
wacht.