84 millioen voor
de gemeenten
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN-HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Russen en Duitschers
Wat Engeland
in beslag nam
Revolutie
Wijziging
posttaricven?
Pati-Slavisme
Pan-Germanisme?
in het Duitsche
Protectoraat?
Positie der Sovjets in Oost-Europa
zeer versterkt
Grimmige houding
van de bevolking
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
DONDERDAG
21 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8727
tegenover
Dc „Nieuw Amsterdam"
vaart uit
Amcrikaansche mailschepen
varen niet uit
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Dc schatkist moet
1'|2 millioen meer
hebben
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-MiJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
WEDLOOP tusschen
Het verdeelen der huid van den
geschoten Poolschen beer tusschen
Duitschland en Rusland is begonnen
en belangstellend kijkt de wereld toe
of de beide partijen op vreedzame
wijze tot het afbakenen van een
grenslijn tusschen de wederzijdsche
Invloedsferen zullen kunnen komen.
Zoowel uit de rede van Hitier als
uit het vertrek van een viertal hooge
Duitsche officieren naar Moscou
meent men te mogen afleiden, dat de
grenslijn niet tot in détails is uitge
stippeld en zich nu moeilijkheden
voordoen.
Deze opvatting wordt bevestigd door een
bericht in het Italiaansche blad „Stampa"
waarin wordt medegedeeld dat de opmarsch
der Russische troepen in Oost-Galicië wordt
ten uitvoer gelegd, alsof er een wedstrijd
werd gehouden, wie het eerst aan de Hon-
gaarsche grens zou komen. Er wordt, aldus
het blad, een groote wedstrijd gehouden tus
schen degemotoriseerde Duitsche divisies
van het leger in Galicië en de snelle colon
nes van het Russische leger, die de Dnjestr
waren overgetrokken. Deze wedstrijd is ge
wonnen door de Russen, die het gebied
waar de grenzen van Hongarije, Polen en
Roemenië bijeenkomen, bezetten.
Uit nevenstaand kaartje, dat een over
zicht geeft van de gebieden waaruit de Re
publiek Polen 1939 was opgebouwd, blijkt
zonneklaar, dat een Duitsch—Russische wrij
ving zijn oorsprong zal kunnen vinden in
het vroeger tot Oostenrijk behoorende Ga
licië.
Hier botsen de Russische en Duitsche be
langen, want niet alleen is het land rijk
aan ertsen en olie, maar Stalin zal, on
danks Hitler's verzekeringen, zich toch wel
des Führer's woorden uit „Mein_ Kampf
herinneren, en dus niet graag zien, dat
Duitschland door te ver opdringen en be
zetting van geheel Galicië een ideaal op-
marschgebied naar de Oekraïne krijgt.
Zeker, Duitschland heeft geen verlangens
in die richting! Maar smaken kunnen ver
anderen en hiermede zal Molotof bij zijn
onderhandelingen zeker rekening houden.
In de Baltische landen is men van mee
ning, dat geen verdere Russisch Duitsche
samenwerking in Oost-Europa zal plaats
vinden.
Men is van meening, dat de opmarsch
van het roode leger in Polen den invloed
van de Sowjetunie heet vergroot en dien
van Duitschiand belangrijk heeft vermin
derd in het. Baltische gebied, met het resul
taat, dat Moskou veeleer dan Berlijn een
overheerschende rol speelt onder de Balti
sche landen.
Ook gelooft men, dat Duitschland zijn
invloedsfeer in Roemenië bezig is te vel"
liezen, aangezien de Sowjettroepen thans
aan de Roemeensch-Poolsche grens staan.
Intusschen ontkennen politieke Sowjetkrin
gen, dat er eenigerlei bedreiging met agres
sie is tegen de Baltische landen.
Ook uit Londen komen berichten, die wij
zen. oj) het belang, dat aan de verdeeling
van Galicië wordt toegekend.
Men wijst er op dat over het gebied Wit-
Rusland en Posen, alsmede waarschijnlijk
over de streek om Wilna wel gemakkelijk
overeenstemming zal kunnen worden be
reikt, maar dat het Zuidelijk deel van I -
len, Galicië, nog wel zeer goed tot gekrakeel
tusschen de beide wapenbroeders aanleiding
zal kunnen geven.
Waarschijnlijk, zegt men te Londen, heeft
het pact tusschen Berlijn en Moskou de aan
spraken van Rusland op Wit-Rusland en
een deel van de Oekraine erkend, doch Ga
licië en in het bijzonder Lwow vielen vrij
wel zeker buiten de strekking van de ovei-
eenkomst. Men meent, dat deze opvatting
evenzeer bevestigd wordt door het feit, dat
de Duitsche pers klaarblijkelijk uit liet veld
geslagen was, toen de algemeene Russische
mobilisatie werd aangekondigd, als door de
haast, die de Russen maken bij hun opruk
ken langs de Roemeensche grens, oni dit
voorportaal tot den Balkan voor de Duit
schers af te snijden. Indien Rusland, zooals
waarschijnlijk is aldus de redacteur van
Reuter de geheele Curzonlijn wil bezet
ten, zal het door Rusland bezette gebied niet
alleen grenzen aan Hongaarsch Roethenie,
doch ook een breedc strook ten Oosten van
Lwow omvatten. liet is nog niet duidelijk,
wat de Duitsche plannen ten aanzien van
den toekomstigcn Poolschen staat zijn. Men
heeft het gevoel, dat Hitier het uiterste zal
doen om een gemeenschappelijke grens met
Rusland te vermijden. Hitier heeft verklaard
van de Oekraine af te zien. Zal hij in staat
zijn weerstand te bieden aan de gebiedende
noodzaak van een „Drang nach Suedosten?"
In dit verband is de Russische diplomatieke
activiteit in den Balkan van beteekenis. Niet
alleen brengt de Turksche minister van bui-
tcnlandsche zaken een bezoek aan Moskou,
doch er is ook sprake van Russische delega
ties in Zuid-Slavië en Roemenie. Er wordt
hier en daar gesproken over een Russisch-
Zuidslavisch niet-aanvalsverdrag. Het be
richt over het terugtrekken van Grieksche
en Italiaansche troepen aan de grens van
Albanië is, aldus Reuter, ook iets, dat wijst
op meer stabiele omstandigheden in Zuid
oost-Europa.
Het ziet er naar uit dat ondanks alle
mooie woorden en gebaren, welke tusschen
Moskou en Berlijn worden gewisseld het
Pan-Slavisme vertegenwoordigd door Rus
land den weg voor Duitschland naar de
Zwarte Zee voor goed wil afsluiten door de
Slavische saamhoorigheid ook in den Bal
kan te versterken.
Meer dan 100.000 ton, bestemd
voor Duitschland, onderschept.
Het Engelsche ministerie van voor
lichting deelt mede, dat in de week
eindigende op 16 September, door
de Britsche contrabandecontrole een
hoeveelheid goederen van 110.000 ton,
waarvan bewezen was, dat zij voor
Duitschland bestemd waren, onder
schept en in beslag genomen is. De
waarde wordt geschat op een half
millioen pond sterling Het totaal der
in beslag genomen hoeveelheden
mangaan, een product, dat van groo
te beteekenis is voor de bereiding
van speciale staalsoorten, is gestegen
tot 30.000 ton, ongeveer 7 procent
van den jaarlijkschen Duitschen in
voer. Het onderschepte molybdeen
vertegenwoordigt een nog grooter
percentage van den Duitschen invoer
Verder bevinden zich onder de aan
gehouden producten 20.000 ton pe-
troleumproducten, 15500 ton ijzererts,
evenveel alluminiumerts en 10.000
ton phosphaten.
Bepaald in den nacht van Don
derdag op Vrijdag.
De Holland—Amerika-lijn maakt be
kend, dat het vertrek van de „Nieuw-
Amsterdam" is vastgesteld in den
nacht van Donderdag op Vrijdag.
De inscheping zal vanavond tusschen
acht en tien uur geschieden.
De „Johan van Oldenbarnevelt"
thuis.
De „Johan van Oldenbarnevelt" is gister
avond om half zes van New York te IJmui-
den aangekomen en een half uur later van
daar naar Amsterdam gevaren, waar het
motorschip omstreeks negen uur ligplaats
heeft genomen aan de etablissementen der
Nederlandsche Dok-Maatschappij aan de
overzijde van het IJ.
Overeenstemming in de scheep
vaart.
De Bond van Wergevers ter Koopvaardij
heeft met de contactcommissie der werkne
mers ter koopvaardij gedurende de laatste
dagen onderhandeld over bijslagen op de
gages in verband met den oorlogstoestand.
Hierover is thans overeenstemming bereikt
en voor de verschillende vaarten zijn de bij
slagen vastgesteld.
BOVENSTAAND KAARTJE GEEFT
DE GEBIEDEN WEER, WAARUIT
DE REPUBLIEK POLEN 1939 WAS
OPGEBOUWD.
PRAAGSCHE ARBEIDERS VROU
WEN GAAN DE DUITSCHERS
MET BESPIJKERDE PLANKEN
TE LIJF.
GEEN KWARTIER VAN
BEIDE ZIJDEN.
I.n gezaghebbende kringen wordt
vernomen, aldus een mededeeling
van het Britsche ministerie voor de
voorlichting, dat op 17 September
een revolutionnaire beweging is be
gonnen in Bohemen en Moravië,
Deze beweging was eenige dagen
vroeger voorafgegaan door arbei-
dersbetoogingen in Praag, welke te
gen Zaterdag zich ontwikkeld had
den to t ernstige botsingen tus
schen de bevolking en de Duitsche
autoriteiten, hoofdzakelijk S.S. Aan
beide kanten werd gebruik gemaakt
van vuurwapens en gezegd wordt,
dat een aanzienlijk aantal dooden
en gewonden is gevallen.
Deze mededeeling bevestigt geruchten
hieromtrent, waarvan wij reeds melding
maakten.
Tusschen 17 September en 19 September
hebben zich relletjes voorgedaan in
een aantal plaatsen in Bohemen en
Moravië, o.a. in Pardubice. Pribrin, Pil-
sen, Tabor, Pisek en Brno. In Brno maakt
een deel van de Duitseh-Tsjechische bevol
king gemeene zaak met de Tsjechen.
Op 19 September verspreidde de beweging
zich naar West-Slowakije. De Slowaaksche
garnizoenen te Ruzomlberok, Zilina en Tren-
cin revolteerden en ongeveer 1500 man troe
pen* werden ontwapend. Toen de Duitsche
autoriteiten er zich van bewust werden, dat
zij niet stond tegenover sporadische uitbarstin
gen, maar tegenover een georganiseerde be
weging, werden onmiddellijk
meedoogenlooze maatregelen
genomen.
De lijst der arrestaties loopt in de duizen
den en honderden werden terechtgesteld. De
ze onderdrukkingsmaatregelen schijnen niet
het beoogde effect te hebben gehad. De
strijd tegen de sterkere strijdkrachten en de
onmeedoogende tyrannie wordt met moed
en vastberadenheid voortgezet. Dat het
hier niet gaat om een storm in een glas
water, wordt bewezen door de eensgezind
heid van doel, de hardnekkigheid en de
displine van de betrokkenen. Wie geen
vuurwapens bezat, greep ieder voor de
hand liggend wapen. Arbeiderevrouwen
in Praag stelden zich tevreden met bespij
kerde planken, waarmede zij op den vijand
insloegen. Zoolang de strijd duurde was er
geen mededoogen, er werd grimmig gevoch
ten en aan geen van beide zijden werd kwar
tier gegeven.
Honger.
Vluchtelingen uit Bohemen en Moravië
vertellen te Belgrado, dat gebrek aan le
vensmiddelen, o.m. vleesch, zich doet gevoe
len. Suiker, koffie en melk zijn bijna van
de markt verdwenen. Iedere critiek op de
organisatie der ravitailleering stelt bloot
aan de maatregelen van de Gestapo.
Uit Praag wordt vernomen, dat onder de
pereonen, die kortelings zijn gearresteerd
om politieke redenen, zich ook bevinden
Ferdinand Peroetka, een publicist die vroe
ger beschouwd werd als een woordvoerder
van president Benesj, de geestelijke Zavo-
ral, en Strahov, een vurig patriot.
Meer loon voor oorlogsrisico zeg
gen de zeelieden.
Zeven Amcrikaansche mailschepen, o.m.
de Washington, die dringend noodig zijn in
Europa voor het evacueeren van Amerikaan-
sche onderdanen, kunnen niet uit New York
uitvaren, omda' de zeelieden staken. Zij
eischen een extra-toelage voor oorlogsrisico.
De onderhandelingen met de reeders hebben
klaarblijkelijk een dood punt bereikt, aan
gezien de reeders er op staan, dat de sche
pen uitvaren, alvorens dc besprekingen met
de vakvereeniging der zeelieden worden her
vat.
Het eeuwfeest der Nederlandsche
Spoorwegen. Het gips-model van
het door het personeel aan te bie
den huldeblijk is gisteren in te
genwoordigheid van minister Al-
harda en vele andere autoriteiten
in de hall van het Centraal Stati
on te Utrecht onthuld. Een over
zicht van de plechtigheid.
Verwachting: Hier en daar
ochtendmist, overdag ge
deeltelijk bewolkt, enkele
plaatselijke regenbuien, wei
nig verandering in tempera
tuur, zwakke tot matige
meest N.O. wind.
De cijfers voor 19401941,
Het totaal bedrag der uitkeeringen
aan de gemeenten wordt iri. de be
grooting van het Gemeentefonds
v. 1940-1941 geraamd o*p f 84.931.325.
De opbrengst van de dekkingsmid
delen wordt geraamd op f 81.667:000
zoodat als bijdrage van den kapi-
taaldienst van het gemeentefonds
gerekend moet worden op f 2.274.325.
Ter dekking van deze bijdrage is
een ten laste van den kapitaaldienist
der rij ksbegrooting te verleenen ren
teloos voorschot aangewezen.
TENZIJ DE RAMING VOOR HET
KOMENDE JAAR WORDT VER
WEZENLIJKT.
In de memorie van toelichting op de
Postbegrooting lezen wij het volgende:
Bij de afweging van de belangen van de
gebruikers, het bedrijf en de schatkist, wel
ke drie factoren steeds bij de samenstelling
van de begrooting een rol spelen, heeft tot
leedwezen van den minister als gevolg van
de tegenwoordige tijdsomstandigheden het
belang van de schatkist nog zwaarder ge
wicht in de schaal gelegd dan over vorige
jaren het geval is geweest. Dit heeft er toe
geleid de uitkeering aan de schatkist van
f 8.500.000 te verhoogen tot f 10.000.000.
Dit is overigens nog niet gepaard gegaan
met een aanpassing van de cijfers der be
grooting aan de verwachtingen, die de thans
ingetreden oorlogstoestand medebrengt. Met
name zijn de opbrengstcijfers nog niet ver
minderd. De volstrekt onoverzichtelijke ge
volgen, die uit de huidige internationale ver
houdingen met betrekking tot post-, tele
graaf- en telefoonverkeer kunnen voort
vloeien, maken het onmogelijk te schatten,
hoe het verloop van het verkeer zal zijn.
De minister ontveinst zich noch
tans niet, dat de mogelijkheid niet
is uitgesloten, dat hij door thans
nog niet geheel te voorziene invloe
den. In tegenstelling met vorige ja
ren. er niet in zal slagen de raming
geheel te verwezenlijken» Mocht
zulks in den loop van het begroo-
tingsjaar noodig blijken, dan zal de
minister niet nalaten de wensche-
lijkheid en mogelijkheid van tariefs
wijzigingen te overwegen.
De totalen der lasten en baten, vermeld
in deze begrooting, zijn f9.368.000 hooger
dan die voor 1939. o.m. veroorzaakt door
de toenemende verkeersomvang.
Posterijen.
Bij voortduring zal worden gestreefd naar
het verschaffen van gerief aan de gebruikers
tegen zoo laag mogelijke tarieven.
Telefoonverkeer stijgend.
De ontwikkeling van het interlo-
cale telefoonverkeer blijft bevredi
gend. In 1938 werd ruim 1/3 van het
aantal gevoerde telefoongesprekken
langs automatischen weg afgewik
keld.
Ook dc postchèque- en girodienst blijft
zich nog steeds in sterke mate ontwikkelen.
