trekken Polen binnen Bomaanslag te Berlijn? Rustige Zondag aan het Westfront DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Het niet-aanvalspact door Moskou geschonden Fransche mijnenlegger in de lucht gevlogen Gruwe'iike reis door Po'eo Initiatief van Duitsche graalbeweging verboden Prins Bernhard Bij Terschelling op een mijn geloopen En toch blijft Rusland neutraal Wordt Aken ontruimd? Ingang van lucht vaartministerie verwoest Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINT: Schipbreukelingen zwalkten dagen rond HELDERSCHE COURANT KONINGSi RAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. RUSSEN IN DEN NACHT VAN ZATERDAG OP ZONDAG IS DEN P00L- SCHEN AMBASSADEUR IN MOSCOU, GRZYBOWSKI, EEN NOTA DER SOVJET-RUSSISCHE REGEERING OVERHANDIGD, WAAR IN WORDT MEDEGEDEELD, DAT DE SOVJET-REGEERING ZICH GEDWONGEN ZIET, TENEINDE HAAR EIGEN BELANGEN te WAARBORGEN EN TER BESCHERMING DER WIT-RUSSISCHE EN OEKRAINSCHE MINDERHEDEN IN OOST-POLEN, HAAR TROE PEN HET BEVEL TE GEVEN ZONDAGOCHTEND OM ZES UUR MOSKOUSCHEN TIJD (4 UUR MIDDEL-EUROPEESCHEN TIJD) OVER DE SOVJET-POOLSCHE GRENS TE TREKKEN. De oprtiarsch van het Sovjet-legei zal langs de geheele grens van Polozk in het noorden tot Kamnez-Podolsk in het zuiden gelijk tijdig geschieden. De opmarsch van het Sovjet-leger in Oost-Polen geschiedt onder de volledige handhaving der neutraliteit van Sovjet- Rusland in het huidige conflict. De Sovjet-regeering wijst er op, dat zij er naar streeft de rust en orde in het oostelijk deel van Polen te herstellen, welke op het oogen- blik wegens het ineenstorten van den Poolschen staat en de vlucht der Poolsche regeering, niet meer kunnen worden verzekerd, zoo mede ter natuurlijke bescherming der Oekrainsche en Wit-Russische bevolking van Oost-Polen. De Poolsche ambassadeur heeft geweigerd de nota der Russische regeering in ontvangst te nemen, doch haar inhoud wel onmiddelijk telegrafisch ter kennis van zijn regeering ge bracht. Volgens het eerste officieele Russische le- gerbericht heben de Sovjettroepen gisteroch tend de Poolsche grens van de Dwina in het noorden tot de Dnjestr in het zuiden over schreden. Nadat de zwakke tegenstand der Poolsche voorposten was gebroken, werden in het noorden de plaatsen Glebockie en Molodeczno en andere plaatsen bezet. In de richting van Baranowitsje werd de Njemen overschreden en de plaatsen Mir en Snow, alsmede het belangrijke spoorwegknooppunt Baranowitsje bezet. In de westelijke Oekrai- ne werden de steden Rowno, Doebno, Tarno- polen, Kolomea reeds bezet. Door het oprukken naar Kolomea is de grens tusschen Polen en Roemenië reeds voor het grootste gedeelte afgesneden. De Sovjet-luchtmacht heeft zeven Poolsche ja gers en drie bombardementsvliegtuigen neer geschoten. De troepen van het roode leger, aldus het Russische legerbericht, werden door de plaatselijke.Witrussische en Oekrain sche bevolking met'gejuich begroet. Uit Wilna werd de omgeving van Posta- wie door Duitsche vliegtuigen gebombar deerd, toen de Russen deze stad naderden. Heden ontmoeting met Duitschers? De ontvangen berichten melden, dat ver wacht wordt, dat de Sovjet-troepen heden ochtend te Brest Litowsk zullen ontmoeten. Niet-aanvalspact als vodje pa pier. Door de daad van directe agressie gister ochtend door de Sovjetregeering gepleegd, is het Poolsch-Russische niet-aanvalspact, dat op 25 Juli 1932 te Moskou is gesloten en waarbij beide partijen zich wederzijds ver plichtten zich te onthouden van iedere agies- sieve actie of aanval jegens elkander op flagrante wijze geschonden. Bovendien weid in Mei 1931 het te Moskou onderteckcnd pro tocol bovengenoemd pact verlengd tot 31 Deze opvatting wordt gestaafd door een Reuterbericht uit Moskou, dat gewaagt van het voornemen om Silezië, Dantzig en den Corridor aan Duitschland te laten, de wes telijke Oekraine voor zich te behouden en een Poolschen bufferstaat te vormen. Of Duitschland echter de gebieden in Oost-Galicië met in hoofdzaak een Oe krainsche bevolking waar zich de petro- leumbronnen bevinden, zal loslaten, is zeer de vraag en hier rijpt al direct een moge lijke tegenstelling tusschen Duitschland en Rusland. Overigens is de houding van Rusland één groot vraagteeken. Uitdrukkelijk blijft Mos kou zijn neutraliteit in het geschil betuigen en hier valt op een tegenspraak met de be richten uit Berlijn, die het doen voorkomen, alsof het Russische optreden geschiedt in overleg en na afspraak met Duitschland. Scherp wordt de Russische in val in Polen door de Zwitsersche bladen gehekeld. De Bund schrijft: „Rusland heeft zich niet geschaamd het strijdende Polen verrader lijk van achter aan te vallen. Het wil zich van een deel van den buit verzekeren. De Russische houding is te weerzinwekkender, omdat de Sovjetunie niet zooals Polen, het lidmaatschap van den Volkenhond had op gezegd. Hoezeer hebben zij gelijk gehad, die zich zooals Zwitserland hebben verzet tegen toetreding der Sovjet Unie tot den Bond. De „Ncuo Berner Zeltung" herinnert er aan dat Hitier op 26 September 1938 in het Sportpalast gezegd heeft: Niet wij heb ben contact gezocht met het bolsjewisme doch het Bolsjewisme heeft Tsjechoslowa- kije gebruikt om zich een weg naar Mid den-Europa te openen". Nauwelijks een jaar na deze verklaring, is de positie omge keerd Het bolsjewistische kanaal naar Midden-Europa loopt nu door een Duitsch protectoraat. Stalin heeft aan een Tsjeohi- sohen toegang geen behoefte meer. Zijn verdrag met het Hitlerisme veroorlooft hem zonder eenige moeilijkheid zijn grens naar het westen te verleggen en zijn invloedszone naar Midden-Europa uit te breiden. E.K. organisaties niet meer toe gelaten. Het bestuur van .de vrouwen van Naza- reth" deelt ons mede, dat de Duitsche graal beweging en het werk der vrouwen van Nazareth in Duitschland door de geheime staatspolitie definitief verboden is. Dienten gevolge hebben de Nederlandsche vrouwen van Nazareth, die aldaar werkzaam waren, zich genoodzaakt gezien zich uit Duitschland terug te trekken. (De Vrouwen van Nazareth zijn een r.k. religieus gezelschap, dat zich o.a. wijdt aan de zorg voor de Katholieke jeugd.. De graal beweging in Duitschland, welke onder haar leiding stond, was in verschillend opzicht analoog aan de onder dien naani bekende nieisjesbeweging in het bisdom Haarlem). Gezinnen zullen dan uiteen wor den gerukt. Vluchten verbodenl Te Brussel wordt vernomen, dat alle gezin nen in Aken thans bevel hebben gekregen de stad te ontruimen. Alleen aan ouden van dagen en zieken zal worden toegestaan de stad per trein of per auto te verlaten. Alle anderen, met inbegrip van kinderen boven de twaalf jaar en vrouwen zonder kinderen, moeten te voet reizen. De tocht naar Keulen zal drie dagen duren. Elk moet zijn eigen levensmiddelen en een maximum bagage van 33 pond meedragen. De inwoners der stad zijn gewaarschuwd, dat alle pogingen om te vluchten naar België en Nederland inbeslagneming van al hun bezittingen ten gevolge zal hebben. Men wi.jsl erop, dat deze bevelen de verspreiding der gezinnen tenge volge zal hebben, zonder dat men weet wan neer de gezinsleden elkaar weer zullen ont moeten, hetgeen een uiterst pijnlijke indruk onder de Duitsche burgerbevolking zal wek ken Honderd dooden? Volgens Stefani is de Fransche mijnen legger „Pluton" Woensdagochtend in de haven van Casablanoa aan de Westkust van Marokko in Noord-Afrika in de lucht gevlo gen. Bij de aan boor-d'brenging van de oorlogs lading, is een der groote mijnen ontploft. Het schip werd in tweeën gescheurd en zonk. Onder water hebben zich nog verdere ontploffingen voorgedaan. In de in de nabij heid gelegen stadswijken werd groote scha de aangericht, er zijn meer dan 400 dooden en gewonden- Honderd dooden. In welingelichte Turijnsche kringen geeft men een verbetering o>p het in het buitenland gepubliceerde bericht omtrent een ramp met een Fran sche marine eenheid. Er heeft zich een ontploffing, ge volgd door brand, voorgedaan aan boord van een mijnenlegger, welke in een haven voor anker lag. Er zouden ongeveer honderd dooden zijn. De „Pluton", een kruiser-mijnen legger van 4473 ton, was 472/4 voet lang. Het schip telde volgens Havas een bemanning van 397 koppen en kon 450 mijnen medenemen. De mijnenlegger was o.a. toegerust met vier kanonnen van 5/4 inch en bezat een maxi mum-snelheid van 31.6 knoopen. De „Plu ton" werd in April 1931 door de werven Lo- rient aan de Fransche marine afgeleverd. Hospitaaltreinen zouden bescho ten zijn. Een uit Polen teruggekeerd Bulgaarsch student heeft het dagblad „Mir" een gru welijk verhaal over zijn reis verteld. De trein waarmede hij reed, en die 1500 vrou wen en kinderen vervoerde, werd door Duit sche vliegtuigen gebombardeerd. De ontzet te reizigers vluchtten naar een bosch, ter wijl de bommen t>p hen neerstortten. Een andere trein, zoo vertelde hij, die alleen vrouwen en kinderen v.ervoerde van Posen naar Warschau, werd eveneens door Duit sche bommenwerpers aangevallen. Toen ver plegers hulp brachten, werden zij door de Duitsche vliegtuigen onder mitrailleurvuur genomen. TEGENAANVAL DER DUIT SCHERS EN DUEL TUSSCHEN HET ZWARE GESCHUT. Tot centralisatie van den ar beid voor ontwikkeling en ontspanning der gemobiliseer den. Op initiatief van Z.K.H. Prins Bernhard en in overleg met den Opperbevelhebber van Land- en zee macht zal worden ingesteld een Centrale Raad van Advies inzake de ontwikkeling en de ontspanning van gemobiliseerde militairen, on der voorzitterschap van j'hr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeude. Omtrent samenstelling en taak van dezen raad zullen spoedig na dere mededeelingen volgen. In af wachting daarvan komt het ge- wenecht voor, dat de zich reeds ge vormd hebbende plaatselijke en ge westelijke oomité's nog geen uitvoe ring geven aan bestaande plannen, teneinde in deze materie zooveel mogelijk eenheid van werkwijze te verkrijgen. Volgens den Berlijnschen corres pondent van het Deensche blad Po- litiken is de geheele ingang van het Duitsche ministerie van luchtvaart te B.erlijn verwoest, vermoedelijk door een bom. Alle ruiten aan de zijde van het gebouw, welke uitziet op de Leipzigerstrasse zijn. naar ver klaard wordt, vernield. De ontplof fing heeft ook de vensters vernield van een groote tegenover het minis terie gelegen warenhuis. Uit Berlijn wordt aan Belga gemeld: Gisteravond heeft zich in een magazijn in de Leipzigerstrasse tegenover het minis- trie van luchtvaart een ontploffing voorge daan. Van Duitsche zijde zegt men, dat de ple ger van den aanslag weldra zal worden ge arresteerd en dat men tot nog toe geen en kele verklaring over deze gebeurtenis kan geven. Het is niet mogelijk zich met zeker heid een oordeel te vormen over den omvang der ontploffing, daar het verkeer door de politie werd verlegd. Men merkte slechts op, dat de ruiten in verscheiden vensters vernield waren. len, die de laatste dagen op verschillende punten van het front gedaan waren. Het Britsche ministerie van voorlich ting meldt, dat het duidelijk is, dat de Fransche generale staf aan het westelijk front een zorgvulcjig voor bereid en methodisch plan volgt en het wellicht dienstig is er op te wij- wijzen, dat de krijgsoperaties tot dusverre van verkennenden aard wa ren. De grootste operaties zijn in het westen nog niet begonnen. MAANDAG 18 SEPTEMBER 1939 67e JAARG. No. 8724 te Den Helder Verwachting: Gedeeltelijk be wolkt, droog, weinig veran dering in temperatuur, ma tige, tijdelijk krachtige meest Noordoostelijke wind. DOOR ITALLAANSCH STOOMSCHIP OPGEPIKT. VEERTIEN LEDEN DER BEMANNING ALSMEDE DRIE PASSAGIERS VERMIST. Zaterdagavond is te Vlissingen het Italiaansche s.s. '„Providenza", ko mende uit Stettin, aangekomen om te bunkeren. Aan boord bevonden zich een twintigtal schipbreukelin gen van het Noorsche motorschip „Ronda". Deze schipbreukelingen, waaronder vier passagiers, zijn Vrij- avond in nachtgewaad door de „Pro videnza" nabij Terscheling opgepikt uit reddingbooten, waarmede zij op zee zwalkten. Volgens verklaringen van deze schip breukelingen is de „Ronda" reeds Woens dag nabij Terschelling op een mijn geloo pen en verongelukt. Ér zouden veertien le den van de bemanning, alsmede drie passa giers vermist worden. Onder deze passa giers bevindt zich een Canadees. Onder de geredden bevindt zich eveneens een Ca nadees, genaamd West. 'Vier geredden ter verpleging op genomen. Alle geredden van de „Ronda" zijn door de zorgen van den Noorschen vice-consul te Vlissingen in een hotel ondergebracht. Vier hunner zijn ter verpleging in een zieken huis alhier opgenomen. De „Ronda" welke van de reederij a/s. J. Ludwig Mowinckels te Bergen (Noorwegen) is, werd in 1937 gebouwd. Het schip meet 5136 bruto en 2981 netto register ton. Verklaringen en nota's aan de huitenlandsche regeeringen. „Wij willen slechts onze verdrukte minder heden beschermen en den Polen de moge lijkheid geven een vreedzaam leven te hervatten." De regeering van Sovjet-Rusland heeft aan diverse regeeringen doen weten, dat Sovjet Rusland een politiek van neutraliteit tegen over hun landen zal handhaven. De tekst der nota's luidde aldus: Mijnheer de ambassadeur. In vou- we doe ik U een afschrift toekomen van de nota der Sovjet Regeering van 17 September 1939 aan den Pool schen ambassadeur te Moskou. Ik heb de eer U in opdracht van mijn regecring er van in kennis te stellen dat Sovjet Rusland een politiek van neutraliteit zal voortzetten in de betrekkingen tuschen Sovjet Rus land en uw land. Deze tekst is overhandigd aan de diploma tieke vertegenwoordigers van Duitschland, Italië, Iran, China, Japan, Groot-Brittannië, I'rankrijk, Afghanistan, Vereenigde Staten, Turkije, Finland, Bulgarije, Letland, Mongool sche volksrepubliek, Denemarken, Estland, Zweden, Griekenland. België, Roemenië, Tuva volksrepubliek, Litauen, Noorwegen en Hongarije. (Het mag bekend worden geacht, dat Ne derland niet officieel te Moskou is vertegen woordigd, zoodat een verklaring tegenover ons land natuurlijk niet gegeven kon wor den. Red.). Wat wil Rusland? In geheel de wereld vraagt men zich af welk doel Rusland najaagt. Het eenvoudigst en direct voor de hand liggende is: de Poolsche buit met den Duit- scher deelen. Maar er zijn ook andere mogelijkheden, waarvan de voornaamste en in de reeds ont vangen commentaren meest op de voorgrond tredende is, dat de Sovjets, verrast door de snelle opmarsch der Duitschers, zich haas ten om althans nog het Oosten van Polen te bezetten ten einde straks in staat te zijn tusschen zich en het opdringend nationaal socialisme een, zij het kleinere, Poolsche bufferstaat te vormen, mogelijk vergroot met Bessarabië, dat van Roemenië zou wor den losgemaakt. Na de eerste veertien dagen van oorlog aan het Westelijk Front, ziet de militaire toestand er thans als volgt uit: Een deel der Fransche troepen welker mo bilisatie thans geëindigd is, is een twintigtal kilometers voor de Maginotlinie opgeschoven langs het geheele front van Rijn tot Moezel. Zij dringen thans overal Duitsch grondgebied binnen en verzekeren de volkomen onschend baarheid van het Fransche gebied. Anderzijds ligt de vijand sterk verschanst in een aantal stellingen, de Siegfriedlinie ge naamd. De afgeloopen dag en nacht hebben aan het front tusschen Rijn en Moezel boven dien essentieele wijzigingen gebracht in de onderscheiden posities, afgezien van rectifi caties, waartoe de DuitschtT troepen over gingen door de ontruiming van zekere plaat sen, na deze tevoren te heben verwoest. Een rustige Zondag. De inval der Russische troepen in Polen valt samen met een rustigen dag op het ge heele westelijke front. Voor het eerst sedert het uitbreken der vijandelijkheden meldde de Fransche staf gisteravond, dat van Rijn tot Moezel niets belangrijks is gebeurd. Deze kalmte volgt op een levendige reactie der Dutische artillerie en een serie tegenaanval- Daladier aan het front. Minister-president Daladier is Zaterdag middag van Parijs vertrokken om een be zoek te brengen aap het front voor de Saar. Hij is gisteravond te acht uur teruggekeerd De stellingen, die hij bezocht heeft, zijn die, welke de Fransche troepen dezer dagen op vijandelijk gebied hebben veroverd. De laat ste berichten bevestigen de terugkeer naar het front, gelijk sedert enkele dagen was gemeld van Duitsche uit Polen terugkeeren- de strijdkrachten, luchtstrijdkrachten en groote eenheden. In verband met de weersomstandigheden is de activiteit der luchtmacht verminderd. Algemeene mobilisatie in Frank rijk voltooid. Havas meldt, dat de algemeene mobilisa tie in het geheele Fransche rijk thans bijna voltooid is. Het ministerie van koloniën heeft een communiqué uitgegeven, waarin het volgende gezegd wordt: zondier cijfers te geven kan men zeggen, dat het aantal onder de wapenen geroepen mannen in al onze bezittigen nu reeds aanzienlijk hoo- gcr is dan de effectieven, welke wij gorecru- toerd hebben gedurende den geheelcn oorlog van 1914 tot 1918.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1